سیدابوالحسن موسوی همدانی
سیدابوالحسن موسوی دبستانی، معروف به موسوی همدانی سال ۱۳۰۸ در روستای شورین همدان زاده شد.[۱] او که پدرش روحانی بود، پس از گذراندن دوران ابتدایی، در سال ۱۳۲۴ وارد حوزه علمیه همدان شد و مقدمات و بخشی از سطح را نزد استادان این حوزه ازجمله ملاعلی معصومی همدانی خواند[۲] و در سال ۱۳۳۰ پس از حضور در خرم‌آباد، در درس روح‌الله کمالوند حاضر شد و سال ۱۳۳۴ به قم رفت.[۳] وی ادامه درس‌های سطح را نزد سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی و محمد مجاهدی خواند و از درس خارج سیدحسین بروجردی، امام‌خمینی، سیدمحمدرضا گلپایگانی و سیدمحمد محقق داماد بهره برد. او همچنین در حوزه علمیه همدان و قم، درس‌های مقدمات و سطح را تدریس کرد.[۴]
وی در سال ۱۳۳۹ به درخواست مردم و تأیید سیدحسین بروجردی، به قروه کردستان رفت و پس از درگذشت بروجردی، و آغاز نهضت اسلامی به قم بازگشت و از همان زمان، مبارزات خود را آغاز کرد.[۵]
موسوی همدانی پس از حادثه پانزده خرداد ۱۳۴۲ و اقداماتی مانند توزیع اعلامیه و سخنرانی، از سوی ساواک احضار شد.[۶] وی در سال ۱۳۴۲ به پیشنهاد شهاب‌الدین اشراقی، داماد امام‌خمینی، از طرف بیت ایشان، مأمور تبلیغ و سخنرانی در نراق شد.[۷]
در جریان کاپیتولاسیون نیز از قم به همدان رفت و با تهیه طوماری، همراه بسیاری از افراد برای حمایت از امام‌خمینی به قم بازگشت.[۸] وی که در جلسات هماهنگی برای فعالیت‌های مبارزاتی حضور داشت[۹] و به توزیع اعلامیه‌های امام‌خمینی کمک می‌کرد.[۱۰] در سال ۱۳۴۶ بازداشت و در زندان قزل‌قلعه زندانی شد.[۱۱] وی سال ۱۳۵۲ با دعوت هیئت امنای مسجد فرشته تهران، به آنجا رفت و افزون بر فعالیت فرهنگی و مذهبی در مسجد، به عضویت جامعه روحانیت مبارز درآمد و با شرکت در جلسات، در کنار افرادی چون سیدمحمد بهشتی، مرتضی مطهری و محمدجواد باهنر، در تنظیم و پیگیری کار مبارزات همکاری می‌کرد.[۱۲]
موسوی همدانی پس از اوج‌گیری مبارزات در سال‌های ۱۳۵۶–۱۳۵۷ و در شرایطی که مجروحان در بیمارستان پذیرش نمی‌شدند، ضمن تهیه وسایل کمک‌های اولیه، خانه خود را تخلیه کرد و در اختیار زخمی‌ها قرار داد.[۱۳] در اردیبهشت و مرداد ۱۳۵۷ وی همراه روحانیان تهران، در بیانیه‌ای کشتار رژیم پهلوی را محکوم کرد و از مقاومت قهرمانانه ملت ایران حمایت کرد،[۱۴] نیز با محکوم‌ساختن محاصره خانه امام‌خمینی در پنجم مهر ۱۳۵۷ در عراق[۱۵] از اقدامات دولت عراق و مهاجرت امام‌خمینی به پاریس نیز ابراز تأسف کرد.[۱۶]
پس از پیروزی انقلاب اسلامی و با تشکیل کمیته انقلاب اسلامی در مسجد فرشته تهران، مسئولیت حفاظت و تأمین امنیت در محدوده کمیته به موسوی همدانی که امام جماعت این مسجد بود، واگذار شد. وی همچنین دو سال در دیوان عدالت اداری حضور داشت و برای پیگیری فرمان هشت‌ماده‌ای امام‌خمینی به آذربایجان غربی اعزام شد.[۱۷]
امام‌خمینی در دهم مهر ۱۳۶۳، در حکمی با اشاره به درخواست چندباره مردم و تأیید دبیرخانه ائمه جمعه، موسوی را به نمایندگی خود در همدان و امامت جمعه این شهر منصوب کرد. ایشان در این حکم با آرزوی موفقیت برای وی در برگزاری باشکوه نماز جمعه، از او خواست مردم را با وظایف خود در راه خدمت به اسلام آگاه کند و آنان را از تفرقه برحذر دارد.[۱۸] موسوی در دور دوم و سوم مجلس خبرگان رهبری، عضو این مجلس بود و احداث حسینیه امام‌خمینی، مدیریت حوزه علمیه همدان و تدریس در حوزه و دانشگاه از دیگر فعالیت‌های او بود.[۱۹]
از تألیفات موسوی می‌توان به ترجمه دو جلد از بحارالانوار، دو جزوه به نام‌های مهدی موعود (عج)، و رسالت جهانی پیامبر اشاره کرد.[۲۰] وی در آبان ۱۳۸۶ پس از یک دوره بیماری درگذشت و در مسجد جامع همدان به خاک سپرده شد.[۲۱]
- ↑ حسینی، موسوی همدانی، ۱/۴۲۴.
- ↑ موسوی همدانی، زندگی‌نامه، ۲/۳۲۹–۳۳۰؛ مدرسی و کاظمینی، دانشنامه ائمه جمعه سراسر کشور، ۲/۵۸۶.
- ↑ حسینی، موسوی همدانی، ۱/۴۲۵.
- ↑ مدرسی و کاظمینی، دانشنامه ائمه جمعه سراسر کشور، ۲/۵۸۶.
- ↑ مدرسی و کاظمینی، دانشنامه ائمه جمعه سراسر کشور، ۲/۵۸۶–۵۸۷.
- ↑ موسوی همدانی، زندگی‌نامه، ۲/۳۳۲.
- ↑ حسینی، موسوی همدانی، ۱/۴۲۴.
- ↑ مؤمن، انقلاب اسلامی در همدان، ۱/۵۹۷.
- ↑ موسوی همدانی، زندگی‌نامه، ۲/۳۳۲.
- ↑ مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات یاران امام، ۴/۳۶۸.
- ↑ مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات یاران امام، ۴/۱۵۲؛ مؤمن، انقلاب اسلامی در همدان، ۱/۶۶۸.
- ↑ مدرسی و کاظمینی، دانشنامه ائمه جمعه سراسر کشور، ۲/۵۸۷.
- ↑ مدرسی و کاظمینی، دانشنامه ائمه جمعه سراسر کشور، ۲/۵۸۷.
- ↑ مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات یاران امام، ۹/۱۸۴–۱۸۷ و ۱۳/۳۱۶–۳۱۹.
- ↑ مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات یاران امام، ۱۱/۴۹۶–۴۹۸.
- ↑ مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات یاران امام، ۱۲/۳۰۴–۳۰۵.
- ↑ موسوی همدانی، زندگی‌نامه، ۲/۳۳۳.
- ↑ امام‌خمینی، صحیفه، ۱۹/۸۴.
- ↑ حسینی، موسوی همدانی، ۱/۴۲۵–۴۲۶؛ مدرسی و کاظمینی، دانشنامه ائمه جمعه سراسر کشور، ۲/۵۸۶.
- ↑ موسوی همدانی، زندگی‌نامه، ۲/۳۳۱.
- ↑ کیهان، روزنامه، ۱۰/۸/۱۳۸۶، ۳.