محمدتقی نصیری، از شاگردان درس خارج امام‌خمینی.
او در هفدهم بهمن ۱۳۱۰ ش در سمنان به دنیا آمد. دوره ابتدایی را در مدرسه ملی سمنان طی کرد. آنگاه به تحصیل دروس حوزوی پرداخت و مقدمات را نزد علی‌محمد نجات، نماینده آیت‌الله بروجردی در سمنان خواند (آیت‌الله محمدتقی نصیری...، سیزده). او در سال ۱۳۲۸ ش به دامغان رفت (انصاری، ۱۲۶) و در درس شیخ محمدرضا خدایی و غلامحسین خیری شرکت کرد. در ۱۳۳۲ ش عازم مشهد شد و در حوزه علمیه آن شهر بخشی از دروس سطح را نزد محمدتقی ادیب نیشابوری، میرزا احمد مدرس یزدی، میرزا هاشم قزوینی، شیخ مجتبی قزوینی، میرزا حسنعلی مروارید و شیخ کاظم دامغانی فراگرفت. نصیری در سال ۱۳۳۸ ش راهی قم شد و بخش دیگری از دروس سطح را نزد علی‌اکبر مشکینی، سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی و حسین نوری همدانی تکمیل کرد. آنگاه به تحصیل دروس خارج فقه و اصول پرداخت و از درس آیات سیدحسین طباطبایی بروجردی (آیت‌الله محمدتقی نصیری...، سیزده ـ چهارده) (کتاب قضا و طهارت) (انصاری، ۱۲۶)، سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی، سیدمحمد محقق داماد (آیت‌الله محمدتقی نصیری...، سیزده ـ چهارده)، امام‌خمینی و شیخ مرتضی حائری بهره برد (انصاری، ۱۲۷). او از شاگردان امام‌خمینی محسوب می‌شد (روحانی، ج ۱، ۵۰)، ولی درباره سال‌های حضور او در درس امام‌خمینی گزارش دقیقی در دست نیست و به احتمال زیاد در سال‌های نخست دهه ۱۳۴۰ ش در درس خارج فقه یا اصول یا هر دو درس امام‌خمینی حضور می‌یافته است. او در ۱۳۴۸ ش به سمنان بازگشت و مسئولیت حوزه علمیه سمنان را عهده‌دار شد و شاگردان زیادی را تربیت کرد که حسن روحانی، رئیس‌جمهور فعلی از آن جمله است (همان). محمدتقی نصیری در سال ۱۳۴۲ ش اجازه تصدی در امور حسبیه و شرعیه از امام‌خمینی دریافت کرد (آیت‌الله محمدتقی نصیری...، ۱۶۶-۱۶۷) و از همان سال به مبارزه با حکومت پهلوی و حمایت از امام‌خمینی می‌پرداخت. ازجمله نامه امام‌خمینی خطاب به علامه شیخ محمد صالح حائری مازندرانی، روحانی مقیم سمنان را به او تقدیم کرد (خاطرات سال‌های نجف، ج ۱، ۳۶). ساواک در گزارشی که در ۲۶ آبان ۱۳۴۳ تهیه کرد، از نصیری به‌عنوان یکی از روحانیان «ناراحت» نام برد (همان، ۳)؛ صفتی که برای روحانیان مخالفت حکومت پهلوی و طرفدار امام‌خمینی به کار می‌برد. او پس از انتقال امام‌خمینی به عراق و استقرار ایشان در نجف اشرف، همراه با روحانیان سراسر کشور در نامه‌ای به امام‌خمینی، خرسندی خود را از حضور ایشان در نجف اشرف ابراز کردند (سیر مبارزات امام در آیینه اسناد ساواک، ج ۵، ۳۷۲ ـ ۳۶۹). وی همچنین در سالگرد تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور همراه با روحانیان مبارز کشور در نامه‌ای به نخست‌وزیر وقت، به ادامه تبعید امام‌خمینی اعتراض کردند (اسناد انقلاب اسلامی، ج ۳، ۱۸۵ ـ ۱۹۱؛ امام‌خمینی در آیینه اسناد شهربانی، ج ۳، ۳۲۵ ـ ۳۲۹). به همین سبب ساواک رفتارهای او را زیر نظر قرار داد (آیت‌الله محمدتقی نصیری به روایت اسناد ساواک، ۴-۵). به سبب این فعالیت‌ها در ۱۳۴۶ ش به ساواک احضار شد و از او تعهد گرفته شد از بحث سیاسی و حمله به دولت خودداری کند (همان، ۶-۷). ساواک در گزارشی دیگر در سال ۱۳۴۸ ش از او به‌عنوان یکی از روحانیان مخالف حکومت پهلوی نام برد (همان، ۲۵). نصیری در مراسم و مجالسی که توسط حکومت پهلوی در سمنان برگزار می‌شد، ازجمله مراسم نیایش در ۱۵ بهمن و ۲۱ فروردین (سالروز ترور شاه) شرکت نمی‌کرد (همان، ۶۷-۶۸). علاوه بر آن، از سیاست‌های حکومت پهلوی انتقاد می‌کرد (همان، ۷۲-۷۳). ازجمله در یکی از سخنرانی‌هایش از امام‌خمینی به‌عنوان «مردی حر» نام برد (همان، ۷۳)، به همین سبب به ساواک احضار شد (همان، ۷۶). بر اساس گزارش ساواک، وی در ترویج مرجعیت امام‌خمینی در سمنان می‌کوشید (همان، ۷۷). او در ۱۱ آذر ۱۳۵۶ در چهلمین روز درگذشت سیدمصطفی خمینی، در مجلسی که به آن مناسبت در مسجد جامع سمنان برگزار شده بود حضور داشت (همان، ۸۶؛ انقلاب اسلامی به...