۲۰٬۴۴۵
ویرایش
←پیوند به بیرون
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| (۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
'''انقلاب سفید'''، برنامه اصلاحات اقتصادی، اجتماعی [[محمدرضا پهلوی]]، بر پایه سیاست‌های [[آمریکا]] در منطقه، بهمن ۱۳۴۱. | '''انقلاب سفید'''، برنامه اصلاحات اقتصادی، اجتماعی [[محمدرضا پهلوی]]، بر پایه سیاست‌های [[آمریکا]] در منطقه، بهمن ۱۳۴۱. | ||
انقلاب سفید، ادامه برنامه جامع اصلاحات اقتصادی و اجتماعی [[ایران]] با برنامه‌ریزی آمریکا بود که محمدرضا پهلوی در فروردین ۱۳۴۱، شخصاً اجرای آن را تعهد کرد. الغای رژیم ارباب-رعیتی، فروش سهام کارخانجات دولتی، سهیم‌کردن کارگران در منافع کارگاه‌های تولیدی و صنعتی، لایحه اصلاحی قانون انتخابات و ایجاد سپاه دانش، اصول ششگانه طرح انقلاب سفید بود که در سال‌های بعد به ۱۹ اصل افزایش یافت | |||
. اعلام همه‌پرسی این طرح در [[۶ بهمن|۶بهمن]] ۱۳۴۱ اعتراض احزاب مختلف و [[روحانیت|روحانیون]]، ازجمله [[امام‌خمینی]] را برانگیخت. | |||
. اعلام همه‌پرسی این طرح در | |||
ایشان ضمن اعتراض و صدور اعلامیه، این همه‌پرسی را توطئه‌ای حساب‌شده برای شکستن سد قران و روحانیت ارزیابی کرد و با وصف انقلاب سفید به نمایشی مبتذل که با هدف غارت منابع ایران و پیشگیری از انقلاب داخلی علیه رژیم پهلوی اجرا شد، این انقلاب را ننگین و از خون‌بارترین انقلاب‌ها نامید که جز گرسنگی بیشتر مردم، نقض قوانین، فراهم‌کردن بازار برای [[استعمار و استثمار|استعمار]] نو، اختناق و گسترش مخالفت مردم ثمری نداشت. انقلاب سفید در میان روحانیون، موافقانی نیز داشت. | ایشان ضمن اعتراض و صدور اعلامیه، این همه‌پرسی را توطئه‌ای حساب‌شده برای شکستن سد قران و روحانیت ارزیابی کرد و با وصف انقلاب سفید به نمایشی مبتذل که با هدف غارت منابع ایران و پیشگیری از انقلاب داخلی علیه رژیم پهلوی اجرا شد، این انقلاب را ننگین و از خون‌بارترین انقلاب‌ها نامید که جز گرسنگی بیشتر مردم، نقض قوانین، فراهم‌کردن بازار برای [[استعمار و استثمار|استعمار]] نو، اختناق و گسترش مخالفت مردم ثمری نداشت. انقلاب سفید در میان روحانیون، موافقانی نیز داشت. | ||
| خط ۱۴۵: | خط ۱۴۴: | ||
افزون بر این، یکی از عوامل اساسی شکست انقلاب سفید، سیاست اصلاحات توأم با سرکوب بود.<ref>نجاتی، تاریخ سیاسی بیست و پنج‌ساله ایران، ۱/۳۲۰.</ref> در واقع دولت کندی، طرح اصلاحات در کشورهای جهان سوم را، تنها با هدف برقرارماندن وضع سیاسی موجود اجرا کرد و به همین دلیل با تجهیز این کشورها به نیروی ضد شورش، آمیزه‌ای از اصلاح و سرکوبی را بهترین روش مبارزه با کمونیسم و حفظ وضع موجود ارزیابی کرد.<ref>بیل، شیر و عقاب (روابط بدفرجام ایران و آمریکا)، ۲۱۱–۲۱۲.