Image-reviewer، confirmed، templateeditor
۷۲۱
ویرایش
←عوامل زوال ثواب و عقاب
| خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
==عوامل زوال ثواب و عقاب== | ==عوامل زوال ثواب و عقاب== | ||
در آیات و روایات پیرامون عوامل زوال استحقاق ثواب و عقاب سخن به میان آمده است. برخی از اموری که استحقاق ثواب را زایل می‌کند، عبارت‌اند از: | در آیات و روایات پیرامون عوامل زوال استحقاق ثواب و عقاب سخن به میان آمده است. برخی از اموری که استحقاق ثواب را زایل می‌کند، عبارت‌اند از: | ||
# کفر و ارتداد پس از ایمان: این عامل باعث حبط و بطلان عمل و به تبع آن از بین‌رفتن آثار آن ازجمله ثواب اخروی می‌شود.<ref>مائده، ۵؛ بقره، ۲۱۷.</ref> | |||
# بی‌ادبی به ساحت مقدس [[پیامبر خاتم(ص)]].<ref>حجرات، ۲.</ref> | |||
# منت‌گذاشتن و اذیت‌کردن در امر [[صدقه]].<ref>بقره، ۲۶۴.</ref> | |||
# انکار ولایت [[امیرمؤمنان(ع)]].<ref>صدوق، الامالی، ۵۹۵.</ref> | |||
# ترک [[نماز]] به صورت عمدی.<ref>کلینی، الکافی، ۲/۲۷۸ ـ ۲۷۹.</ref><br> | |||
امّا اموری که در زوال عقاب مؤثرند، عبارت‌اند از: | |||
امّا اموری که در زوال عقاب مؤثرند، عبارت‌اند از:<br> | |||
# ایمان پس از کفر: اگر کسی پس از کفرش ایمان بیاورد، همین ایمانِ متأخر باعث می‌شود اعمالی که تاکنون باطل و بی‌ارزش بوده است، صحیح گردد و در نتیجه اعمالش در [[سعادت]] او اثر بگذارد.<ref>طباطبایی، المیزان، ۲/۱۶۹.</ref>{{ببینید|ایمان و کفر}} | |||
# [[توبه]]: مؤمنی که به سبب گناهی مستحق عقاب شده است، با توبه حقیقی ـ و حفظ تمام شرایط توبه ـ آثار نامطلوب گناه از صفحه جانش برطرف می‌شود و دیگر استحقاق عقاب نخواهد داشت.<ref>مفید، اوائل المقالات، ۴۸ ـ ۴۹؛ حلی، کشف المراد، ۴۲۴.</ref>{{ببینید|مقاله توبه}} | |||
# [[تکفیر]]: تکفیر به معنای از میان‌رفتن کیفر و آثار گناهان گذشته به سبب اعمال نیک آینده است. در میان اندیشمندان در وجود تکفیر در اسلام اختلاف است. برخی از معتزله قائل به ثبوت تکفیر و برخی از [[امامیه]] و اشعریه آن را باطل دانسته‌اند.<ref>فاضل مقداد، ارشاد الطالبین، ۴۲۰ ـ ۴۲۱.</ref> | |||
امام‌خمینی نیز به برخی عوامل زوال ثواب و عقاب اشاره کرده است؛ ازجمله: | امام‌خمینی نیز به برخی عوامل زوال ثواب و عقاب اشاره کرده است؛ ازجمله: | ||
