تجلیات الهیه (کتاب)

تجلیات الهیه (کتاب) شناسه: «تجلیات الهیه» بررسی و تحلیل تعلیقات امام خمینی بر شرح فصوص الحکم قیصری، کتابی به قلم یاسر جهانی‌پور است که به تبیین آراء عرفانی امام خمینی بر شرح فصوص الحکم قیصری پرداخته است. این کتاب در سال ۱۴۰۱ توسط مؤسسه چاپ و نشر عروج وابسته به مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، منتشر شده است. مؤلف: یاسر جهانی پور، متولد ۱۳۵۹ش، دارای مدرک کارشناسی ارشد در زمینه الهیات می‌باشد. کتب و مقالات زیادی به قلم او منتشر شده که «تجلیات الهیه» از آن جمله است. محتوا و ساختار: شرح تعلیقات امام با عرفان اصیل در مقابل عرفان‌های تحریف شده یکی از امتیازات این کتاب حاضر است (جهانی‌پور، تجلیات الهیه، ج۱، ص۶۸). در این کتاب به بررسی و تحلیل تعلیقات امام خمینی بر شرح فصوص الحکم پرداخته و در شرح تعلیقات، به سبک عرفان ناب حضرت امام خمینی سعی شده تا از عرفان اصیل و بکر عرفان اسلامی یا همان عرفان کلاسیک استفاده شود تا عرفان‌های تحریف شده که بعضاً بدان دامن زده شده مشخص شود (جهانی‌پور، تجلیات الهیه، ج۱، ص۶۸). به اعتقاد نویسنده از ویژگی‌های این کتاب موجز و مختصر بودن مطالب عرفانی است و به لحاظ تنوع تعلیقات، این تحقیق بسان یک دایره المعارف عرفانی است که از هر مطلب و بحث عرفانی از ذات خداوند و اسماء و صفات او گرفته تا انسان کامل و نوع نگرش عرفا به جهان هستی و عوالم وجود صحبت شده است (جهانی‌پور، تجلیات الهیه، ج۱، ص۶۸). در این پژوهش در ابتدا متن عربی تعلیقات آمده سپس ترجمه و بعد شرح داده شده است. اولین تعلیقه امام خمینی، نقدی بر کلام شارح فصوص، قیصری در باب اخذ وجود به مراتب بشرط لا و لا بشرط و بشرط شیء است. خلاصه نقد امام متوجه این نکته است که اخذ اصطلاحات مخصوص ماهیات است و در حقیقت وجود راهی ندارد (امام خمینی، تعلیقات علی شرح فصوص الحکم و مصباح الانس، ص۱۳-۱۴؛ جهانی‌پور، تجلیات الهیه، ج۱، ص۷۳). از این رو نگاه امام به مسئله تجلیات و اعتبارات وجود، نگاهی شهودی و تأویلی است (جهانی‌پور، تجلیات الهیه، ج۱، ص۷۹). در کتاب حاضر آمده که امام خمینی معتقد است حقیقت معراج ناشی از سیر قهقرایی در قوس نزول نیست؛ بلکه معراج، عبارت است از سلوک الی الله و حرکت در قوس صعود تا واحدیت و برای انسان کامل است (امام خمینی، شرح چهل حدیث، ص۶۹۰-۶۹۱؛ جهانی‌پور، تجلیات الهیه، ج۱، ص۳۴۹-۳۵۱). ساختار کتاب مشتمل بر یک پیشگفتار و شرح متن است: در مقدمه شرح فصوص الحکم با عناوینی چون حقیقت وجود و اعتبارات ماهیت، دیدگاه امام خمینی پیرامون مسئله جعل، مراتب نبوت و ولایت می‌باشد و در شرح متن با عناوینی چون مراتب حمد، مراتب حمد حامدان، تعبیر، تنزیل و تأویل، تفصیل حقایق غیبی، جامعیت انسان کامل، نسبت مجموع حقایق، نقل کلام محیی الدین عربی و بیان امام خمینی، تحقیق در رابطه با دو مقام تلوین و تمکین و شرح مقامات اولیاء الله، سخن به میان آمده است. همچنین به فلک بروج، کشف حضرت یوسف و تفاوت میان مکاشفه رسول و مکاشفه خلیفه رسول پرداخته شده است. نقدها بر نظریات مؤلف: از جمله نقدهای بر این کتاب، موجز و مختصر بودن مطلب است که سبب شده برخی تعلیقات امام به درستی روشن نشده و در ابهام بماند. وضعیت نشر: چاپ اول این کتاب در سال ۱۴۰۱ توسط مؤسسه چاپ و نشر عروج (وابسته به مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س))، منتشر شده است. منابع: 1. جهانی پور، یاسر، تجلیلیات الهیه، تهران، مؤسسه چاپ و نشر عروج وابسته به مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ اول، ۱۴۰۱ش. 2. امام خمینی، سید روح‌الله، شرح چهل حدیث، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ بیست و سوم، ۱۳۸۰ش. 3. امام خمینی، سید روح‌الله، تعلیقات علی شرح فصوص الحکم و مصباح الانس، قم، نشر مؤسسه پاسدار اسلام، چاپ اول، ۱۴۱۰ق.