سیدمحمود سدهی، از شاگردان درس خارج امام‌خمینی.
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | سید محمود سدهی |
| نسب | سید جواد سه‌دهی (پدر) |
| تاریخ تولد | تاریخ دقیق نامشخص، در تهران |
| زادگاه | تهران |
| تاریخ وفات | نامشخص، احتمالا در سانتیاگو، آمریکا |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | امام خمینی، سید حسین طباطبایی بروجردی |
| محل تحصیل | حوزه علمیه قم |
| سایر | فعال سیاسی، مخالف حکومت پهلوی، سخنرانی در حمایت از امام خمینی، مبارزه علیه رژیم پهلوی |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | حامی امام خمینی، مخالف حکومت پهلوی |
| اجتماعی | سخنران برجسته در تهران و قم، فعالیت‌های اجتماعی در حوزه‌های مختلف |
زادگاه و تحصیل
او در تهران و در خانواده‌ای روحانی دیده به جهان گشود. درباره تاریخ تولد او گزارش دقیقی در دست نیست. پدرش «سیدالذاکرین و ثقة المحدثین حاج سیدجواد سه‌دهی» از منبری‌های معروف تهران بود و به ایراد سخنرانی‌های مؤثر و مهیج شهرت داشت.
او خواندن و نوشتن را در تهران آموخت. سپس به تحصیل دروس حوزوی روی آورد و بخشی از دروس را در تهران خواند. آنگاه راهی قم شد و در حوزه علمیه آن شهر در درس خارج آیات سیدحسین طباطبایی بروجردی و امام‌خمینی شرکت کرد.[۱] او پس از رحلت آیت‌الله بروجردی (۱۳۴۰ش) به تهران بازگشت و به سخنرانی در آن شهر پرداخت.[۲] بنابراین می‌توان گفت که او در دهه ۱۳۳۰ش در درس خارج فقه یا اصول یا هر دو درس امام‌خمینی شرکت می‌کرده است.
سیدمحمود سدهی در کنار وعظ و سخنرانی، به تجارت فرش نیز اشتغال داشت[۳] و به همین سبب در یکی از اسناد ساواک، از او به‌عنوان فردی متمول نام برده شده است.[۴] او به فعالیت علیه حکومت پهلوی نیز می‌پرداخت. در سندی از ساواک به تاریخ خرداد ۱۳۴۰، از سخنرانی انتقادی او علیه حکومت پهلوی سخن رفته است. در آن سند آمده است که او پس از سخنرانی فوق دستگیر و تحت شکنجه قرار گرفت.[۵] او از روحانیان طرفدار امام‌خمینی بود و در ۲۹ آذر ۱۳۴۳ (چند روز پس از تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور)، در سخنانی در مسجد صاحب‌الزمان تهران، از ایشان تجلیل و برای ایشان دعا کرد. در حین سخنرانی او در آن مسجد اعلامیه‌هایی در حمایت از امام‌خمینی پخش شد.[۶] گویا او در همان سال دستگیر و زندانی شد، چراکه یکی از سخنرانان در نوروز ۱۳۴۴ در مسجد اعظم، از او با عنوان یکی از روحانیان زندانی نام برد.[۷] او در سال ۱۳۴۴ش در ارسال وجوهات شرعی به امام‌خمینی فعال بود[۸]
سیدمحمود سدهی در آذر ۱۳۴۸ نیز پس از سخنرانی در مسجدی در تهران دستگیر و زندانی شد[۹] و مدتی بعد آزاد شد و بر اساس اسناد ساواک، در جلسه روحانیان تهران که در دوم اسفند آن سال در خانه فضل‌الله مهدی‌زاده محلاتی برگزار شد شرکت داشت.[۱۰] او در سال ۱۳۴۹ش از سوی ساواک ممنوع‌المنبر شد.[۱۱] سدهی در سال ۱۳۵۱ش در جلسه واعظان برجسته تهران با سیداحمد خمینی درباره لزوم سازمان‌دهی واعظان برای سخنرانی در ماه رمضان آن سال شرکت داشت.[۱۲] در همان سال همراه با جمعی از واعظان تهران، درصدد تأسیس تشکلی برای منبری‌ها بود که از مهم‌ترین افراد آن تشکل، مهدی‌زاده محلاتی و حسن لاهوتی اشکوری بودند.[۱۳] طبق یکی دیگر از گزارش‌های ساواک، او همراه با سیدعبدالرضا حجازی در سال ۱۳۵۲ش درصدد تنبیه یکی از پیش‌نمازان مسجد بازار حضرتی برآمدند که در مجلسی نسبت به امام‌خمینی، به نوشته گزارشگر ساواک، «کم ارادتی» کرده بود. ساواک در آن گزارش اعلام کرد که رفتار و اعمال او تحت مراقبت ساواک قرار دارد.[۱۴] وی در همان سال توسط ساواک ممنوع‌المنبر شد.[۱۵] و در سال ۱۳۵۳ ش نیز نامش در فهرست روحانیان ممنوع‌المنبر قرار داشت.[۱۶] در سال ۱۳۵۵ش نیز از سوی ساواک ممنوع‌الخروج گردید.[۱۷]
