سیدابوالفضل میرمحمدی
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| تاریخ تولد | ۱۳۰۲ش |
| زادگاه | زرند ساوه |
| تاریخ وفات | ۳ آذر ۱۳۹۸ |
| محل دفن | حرم حضرت معصومه(س) |
| شهر وفات | قم |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی، سیدمحمدحسین طباطبایی، امام‌خمینی، سیدمحمد حجت کوه‌کمری و سیدحسین بروجردی، سیدمحمد محقق داماد، سیدمحمدرضا گلپایگانی، سیدکاظم شریعتمداری و... |
| محل تحصیل | زرندِ ساوه و قم |
| تألیفات | بحوث فی تاریخ القرآن و علومه، تاریخ و علوم قرآن، ثلاث دراسات فی الفقه، هل یجوز التعزیر بالحبس او بالمال، زندان و زندانی در اسلام، تفسیر قرآن و مقالات متعدد در موضوعات مختلف |
| سایر | تدریس در حوزه و دانشگاه |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | مبارزه با رژیم پهلوی، حمایت از نهضت امام‌خمینی، عضویت در شورای عالی قضایی، عضویت در جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، نمایندگی مجلس خبرگان رهبری و... |
| اجتماعی | ریاست دانشکده الهیات دانشگاه تهران |
سیدابوالفضل میرمحمدی، از شاگردان درس اخلاق امام‌خمینی.
تولد و تحصیل
او در سال ۱۳۰۲ش در بخش زاویه شهر زرند در نزدیکی شهرستان ساوه زاده شد.[۱] تحصیلات ابتدایی را در زادگاهش به پایان رساند و در سال ۱۳۲۰ ش برای تحصیل علوم حوزوی راهی قم شد. او مقدمات را در حوزه علمیه آن شهر آموخت و آنگاه در درس رسایل شیخ موسی زنجانی شرکت کرد. مکاسب را نزد سیدحسین قاضی خواند و در کفایه‌الاصول از شاگردان سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی و علامه سیدمحمدحسین طباطبایی بود و شرح تجرید را هم پیش میرزا اسحاق آستارایی آموخت.[۲]مدتی هم در درس سطح سیداحمد حسینی زنجانی شرکت داشت و به دامادی ایشان درآمد.[۳]
میرمحمدی هم‌زمان با تحصیل دروس مقدمات و سطح، در سال ۱۳۲۳ش در جلسات درس اخلاق امام‌خمینی که روزهای پنجشنبه و جمعه در مدرسه فیضیه برگزار می‌شد شرکت می‌کرد. او درباره آن درس می‌گوید:
«فرمایشات ایشان بسیار مؤثر بود و در دل می‌نشست؛ در حدی که انسان می‌خواست تارک دنیا گردد. جمعیت این درس روزبه‌روز زیاد می‌گردید».[۴]
میرمحمدی از سال ۱۳۲۸ ش به تحصیل دروس خارج فقه و اصول پرداخت و مدت دو سال از درس خارج فقه و اصول سیدمحمد حجت کوه‌کمری و سیدحسین طباطبایی بروجردی بهره برد. آنگاه در حلقه شاگردان سیدمحمد محقق داماد درآمد و مدت پانزده سال به‌طور مستمر در درس ایشان حاضر شد و یک دوره کامل اصول و چندین کتاب فقهی را نزد ایشان خواند.[۵] هم‌زمان در درس خارج فقه و اصول سیدمحمدرضا گلپایگانی و سیدکاظم شریعتمداری نیز حاضر می‌شد.[۶] او سپس به تدریس در حوزه علمیه قم پرداخت و سال‌ها دروس سطح از قبیل رسایل، مکاسب و کفایتین را تدریس می‌کرد.[۷]
فعالیت مبارزاتی
میرمحمدی در دوم فروردین ۱۳۴۲ که مدرسه فیضیه مورد حمله مأموران حکومت پهلوی قرار گرفت، در آنجا حضور داشت.[۸] در ۸ مهر ۱۳۴۲ش و در آغاز سال تحصیلی حوزه علمیه قم، همراه با جمعی از علما، مدرسان و فضلای حوزه علمیه قم، در نامه‌ای به هیئت دولت، ضمن انتقاد از فضای سیاسی کشور و نیز ایجاد فضای رعب و وحشت در کشور و دستگیری مدرسان برجسته دینی و وعاظ شهرها، نسبت به اقدامات حکومت پهلوی و به‌ویژه دستگیری امام‌خمینی اعتراض کردند و خواستار آزادی امام‌خمینی و دیگر روحانیان شدند.