سیدمحمدرضا حسینی جلالی

حسینی جلالی، سید محمدرضا؛ از شاگردان درس خارج فقه امام خمینی. سید محمدرضا حسینی جلالی در فروردین 1324 ش در کربلا و در خانواده‌ای روحانی به دنیا آمد. پدرش سید محسن حسینی جلالی از علما و ائمه جماعت شهر کربلا و مادرش هم دختر سید محمدهادی خراسانی بجستانی (از مجتهدان کربلاء) بود. او دوره ابتدایی را در کربلا و مدرسه الإمام الصادق الإبتدائیه و راهنمایی را در همان شهر خواند. سپس به تحصیل دروس حوزوی روی آورد و وارد حوزه علمیه کربلا شد. حسینی جلالی امثله و شرح امثله را نزد شیخ عبدالرضا صافی خواند. رساله عملیه را هم نزد سید مرتضی ضیایی خراسانی آموخت و در درس صرف میر از شاگردان شیخ علی ساوجی بود. آداب المتعلمین، تبصره، مختصر الشرائع، العروة الوثقی، شرایع الإسلام و لمعه را پیش پدرش فراگرفت و استاد ادب او علامه شیخ جعفر رشتی حائری بود. حسینی جلالی ادبیات تا آخر مطول را هم نزد او خواند. همچنین معالم و منطق حاشیه ملاعبدﷲ را پیش او آموخت. در قوانین‌الاصول از شاگردان شیخ مهدی کابلی بود و عروه‌الوثقی را پیش شیخ عبدالرحیم قمی خواند و با تشویق او به مطالعه درباره اخبار و احادیث پرداخت. حسینی جلالی در سال 1344 ش برای تکمیل تحصیلات حوزوی راهی نجف اشرف شد و در حوزه علمیه آنجا مکاسب و قسمتی از رسایل و همچنین شرح تجرید علامه حلی را پیش سید اسدالله مدنی تبریزی و قسمت‌هایی از کفایه‌الاصول را نزد شیخ صدرا بادکوبه‌ای و میرزا کاظم تبریزی خواند. سپس در درس کفایه‌الاصول سید مرتضی خلخالی شرکت کرد و هم‌زمان از درس خیارات مکاسب شیخ مسلم ملکوتی و میرزا کاظم تبریزی بهره می‌برد («سید محمدرضا حسینی جلالی»، http://smrhosaini.andishvaran.ir؛ «آیت‌الله سید محمدرضا حسینی جلالی: پیشتازی تاریخی شیعه در حفظ حدیث ناب اسلامی»، http://mobahesat.ir/9652). سید محمدرضا جلالی حسینی از سال 1349 ش وارد درس خارج فقه و اصول شد و در درس خارج اصول (الفاظ) و خارج فقه (صلات) آیت‌الله سید ابوالقاسم موسوی خویی شرکت کرد. سپس در درس اصول عملیه و مکاسب آیت‌الله سید محمد روحانی قمی حضور یافت (حسینی جلالی، 34-35). او همچنین از شاگردان امام خمینی بود (همان؛ حسینی الجلالی، ۶۸) و در درس خارج فقه (بیع مکاسب) ایشان شرکت می‌کرد. حسینی جلالی در کتاب ثبت‌الاسانید و ذیل زندگینامه‌اش، از حضور دو ساله در درس خارج فقه امام خمینی (دو سال منتهی به پیروزی انقلاب اسلامی) سخن گفته است، بنابراین می‌توان گفت که در سال‌های 1355-1357 ش در درس خارج فقه امام خمینی که در مسجد شیخ انصاری (معروف به مسجد ترک‌ها) برگزار می‌شد، شرکت می‌کرد (حسینی جلالی، 34-35). وی اجازه روایت از شیخ آقابزرگ طهرانی و آیت‌الله سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی دریافت کرد. حسینی جلالی هم‌زمان با تحصیل در کربلا مقدمات و سیوطی و مغنی و شرائع را تدریس می‌کرد و در حوزه علمیه نجف به تدریس کتاب‌های رسایل و مکاسب و معالم و لمعه، شرح تجرید، و... می‌پرداخت. جلالی حسینی در سال 1359 به ایران آمد و مدت کمی در درس خارج فقه (حدود) حسینعلی منتظری در مسجد اعظم حاضر شد و سپس به تدریس در مدرسه