# [[ریا]]: اگر ریا هنگام عمل باشد، عمل را باطل می‌کند و صاحب عمل، نه‌تنها استحقاق ثوابی پیدا نمی‌کند، بلکه تا مرز شرک می‌رود؛ چنان‌که در روایات<ref>کلینی، الکافی، ۲/۲۹۳.</ref> انسان ریاکار انسانی معرفی شده است که گرفتار شرک در عبادات است.<ref> امام‌خمینی، چهل حدیث، ۳۶ ـ ۳۷؛ امام‌خمینی، تحریر الوسیله، ۱/۱۵۰.</ref> اگر ریا پس از عمل باشد، اگرچه حرمت دارد، اما عمل را باطل نمی‌کند <ref> امام‌خمینی، تحریر الوسیله، ۱/۱۵۰؛ امام‌خمینی، تعلیقه عروه، ۱۱۹.</ref> {{ببینید|مقاله ریا}} | |||
# [[احباط]]: امام‌خمینی جزع و فزع و عدم [[صبر بر مصیبت]] و عدم رضا به [[قضای الهی]] را موجب [[حبط اعمال]] می‌داند.<ref> امام‌خمینی، تعلیقه عروه، ۲۳۰.</ref> همچنین ایشان با استناد به روایتی<ref>صدوق، من لایحضر، ۳/۴۴۰.</ref> گفتن سخن توهین‌آمیز همسر به شوهر را سبب حبط اعمال او شمرده است.<ref> امام‌خمینی، وسیلة النجاة، ۷۵۳.</ref> | |||
==مکان ثواب و عقاب== | ==مکان ثواب و عقاب== | ||
طبق برخی آیات<ref>فرقان، ۳۷؛ حاقه، ۶؛ فصلت، ۱۷؛ بقره، ۵۰.</ref> بعضی از امت‌های گذشته به سبب عناد و اصرار در انکار [[پیامبرانِ(ع)]] خود، علاوه بر عذاب‌های اخروی به عذاب‌های دنیوی نیز گرفتار شده‌اند؛<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۰/۲۲۵ ـ ۲۲۶.</ref> اما محل اصلی ثواب و عقاب در آخرت است.<ref>ابراهیم(ع)، ۴۲؛ آل عمران، ۱۴۵.</ref> در بعضی روایات نیز دنیا محل بعضی از عقوبت‌های گناهان شمرده شده که خداوند بندگان را به جهت گناهانی که مرتکب شده‌اند، گرفتار سختی‌ها و مشکلات می‌کند تا کفاره گناهانشان باشد و اگر تطهیر نشدند، مرگ را بر آنان سخت و دشوار می‌کند.<ref>کلینی، الکافی، ۲/۴۴۴ ـ ۴۴۷.</ref> اندیشمندان اسلامی نیز محل حقیقی ثواب و عقاب را عالم آخرت می‌دانند.<ref>فاضل مقداد، ارشاد الطالبین، ۳۸۵؛ حلی، الباب الحادی عشر، ۱۵ ـ ۱۶.</ref> و عقوبت‌های دنیوی را به سبب کفاره گناهان در دنیا می‌شمارند.<ref>مازندرانی، شرح الکافی، ۱۰/۱۷۵.</ref> | طبق برخی آیات<ref>فرقان، ۳۷؛ حاقه، ۶؛ فصلت، ۱۷؛ بقره، ۵۰.</ref> بعضی از امت‌های گذشته به سبب عناد و اصرار در انکار [[پیامبرانِ(ع)]] خود، علاوه بر عذاب‌های اخروی به عذاب‌های دنیوی نیز گرفتار شده‌اند؛<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۰/۲۲۵ ـ ۲۲۶.</ref> اما محل اصلی ثواب و عقاب در آخرت است.<ref>ابراهیم(ع)، ۴۲؛ آل عمران، ۱۴۵.</ref> در بعضی روایات نیز دنیا محل بعضی از عقوبت‌های گناهان شمرده شده که خداوند بندگان را به جهت گناهانی که مرتکب شده‌اند، گرفتار سختی‌ها و مشکلات می‌کند تا کفاره گناهانشان باشد و اگر تطهیر نشدند، مرگ را بر آنان سخت و دشوار می‌کند.<ref>کلینی، الکافی، ۲/۴۴۴ ـ ۴۴۷.</ref> اندیشمندان اسلامی نیز محل حقیقی ثواب و عقاب را عالم آخرت می‌دانند.<ref>فاضل مقداد، ارشاد الطالبین، ۳۸۵؛ حلی، الباب الحادی عشر، ۱۵ ـ ۱۶.</ref> و عقوبت‌های دنیوی را به سبب کفاره گناهان در دنیا می‌شمارند.<ref>مازندرانی، شرح الکافی، ۱۰/۱۷۵.</ref> | ||