انگجی، سید علی؛ از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام خمینی. سید علی انگجی در سال ۱۳۱۸ ش در خانواده‌ای با پیشینه درخشان علمی در تبریز به دنیا آمد (الوانساز خویی، ۱۳۹۴، ۱۱۹). نسب او به سادات شنب غازان از سادات مدینه منوره می‌رسد که در زمان سلطان محمود غازان و با دعوت او، از مدینه راهی تبریز شدند و در شنب غازان اقامت گزیدند. اجداد او همه در سلک روحانیت بودند و پدربزرگش آیت‌الله سید ابوالحسن انگجی از عالمان و مجتهدان بنام تبریز بود و در مبارزه علیه حکومت رضاشاهی هم شرکت داشت. پدرش سید مهدی انگجی هم از عالمان تبریز بود که پس از سال‌ها تحصیل و تدریس در حوزه علمیه قم، در تهران مقیم شده و به اقامه نماز جماعت و تدریس دروس حوزوی مشغول بود (الوانساز خویی، ۱۳۸۵، ۵۹-۶۲). وی پس از پایان دوره ابتدایی، به تحصیل علوم دینی پرداخت و مقدمات و ادبیات عرب را در تبریز نزد میرزا علی‌اکبر نحوی و میرزا عمران علیزاده آموخت. سپس در درس شرح لمعه پدرش شرکت کرد و بخشی از آن را نزد ایشان خواند. انگجی در سال ۱۳۳۲ ش برای تکمیل دروس، رهسپار قم شد و باقیمانده کتاب شرح لمعه را نزد سید جواد خطیبی در حوزه علمیه قم خواند. رسایل را هم پیش آیات جعفر سبحانی و حسین نوری همدانی فراگرفت و در درس مکاسب از شاگردان میرزا علی‌اکبر مشکینی بود. کفایه‌الاصول را هم پیش آقایان حسینعلی منتظری و سید محمدباقر سلطانی طباطبایی فراگرفت. هم‌زمان در درس منظومه محمد مفتح و شرح تجرید الاعتقاد سید حسین قاضی طباطبایی شرکت می‌کرد. تفسیر قرآن را هم نزد علامه سید محمدحسین طباطبایی خواند. در درس اخلاق هم از بحث‌های شیخ علی سعادت‌پرور تهرانی معروف به پهلوانی و محمدتقی بهجت استفاده می‌کرد. او از سال ۱۳۳۹ ش به فراگیری دروس خارج فقه و اصول پرداخت و از درس آیات سید محمد محقق داماد، امام خمینی، سید محمدرضا موسوی گلپایگانی و سید کاظم شریعتمداری بهره می‌برد (الوانساز خویی، ۱۳۹۴، ج ۱، ۱۱۹-۱۲۰)؛ بنابراین می‌توان گفت که از سال ۱۳۳۹ ش تا خرداد ۱۳۴۲ ش که امام خمینی دستگیر و به تهران منتقل شد، در درس‌های امام خمینی که در مسجد سلماسی و سپس مسجد اعظم قم تشکیل می‌شد، حضور می‌یافت. او بحث‌های استصحاب و همچنین بیع امام خمینی را تقریر کرده است (الوانساز خویی، ۱۳۹۴، ج ۱، ۱۲۰). وی هم‌زمان با تحصیل در قم، از تدریس غافل نبود و با فراگیری سطوح بالاتر، سطوح پایین‌تر را تدریس می‌کرد («سید علی انگجی»، thinker.irc.ir). همچنین از آیات امام خمینی، سید محمدهادی حسینی میلانی، سید محسن طباطبایی حکیم، سید ابوالقاسم موسوی خویی، سید مهدی حسینی انگجی، لطف‌الله صافی گلپایگانی، سید علی حسینی سیستانی و سید علی خامنه‌ای اجازاتی در امور حسبیه دریافت کرده است (الوانساز خویی، ۱۳۹۴، ج ۱، ۱۲۰). از هم‌مباحثه‌ای‌های او می‌توان به شیخ هادی فقهی اشاره کرد (الوانساز خویی، ۱۳۹۴، ج ۱، ۱۲۰). او مورد اعتماد امام خمینی بود و امام خمینی به افرادی که توسط وی و یکی دیگر از روحانیان معرفی شده بود، اجازه تصدی در امور حسبیه و شرعیه داده بود (صحیفه امام، ج ۱، ۴۷۳، ۴۷۴). سید علی انگجی در سال ۱۳۴۳ ش و پس از درگذشت پدرش سید مهدی انگجی، امام جماعت مسجد ملک تهران، به تهران رفت و به دستور آیت‌الله سید احمد خوانساری، امامت جماعت آنجا را بر عهده گرفت. وی پس از استقرار امام خمینی در نجف اشرف و آغاز درس خارج فقه در آنجا، به نجف اشرف رفت و عزم خود را برای ماندن در نجف با ایشان در میان نهاد، ولی امام خمینی بر حضور سید علی انگجی در مسجد ملک تأکید کرد. انگجی پس از آن به کشور بازگشت و به اقامه نماز جماعت و تدریس دروس حوزوی و همچنین تفسیر قرآن در آن مسجد پرداخت («گفتگو با آیت‌الله انگجی: اهمیت مساجد...»