حجتیه و حرم حضرت معصومه (س) پرداخت و کتاب‌هایی چون مطول، لمعه (مکرر)، مکاسب، رسایل و کفایه را تدریس کرد. او سپس تدریس درس خارج اصول و فقه را به‌صورت استدلالی در منزل خود آغاز کرد. در کنار آن یک دوره رجال و حدیث را در مرکز ادیان و مذاهب تدریس کرد («سید محمدرضا حسینی جلالی»، https://rasekhoon.net). آثار او عبارت‌اند از: مقالات بررسی و تحلیل ولایت عهدی در سیرۀ امام رضا علیه‌السلام، سیری در المسائل العکبریه، درنگی در الفصول المختارة من العیون و المحاسن، ترازوی تألیف: نگاهی به التذکرة باصول الفقه، دین: نگاهی به رساله المسائل الجارودیة شیخ مفید، نگاهی به جوابات اهل الموصل فی العدد و الرؤیة، غیبت و مهدویت و نگارش‌های شیخ مفید، نگاهی به المسائل السرویة شیخ مفید، درآمدی بر کتاب الحکایات شیخ مفید (قدس سره)، نگاهی به رساله تفضیل امیرالمؤمنین (ع) از شیخ مفید، نگاهی به المقنعه شیخ مفید (قدس سره)، تازه‌ترین موسوعه حدیثی شیعه، درآمدی بر نگارش‌های نیایشی در اسلام، درنگی در رساله شیخ مفید (ره) درباره عدم سهو نبی (ص)، مجددان مذهب و ویژگی‌های بارز ایشان، فرق الشیعة یا مقالات الامامیة از نوبختی است یا اشعری؟ (همه این مقالات به زبان عربی منتشر شده و به فارسی ترجمه شده است). تصحیح و تکمله بر فهرست‌ها، کتاب‌شناسی‌ها و تراجم: التعلیقات علی الذریعة الی تصانیف الشیعة (سید سعید اختر رضوی)، تصحیح و تکمله بر فهرست‌ها، کتاب‌شناسی‌ها و تراجم (594 - 535): تکملة الذریعة: سید سعید اختر رضوی هندی، ذیل الإسناد المصفی إلی آل المصطفی (المشیخة) (شیخ آقابزرگ بن علی الطهرانی (م 1389 ق))، نقد و معرفی کتاب: درنگی در رساله شیخ مفید درباره ایمان ابوطالب (ع)، تصحیح مختصر رساله فی أحوال الأخبار قطب الدین سعید بن هبةالله راوندی و کتاب دیوان الاجازات المنظومه، الامامه و التبصره من الحیره، تفسیر الحبری او ما نزل من القران فی علی (ع)، رساله ابن غالب الزراری، خاتمه تفصیل وسایل الشیعه، شرح البدایه فی علم الدرایه اثر شهید ثانی، تاریخ اهل‌بیت، اجازه الحدیث، الطرق الثمان لتحمل الحدیث و ادائه، تسمیه من شهد مع علی (ع) حروبه، رجال البرقی، رجال ابن الغضائری، تسمیه الفقها من اصحاب الائمه، عناوین الابواب فی تراث الاسلامی، المناهج الرجالیه قدیماً و حدیثاً (الحسینی الجلالی، ۶۹؛ حسینی جلالی، 35-38). وی در کنار تدریس، تحقیقات علمی هم انجام داد و به‌خصوص در رابطه با میراث فرهنگی شیعه کوشش و فعالیت داشت («سید محمدرضا حسینی جلالی»، https://rasekhoon.net/Mashahir/Show-902058.aspx). منابع: «آیت‌الله سید محمدرضا حسینی جلالی: پیشتازی تاریخی شیعه در حفظ حدیث ناب اسلامی»، http://mobahesat.ir/9652؛ الحسینی الجلالی، السید محمدرضا (۱۳۹۱)، «مستدرک علم رجال الحدیث»؛ فصلنامه قرآن و حدیث سفینه، شماره ۳۴، بهار؛ حسینی جلالی، سید محمدرضا (1378 ش)، ثبت الاسانید العوالی الی مرویات، تقدیم: السید احمد الحسینی، قم، مجمع ذخایر اسلامی؛ «سید محمدرضا حسینی جلالی»، http://smrhosaini.andishvaran.ir/fa/ScholarMainpage.html؛ «سید محمدرضا حسینی جلالی»، https://rasekhoon.net/Mashahir/Show-902058.aspx.