سیدمیرآقا موسوی زنجانی

سیدمیرآقا موسوی زنجانی

سیداسماعیل موسوی زنجانی، معروف به میرآقا در سال ۱۳۰۷ در روستای پری از توابع استان زنجان زاده شد. او پس از سپری‌کردن دوران ابتدایی، در سال ۱۳۱۶ همراه استاد خود عزیزالله خسروی برای تحصیل علوم دینی، نخست به زنجان و پس از دو سال، به قم رفت. یعقوب‌علی شریعتی از استادان او در زنجان بود. او در قم برای ادامه تحصیل در دوره‌های سطح نزد استادانی چون موسی زنجانی، عبدالحسین لنکرانی، جمال مجد، سیداسدالله مدنی، مرتضی حائری یزدی، محمد مجاهدی تبریزی، سیدمحمد محقق داماد و امام‌خمینی حضور یافت و در درس خارج سیدمحمد محقق داماد، سیدحسین بروجردی و سیدمحمد حجت شرکت کرد. موسوی زنجانی پس از کسب درجه اجتهاد، به نجف رفت و در درس میرزاهاشم آملی و میرزاحسن بجنوردی حضور یافت. امام‌خمینی مراتب علمی وی را نیز تأیید کرده‌است. وی در زمان حضور در قم، بخشی از درس‌های سطح را در مدرسه فیضیه تدریس می‌کرد.

موسوی زنجانی در دوران مبارزات فدائیان اسلام، به فعالیت سیاسی روی آورد و در موضوع انجمن‌های ایالتی و ولایتی که از سوی رژیم پهلوی مطرح شده بود. (ببینید: انجمن‌های ایالتی و ولایتی) به مبارزات خود شدت بخشید. وی در طول نهضت، با اقداماتی مانند چاپ و تکثیر اعلامیه، به‌ویژه اعلامیه‌های امام‌خمینی در مقابله با لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی ارسال نامه، سخنرانی، حمایت از زندانیان و مبارزان با نهضت امام‌خمینی همراه بود. او همچنین در جلسات روحانیان مبارز حضور داشت و با امام‌خمینی در ارتباط بود.

برخی از مهم‌ترین بیانیه‌هایی که موسوی زنجانی در آن مشارکت داشت، عبارت‌اند از: نامه سرگشاده به هیئت دولت (مهر ۱۳۴۲)، در حمایت از فعالیت حوزه و نقش آن در حفظ استقلال کشور، همچنین اعتراض به بازداشت امام‌خمینی و دیگر روحانیان، فرستادن نامه به حسن‌علی منصور نخست‌وزیر وقت و محکوم‌کردن اعمال رژیم پهلوی در تجاوز به دین و کشتار وحشیانه در اسفند ۱۳۴۲، شرکت در نامه جمعی به امیرعباس هویدا در ۱۳۴۴/۸/۳۰ و نامه سرگشاده به او در ۲۹ بهمن ۱۳۴۳ و انتقاد از اقدامات خلاف قانون اسلام و درخواست برای آزادی امام‌خمینی و سایر زندانیان فرستادن نامه به مراجع تقلید ایران و عراق و ابراز تنفر از بازداشت روحانیان و استادان حوزه و درخواست استیضاح عاملان آن.

موسوی زنجانی که از پانزده خرداد ۱۳۴۲ به بعد، به‌طور مستمر به شهرهای مختلف ایران سفرهای تبلیغی داشت. در سال ۱۳۵۲ به تهران رفت و امامت مسجدی در غرب تهران را به عهده گرفت و ضمن همکاری با سیدمحمد بهشتی و افراد دیگر، به تحقیق دربارهٔ حکومت اسلامی پرداخت و به همین دلیل زیر نظر قرار گرفت؛ چنان‌که یک‌بار از سوی ساواک دزفول بازداشت شد. دو فرزند او که در مبارزه مسلحانه با رژیم بودند، به دست ساواک دستگیر و شکنجه شدند و یکی از آنان به نام سیدمهدی موسوی، در سال ۱۳۵۵ زیر شکنجه شهید شد.

موسوی زنجانی، پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در صحنه دفاع از انقلاب و نظام حضوری فعال داشت و مدتی در دادگاه انقلاب زیر نظر محمدی گیلانی، در زندان اوین و زندان قصر به پرونده‌های قضایی رسیدگی می‌کرد و پس از آن در دادگاه مدنی خاص، شعبه تجدید نظر، فعال بود. وی به عنوان نماینده مردم زنجان، عضو مجلس خبرگان قانون اساسی و سه دوره مجلس خبرگان رهبری بود.

امام‌خمینی در ۲۶ خرداد ۱۳۶۱، به دلیل درخواست‌های چندباره مردم و علمای زنجان، موسوی زنجانی را به امامت جمعه زنجان منصوب کرد و از وی خواست ضمن برگزاری این فریضه بزرگ، مردم را با وظایف دینی و انقلابی خود آگاه کند و از هر گونه تفرقه برحذر دارد. مردم نیز فرصت را غنیمت شمرده، در برگزاری باشکوه نماز وحدت‌بخش جمعه کوشا باشند. ایشان در پنجم مرداد ۱۳۶۲ نیز موسوی را به نمایندگی خود در این استان منصوب کرد تا در رفع نیازمندی‌های مذهبی و مشکلات اهالی این منطقه تلاش کند. موسوی در جنگ تحمیلی نیز در حمایت از رزمندگان اسلام تلاش می‌کرد و یکی دیگر از فرزندانش، سیدصادق موسوی در عملیات بیت‌المقدس به شهادت رسید.

از فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی موسوی زنجانی می‌توان به احداث مدرسه علمیه و تأسیس قرض‌الحسنه اشاره کرد. تنها اثر وی نیز تقریر درس فقه و اصول سیدمحمد محقق داماد است

وی در اردیبهشت ۱۳۸۱ درگذشت و با انتقال به قم، در حرم فاطمه معصومه (س)، به خاک سپرده شد.