، www.masjed.ir). او در تهران در درس‌های خارج فقه آیت‌الله شیخ محمدتقی آملی حضور می‌یافت (الوانساز خویی، ۱۳۹۴، ج ۱، ۱۲۰). او در سال‌های نهضت امام خمینی، به پشتیبانی از نهضت پرداخت و به‌ویژه همراه با روحانیان مبارز تهران، در صدور اعلامیه‌های انتقادی علیه حکومت پهلوی و در حمایت از امام خمینی نقش داشت و نام او در برخی از آن اعلامیه‌ها دیده می‌شود (سیر مبارزات یاران امام درآینه اسناد، ج ۹، ۱۸۵-۱۸۶؛ ج ۱۱، ۴۹۷؛ ج ۱۲، ۱۱۳-۱۱۴ و ۳۰۴-۳۰۵؛ ج ۱۳، ۳۱۷-۳۱۹). بر اساس گزارشی که ساواک درباره روحانیان تهران تهیه کرده بود، از وی به‌عنوان مروج مرجعیت امام خمینی و آیت‌الله خویی نام برده شده است (یاران امام به روایت اسناد ساواک: کتاب ۵۹، ۲۴۷). انگجی پس از پیروزی انقلاب اسلامی به اقامه نماز جماعت در مسجد ملک ادامه داد. در دوران هشت ساله جنگ تحمیلی، بارها در جبهه‌های جنگ حضور یافت. او در کنار فعالیت‌های فرهنگی در مسجد ملک تهران، به مدت ده سال اداره مدرسه علوم حوزوی ولیعصر تهران را بر عهده داشت. هم‌زمان به تدریس دروس حوزوی در آن مدارس نیز می‌پرداخت. وی در تهران به فعالیت‌های اجتماعی گسترده‌ای دست زد. ازجمله صندوق قرض‌الحسنه‌ای را در مسجد لرزاده تهران تشکیل داد. تشکیل مؤسسه خیریه و ایتام مسجد ملک از دیگر اقدامات او بود. همچنین برای پشتیبانی از جبهه‌های جنگ، ستاد کمک‌رسانی به جبهه‌ها را به احتمال زیاد در مسجد ملک بنیان نهاد. تشکیل مؤسسه کمک‌رسانی به بیماران هموفیلی و ساخت بیمارستان حسن‌آباد در تهران از دیگر اقدامات وی بود. از تألیفات سید علی انگجی می‌توان به تقریرات بحث‌های استصحاب و بیع امام خمینی (که به‌واسطه تبعید ایشان به ترکیه ناتمام ماند)، تقریرات بحث اجاره و صلات آیت‌الله شریعتمداری، تقریرات بحث طهارت آیت‌الله گلپایگانی، تفسیر سوره نور، شرح زیارت جامع کبیره، جامعه الاحادیث، اخلاقیات، حقایق تحریف‌شده و تفسیر بعضی سور قرآنی دیگر اشاره کرد. او هم‌اکنون به اقامه نماز جماعت در مسجد ملک ادامه می‌دهد و از علمای شاخص بازار تهران به شمار می‌رود (الوانساز خویی، ۱۳۹۴، ج ۱، ۱۲۰-۱۲۱). منابع: الوانساز خویی، محمد (۱۳۸۵)، «سید حسن انگجی مجاهدی نستوه»، ستارگان حرم، ج ۱۷، قم، زائر؛ الوانساز خویی، محمد (۱۳۹۴)، گلشن ابرار آذربایجان، به کوشش عبدالصمد جودتی استیار، ج ۱، تهران، پژوهشکده باقرالعلوم؛ «سید علی انگجی» (۱۳۹۷)، اندیشمندان اسلامی: مرکز پژوهش‌های اسلامی سازمان صداوسیما،http://thinker.irc.ir/thinker/index/show/+؛ سیر مبارزات یاران امام خمینی در آینه اسناد به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۳)، ج ۹، ۱۰، ۱۱، ۱۲ و ۱۳، تدوین: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی؛ صحیفه امام (۱۳۷۸)، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی؛ «گفتگو با آیت‌الله انگجی: اهمیت مساجد به زیبایی‌های ظاهری آن نیست، بلکه به امام جماعت است؛ امام جماعت باید حوصله داشته باشد»، http://www.masjed.ir/fa/news/؛ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۵۹: آیت‌الله حاج سید محمدصادق لواسانی (۱۳۹۵)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.