از ایران به ایران (کتاب)
 | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| عنوان | از ایران تا ایران: خاطرات حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعلی‌اکبر محتشمی‌پور |
| نام‌کتاب‌به‌فارسی | خاطرات حجت‌الاسلام والمسلمین سید علی‌اکبر محتشمی‌پور • خاطرات سیاسی |
| نویسنده | سیدعلی‌اکبر محتشمی‌پور |
| موضوع | خاطرات امام‌خمینی |
| سبک | خاطره‌نویسی |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | ۲ |
| تعداد صفحات | ۱۰۲۸ |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | انتشارات کوثر النبی |
| محل نشر | قم |
| تاریخ نشر | ۱۳۸۴ش |
از ایران به ایران: خاطرات حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعلی‌اکبر محتشمی‌پور، کتابی به قلم خود ایشان است که در دو جلد به زندگی‌نامه، خاطرات درباره امام‌خمینی و حوادث انقلاب اسلامی ایران پرداخته است.
معرفی نویسنده
سید علی‌اکبر محتشمی‌پور (تهران: ۱۳۲۵ـ۱۴۰۰ش)، روحانی مبارز، شاگرد و عضو دفتر امام‌خمینی در نجف بود که همراه ایشان به فرانسه رفت و از آنجا به ایران بازگشت. پس از پیروزی انقلاب، نخست به نمایندگی از امام در بنیاد مستضعفان و شورای سرپرستی صداوسیما فعالیت کرد. سپس در دوره نخست‌وزیری محمدعلی رجائی به‌عنوان سفیر به سوریه اعزام شد که در شکل‌گیری حزب‌الله لبنان نیز نقش داشت. وی در دوره دوم نخست‌وزیری میرحسین موسوی وزیر کشور شد. اوعضو مؤسس مجمع روحانیون مبارز تهران هم بود. محتشمی نگارش چند کتاب و مقاله را نیز در کارنامه خود دارد.[۱]
اهمیت کتاب
اهمیت کتاب از ایران به ایران به‌دلیل دامنۀ خاطرات دست‌اول محتشمی‌پور از هر سه دورۀ ایران، عراق و فرانسه است. ایشان داده‌های با ارزشی از سیره امام‌خمینی، کنشگری‌های روحانیت، انقلابیون در دوره‌های تاریخی دهۀ چهل و پنجاه را به خواننده می‌دهد.[۲]
نقطۀ قوّت خاطرات ایشان در این است که فردی سیاسی بوده و در دوره‌های مختلف، از نزدیک با امام‌خمینی ارتباط داشته و شاهد و ناظر مسائل و رویدادهای تاریخ انقلاب بوده است. چنانکه نویسنده در مقدمه کتاب آورده است، خاطرات وی تلاشی است در تبیین تاریخ معاصر و انقلاب اسلامی بر اساس مشاهدات و برداشت‌هایی که خود او از رخدادها و سیر تحولات مهم سیاسی، اجتماعی ایران داشته است.[۳]
محتشمی‌پور علاوه بر شاگردی امام‌خمینی، کنشگری ریزبین در بیشتر عرصه‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و بین‌المللی بود؛ و این، کتاب خاطرات او را اهمیتی دوچندان می‌دهد.
همچنین وجود فهرست ریز مطالب و اعلام، پی‌نوشت، نمایه، اسناد و استفاده از تصاویر مناسب، از امتیازات این کتاب است.
ساختار
کتاب از ایران به ایران، در دو جلد مستقل نگارش و منتشر شده است. جلد اول با عنوان «از ایران»، در یک مقدمه، یک پیشگفتار و چهار فصل تنظیم شده است. مقدمه یک صفحه با دستخط خود نویسنده[۴] و زندگینامۀ خودنوشت محتشمی‌پور بسیار کوتاه در قالب پیشگفتار آمده است.[۵] درونمایه هر چهار فصلِ جلدِ اول، ویژۀ خاطرات و حوادث تبعید امام از ایران (۱۳۴۳ش) تا خروج ایشان از عراق (۱۳۵۷ش) است.[۶] در ادامه پی‌نوشت‌ها، اسناد، و سرانجام فهرست اعلام اشخاص به ترتیب قرار گرفته‌اند.[۷]
جلد دوم کتاب با عنوان «به ایران» با همان مقدمۀ جلد نخست و یک پیشگفتار جدید در ۹ فصل تنظیم شده است. درونمایه این فصل‌های جلد دو از حوادث و خاطرات شهادت سیدمصطفی خمینی در عراق آغاز می‌شود تا خروج از عراق و رفتن به پاریس و برگشت به ایران. [۸] پایان کتاب نیز پی‌نوشت، اسناد و اعلام کتاب آمده است.[۹]
در برخی از فصول هر دو جلد گاه از عکس‌های امام‌خمینی، حوادث انقلاب و... نیز استفاده شده است.