</ref> پیامد درازمدت این‌گونه اصلاحاتِ هدایت‌شده که به گونه‌ای نامؤثر و آن هم به عنوان حفاظت از وضع موجود سیاسی به اجرا درآمد و هیچ‌گونه مشارکت اصیل مردمی در آن راه نداشت، نهایتاً به وخیم‌ترشدن اوضاع انجامید.<ref>بیل، شیر و عقاب (روابط بدفرجام ایران و آمریکا)، ۲۱۲.</ref> با مرگ کندی و ریاست‌جمهوری لیندون جانسون، سیاست خارجی آمریکا بدان‌گونه که محمدرضا پهلوی طالب آن بود، چرخش یافت و دوران تازه‌ای از سلطنت وی با سیاست سرکوب آغاز شد.<ref>بیل، شیر و عقاب (روابط بدفرجام ایران و آمریکا)، ۲۱۳؛ سفری، قلم و سیاست، ۲/۵۴۷.</ref> | افزون بر این، یکی از عوامل اساسی شکست انقلاب سفید، سیاست اصلاحات توأم با سرکوب بود.<ref>نجاتی، تاریخ سیاسی بیست و پنج‌ساله ایران، ۱/۳۲۰.</ref> در واقع دولت کندی، طرح اصلاحات در کشورهای جهان سوم را، تنها با هدف برقرارماندن وضع سیاسی موجود اجرا کرد و به همین دلیل با تجهیز این کشورها به نیروی ضد شورش، آمیزه‌ای از اصلاح و سرکوبی را بهترین روش مبارزه با کمونیسم و حفظ وضع موجود ارزیابی کرد.<ref>بیل، شیر و عقاب (روابط بدفرجام ایران و آمریکا)، ۲۱۱–۲۱۲.</ref> پیامد درازمدت این‌گونه اصلاحاتِ هدایت‌شده که به گونه‌ای نامؤثر و آن هم به عنوان حفاظت از وضع موجود سیاسی به اجرا درآمد و هیچ‌گونه مشارکت اصیل مردمی در آن راه نداشت، نهایتاً به وخیم‌ترشدن اوضاع انجامید.<ref>بیل، شیر و عقاب (روابط بدفرجام ایران و آمریکا)، ۲۱۲.</ref> با مرگ کندی و ریاست‌جمهوری لیندون جانسون، سیاست خارجی آمریکا بدان‌گونه که محمدرضا پهلوی طالب آن بود، چرخش یافت و دوران تازه‌ای از سلطنت وی با سیاست سرکوب آغاز شد.<ref>بیل، شیر و عقاب (روابط بدفرجام ایران و آمریکا)، ۲۱۳؛ سفری، قلم و سیاست، ۲/۵۴۷.</ref> | ||
امام‌خمینی نیز با وصف انقلاب سفید به نمایشی مبتذل که با هدف غارت منابع ایران و نیز پیشگیری از انقلاب داخلی علیه رژیم پهلوی اجرا | امام‌خمینی نیز با وصف انقلاب سفید به نمایشی مبتذل که با هدف غارت منابع ایران و نیز پیشگیری از انقلاب داخلی علیه رژیم پهلوی اجرا شد،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۵/۲۳۸.</ref> این انقلاب را، انقلابی ننگین نامید که پیامدی جز گرسنگی و [[فقر]] بیشتر مردم، تباه‌شدن زندگی روستاییان و زارعان، نقض قوانین شرع و کشور، فراهم‌کردن بازار برای استعمار نو و چپاول ذخایر مملکت، اختناق، قتل‌عام مردم، اعدام‌های غیرقانونی و انباشتن زندان‌ها از علما و مردم، هتک مقدسات اسلام، [[حمله به مدرسه فیضیه]] و [[قیام پانزده خرداد ۱۳۴۲|کشتار پانزده خرداد ۱۳۴۲]]، نفوذ فساد در سراسر کشور، مسلط‌کردن آمریکا و اسرائیل بر همه شئون نظامی، سیاسی و تجاری کشور و گسترش مخالفت مردم، ثمری نداشت.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲/۳۲۵–۳۲۶، ۴۴۹–۴۵۰، ۴۸۳–۴۸۴ و ۳/۷۱–۷۴، ۲۶۷، ۳۵۳، ۳۸۶–۳۸۷، ۳۹۰، ۴۲۲.</ref> | ||