[۹] در اسفند ۱۳۴۳ نیز همراه با جمعی از مدرسان حوزه علمیه قم و نیز روحانیان سراسر کشور، با ارسال نامه‌ای به نخست‌وزیر وقت، به اقدامات خلاف قوانین اسلام و قانون اساسی اعتراض کردند و با اشاره به سیاست‌های دولت در حوزه‌های مختلف، از دستگیری و حبس مخالفان به‌ویژه روحانیان انتقاد کردند و از او خواستند هر چه زودتر به وضع موجود خاتمه دهد و «در اسرع وقت، رهبر شیعیان، مرجع عالی‌قدر حضرت آیت‌الله‌العظمی آقای خمینی» را به قم بازگرداند.[۱۰] او پس از مهاجرت امام‌خمینی به نجف اشرف، همراه با تنی چند از روحانیان عازم عراق شد، ولی در اندیمشک دستگیر شد و به دزفول منتقل گردید و پس از سه روز آزاد شد.[۱۱]
میرمحمدی پس از آن به تدریس در حوزه علمیه قم ادامه داد و در جامعه مدرسین حوزه علمیه قم عضویت داشت.[۱۲] و امضای او زیر بعضی از اعلامیه‌های آن تشکل دیده می‌شود.[۱۳]
یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های علمی او، برگزاری جلسات تفسیر قرآن بود که از سال ۱۳۲۶ش در روزهای پنجشنبه و جمعه هر هفته با حضور افرادی چون سیدمهدی روحانی، شیخ علی احمدی میانجی، شیخ احمد آذری قمی، سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی، سیداسماعیل موسوی زنجانی، شیخ محمد حقی و شیخ احمد پایانی آغاز شد و سال‌ها استمرار داشت.[۱۴] همچنین در جلسات بحث در مسائل فقهی با حضور افرادی چون سیدموسی شبیری زنجانی، سیدمهدی روحانی، علی احمدی میانجی، احمد آذری قمی، سیدجلال‌الدین طاهری اصفهانی و شیخ عبدالرحیم جودی، شرکت می‌کرد.[۱۵]
مسئولیت‌ها در جمهوری اسلامی ایران
او پس از پیروزی انقلاب اسلامی به قضاوت در دادگاه‌های انقلاب اسلامی دعوت شد و پس از مشورت با امام‌خمینی،[۱۶] وارد قوه قضائیه شد و ابتدا به‌عنوان قاضی دادگاه انقلاب اسلامی قم مشغول به خدمت گردید.[۱۷] با اعلام عفو عمومی توسط امام‌خمینی در سال ۱۳۵۸ش، به عضویت هیئت عفو درآمد و در رأس هیئتی به شهر زنجان رفت و به بررسی پرونده‌های قضایی در آن شهر پرداخت.[۱۸] مدتی هم در تهیه و تدوین لوایح قضایی به همکاری با دستگاه قضایی می‌پرداخت و هم‌زمان در دادگاه تجدیدنظر نیز فعالیت می‌کرد. آنگاه به دیوان عالی کشور رفت و ریاست شعبه دوم آن نهاد قضایی را بر عهده گرفت. میرمحمدی در اولین دوره شورای عالی قضایی، به عضویت آن شورا درآمد. علاوه بر آن، در هیئت گزینش قضات شرع نیز عضویت داشت. او که از اعضای شورای مرکزی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم نیز بود،.[۱۹]
از ۱۳۶۴ش و با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی به ریاست دانشکده الهیات دانشگاه تهران منصوب شد و مدت یازده سال در آن سمت بود.[۲۰] او در آن دوران به تدریس دروس فقه و علوم قرآنی در مقطع دکتری در آن دانشکده مشغول بود.[۲۱] رتبه دانشگاهی سیدابوالفضل میرمحمدی در بدو ورود به فعالیت‌های دانشگاهی دانشیار اعلام شده بود و سپس به سبب تألیف آثار علمی، تدریس، مدیریت و سایر خدمات دانشگاهی، رتبه استادی به او اعطا گردید.[۲۲] او در مدت یازده سال ریاست آن دانشکده، در گسترش آنجا نقش داشت. هم‌زمان ریاست هیئت تجدیدنظر بررسی تخلفات اعضای هیئت‌علمی دانشگاه تهران نیز بر عهده داشت.[۲۳]
وی در دوره سوم انتخابات مجلس خبرگان رهبری توسط مردم استان مرکزی به نمایندگی برگزیده شد.[۲۴] و در دوره چهارم آن مجلس نیز نمایندگی مردم استان مرکزی را بر عهده داشت.[۲۵] او در دوره پنجم مجلس خبرگان رهبری نمایندگی مردم تهران را بر عهده داشت.