وضعیت نشر
کتاب از ایران به ایران، سال ۱۳۸۴ش در قالب دو جلد، توسط انتشارات کوثر النبی قم، به چاپ رسیده است. جلد اول این کتاب ۴۶۲ صفحه و جلد دوم ۵۶۶ صفحه می‌باشد.
خاطرات محتشمی‌پور را ناشران گوناگون با عنوان‌های مختلف نشر داده‌اند که «خاطرات حجت‌الاسلام والمسلمین سید علی‌اکبر محتشمی‌پور، تهران، مؤسسه سوره مهر، اول، ۱۳۷۶ش» و «محتشمی‌پور، علی‌اکبر، خاطرات سیاسی، تهران، خانه اندیشه جوان، اول، در دو جلد، ۱۳۷۹ش»، از جمله آن می‌باشد.
این خاطرات، با «از ایران تا ایران»، حدود ۸۰ درصد هم‌پوشانی دارند. اما کتاب «از ایران به ایران»، از آن رو که خودنوشت ایشان بوده و از فراگیری و دقت بیشتری از خاطرات شفاهی برخوردار است و نیز به خاطر ساختار مناسب، همراه با چندین فهرست، اسناد و تصاویر؛ از اهمیت افزون‌تری برخوردار است.[۱۰]
منابع کتاب
در کتاب از ایران به ایران، بیشتر از اسناد تاریخی استفاده شده است. همچنین از کتاب‌هایی همانند: صحیفه نور، تاریخ سیاسی معاصر ایران، تاریخ بیست‌وپنج ساله ایران، مأموریت برای وطنم و روزنامه کیهان اینترنشنال نیز بهره گرفته شده است.
کاستی‌ها
فهرست ناقص در هر دو جلد از کاستی‌های کتاب از ایران به ایران است. بااین‌که ریزموضوعات درونمایۀ کتاب به خوبی در فهرست‌ها آمده است، اما پی‌نوشت‌ها، اسناد، عکس‌ها و اعلام هر دو جلد در فهرست نیامده‌اند. همچنین، خاطرات پس از انقلاب اسلامی نویسنده، در این مجموعه نیامده است.
پانویس
- ↑ محتشمی‌پور، چند صدایی در جامعه و روحانیت، ۱۳۷۹ش؛ «رزومه علی‌اکبر محتشمی‌پور»، پرتال جامع علوم انسانی.
- ↑ محتشمی‌پور، از ایران به ایران، ج۱ و ۲.
- ↑ محتشمی‌پور، از ایران به ایران، ج۱، ص۱۵.
- ↑ محتشمی‌پور، از ایران به ایران، ج۱، ص۱۷.
- ↑ محتشمی‌پور، از ایران به ایران، ص۱۷ تا ۲۵.
- ↑ محتشمی‌پور، از ایران به ایران، ص۲۷ تا ۳۸۳.
- ↑ محتشمی‌پور، از ایران به ایران، ص۳۸۵ تا ۴۶۲.
- ↑ محتشمی‌پور، از ایران به ایران، ج۲، ص۲۱ تا ۴۸۸.
- ↑ محتشمی‌پور، از ایران به ایران، ص۴۸۹ تا ۵۶۶.
- ↑ محتشمی‌پور، از ایران به ایران، جلد اول و دوم، ۱۳۸۴.
منابع
- محتشمی‌پور، علی‌اکبر، از ایران به ایران، قم، کوثر النبی، دوم، در دو جلد، مرداد ۱۳۸۴ش.
- خاطرات حجت‌الاسلام والمسلمین سید علی‌اکبر محتشمی‌پور، تهران، موسسه سوره مهر، اول، ۱۳۷۶ش.
- محتشمی‌پور، علی‌اکبر، خاطرات سیاسی، تهران، خانه اندیشه جوان، اول، در دو جلد، ۱۳۷۹ش.