به‌طور کلی اجرای انقلاب سفید اگرچه برای شخص [[محمدرضا پهلوی]] دارای دستاوردهای تبلیغاتی کوتاه‌مدت و کسب وجهه جهانی بود، لیکن نتایج و پیامدهای ناهمگون و تشنج‌آفرین آن از نظر سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به زیان رژیم پهلوی تمام شد و موجبات خیزش سیاسیاجتماعی مردم ایران را فراهم ساخت. گسترش امواج مخالفت مردم و وقوع قیام پانزده خرداد، پیامد عینی و مهم آن بود.<ref>خلجی، اصلاحات آمریکایی و قیام ۱۵ خرداد، ۱۶۲–۱۶۳.</ref> {{ببینید|متن=ببینید|پانزده خرداد}} امری که در نهایت به [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب سراسری سال ۱۳۵۷]] و سرنگونی رژیم شاهنشاهی انجامید؛ انقلابی که امام‌خمینی آن را «انقلاب سفید» واقعی و انقلاب سفید شاه را «انقلاب شاهنشاهی» نامید.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۶/۱۵۶ و ۱۰/۱۰۸.</ref> | به‌طور کلی اجرای انقلاب سفید اگرچه برای شخص [[محمدرضا پهلوی]] دارای دستاوردهای تبلیغاتی کوتاه‌مدت و کسب وجهه جهانی بود، لیکن نتایج و پیامدهای ناهمگون و تشنج‌آفرین آن از نظر سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به زیان رژیم پهلوی تمام شد و موجبات خیزش سیاسیاجتماعی مردم ایران را فراهم ساخت. گسترش امواج مخالفت مردم و وقوع قیام پانزده خرداد، پیامد عینی و مهم آن بود.<ref>خلجی، اصلاحات آمریکایی و قیام ۱۵ خرداد، ۱۶۲–۱۶۳.</ref> {{ببینید|متن=ببینید|پانزده خرداد}} امری که در نهایت به [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب سراسری سال ۱۳۵۷]] و سرنگونی رژیم شاهنشاهی انجامید؛ انقلابی که امام‌خمینی آن را «انقلاب سفید» واقعی و انقلاب سفید شاه را «انقلاب شاهنشاهی» نامید.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۶/۱۵۶ و ۱۰/۱۰۸.</ref> | ||
| خط ۱۸۳: | خط ۱۸۲: | ||
== پیوند به بیرون == | == پیوند به بیرون == | ||
*نرجس عبدیائی-پروین‌سادات قوامی، «[https://books.khomeini.ir/books/10002/428/ انقلاب سفید]»، [[دانشنامه | *نرجس عبدیائی-پروین‌سادات قوامی، «[https://books.khomeini.ir/books/10002/428/ انقلاب سفید]»، [[دانشنامه امام‌خمینی]]، ج۲، ص۴۲۸–۴۳۹. | ||
{{حوادث تاریخی}} | |||
[[رده:مقاله‌های تأییدشده]] | [[رده:مقاله‌های تأییدشده]] | ||
[[رده:مقاله‌های دارای ارجاع مبهم]] | [[رده:مقاله‌های دارای ارجاع مبهم]] | ||
| خط ۱۹۳: | خط ۱۹۲: | ||
[[رده:مبارزات امام‌خمینی]] | [[رده:مبارزات امام‌خمینی]] | ||
[[رده:رویدادهای قبل از انقلاب]] | [[رده:رویدادهای قبل از انقلاب]] | ||
[[رده: | [[رده:مقاله‌های دارای شناسه]] | ||