احمدی شاهرودی، احمدعلی؛ از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام خمینی. احمدعلی احمدی شاهرودی در سال ۱۳۰۵ ش در میامی و در خانواده‌ای روحانی به دنیا آمد. پدرش شیخ محمدحسن احمدی میامئی شاهرودی از عالمان برجسته شهر میامی در استان سمنان بود که در طبابت مهارت داشت و به همین علت محل رجوع مردم آن سامان بود (احمدی شاهرودی، ۱۶-۱۷). پدربزرگش شیخ احمد نیز از عالمان برجسته آن منطقه بود و تألیفاتی از او بر جای مانده است (شریف رازی، ج ۹، ۷۷). احمدعلی احمدی شاهرودی تحصیلات ابتدایی را در میامی به پایان رساند. او سپس به تحصیل دروس حوزوی روی آورد و مقدمات را در همان‌جا و نزد پدرش خواند. احمدی شاهرودی سپس برای تکمیل تحصیلات حوزوی راهی مشهد شد و در مدارس دینی آن شهر ادبیات را نزد شیخ محمدتقی ادیب نیشابوری خواند. آنگاه دروس سطح را پیش آقایان میرزا احمد مدرس یزدی، شیخ هاشم قزوینی و شیخ کاظم دامغانی تکمیل کرد. هم‌زمان در درس اصول و معارف اسلامی شیخ مجتبی قزوینی شرکت می‌کرد. بخشی از بحث‌های فلسفی و کلام را هم نزد وی خواند. همچنین در درس عرفان میرزا مهدی غروی اصفهانی حضور می‌یافت و از درس‌های وی بهره می‌برد. احمدی شاهرودی پس از سال‌ها حضور در مشهد همراه با جمعی از طلاب خراسانی چون سید علی حسینی سیستانی، سید محمدرضا سعیدی، ابوالقاسم خزعلی و... به قم رفت (احمدی شاهرودی، ۱۷-۱۸) و پس از قبولی در امتحانی نزد شیخ مرتضی حائری یزدی، به تحصیل دروس خارج فقه و اصول در حوزه علمیه آن شهر پرداخت (کرباسچی، ۱۶۱) و در درس‌های خارج فقه و اصول آیات سید محمدتقی موسوی خوانساری، سید محمد حجت کوه‌کمری، سید صدرالدین صدر، سید حسین طباطبایی بروجردی، شیخ عباسعلی شاهرودی، امام خمینی (احمدی شاهرودی، ۱۷-۱۹) و سید محمدرضا موسوی گلپایگانی شرکت کرد (جواهرکلام، ج ۱، ۳۷۵) و مدتی هم از درس حکمت شیخ محمدمهدی مازندرانی امیرکلایی بهره برد (همان). شریف رازی از حضور او در درس مکاسب و همچنین درس اسفار امام خمینی سخن گفته است (شریف رازی، ج ۹، ۷۷-۷۸). امام خمینی تا سال ۱۳۲۸ ش به تدریس اسفار ملاصدرا در قم می‌پرداخت (تقریرات فلسفه امام خمینی، ج ۱، مقدمه تحقیق، ۱۷). در صورت صحت این گزارش و شرکت او در درس اسفار امام خمینی، می‌توان گفت که او در آخرین سال‌های تدریس فلسفه توسط امام خمینی در آن درس حضور می‌یافت. می‌توان احتمال داد که از همان سال‌ها در درس خارج فقه (مکاسب) امام خمینی در مسجد محمدیه و سپس سلماسی قم حاضر می‌شد. احمدی شاهرودی همچنین از حضور در درس الفاظ امام خمینی در مسجد محمدیه سخن گفته است (کرباسچی، ۱۶۱) بنابراین می‌توان گفت که در کنار حضور در درس فلسفه و خارج فقه امام خمینی، در درس خارج اصول ایشان هم شرکت می‌کرده است. می‌توان گفت او تا سال ۱۳۲۸ ش در درس فلسفه امام خمینی شرکت داشت، ولی درباره سال‌های دقیق حضور در درس‌های خارج فقه و اصول امام خمینی نمی‌توان به‌طور قطع سخن گفت و به نظر می‌رسد تا سال‌های میانی دهه ۱۳۳۰ ش استمرار داشت. احمدی شاهرودی سپس به عراق رفت و در نجف اشرف در درس‌های خارج فقه و اصول آیات سید حسین حمامی (جواهرکلام، ج ۱، ۳۷۵)، سید محسن طباطبایی حکیم، سید محمود حسینی شاهرودی، سید ابوالقاسم موسوی خویی (همان؛ احمدی شاهرودی، ۱۸-۱۹) و سید عبدالهادی شیرازی شرکت کرد (همان، ۱۹). سپس به قم بازگشت و به تحصیل و تدریس در حوزه علمیه قم پرداخت. او از آیات سید محمدتقی خوانساری، سید محمود حسینی شاهرودی، حکیم، حجت کوه‌کمری، عباسعلی شاهرودی، بروجردی، سید محمدرضا موسوی گلپایگانی و سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی اجازاتی دریافت کرد. در کنار تحصیل و تدریس، برای تبلیغ دین به برخی شهرها سفر می‌کرد که از آن جمله می‌توان به سفر تبلیغی او به شهر گرگان اشاره نمود. وی سپس از سوی آیت‌الله بروجردی برای تبلیغ دین به شهر آباده در استان فارس رفت و مدت دو سال به مبارزه با صوفیان آن منطقه پرداخت و کتاب اسلام و عقاید را در رد صوفیان آنجا نگاشت (شریف رازی، ج ۹، ۷۸). وی پس از مدتی تبلیغ در آباده، به قم بازگشت و این بار از سوی آیت‌الله بروجردی به فیروزکوه اعزام شد و مدتی هم در آنجا مشغول ارشاد بود. در همان شهر به مبارزه با بهاییان پرداخت (همان). سپس از سوی آیت‌الله بروجردی همراه با آیات حسینعلی منتظری و علی‌اکبر مشکینی برای مبارزه با بهاییان در منطقه فریدن به آن منطقه رفت. در همان‌جا توسط فرمانداری تهدید شد، ولی بر ادامه تبلیغ اصرار کرد. در همان زمان، یکی از بهاییان توسط مردم کشته شد و همین مسئله باعث شد تا دستگیر و به قم منتقل شود. در آنجا با وساطت آیت‌الله بروجردی آزاد شد (کرباسچی، ۱۶۲-۱۶۴). احمدی شاهرودی پس از آن از طرف آیت‌الله بروجردی به اطراف کاشان که مرکز بهاییان بود رفت و به مبارزه و مقابله با تبلیغات آنان در آن شهر پرداخت. در آن زمان فردی به نام دکتر برجیس از بهاییان کشته شد و همین مسئله باعث کاهش قدرت و نفوذ بهاییان در اطراف کاشان شد (شریف رازی، ج ۹، ۷۸). احمدی شاهرودی پس از رحلت آیت‌الله بروجردی، بار دیگر به اتهام مشارکت در قتل بهایی فریدنی دستگیر و برای محاکمه به تهران انتقال داده شد، ولی در نهایت تبرئه شد (کرباسچی، ۱۶۲-۱۶۴). پس از آن در تهران ماند و به تبلیغ دین و اقامه نماز جماعت در آن شهر پرداخت. او مدتی بعد به قم بازگشت و به تدریس دروس سطح پرداخت و سپس تدریس دروس خارج فقه و اصول را آغاز کرد و سال‌ها از مدرسان آن درس‌ها در حرم حضرت فاطمه معصومه (س) بود (احمدی شاهرودی، ۲۰). همچنین سال‌ها در دانشکده الهیات دانشگاه تهران و همچنین دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم دروسی چون تصوف و عرفان را تدریس می‌کرد (جواهرکلام، ج ۱، ۳۷۶). او کتاب‌هایی را تألیف کرده است که عبارت است از: اسلام و عقاید، رساله تقلید الاعلم (عربی)، به سوی خدا بروید، انگیزه حق در مناقب امیرالمؤمنین، رساله در بداء و روحانیت در عصر انقلاب و قبل از انقلاب، کتابی در احکام (شریف رازی، ج ۹، ۷۸-۷۹)، تقریرات در خارج فقه (لباس مشکوک) آیت‌الله بروجردی، تقریرات درس خارج اصول آیت‌الله حکیم، التحرک فی خط الله، مجموعه مقالات حول بابیه و بهائیه، ترجمه کتاب جامع السعدات مرحوم نراقی، اخلاق حمیده، رساله عملیه (احمدی شاهرودی، ۲۱)، رساله فی البیع و شمشیر بران یا خیبر (جواهرکلام، ج ۱، ۳۷۶). احمدی شاهرودی در سال ۱۳۷۵ ش و در حین طواف بیت‌الله الحرام درگذشت و پیکر او به کشور انتقال یافت و پس از تشییع و اقامه نماز توسط آیت‌الله محمدتقی بهجت در قبرستان شیخان و در جوار مقبره میرزای قمی و شیخ جواد ملکی تبریزی به خاک سپرده شد (احمدی شاهرودی، ۲۲-۲۳). منابع: احمدی شاهرودی، احمدعلی (۱۳۸۳)، تقلید الاعلم، محقق: مهدی نیازی شاهرودی، قم، پیام مهر؛ جواهرکلام، عبدالحسین (۱۳۸۲)، تربت پاکان قم، ج ۱، قم، انصاریان؛ شریف رازی، محمد (۱۳۷۰)، گنجینه دانشمندان، ج ۹، قم، امیر؛ کرباسچی، غلامرضا (۱۳۸۰)، تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی (حوزه علمیه قم)، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، با همکاری بنیاد تاریخ انقلاب اسلامی.