ساواک در گزارشی که در ۸ اردیبهشت ۱۳۵۷ از سخنرانی او در حسینیه علوی تهران تهیه کرد، از قصد او برای ادامه تحصیل در رشته حقوق در آمریکا خبر داد. او در آن سخنرانی، انتقادهایی از وضعیت فرهنگی کشور مطرح کرد و بر ضرورت توجه به نهاد خانواده تأکید نمود.[۱۸] رسول جعفریان در یکی از روزنوشت‌هایش از سفر حج در سال ۱۳۹۰ش، از فردی روحانی به نام سیدمحمود سدهی سخن می‌گوید که بیش از سه دهه مقیم سانتیاگو در آمریکا است.[۱۹] و به نظر می‌رسد سیدمحمود سدهی اصفهانی است.
پانویس
- ↑ شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۲، ص۲۷۳.
- ↑ شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۲، ص۲۷۳.
- ↑ شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۲، ص۲۷۳.
- ↑ سیر مبارزات یاران...، ج۶، ص۳۷۷.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، آیت‌الله...، ج۱، ص۴۶.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۵۹، ص۵۹.
- ↑ دوانی، نهضت روحانیون ایران، ج۵، ص۱۱۰.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۵۹، ص۵۷.
- ↑ سیر مبارزات یاران...، ج۵، ص۱۱۱.
- ↑ سیر مبارزات یاران...، ج۵، ص۱۶۳.
- ↑ حجت‌الاسلام حاج شیخ...، ص۳۵۹.
- ↑ حجت‌الاسلام حاج شیخ...، ص۳۸۵.
- ↑ سیر مبارزات یاران...، ج۶، ص۳۱۷.
- ↑ شیخ حسین لنکرانی...، ص۳۷۵.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، ۴۳، ص۸۲.
- ↑ آیت‌الله‌العظمی حسین نوری همدانی، ص۲۶۷.
- ↑ سیر مبارزات یاران...، ج۷، ص۳۸۸.
- ↑ انقلاب اسلامی به...، ج۵، ص۱۱۶.
- ↑ جعفریان، «گزارشی از سفر عمره مفرده در سال ۱۳۹۰ش».
منابع
- انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۰)، ج۵، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات
- جعفریان، رسول (۱۳۹۰) «گزارشی از سفر عمره مفرده در سال ۱۳۹۰ش».
- حجت‌الاسلام حاج شیخ عباسعلی اسلامی به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۲)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات
- دوانی، علی (۱۳۷۷)، نهضت روحانیون ایران، ج۵، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی
- سیر مبارزات یاران امام به روایت اسناد (۱۳۹۳)، ج۵ و ۶، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی
- شریف‌رازی، محمد (۱۳۵۲)، گنجینه دانشمندان، ج۲، تهران، اسلامیه
- شیخ حسین لنکرانی به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۳)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات
- یاران امام به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۰)، کتاب ۴۳: حجت‌الاسلام حاج شیخ محمد تعمیرکاری، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات
- یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۵۹: آیت‌الله حاج سیدمحمدصادق لواسانی (۱۳۹۵)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.