تألیفات
تألیفات میرمحمدی عبارت است از: ۱ـ بحوث فی تاریخ القرآن و علومه (به زبان عربی و در بیست موضوع از علوم قرآنی از قبیل کیفیت نزول، ناسخ و منسوخ، محکم و متشابه و... با نقل اقوال علمای شیعی و سنی). ۲ـ تاریخ و علوم قرآن. ۳ـ ثلاث دراسات فی الفقه. ۴ـ هل یجوز التعزیر بالحبس او بالمال. ۵ـ زندان و زندانی در اسلام. ۶ـ تفسیر قرآن. ۷ـ مقالات متعدد در موضوعات فقه، علوم قرآنی، قضا، گزینش، تراجم و اصطلاحات علوم قرآنی که در مجلات نور علم، فصلنامه دادگستری جمهوری اسلامی، نشریات دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران، هیئت عالی گزینش، سازمان اوقاف و امور خیریه و نیز برخی روزنامه‌های رسمی کشور به چاپ رسیده است.[۲۶]
درگذشت
سیدابوالفضل میرمحمدی در سوم آذر ۱۳۹۸ در قم درگذشت و پیکرش پس از تشییع و اقامه نماز توسط آیت‌الله شبیری زنجانی در کنار مرقد دوستانش سیدمهدی روحانی و احمدی میانجی در مسجد شهید مطهری حرم حضرت معصومه(س) به خاک سپرده شد.[۲۷]
پانویس
- ↑ خبرگان ملت، دفتر اول، ص۴۹۵.
- ↑ صالح، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ج۳، ص۴۸۹.
- ↑ شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۵، ص۲۲۵.
- ↑ «گذری کوتاه بر خاطراتی از امام‌خمینی به روایت آیت‌الله سیدابوالفضل میرمحمدی»، ص۱۲.
- ↑ صالح، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ج۳، ص۴۸۹.
- ↑ شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۵، ص۲۲۵.
- ↑ صالح، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ج۳، ص۲۹۰.
- ↑ «گذری کوتاه بر خاطراتی از امام‌خمینی به روایت آیت‌الله سیدابوالفضل میرمحمدی»، ص۱۲.
- ↑ سیر مبارزات یاران امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت اسناد ساواک، ج۲، ص۸۰-۸۲؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۰۴ـ۱۰۶.
- ↑ روحانی، بررسی و تحلیلی از نهضت امام‌خمینی، ج۱، ص۸۰۱؛ سیر مبارزات یاران امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت اسناد ساواک، ج۳، ص۱۴۰-۱۴۲.
- ↑ «گذری کوتاه بر خاطراتی از امام‌خمینی به روایت آیت‌الله سیدابوالفضل میرمحمدی»، ص۱۲.
- ↑ صالح، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ص۳۹۱.
- ↑ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۴۳۴، ۴۷۶، ۴۸۰.
- ↑ خاطرات حضرت آیت‌الله احمدی میانجی، ص۸۹-۹۰.
- ↑ صالح، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ج۳، ص۴۹۰.
- ↑ «گذری کوتاه بر خاطراتی از امام‌خمینی به روایت آیت‌الله سیدابوالفضل میرمحمدی»، ص۱۲.
- ↑ خبرگان ملت، دفتر اول، ص۴۹۷.
- ↑ «گذری کوتاه بر خاطراتی از امام‌خمینی به روایت آیت‌الله سیدابوالفضل میرمحمدی» ، ص۱۲.
- ↑ خبرگان ملت، دفتر اول، ص۴۹۷.
- ↑ صالح، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ج۳، ص۴۹۲.
- ↑ خبرگان ملت، دفتر اول، ص۴۹۷.
- ↑ صالح، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ج۳، ص۴۹۰.
- ↑ صالح، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ج۳، ص۴۹۲.
- ↑ خبرگان ملت، دفتر اول، ص۶۰۰.
- ↑ «نتایج شمارش آرای انتخابات خبرگان»، ص۸.
- ↑ صالح، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ج۳، ص۴۹۰-۴۹۱.
- ↑ انصاری، «درگذشتگان: آیت‌الله میرمحمدی»، ص۱۸۲.
منابع
- اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- انصاری، ناصرالدین (۱۳۹۸)، «درگذشتگان: آیت‌الله میرمحمدی»، دوماهنامه آینه پژوهش، شماره ۱۸۰، بهمن و اسفند.
- خاطرات حضرت آیت‌الله احمدی میانجی (۱۳۸۰)، به کوشش عبدالرحیم اباذری، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- خبرگان ملت (شرح‌حال نمایندگان مجلس خبرگان رهبری) (۱۳۷۹)، دفتر اول، قم، دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری.
- روحانی، سیدحمید (۱۳۵۸)، بررسی و تحلیلی از نهضت امام‌خمینی، قم، دارالفکر ـ دارالعلم.
- شریف‌رازی، محمد (۱۳۵۲)، گنجینه دانشمندان، جلد سوم، تهران، اسلامیه.
- صالح، سیدمحسن (۱۳۸۵)، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم (۱۳۸۵)، ج۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- سیر مبارزات یاران امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۳)، ج۸، تدوین: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی.
- «گذری کوتاه بر خاطراتی از امام‌خمینی به روایت آیت‌الله سیدابوالفضل میرمحمدی» (۱۳۹۳)، هفته‌نامه حریم امام، شماره ۱۳۴، ۲۰ شهریور.
- «نتایج شمارش آرای انتخابات خبرگان: ستاد انتخابات کشور، نتایج قطعی شمارش آرای چهارمین دوره انتخابات خبرگان رهبری را اعلام کرد»، (۱۳۸۵)، روزنامه اعتماد ملی، شماره ۲۵۸، ۲۸ آذر.