فقیهی، علی‌اصغر؛ از شاگردان درس سطح امام خمینی. او در ۱۲ دی ۱۲۹۲ در شهر قم و در خانواده‌ای روحانی دیده به جهان گشود. پدرش آقا شیخ ابوالحسن فقیهی از شاگردان آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی و از مدرسان دروس سطح در حوزه علمیه قم و جدش آخوند ملا محمد از روحانیان قم بودند («گفتگو با استاد...»، ۷۹؛ سلمانی آرانی، ۵۹). فقیهی از پنج‌سالگی خواندن و نوشتن را در مکتب‌خانه‌ای در قم آغاز کرد و قرآن و گلستان سعدی را در آنجا خواند. سپس به مدرسه «جهانگیرخان» که پدرش از مدرسان آن مدرسه بود رفت و نصاب الصّبیان و جامع‌المقدمات را نزد پدرش گذراند. آنگاه دروسی چون سیوطی، شروح جامی، کافیه، شافیه، رضی، مغنی، حاشیه ملا عبدالله، شرح شمسیه، مطول، معالم‌الاصول، شرح لمعه، قوانین‌الاصول و کفایةالاصول را نزد آقا شیخ عبدالحسین ابن الدین قمی و آیات امام خمینی، سید شهاب‌الدین نجفی مرعشی، محمد فیض قمی و سید محمدرضا موسوی گلپایگانی به پایان برد. مدتی هم در درس خارج فقه و اصول آیت‌الله سید محمدتقی خوانساری شرکت کرد (سلمانی آرانی، ۵۹-۶۰؛ انصاری، ۱۱۷). درباره سال‌های حضور او در درس امام خمینی اطلاعی در دست نیست، اما به نظر می‌رسد پیش از سال ۱۳۱۵ ش در درس سطح شرکت می‌کرده است. با توجه به علایق فقیهی به فلسفه و دایر بودن کلاس‌های تدریس فلسفه امام خمینی در آن سال‌ها، می‌توان احتمال داد که در درس فلسفه امام خمینی نیز حضور می‌یافته است. علی‌اصغر فقیهی در سال ۱۳۱۵ ش به تهران رفت و ابتدا در یکی از دفاتر اسناد رسمی مشغول به کار شد و هم‌زمان به تکمیل دوره متوسطه پرداخت. او پس از اخذ دیپلم متوسطه، وارد دانشکده معقول و منقول در دانشگاه تهران شد و در رشته ادبیات (فارسی و عربی) به تحصیل پرداخت و در سال ۱۳۱۹ ش با دفاع از پایان‌نامه‌اش با عنوان تأثیر ایرانیان در بسط تمدن اسلامی فارغ‌التحصیل شد (عباسی، ۱۳۵). از استادان مشهور او در آن مقطع می‌توان به میرزا محمود شهابی، بدیع‌الزمان فروزانفر، احمد بهمنیار، عبدالعظیم قریب، مهدی الهی قمشه‌ای، محسن هشترودی (سلمانی آرانی، ۶۱)، احمد کسروی و... اشاره کرد. او به سبب برخی سخنان کسروی، از شرکت در کلاس‌های درس او خودداری کرد (عباسی، ۱۳۸). فقیهی در آبان همان سال به استخدام وزارت فرهنگ درآمد و به‌عنوان دبیر، به قم بازگشت و به تدریس درس‌های عربی، فارسی، تاریخ و جغرافیا در دبیرستان حکیم نظامی پرداخت. سپس مسئولیت اداره آن دبیرستان را عهده‌دار شد. در دوران مدیریت خود و در ایام حیات آیت‌الله سید حسین طباطبایی بروجردی، با درخواست آن مرجع، هر هفته جلسات عقیدتی در دبیرستان فوق برگزار و از خطیبان نامی برای سخنرانی دعوت می‌کرد (انصاری، ۱۱۷). وی همچنین همراه با محمدجواد خندق‌آبادی و علامه علی‌اصغر کرباسچیان در تدوین رساله عملیه یا توضیح المسائل آیت‌الله بروجردی نقش داشت (حسینی جلالی، ۳۹). آن رساله پس از تدوین، مورد تأیید آیت‌الله بروجردی قرار گرفت (شکوه فقاهت:...، ۴۵۹) و به رویه‌ای در نگارش توضیح‌المسائل تبدیل شد و دیگر مراجع تقلید هم فتاوای خود را بر آن اساس نوشتند (حسینی جلالی، ۳۹). فقیهی از سال ۱۳۳۰ ش و پس از تأسیس دبیرستان دین و دانش با همت مرتضی حائری یزدی و با مدیریت سید محمد حسینی بهشتی، به تدریس در آن دبیرستان نیز پرداخت و همراه با حسینی بهشتی، در فعالیت‌های فرهنگی آن دبیرستان مشارکت داشت (انصاری، ۱۱۷). فقیهی علاوه بر دو دبیرستان فوق، در دبیرستان‌های اوحدی، صدر اوحدی و دخترانه پنبه‌چی نیز تدریس کرد و در مجموع بیش از سی سال (۱۳۱۹ تا ۱۳۵۰ ش) در قم به تدریس اشتغال داشت. وی در ۱۳۵۰ ش تقاضای بازنشستگی کرد و پس از آن به تهران رفت و در همان سال به دعوت علامه علی‌اصغر کرباسچیان، مؤسس مدرسه علوی تهران، به تدریس در آن دبیرستان پرداخت و تا سال ۱۳۵۸ به تدریس در آنجا ادامه داد. در آن سال به دبیرستان نیکان رفت و سیزده سال در آنجا به تدریس مشغول بود و پس‌از آن به قم بازگشت (سلمانی آرانی، ۶۱-۶۴). علی‌اصغر فقیهی در کنار تدریس، به تألیف آثار علمی هم می‌پرداخت و نخستین بار مقالاتی در زمینه مسائل تاریخی، اجتماعی و دینی در روزنامه‌های استوار و جلوه به چاپ رساند. زمانی که اداره فرهنگ قم درصدد انتشار کتابی با عنوان قم را بشناسید برآمد، از علی‌اصغر فقیهی برای همکاری دعوت کرد و او هم نگارش بخش تاریخی قم را به عهده گرفت. این نوشته از آثار ماندگار در مطالعات قم‌شناسی محسوب می‌شود. برخی دیگر از تألیفات فقیهی عبارت است از: ۱- تاریخ و عقاید وهابیان (که ابتدا به‌صورت سلسله مقالات در نشریه استوار قم به چاپ رسید و سپس در سال ۱۳۲۳ ش با مقدمه آیت‌الله مرعشی نجفی چاپ و منتشر شد). ۲– وهابیان. ۳- ترجمه عهدنامه مالک اشتر. ۴- دستورهای املا و انشا. ۵- جغرافیای کشورهای اسلامی و تاریخ اسلام. ۶- ترجمه توحید مفضّل. ۷- سفرنامه حج. ۸- چگونگی فرمانروایی عضدالدوله دیلمی (این کتاب در نخستین سال انتشار، برنده جایزه سلطنتی شد) (عباسی، ۱۴۰). ۹- تاریخ مذهبی قم. ۱۰- آل‌بویه. ۱۱- ترجمه نهج‌البلاغه. ۱۲- سفرنامه آفریقا. ۱۳- دستور زبان فارسی. ۱۴- محمد رسول‌الله (ص) (ترجمه). ۱۵- دست‌نوشته‌هایی پیرامون خاطرات سفر به عتبات. ۱۶- فغان دل، مقدمه چندین صحفه‌ای بر دیوان شعر شرر بیگدلی. ۱۷- دست‌نوشته هزار لغت، مخصوص لهجه قمی. ۱۸- قم در مسیر تاریخ (سلسله مقالات در فصلنامه نامه قم). ۱۹- مقاله «بنی‌امیه در تاریخ» (در مجموعه مقالات کنگره شیخ مفید). علاوه بر موارد فوق، مقالات متعددی در زمینه شعر و ادب و تاریخ و دستور زبان فارسی و سرگذشت رجال در مجله‌های راهنمای کتاب، جلوه، رشد و ادب فارسی، کیهان فرهنگی، محیط ادب، قم امروز، فرهنگ کوثر، نامه قم، رواق نور، آیینه میراث، بخارا، درس‌هایی از مکتب اسلام و دیگر نشریات و دانشنامه‌ها و سالنامه‌ها منتشر کرده است (سلمانی آرانی، ۷۰-۷۵). انجمن آثار و مفاخر فرهنگی قم در سال ۱۳۸۰ ش از او به پاس فعالیت‌های علمی تجلیل کرد و ارج‌نامه فقیهی محصول آن تجلیل بود (انصاری، ۱۱۷). علی‌اصغر فقیهی پس از تحمل چهار سال بیماری ناشی از عوارض مغزی، در دوم آذر ۱۳۸۲ در شهر قم درگذشت و پس از اقامه نماز توسط آیت‌الله لطف‌الله صافی گلپایگانی (انصاری، ۱۱۸)، در حجره شهید دکتر مفتح قم به خاک سپرده شد (سلمانی آرانی، ۷۶). منابع: انصاری قمی، ناصرالدین (۱۳۸۲)، «درگذشتگان: استاد فقیهی»، دوماهنامه آینه پژوهش، دوره ۱۵، شماره ۸۶، تابستان؛ حسینی جلالی، محمدرضا (۱۳۸۰)، المنهج الرجالی و العمل الرائد فی الموسوعه الرجالیه لسید الطائفه آیت‌الله‌العظمی البروجردی (قدس سره)، قم، بوستان کتاب قم؛ سلمانی آرانی، حبیب‌الله (۱۳۸۵)، «علی‌اصغر فقیهی، دانشور فروتن»، ستارگان حرم، قم، انتشارات زائر ـ آستانه مقدسه؛ ستارگان حرم، شکوه فقاهت: یادنامه مرحوم آیت‌الله حاج‌آقا حسین بروجردی (قدس سره) (۱۳۷۹)، قم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم؛ عباسی، مهدی (۱۳۸۸)، «فرزانه‌ای از کویر: شادروان استاد علی‌اصغر فقیهی»، پیام بهارستان، دوره دوم، سال دوم، شماره ۶، زمستان؛ «گفتگو با استاد علی‌اصغر فقیهی»، (۱۳۷۷)، ماهنامه فرهنگ کوثر، شماره ۱۶، تیر.