۱٬۷۶۵
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''حُکم'''، جعل و اعتبار شرع، متعلق به افعال مکلفان. | '''حُکم'''، جعل و اعتبار شرع، متعلق به افعال مکلفان. | ||
درباره حقیقت حکم دو نگرش وجود دارد: دیدگاهی حکم را امری حقیقی می‌دانند که با صرف نظر از اعتبار معتبِر، ثبوت و تحقق دارد. و دیدگاهی دیگر حکم را امری قراردادی و اعتباری دانسته که در ظرف اعتبار، دارای ثبوت است. [[امام‌خمینی]] نیز حکم تکلیفی را امری اعتباری دانسته‌است. | |||
امام‌خمینی، همچون اصولیان درباره جعل حکم و چگونگی آن مباحثی مطرح کرده چون: تبعیت احکام شرعی از مصالح و مفاسد، جعل حکم به صورت قضیه حقیقیه و جعل حکم به صورت انحلالی یا کلی. | |||
برای حکم شرعی چهار مرتبه اقتضا، انشا، فعلیت و تنجّز برشمرده شده و امام‌خمینی مرتبه اول و چهارم را نپذیرفته و احکام انشایی را، احکامی دانسته که بر اساس مصالح و مفاسد بر موضوعات خود وضع شده‌اند؛ اما هنوز حاکم مصلحتی در اجرای آن نمی‌بیند. | |||
امام‌خمینی، مخاطب اصلی [[وحی]] الهی را شخص [[پیامبر اکرم(ص)|پیامبر(ص)]] می‌داند، نه حاضران در مجلس خطاب و نه غایبان و معدومان. در واقع پیامبر(ص) مأمور به تبلیغ و رساندن پیام الهی به عموم مسلمانان است و در این صورت فرقی میان حاضران در مجلس پیامبر(ص) و غایبان و معدومان نیست و دلیل اشتراک احکام میان عالم و جاهل، اطلاقات [[کتاب (منبع اجتهاد)|کتاب]] و [[سنت]] است که امری مسلم در دین و بی‌نیاز از دلیل است. | |||
مشهور علمای اصول قائل‌اند که هیچ واقعه‌ای نیست که خالی از حکمی باشد. به باور امام‌خمینی قاعده عدم خلو واقعه از حکم، دلیلی ندارد، بلکه دلیل برخلاف آن وجود دارد. | |||
در نسبت میان دو حکم، مباحث متعددی مطرح شده چون: تضاد احکام، تزاحم احکام و اجتماع احکام. امام‌خمینی تضاد و تزاحم احکام را نمی‌پذیرذ و اجتماع دو حکم شرعیِ مخالف، در موضوع واحدی که دارای دو جهت است، را جایز می‌داند. | |||
حکم شرعی از جهات مختلف تقسیم شده‌است، چون: تقسیم حکم به مولوی و ارشادی، تأسیسی و امضایی، وضعی و تکلیفی، واقعی و ظاهری، اولی و ثانوی و [[حکم حکومتی|حکومتی]] و غیر حکومتی. | |||
== تعریف == | == تعریف == | ||
| خط ۱۸۳: | خط ۱۹۸: | ||
[[رده:مقاله‌های جلد چهارم دانشنامه امام‌خمینی]] | [[رده:مقاله‌های جلد چهارم دانشنامه امام‌خمینی]] | ||
[[رده:مقاله‌های دارای لینک دانشنامه]] | [[رده:مقاله‌های دارای لینک دانشنامه]] | ||
[[رده:مقاله های نیازمند ارزیابی]] | |||