عباس محقق بیدگلی، از شاگردان درس خارج فقه امام‌خمینی.
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| تاریخ تولد | ۱۳۲۴ش |
| زادگاه | بیدگل کاشان |
| تاریخ وفات | ۲ اسفند ۱۳۹۱ |
| محل دفن | آرامگاه ابن‌بابویه قم |
| شهر وفات | شیراز |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | رحمت‌الله فشارکی، سیدعباس خاتم یزدی، مسلم ملکوتی، سیدابوالقاسم خویی، میرزا باقر زنجانی، سیدمحمدرضا گلپایگانی، حسین وحید خراسانی، امام‌خمینی و... |
| محل تحصیل | قم |
| تألیفات | بر منبر خطابه و تقریرات دروس استادان |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | حمایت از نهضت امام‌خمینی |
| اجتماعی | عضو مجلس افتای آیت‌الله گلپایگانی و همکاری با دفتر سیدعلی سیستانی در قم |
| وبگاه رسمی | |
زادگاه و تحصیل
وی در سال ۱۳۲۴ش در بیدگل کاشان در خانواده‌ای با پیشینه درخشان علمی زاده شد. پدرش شیخ محمدتقی از نوادگان محقق اردبیلی بود که در کاشان به تدریس دروس حوزوی اشغال داشت.
عباس محقق در کودکی به شهر قم رفت و مقدمات را در آن شهر نزد پدرش و رحمت‌الله فشارکی فراگرفت.[۱] دروس سطح را هم نزد دیگر استادان آن حوزه آموخت و سپس برای تکمیل تحصیلات حوزوی، راه عتبات عالیات را در پیش گرفت و از ۱۳۴۲ش در حوزه علمیه نجف اشرف به تحصیل پرداخت. او در آن حوزه ابتدا دروس سطح را نزد سیدعباس خاتم یزدی و میرزا مسلم ملکوتی تکمیل کرد و سپس در درس خارج فقه و اصول آیات سیدابوالقاسم موسوی خویی و میرزا باقر زنجانی شرکت کرد. وی در سال ۱۳۴۴ش به قم بازگشت.[۲] و با صبیه آیت‌الله سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی ازدواج کرد.[۳]
محقق بیدگلی در سال ۱۳۴۴ش و پس از استقرار امام‌خمینی در نجف اشرف، همراه با بالغ بر هفت‌صد نفر از روحانیان و مدرسان حوزه علمیه قم در نامه‌ای به ایشان، خرسندی خود را از انتقال ایشان از ترکیه به عتبات عالیات اعلام کردند و در ادامه، تأثر خود را تداوم تبعید آن مرجع عالی‌قدر که «به خاطر دفاع از قرآن و حقوق ملت اسلام و حمایت از استقلال و تمامیت ارضی کشور اسلامی ایران صورت گرفته است» ابراز نمودند و سپس بار دیگر بر پیروی ملت ایران و حوزه علمیه قم از منویات آن «قائد عظیم‌الشأن» و ضرورت رفع موانع برای بازگشت ایشان تأکید نمودند تا «با مراجعت حضرت‌عالی به حوزه علمیه قم و با تدبیرات خردمندانه و رهبری‌های ارزنده آن زعیم عالی‌قدر، مصالح عالیه اسلام و ایران و حقوق از دست رفته ملت تأمین گردد».[۴]
او در همان سال دوباره به نجف اشرف بازگشت و این بار در درس خارج فقه (بیع مکاسب) امام‌خمینی که در مسجد شیخ انصاری معروف به مسجد ترک‌ها برگزار می‌شد، حضور یافت.[۵] حضور او در درس امام‌خمینی یک سال بیشتر طول نکشید و در سال ۱۳۴۵ش، پس از درگذشت پدرش به کشور بازگشت.[۶] و در قم به تکمیل تحصیلاتش پرداخت. او در حوزه علمیه قم این بار در درس خارج فقه و اصول آیات گلپایگانی و حسین وحید خراسانی شرکت کرد.[۷] و از آیات گلپایگانی، شیخ محمدعلی اراکی، سیداحمد زنجانی و عبدالجواد جبل عاملی اجازاتی در امور شرعی دریافت نمود.[۸]
محقق بیدگلی که به وعظ و خطابه در قم می‌پرداخت، به‌زودی مورد توجه مردم قرار گرفت. به همین منظور بارها به شهرهای مختلف سفر کرد و به ایراد سخن پرداخت.[۹] از آن جمله می‌توان به سفر به شهرهای اهواز، رامهرمز، تهران، کاشان، شیراز، اصفهان، مشهد و... و همچنین دعوت توسط مراجع تقلید چون آیات سیدکاظم شریعتمداری، سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی، سیدمحمدهادی حسینی میلانی و... اشاره کرد.[۱۰] او از سال ۱۳۵۸ ش تا زمان ارتحال آیت‌الله گلپایگانی، ملازم ایشان بود و در مجلس افتای ایشان عضویت داشت.[۱۱] پس از رحلت آیت‌الله گلپایگانی، در دفتر سیدعلی سیستانی در قم به فعالیت پرداخت.[۱۲]
از او اثری تحت عنوان بر منبر خطابه[۱۳] و تقریرات دروس استادان بر جای مانده است. احداث مسجد بزرگ محقق کاشان ازجمله اقدامات اوست.[۱۴]
درگذشت
شیخ عباس محقق در سال‌های پایانی عمرش، دچار بیماری کبدی بود و به همین علت در بیمارستان نمازی شیراز بستری شد و در ۲ اسفند ۱۳۹۱ در همان بیمارستان درگذشت و پیکرش پس از انتقال به قم و تشییع از مسجد امام حسن عسکری(ع) به حرم حضرت فاطمه معصومه(س) و اقامه نماز توسط وحید خراسانی، در آرامگاه ابن‌بابویه قم به خاک سپرده شد.[۱۵]
پانویس
- ↑ قاسمی، دره الصدق فیمن تلمذ من علما اصفهان بالنجف، ج۴، ص۲۰۷.
