صدرالشریعه، محمدصادق؛ از شاگردان درس فلسفه امام خمینی. محمدصادق صدرالشریعه معروف به علامه شهریاری، در سلیمانآباد تنكابن دیده به جهان گشود (شریف رازی، ج 4، 674؛ اثرآفرینان، ج 4، 35). شریف رازی در جلد چهارم گنجینه دانشمندان، تاریخ تولد او را 1325 ق قید کرده است (ج 4، 674) و همین تاریخ توسط مؤلف اثرآفرینان نیز تأیید شده است (اثرآفرینان، ج 4، 35). با وجود این، شریف رازی در جلد هفتم همان اثر، تاریخ دقیق تولد او را ششم رمضان 1315 ق (9 بهمن 1276) آورده است (ج 7، 485) و سمامی هم در بزرگان تنکابن این تاریخ را به‌عنوان تاریخ تولد صدرالشریعه پذیرفته است (سمامی حائری، 231). با توجه به تأخر جلد هفتم گنجینه دانشمندان و همچنین استناد سمامی حائری به «نسب‌نامه خاندان علامه تنکابنی»، می‌توان تاریخ اخیر را دقیق‌تر دانست. پدر محمدصادق صدرالشریعه، شیخ عبدالعلی صدرالعلماى طالقانى از مجتهدان و زهاد زمانه خویش و صاحب حواشى بسیار بر کتاب‌های ادبى، فقهى و اصولى و شاگرد مبرز و داماد علامه میرزا محمد تنكابنى صاحب قصص العلماء بود. مادر شیخ محمدصادق نیز دختر علامه تنكابنى و از زنان دانشمند و صاحب حواشى بر كتب ادبى و فقهی ازجمله شرح لمعه بود (شریف رازی، ج 7، 487). او در چنین خانواده‌ای زاده شد و تحصیلات حوزوی را تا شرح لمعه و قوانین در تنكابن فراگرفت. مدتی هم در مدارس دینی تهران مشغول به تحصیل بود و در سال‌های آغازین تأسیس حوزه علمیه قم، رهسپار آن شهر شد و دروس سطح را نزد استادان آن حوزه تکمیل کرد. آنگاه به تحصیل دروس خارج فقه و اصول پرداخت و از درس آیات حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی، سید محمد حجت کوه‌کمری (سمامی حائری، 231؛ شریف رازی، ج 4، 674؛ همان، ج 7، 485؛ اثرآفرینان، ج 4، 35) و سید محمدتقی خوانساری استفاده کرد (همان؛ انصاریان خوانساری، 415). او هم‌زمان به تحصیل دروس عقلی نیز می‌پرداخت و از درس آیات شیخ محمدعلی شاه‌آبادی، امام خمینی، مهدى پائین‌شهرى (شریف رازی، ج 4، 674) و میرزا خلیل کمره‌ای بهره‌مند شد و در حدیث و درایه و علوم روایی، از درس شیخ عباس قمی، حاج ابوالقاسم قمی و شیخ مهدی پایین‌شهری استفاده کرد (همان، ج 7، 486؛ سمامی حائری، 231). شریف رازی در گنجینه دانشمندان (جلد چهارم) از حضور او در درس منظومه امام خمینی سخن گفته است (شریف رازی، ج 4، 674) و با استناد به آن گزارش، می‌توان او را از نخستین شاگردان درس منظومه امام خمینی به شمار آورد. علامه شهریاری که دارای اجازاتی از برخی از مراجع ازجمله ثقهالمحدثین محدث قمى بود، پس از تکمیل تحصیلات حوزوی به شهریار رفت و به فعالیت‌های تبلیغی در آن شهر مشغول شد (شریف رازی، ج 7، 486) و در 1311 ش به سردفتری ازدواج و طلاق و اسناد رسمی منصوب شد (سمامی حائری، 231). او در سرودن اشعار دستى توانا داشت و در هر مقوله اشعارى سروده است. آثار علمی او عبارت است از: 1- دیوان شعر، با نزدیك به پنجاه هزار بیت شامل مثنویات، رباعیات و قصاید (شریف رازی، ج 7، 486) و با تقریظی از آیت‌الله سید شهاب‌الدین مرعشى نجفى (همان، ج 4، 674). 2- ترجمه شرح منظومه حدیث قدسى (که تا سوره بیستم قرآن سروده شده و شامل ده هزار بیت مشتمل بر نصایح، مناجات، اخلاق، اصول و فروع دین و در قالب مثنوی است). 3- ترجمه و شرح منظوم مناجات الهیات موسوم به افاضات النجفیه و مناجات العلویه در 5 هزار بیت در قالب مثنوی. 4- مولوى نامه در دو هزار بیت در رد مثنوی معنوی مولانا جلال‌الدین بلخی متخلص به مولوى. 5- رساله منظوم در «جبر و تفویض» در رد فردی به نام بهمنی. 6- كتاب «مراثى» که شامل حدود صد مرثیه است. 7- قصایدى در جواب بعضى از سائلین در علم ائمه طاهرین. 8- صدر الوقایع، در واقعات هر روزى از روزهاى ماه. 9- نسب‌نامه منظوم آیت‌الله سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی با ضمیمه افاضات النجفیه. 10- شرح احوال. 11- رساله‌هایی منظوم و منثور دیگر. 12- تفسیر منثور قرآن (شریف رازی، ج 7، 476-487). 13- تفسیر قرآن منظوم (به فارسی) (فعال عراقی، 1370). او در نهایت در 1359 ش (1400 ه.ق) در شهریار درگذشت و در قبرستان امام‌زاده اسماعیل آن شهر به خاک سپرده شد (سمامی حائری، 232). منابع: انصاریان خوانساری، محمدتقی (1395)، مرزبان ایمان و یقین آیت‌الله‌العظمی حاج سید محمدتقی خوانساری، قم، انصاریان؛ سمامی حائری، محمد (1372)، بزرگان تنکابن، قم، کتابخانه عمومی آیت‌الله‌العظمی مرعشی نجفی؛ شریف رازی، محمد (1352)، گنجینه دانشمندان، ج 4، تهران، اسلامیه؛ شریف رازی، محمد (1352)، گنجینه دانشمندان، ج 7، تهران، اسلامیه؛ فعال عراقی، حسین (1377)، دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهان، جلد دوم س ـ ی، به کوشش بهاء‌الدین خرمشاهی، تهران، ناهید ـ دوستان.