محمدباقر آخوندی
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| تاریخ تولد | مرداد ۱۳۰۴ش |
| زادگاه | روستای علی بیگلو شهرستان شبستر |
| اطلاعات علمی | |
محمدباقر آخوندی، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی.
تولد و تحصیل
محمدباقر آخوندی در مرداد ۱۳۰۴ش در روستای علی بیگلو شهرستان شبستر به دنیا آمد. او دوران ابتدایی را در زادگاهش گذراند و سپس به تحصیل دروس حوزوی پرداخت و بخشی از مقدمات را در حوزه علمیه بندر شرفخانه نزد شیخ جعفر مختارپور فراگرفت. آنگاه به تبریز رفت و در مدرسه علمیه طالبیه آن شهر به تحصیل ادامه داد. درباره استادان او در آن مدرسه علمیه اطلاعاتی در دست نیست. آخوندی پس از تکمیل مقدمات و بخشی از دروس سطح در مدرسه طالبیه تبریز، در سال ۱۳۲۴ راهی قم شد و در مدرسه فیضیه به تحصیل ادامه داد. او دروس عالی سطح را نزد میرزا محمد مجاهدی تبریزی فراگرفت. آنگاه در درس خارج فقه و اصول سید محمد حجت کوه‌کمری، سید محمد محقق داماد، سید حسین طباطبایی بروجردی و امام‌خمینی شرکت کرد.[۱] درباره سال‌های حضور او در درس خارج فقه یا اصول یا هر دو درس امام‌خمینی گزارش دقیقی در دست نیست، ولی با استناد به سال ورودش به قم و حضور در درس‌های خارج فقه و اصول آیت‌الله حجت کوه‌کمری (درگذشته به سال ۱۳۳۱) می‌توان احتمال داد که در دهه ۱۳۳۰ش در درس خارج فقه امام‌خمینی که صبح‌ها در مسجد سلماسی و خارج اصول ایشان که عصرها در همان مسجد برگزار می‌شد، شرکت می‌کرد.
آخوندی در دوره تحصیل در قم، به لحاظ درسی از طلابی بود که به سبب جدیت در تحصیل، از سوی آیت‌الله بروجردی تشویق شد. او در ادامه و هم‌زمان با تحصیل، به تدریس در مسجد علی‌اصغر قم می‌پرداخت و دروس سطح ازجمله مکاسب و کفایه‌الاصول را در آنجا تدریس می‌کرد. در تعطیلات تابستان هم به زادگاهش بازمی‌گشت و به آموزش احکام و قرائت قرآن می‌پرداخت.[۲]
فعالیت سیاسی و مبارزاتی
آخوندی از سال ۱۳۴۳ش به اقامه نماز جماعت در مسجد چهل‌اختران قم پرداخت و در آن مسجد با ایراد سخنرانی‌های انتقادی، وارد جریان مبارزه با حکومت پهلوی شد.[۳] یکی از جلوه‌های مبارزاتی آخوندی، ارسال نامه‌ای به امام‌خمینی پس از انتقال ایشان از ترکیه به نجف اشرف (همراه با جمعی از علما و طلاب علوم دینی حوزه علمیه قم) بود. آنان در آن نامه، بر غیرقانونی بودن تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور اشاره و بر ضرورت بازگشت ایشان به کشور تأکید کرده بودند.[۴] آخوندی در آبان ۱۳۴۴ در آستانه سالروز تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور، همراه با جمعی از فضلا، مدرسان و محصلان حوزه علمیه قم با ارسال نامه‌ای به امیرعباس هویدا نخست‌وزیر وقت، تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور را محکوم کردند. او در آن نامه (همراه با دیگر امضاکنندگان نامه فوق)، تصویب لایحه مصونیت قضایی مستشاران آمریکایی در ایران (کاپیتولاسیون) را تقبیح کردند و با اشاره به سیاست‌های سرکوبگرانه حکومت پهلوی، خواستار بازگشت امام‌خمینی به کشور و خاتمه‌دادن به حبس، شکنجه و اعدام مخالفان حکومت پهلوی شدند.[۵] وی پس از آن با ایراد سخنرانی‌های انتقادی در مسجد چهل‌اختران، به مبارزه با حکومت پهلوی ادامه داد. هم‌زمان با سفر به شهرستان شبستر، در آنجا نیز به سخنرانی علیه حکومت پهلوی می‌پرداخت. در یکی از سخنرانی‌هایش در شبستر با اشاره به اقدامات خلاف دین حکومت پهلوی، به‌شدت از حکومت پهلوی انتقاد کرد. پس از این سخنرانی دستگیر و زندانی شد.[۶] درباره مدت‌زمان حبس او اطلاعاتی در دست نیست. همچنین او کارخانه کوره‌پزخانه در اطراف قم تأسیس کرده بود و هر شب جمعه به بیان اخلاق و احکام به کارگران آن کوره‌پزخانه می‌پرداخت و در حل مشکلات آنان می‌کوشید.[۷]
فعالیت‌ها پس از پیروزی انقلاب اسلامی
آخوندی پس از پیروزی انقلاب اسلامی به فعالیت در جهاد سازندگی پرداخت. یکی از فعالیت‌های او در آن نهاد انقلابی، تشکیل انجمن اسلامی صنف کوره‌پزخانه‌ها بود. او در سال ۱۳۶۳ش در دومین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی، از طرف مردم شبستر به نمایندگی مجلس شورای اسلامی برگزیده شد.[۸] پس از پایان دوره دوم مجلس به قم بازگشت و به اقامه نماز جماعت و تدریس در مسجد چهل‌اختران و مسجد حضرت علی‌اصغر(ع) قم ادامه داد.
