محامی بادکوبه‌ای، مرتضی؛ از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام خمینی. مرتضی محامی بادکوبه‌ای در سال ۱۳۱۳ به دنیا آمد. پدرش شیخ غلامحسین محامی بادکوبه‌ای از شاگردان ممتاز میرزا مهدی اصفهانی (انصاری، ۴۰۲) و از روحانیان برجسته مشهد بود که پس از مبارزه با حکومت تزاری روسیه در بادکوبه قفقاز، به ایران مهاجرت کرده و در مشهد مقیم شده بود و تحصیلات حوزوی خود را در همان شهر پی گرفته بود و از مدرسان بنام حوزه‌های علمیه مشهد به شمار می‌رفت. مرتضی محامی خواندن و نوشتن را مکتب‌خانه‌ای که توسط عموی بزرگ دکتر علی شریعتی، اداره می‌شد فراگرفت. سپس دوران ابتدایی را در یکی از مدارس مشهد طی کرد. او که از دوران کودکی پدرش را در عزیمت به مدرسه نواب یا مدرسه سلیمان خان، مدارس محل تدریس پدر، همراهی می‌کرد، پس از پایان دوران ابتدایی وارد مدرسه نواب شد و جامع‌المقدمات، امثله و شرح امثله را نزد استاد گوارشکی خواند. بخش دیگری از مقدمات (صرف میر و تصریف، عوامل و صمدیه) را هم پیش سید حسن سیدی فراگرفت. کتاب شرح لمعه را نزد سید احمد مدرس، مدرس مشهور این کتاب در مشهد خواند و بعد از آن، در درس رسایل و مکاسب میرزا هاشم قزوینی شرکت کرد. هم‌زمان مطول و شرح لمعه و پس از آن کفایه و دروسی در علم کلام را هم برای طلاب تدریس می‌کرد. پس از اتمام سطوح عالیه در مشهد، برای ادامه تحصیل عازم قم شد و از درس‌های خارج فقه و اصول آیات سید محمدرضا طباطبایی بروجردی و امام خمینی بهره برد (همایش بزرگداشت آیت‌الله‌العظمی سید محمدهادی میلانی، ۹۹-۱۰۲). درباره سال‌های دقیق حضور او در درس‌های خارج فقه و اصول امام خمینی گزارش دقیقی در دست نیست، ولی به نظر می‌رسد در سال‌های ۱۳۳۰-۱۳۳۲ ش در درس‌های ایشان در مساجد محمدیه و سلماسی شرکت می‌کرده است. او درباره شیوه برخورد امام خمینی با طلاب می‌گوید: «یکی از شاگردان امام، به نام شیخ اسدالله، خیلی اشکال می‌کرد و در مواردی که نظر امام، مخالف نظر مرحوم آقای بروجردی بود، او از دیدگاه آقای بروجردی دفاع می‌کرد. اشکالات ایشان و بگومگویی که با امام داشت، گاهی به درازا می‌کشید و در واقع، وقت کلاس را می‌گرفت که با اعتراض «ول کن بابا اسدالله/ نه شیخ خوبه، نه ملا» شاگردان روبرو می‌شد و برخی از شاگردان این اعتراض را با تصنیف که مربوط به دوران مبارزات مرحوم آقای کاشانی و نهضت ملی کردن صنعت نفت بود و برای تحقیر ملا و توهین به مرحوم کاشانی، در بین مردم رواج داده بودند، بیان می‌کردند» (همان، ۱۰۲). محامی در سال ۱۳۳۲ با رحلت پدرش به مشهد برگشت و در همان دوران بود که آیت‌الله سید محمدهادی حسینی میلانی، از مراجع تقلید مقیم نجف اشرف در مشهد مقیم شد و تدریس درس خارج فقه و اصول را آغاز کرد. محامی هم از بازگشت به قم منصرف شد در درس‌های ایشان حاضر شد و آن درس‌ها را تقریر کرد. او در سال ۱۳۴۱ ش قصد عزیمت به نجف اشرف را داشت که با سرنگونی رژیم سلطنتی عراق با کودتای عبدالکریم قاسم هم‌زمان شد، بنابراین در تهران ماند و سه سال در مدرسه مروی در درس‌های فلسفه و همچنین خارج فقه و اصول آیت‌الله سید ابوالحسن رفیعی قزوینی شرکت کرد (همان). او آنگاه به عراق رفت و در حوزه علمیه نجف اشرف به مدت سه سال در درس‌های خارج فقه و اصول آیت‌الله سید ابوالقاسم موسوی خویی شرکت کرد (انصاری، ۴۰۲). مدت کوتاهی هم از درس‌های خارج فقه آیت‌الله سید محمود حسینی شاهرودی بهره برد. در همان دوران از مصاحبت سید علی حسینی سیستانی که از دوستان دوران طلبگی او در مشهد بود، برخوردار بود. محامی سه سال بعد به کشور بازگشت و در مشهد بار دیگر در درس‌های خارج فقه و اصول آیت‌الله میلانی حضور یافت و تا پایان حیات ایشان، از شاگردان و مصاحبان ایشان بود. هم‌زمان به تدریس دروس معانی و بیان و دروس عالی حوزوی چون کفایه‌الاصول اشتغال ورزید (همان، ۱۰۲-۱۱۱). هم زمان با حضور در درس‌های آیت‌الله میلانی، در درس معارف و شرح اشارات آیت‌الله شیخ مجتبی قزوینی با حضور افرادی چون محمدرضا حکیمی، سید عباس و سید جعفر سیدان و سید محمود مجتهدی سیستانی شرکت جست و با سؤالات و اشکالاتش، مورد توجه ایشان قرار گرفت. پس از آن به مدت نیم قرن به تدریس دروس سطوح عالیه و خارج فقه و اصول در مشهد پرداخت و یکی از ارکان اصلی تدریس در حوزه علمیه مشهد بود. مرتضی محامی در ۷ خرداد ۱۴۰۰ در مشهد درگذشت و پیکرش پس از اقامه نماز توسط سید جعفر سیدان در صحن آزادی حرم حضرت امام رضا (ع) به خاک سپرده شد (انصاری، ۴۰۲). منبع: انصاری، ناصرالدین (۱۴۰۰)، «درگذشتگان: آیت‌الله محامی»، دوماهنامه آینه پژوهش، شماره ۱۸۸، خرداد و تیر؛ همایش بزرگداشت آیت‌الله‌العظمی سید محمدهادی میلانی (۱۳۹۵)، ج ۲ (مصاحبه‌ها: گفتگو با شاگردان و نزدیکان آیت‌الله‌العظمی سید محمدهادی میلانی)، به کوشش سید محمدعلی ایازی و حسن پویا، قم، نشر سهل.