راه؛ تاریخ شفاهی دکتر محسن رضایی، کتابی از حسین اردستانی، به واکاوی خاطرات محسن رضایی، پیرامون زندگانی، فعالیتهای فرهنگی، مذهبی و سیاسی و انقلاب اسلامی پرداخته است.
اهمیت
نقش محسن رضایی در مبارزات پیش از انقلاب و تأسیس سپاه پاسداران و فرماندهی آن در دوران جنگ این خاطرات را پراهمیت کرده است.
ساختار
کتاب راه، مشتمل بر فهرست تفصیلی و ریز موضوع، پیشگفتار، مقدمه، مقدمۀ دکتر محسن رضایی، هفت بخش در قالب بیست و یک جلسه مصاحبه و فهرست اعلام است.
- بخش اول: خانواده و نوجوانی
جلسه اول: خانواده، ایل بختیاری، چوپانی در کودکی، دوران تحصیل، روحیات پدر و مادر و...
جلسه دوم: فعالیتهای فرهنگی و مذهبی، دوران کودکی و نوجوانی، ردپای ساواک در مسجد محله، مهمترین عامل تأثیرگذار بر شخصیت من، تحصیلات دبیرستان و هنرستان نفت؛
- بخش دوم: دوران مبارزه
جلسه سوم: هنرستان، تشکیل جلسات نیمه مخفی، ورود به مبارزات سیاسی، واکنش به جشنهای ۲۵۰۰ساله شاهنشاهی، تخریب مجسمۀ رضاخان، انهدام دکل برق در اهواز؛
جلسه چهارم: تشکیل خانه تیمی، استمرار مبارزات، به چالش کشیدن خط مشی انجمن حجتیه، تکثیر و توزیع اعلامیههای امامخمینی، شرکت در سخنرانی دکتر شریعتی، دستگیری و زندانی شدن؛
جلسه پنحم: زندان و ساواک، زندان و شکنجه، تجربیات دوران زندان، نفوذ در ساواک؛ جلسه ششم: مهاجرت، مبارزه در تهران، مهاجرت به قم؛
جلسه هفتم: زندگی مخفی، مهاجرت به کاشان، انحرافات فکری سازمان مجاهدین خلق، از تغییر راهبرد تا انشعاب در گروه منصورون؛
- بخش سوم: صیانت از انقلاب
جلسه هشتم: واحد اطلاعات سپاه، تشکیل سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی، فرماندهی سپاه، تشکیل واحد اطلاعات سپاه، دیدار با امام و شهید مطهری، رنجش آیتالله طالقانی و تدبیر حاج احمدآقا؛
جلسه نهم: تررو نافرجام، دولتمردان وقت، اطلاعات سپاه و انجمن حجتیه، تشکیل اطلاعات سپاه تهران؛
جلسه دهم: ویژگی نیروهای اطاعات، دغدغه عقیدتی نیروهای اطلاعاتی، شهدای واحد اطلاعات سپاه؛
- بخش چهارم: مقابله با گروههای سیاسی؛
جلسه یازدهم: گروه فرقان و گروه خلق عرب، اطلاعات سپاه و گروه فرقان، شگرد اطلاعات سپاه برای به دام انداختن عوامل گروه فرقان، پیشبینی شروع جنگ بر اساس شواهد موجود؛
جلسه دوازدهم: چریکهای فدایی خلق در شمال، رویارویی با ضداتقلاب در شمال، حادثه جنگل، حادثه شهر آمل، اطلاعات سپاه و بنیصدر، امام خمینی و حادثه شمال؛
- بخش پنجم: آمریکا کانون توطئه
جلسه سیزدهم: سفارت آمریکا، گروه اشرف دهقان در بندرعباس، اقدامات اسکندری، کشور قبل از تصرف سفارت آمریکا، حراست از سفارت آمریکا، امام و مسئله سفارت آمریکا؛
جلسه چهاردهم: کشف کودتا، زمینههای شکلگیری کودتای نوژه (نقاب)، اهداف کودتا، گسترۀ جغرافیایی کودتا، چگونگی کشف و انهدام شبکه کودتاگران، دستگیری و محاکمه کودتاچیان، ارتباط سازمان مجاهدین خلق و فدائیان خلق و دراویش با کودتاگران، امام و کودتاچیان؛
- بخش ششم: تحریکهای قومی و مذهبی
جلسه پانزدهم: سیستان و بلوچستان، اوضاع سیستان و بلوچستان در آستانه شروع جنگ تحمیلی، علل و عوامل ناآرامی در منطقه سیستان و بلوچستان، نقش محوری سپاه، نقش روحانیت و خوانین در سیستان و بلوچستان؛
جلسه شانزدهم: آذربایجان و شریعتمداری، آیتالله شریعتمداری و حزب خلق مسلمان، نقش سپاه در خنثیسازی توطئه حزب خلق مسلمان، امام و آیتالله شریعتمداری؛
- بخش هفتم: سازمان مجاهدین خلق
جلسه هفدهم: سازماندهی مسلحانه، مجاهدین خلق علیه جمهوری اسلامی ایران، قهر آیتالله طالقانی، بهرهبرداری مجاهدین خلق از آن، سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی و مجاهدین خلق، تفاوت نیروهای اطلاعاتی سپاه با سازمان مجاهدین خلق، مجاهدین خلق و سفارت آمریکا؛
جلسه هجدهم: انفجار در حزب جمهوری اسلامی، راهبرد جدید مجاهدین خلق، فضای سیاسی خرداد سال شصت، تقویت ساختار اطلاعاتی سپاه، نفوذهای سازمان مجاهدین خلق، حادثه هفت تیر و انفجار در حزب جمهوری اسلامی، انتصاب به فرماندهی سپاه، تشکیل کمیته مشترک مقابله با سازمان مجاهدین؛
جلسه نوزدهم: زدن کادر مرکزی سازمان، برخورد قاطع با سازمان، به دام افتادن کادر مرکزی سازمان مجاهدین خلق، تسلط اطلاعاتی سپاه از سال ۶۰ به بعد، تغییر رفتار بنیصدر پس از ۱۴اسفند ۶۰، نکاتی دربارۀ سیدمهدی هاشمی؛ جلسه بیستم: مردم علیه سازمان، پیچیدگی رفتار سازمان در خانههای تیمی، شکست راهبرد براندازی سازمان در سال ۶۱، مقابله مردم با سازمان در شهرها، کشتهشدن فرزندان آیتالله محمدی گیلانی و جنتی، حضور مجاهدین خلق در کنار صدام، مقایسه مجاهدین خلق با حزب توده؛
جلسه بیست و یکم: سازمان در کردستان و جنگل، حضور مجاهدین خلق در عراق، فعالیت در کردستان و جنگلهای مازتدران و گیلان، تدابیر اطلاعات سپاه برای مقابله با سازمان مجاهدین؛ فهرست اعلام.[۱]
وضعیت نشر
کتاب راه در بهمن ۱۳۹۴ش در ۵۷۶ صفحه در ۱۵۰۰ نسخه، توسط مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس به چاپ رسیده است.
پانویس
- ↑ اردستانی، راه، ج1، ص۵ـ۱۱.
منابع
- اردستانی، حسین، راه؛، تاریخ شفاهی دکتر محسن رضایی، جلد اول، دوران مبارزه؛ بحران گروههای سیاسی، تهران، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، چاپ اول، ۱۳۹۴ش.