سیدعبدالستار محمدی
محمدی، سید عبدالستار؛ از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام خمینی. سید عبدالستار محمدی در سال ۱۳۹۲ ش در شهر میانه به دنیا آمد (الوانساز خویی، ج ۳، ۱۰۹). او خواندن و نوشتن را در مکتب‌خانه میرزا جعفر کوهساری در میانه آموخت. آنگاه به تحصیل دروس حوزوی روی آورد و در حوزه علمیه میانه، بخشی از مقدمات را نزد ملا قنبر عماد الشریعه و میرزا جعفر علم فراگرفت. محمدی در سال ۱۳۰۵ ش برای تکمیل تحصیلات حوزوی، رهسپار زنجان شد و مدت ۵ سال در حوزه علمیه آن شهر، مقدمات را پیش آخوند ملا ابراهیم نحوی، سید عبدالکریم انواری، شیخ حسن کلامی، آخوند ملا اصغر مطول‌گو و ملا محمدتقی مدرس تکمیل کرد (همان؛ «سید ستار محمدی»، http://thinker.irc.ir).
محمدی در سال ۱۳۱۱ ش راهی قم شد و در حوزه علمیه قم دروس سطح را نزد آقایان سید احمد شبیری زنجانی، شیخ ابوالقاسم قمی، شیخ محمدعلی ادیب تهرانی، سید موسی صدر و آیت‌الله سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی به پایان رسانید. او پس از پایان دروس سطح، در درس‌های خارج فقه و اصول آیات شیخ عبدالکریم حائری یزدی، شیخ عباسعلی شاهرودی، امام خمینی و سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی شرکت کرد (همان). عقیقی بخشایشی در مفاخر آذربایجان اشاره‌ای به حضور محمدی در درس امام خمینی نکرده (عقیقی بخشایشی، ج ۵، ۲۸۱۶ ـ ۲۸۱۷) و الوانساز خویی هم در گلشن ابرار آذربایجان از امام خمینی به‌عنوان استاد او نامی نبرده است (الوانساز خویی، ج ۳، ۱۰۹-۱۱۰)، ولی در زندگینامه وی، درج‌شده در پایگاه مرکز پژوهش‌های اسلامی سازمان صداوسیما با عنوان اندیشمندان حوزوی، از امام خمینی به‌عنوان یکی از استادان درس‌های خارج فقه و اصول او نام برده شده است و نام امام خمینی، در صدر استادان محمدی آمده است. می‌توان این منبع را دقیق‌تر دانست و حضور او را در درس امام خمینی مسجل دانست. عقیقی بخشایشی همچنین از بازگشت محمدی به میانه در دوره رضاشاه سخن گفته است (عقیقی بخشایشی، ج ۵، ۲۸۱۶ ـ ۲۸۱۷) که دقیق به نظر نمی‌رسد؛ اما درباره سال‌های حضور او در درس‌های خارج فقه یا اصول یا هر دو درس امام خمینی، گزارش دقیقی در دست نیست. وی به نوشته الوانساز خویی، پس از ۲۲ سال حضور در قم (در سال ۱۳۳۳ ش) به میانه بازگشت (الوانساز خویی، ج ۳، ۱۰۹)، بنابراین می‌توان احتمال داد که او در اواخر دهه ۱۳۲۰ یا اوایل دهه ۱۳۳۰ ش در آن درس‌ها در مساجد محمدیه و سلماسی قم شرکت می‌کرده است. او همچنین از آیت‌الله گلپایگانی، اجازه‌ای در امور حسبیه دریافت کرد (الوانساز خویی، ج ۳، ۱۰۹).
محمدی مدت کوتاهی هم به عراق رفت و در حوزه علمیه آن دیار، در درس‌های خارج فقه و اصول آیت‌الله سید ابوالقاسم خویی و همچنین درس‌های سید اسدالله مدنی حضور یافت. درباره سال‌های حضور وی در آن حوزه هم گزارشی وجود ندارد. علاوه بر آن مدتی هم به مشهد رفت («سید ستار محمدی»، http://thinker.irc.ir). می‌توان احتمال داد که پس از بازگشت از نجف و مشهد، در درس‌های خارج فقه و اصول امام خمینی شرکت می‌کرده است، ولی چنان‌که گفته شد، سال دقیق این حضور مشخص نیست. سید عبدالستار محمدی در کنار تحصیل دروس حوزوی، به تحصیل دروس جدید هم روی آورد و از نخستین حوزویانی بود که وارد دانشگاه شد؛ نائبی ادعا می‌کند که او در دهه ۱۳۴۰ ش، وارد دانشگاه تهران شد و در رشته فلسفه به تحصیل پرداخت و موفق به دریافت لیسانس از آن دانشگاه شد (نائبی، ۹۸). به نظر می‌رسد این تاریخ دقیق نیست، چراکه وی از سال ۱۳۳۳ ش در میانه مستقر شده بود و به‌عنوان امام جمعه، از مشاهیر آن شهر به شمار می‌رفت؛ بنابراین در دهه ۱۳۲۰ ش و پیش از عزیمت به میانه، در دانشگاه تهران به تحصیل پرداخته بود. او پس از پایان تحصیلات، به درخواست مردم میانه به زادگاهش بازگشت و به فعالیت‌های علمی در آن شهر ادامه داد. در سال‌های پیش از انقلاب اسلامی، امام جمعه میانه بود و نماز جمعه را اقامه می‌کرد (کاظمینی، ج ۱، ۲۴۷). در همین سمت بود که وقتی محمدرضاشاه در سال ۱۳۳۷ ش به میانه رفت، درخواست‌های مردم را در هفت ماده به شاه ارائه کرد (اباذری، ۷۱). همین گزارش نشان از جایگاه او در آن شهر دارد. درباره فعالیت‌های سید عبدالستار محمدی در طول نهضت اسلامی، گزارش زیادی در دست نیست، ولی با استناد به شهادت چند تن از روحانیان مبارز به فعالیت‌های او، می‌توان ادعا کرد که محمدی در آن سال‌ها، به حمایت از نهضت اسلامی می‌پرداخته است. ازجمله احمدی میانجی از تلاش او در رفع اتهام از برخی فعالان سیاسی چون سید سجاد حججی سخن می‌گوید (اباذری، ۸۹) و شیخ مرتضی بنی‌فضل از او با عنوان یاور روحانیان انقلابی در آن سال‌ها نام می‌برد (خاطرات آیت‌الله...، ۲۵۳). ولی با وجود این فعالیت‌ها، پس از پیروزی انقلاب اسلامی اقداماتی علیه او صورت گرفت و حتی حکم جلب او توسط دادیار وقت انقلاب اسلامی میانه صادر شد. همین مسئله باعث شد تا جمعی از روحانیان مبارز چون آقایان سید موسی شبیری زنجانی، سید اسماعیل موسوی زنجانی، سید سجاد حججی، هادی نیری، سید عبدالمجید ایروانی و... ضمن تأیید او در خدمت به مبلغان اسلامی به‌خصوص روحانیان فداکار در تمامی مراحل نهضت و انقلاب اسلامی، در نامه‌ای به امام خمینی، خواستار انتصاب او به سمتی مهم در شهر میانه شوند (اباذری، ۲۴۷ ـ ۲۴۹). پیرو این درخواست، امام خمینی در حکمی در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۵۸، سید عبدالستار محمدی را مأمور کرد به اقامه جماعت و انجام امور مذهبی و ترویج شریعت مقدسه در شهرستان میانه بپردازد (صحیفه امام، ج ۷، ۲۰۳). آیت‌الله شریعتمداری هم او را به سمت امام جمعه میانه منصوب کرد (اباذری، ۲۹۳)، ولی محمدی تمایل چندانی به اقامه نماز جمعه نشان نداد (همان). او پس از آن به اقامه نماز جماعت و همچنین تدریس دروس حوزوی در شهر میانه ادامه داد و در مواقعی، همراه با روحانیان میانه، اعلامیه‌هایی را در همراهی با نظام اسلامی صادر می‌کرد (همان، ۳۰۵-۳۱۱). یکی از اقدامات محمدی در میانه، تأسیس مدرسه‌ای علمیه در آنجا بود. وی ضمن اداره آن حوزه علمیه، به تدریس در آنجا هم می‌پرداخت («سید ستار محمدی»، http://thinker.irc.ir). در کنار آن به خدمات اجتماعی و فرهنگی نیز همت می‌گماشت که از آن جمله می‌توان به بازسازی و توسعه امامزاده اسماعیل میانه اشاره کرد. محمدی که از سوی آیت‌الله مرعشی نجفی، تولیت امامزاده اسماعیل میانه را بر عهده گرفت (الوانساز خویی، ج ۳، ۱۰۹؛ «آستان مقدس امامزاده سید اسماعیل (علیه‌السلام) ـ میانه»، www.emamzadegan.ir)، نقش مهمی در رونق‌بخشی به آن امامزاده داشت. علاوه بر آن کتابخانه‌ای را در جوار آن امامزاده بنیان نهاد. از دیگر فعالیت‌های عمرانی او می‌توان به تجدید بنای مسجد جامع اشاره کرد («سید ستار محمدی»، http://thinker.irc.ir). سید ستار محمدی در ۱۳۷۹ ش در میانه درگذشت و پیکرش در امامزاده اسماعیل آن شهر به خاک سپرده شد (الوانساز خویی، ج ۳، ۱۱۳؛ نائبی، ۹۸). منابع: آستان مقدس امامزاده سید اسماعیل (علیه‌السلام) میانه»، http://www.emamzadegan.ir/emamzadehbank/show-10027.aspx؛ اباذری، عبدالرحیم (۱۳۸۱)، انقلاب اسلامی در میانه، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ الوانساز خویی، محمد (۱۳۹۴)، گلشن ابرار آذربایجان: شرح‌حال عالمان استان‌های آذربایجان شرقی، غربی و اردبیل، ج ۳، تهران، پژوهشکده باقرالعلوم؛ خاطرات آیت‌الله بنی‌فضل (۱۳۸۴)، تدوین عبدالرحیم اباذری، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ «سید ستار محمدی» (۱۳۹۷)، اندیشمندان اسلامی: مرکز پژوهش‌های اسلامی سازمان صداوسیما، http://thinker.irc.ir/thinker/index/show/+؛ صحیفه امام (۱۳۷۸)، ج ۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی؛ کاظمینی، سید محمدکاظم (۱۳۸۴)، دانشنامه ائمه جمعه سراسر کشور، ج ۱، تهران، برگ رضوان؛ نائبی، محمدصادق (۱۳۸۷)، مشاهیر و مفاخر میانه، کرج، پینار.