از وی آثار فراوانی منتشر شده است که از آن جمله می‌توان به مجمع‌الاحادیث اشاره کرد. راه‌سازی بین شبستر و سلماس، احداث سدهای مختلف خاکی در منطقه شبستر و... ازجمله فعالیت‌های او در دوران نمایندگی است. او همچنین کانون فرهنگی توحید را در قم تأسیس کرد و کتابخانه‌هایی را هم در آن شهر بنیان نهاد. فعالیت‌های کانون فرهنگی توحید در خیابان آذر قم زیر نظر مستقیم آخوندی قرار داشت و اجرای مراسم خاص در ایام عید، تشویق جوانان برای شرکت در راهپیمایی‌ها، برگزاری مجالس سوگواری در محرم، صفر و...، برگزاری مراسم قرائت قرآن در ماه مبارک رمضان و... از فعالیت‌های این کانون به شمار می‌آمد. این کانون فرهنگی همچنین یک هیئت برای نوجوانان تشکیل داده بود که در ایام محرم، به برگزاری جلسات عزاداری می‌پرداخت. علاوه بر آن، یک جلسه اخلاق برای جوانان برگزار می‌کرد. دو کتابخانه امام‌خمینی و توحید هم در خیابان آذر قم تأسیس شده بود و زیر نظر کانون فرهنگی توحید اداره می‌شد. کتابخانه امام‌خمینی مخصوص برادران و کتابخانه توحید برای استفاده خواهران در نظر گرفته شده بود.[۹]
درگذشت
آخوندی در ۲۴ آبان ۱۳۷۷ش پس از اقامه نماز مغرب و عشا و تدریس در مسجد حضرت علی‌اصغر(ع)، در راه بازگشت به منزل، بر اثر سانحه رانندگی به بیمارستان نکویی قم انتقال یافت و پس از چند روز درگذشت. پیکر او در قم تشییع و در امامزادگان چهل‌اختران قم به خاک سپرده شد.[۱۰]
پانویس
- ↑ عباس‌زاده، «محمدباقر آخوندی معلّم مهربان»، ص۳۳-۳۵؛ الوانساز خویی، گلشن ابرار آذربایجان، ج۱، ص۱۶.
- ↑ عباس‌زاده، «محمدباقر آخوندی معلّم مهربان»، ص۳۳-۳۵.
- ↑ عباس‌زاده، «محمدباقر آخوندی معلّم مهربان»، ص۴۳.
- ↑ دوانی، نهضت روحانیون ایران، ج۵، ص۱۶۸-۱۷۱؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۶۸ و ۱۷۲ ـ ۱۷۴.
- ↑ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۸۵ـ۱۹۱.
- ↑ الوانساز خویی، گلشن ابرار آذربایجان، ج۱، ص۱۶؛ عباس‌زاده، «محمدباقر آخوندی معلّم مهربان»، ص۳۷.
- ↑ عباس‌زاده، «محمدباقر آخوندی معلّم مهربان»، ص۳۹-۴۰.
- ↑ معرفی نمایندگان مجلس شورای اسلامی از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی تا پایان دوره پنجم قانون‌گذاری، ص۱۵۶.
- ↑ عباس‌زاده، «محمدباقر آخوندی معلّم مهربان»، ص۳۵-۳۶.
- ↑ الوانساز خویی، گلشن ابرار آذربایجان، ص۱۸؛ عباس‌زاده، «محمدباقر آخوندی معلّم مهربان»، ص۴۷-۵۰.
منابع
- اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- الوانساز خویی، جعفر (۱۳۹۴)، گلشن ابرار آذربایجان، به کوشش عبدالصمد جودتی استیار، تهران، پژوهشکده باقرالعلوم.
- دوانی، علی (۱۳۷۷)، نهضت روحانیون ایران، ج۶، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- عباس‌زاده، ولی (۱۳۸۳)، «محمدباقر آخوندی معلّم مهربان»، ستارگان حرم، ج ۱۸، قم، زائر.
- معرفی نمایندگان مجلس شورای اسلامی از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی تا پایان دوره پنجم قانون‌گذاری (۱۳۷۸)، تهران، اداره کل امور فرهنگی و تبلیغات مجلس شورای اسلامی.