، ج ۱، ۱۹۳) و در مجلس چهلم شهدای ۲۹ بهمن تبریز در مسجد شاه سمنان سخنرانی و از حکومت پهلوی انتقاد کرد (آیت‌الله محمدتقی نصیری...، ۹۸). پس از حمله مأموران به بیت مراجع تقلید در قم در اردیبهشت ۱۳۵۷، در اعتراض به آن از اقامه نماز جماعت خودداری کرد (همان، ۱۰۳) و سپس همراه با روحانیان سمنان در نامه‌ای به آیت‌الله گلپایگانی، حمله به بیت ایشان را محکوم کردند (همان، ۱۰۴). در نیمه شعبان آن سال نیز پیرو دستور امام‌خمینی در تحریم جشن‌های شعبانیه، اعلام کرد که از برگزاری جشن خودداری خواهد کرد (همان، ۱۱۲). محمدتقی نصیری پس از محاصره بیت امام‌خمینی در نجف اشرف در مهر ۱۳۵۷ در نشست روحانیان سمنان در مسجد جامع آن شهر شرکت داشت و در آن نشست از امام‌خمینی تمجید شد (همان، ۱۱۸). سپس همراه با جمعی از روحانیان مبارز سمنان با صدور اعلامیه‌ای خطاب به امام‌خمینی، حمایت خود را از مبارزات آن مرجع مبارز اعلام داشت (اسناد انقلاب اسلامی، ج ۳، ۳۹۸). او در تظاهرات نهم مهر ۱۳۵۷ مردم سمنان به سخنرانی پرداخت و از امام‌خمینی تجلیل نمود (آیت‌الله محمدتقی نصیری...، ۱۲۳). به همین علت ساواک در گزارشی، از او به‌عنوان یکی از طرفداران امام‌خمینی نام برد (همان، ۱۲۵-۱۲۶). او پس از پیروزی انقلاب اسلامی به تدریس در حوزه علمیه قم ادامه داد و همچنان ریاست حوزه علمیه سمنان را بر عهده داشت. در سال ۱۳۶۰ ش به سمت ریاست سازمان تبلیغات اسلامی سمنان منصوب شد و تا ۱۳۷۵ در آن سمت بود. هم‌زمان ریاست عقیدتی ـ سیاسی نیروی انتظامی آن شهر را در سال‌های ۱۳۶۰ ـ ۱۳۷۵ بر عهده داشت. علاوه بر آن، در شورای بنیاد مسکن استان سمنان (ستاد اجرایی فرمان امام‌خمینی) عضو بود و ریاست بنیاد بین‌المللی غدیر سمنان را نیز بر عهده داشت. بازسازی مسجد جامع سمنان، بازسازی حوزه علمیه سمنان و احداث کتابخانه الغدیر سمنان ازجمله اقدامات عام‌المنفعه او بود (آیت‌الله محمدتقی نصیری...، سی‌وهفت). او سرانجام در ۲۰ شهریور ۱۳۹۳ در سمنان درگذشت و پیکرش پس از اقامه نماز توسط سیدمحمد شاهچراغی، در مدرسه علمیه امام صادق (ع) سمنان به خاک سپرده شد (انصاری، ۱۲۷). منابع: آیت‌الله‌العظمی سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۸)، ج ۳، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ آیت‌الله محمدتقی نصیری به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۶)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج ۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ انصاری، ناصرالدین (۱۳۹۳)، «آیت‌الله نصیری»، دوماهنامه آینه پژوهش، سال بیست و پنجم، شماره چهارم، مهر و آبان؛ انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک (۱۳۷۶)، ج ۱، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ خاطرات سال‌های نجف (۱۳۸۹)، ج ۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی و مؤسسه چاپ و نشر عروج؛ روحانی، سیدحمید (۱۳۵۸)، بررسی و تحلیلی از نهضت امام‌خمینی در ایران، بی‌جا، دارالفکر ـ دارالعلم.