- ↑ انصاری، «درگذشتگان: حجت‌الاسلام محقق کاشانی»، ص۱۱۵.
- ↑ انصاری، «درگذشتگان: حجت‌الاسلام محقق کاشانی»، ص۱۱۵؛ قاسمی، دره الصدق فیمن تلمذ من علما اصفهان بالنجف، ج۴، ص۲۰۷.
- ↑ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۷۸- ۱۷۳؛ خسروشاهی، اسناد نهضت اسلامی، ج۳، ص۹۴-۱۰۰؛ سیر مبارزات امام در آیینه...، ج۵، ص۳۷۲-۳۶۹؛ دوانی، نهضت روحانیون ایران، ص۱۵۸-۱۶۳.
- ↑ دوانی، نهضت روحانیون ایران، ص۱۵۸-۱۶۳؛ قاسمی، دره الصدق فیمن تلمذ من علما اصفهان بالنجف، ج۴، ص۲۰۷.
- ↑ قاسمی، دره الصدق فیمن تلمذ من علما اصفهان بالنجف، ج۴، ص۲۰۷.
- ↑ «داماد آیت‌الله‌العظمی گلپایگانی دارفانی را وداع گفت»، ص۲.
- ↑ انصاری، «درگذشتگان: حجت‌الاسلام محقق کاشانی»، ص۱۳۹.
- ↑ «گرامیداشت سالگرد درگذشت حجت‌الاسلام‌والمسلمین محقق کاشانی»، ص۱۳.
- ↑ انصاری، «درگذشتگان: حجت‌الاسلام محقق کاشانی»، ص۱۳۹.
- ↑ قاسمی، دره الصدق فیمن تلمذ من علما اصفهان بالنجف، ج۴، ص۲-۷.
- ↑ «داماد آیت‌الله‌العظمی گلپایگانی دارفانی را وداع گفت»، ص۲.
- ↑ قاسمی، دره الصدق فیمن تلمذ من علما اصفهان بالنجف، ج۴، ص۲-۷.
- ↑ انصاری، «درگذشتگان: حجت‌الاسلام محقق کاشانی»، ص۱۳۹.
- ↑ انصاری، «درگذشتگان: حجت‌الاسلام محقق کاشانی»، ص۱۳۹.
منابع
- اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج ۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- انصاری، ناصرالدین (۱۳۹۲)، «درگذشتگان: حجت‌الاسلام محقق کاشانی»، دوماهنامه آینه پژوهش، سال بیست‌وچهارم، شماره اول، فروردین و اردیبهشت ۱۳۹۲.
- خسروشاهی، سیدهادی (۱۳۹۰)، اسناد نهضت اسلامی، ج۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- دوانی، علی (۱۳۷۷)، نهضت روحانیون ایران، ج۵، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- «داماد آیت‌الله‌العظمی گلپایگانی دارفانی را وداع گفت» (۱۳۹۱)، هفته‌نامه افق حوزه، سال یازدهم، شماره ۳۵۹، ۹ اسفند.
- سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد ساواک (۱۳۸۶)، ج۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی.
- قاسمی، رحیم (۱۳۹۳)، دره الصدق فیمن تلمذ من علما اصفهان بالنجف، قم، مجمع الذخائر الاسلامیه.
- «گرامیداشت سالگرد درگذشت حجت‌الاسلام‌والمسلمین محقق کاشانی» (۱۳۹۳)، هفته‌نامه افق حوزه، سال دوازدهم، شماره ۳۸۴، ۳۰ بهمن.