سامرا
اهمیت سامراء در میان شیعیان
سامرا از زیارتگاه‌های عمده شیعیان و مدفن امام هادی(ع) و امام حسن عسکری(ع) است. حجت بن الحسن العسکری(ع)، امام دوازدهم شیعیان، نیز در نیمه شعبان ۲۵۵ق در سامرا به دنیا آمد. ورود میرزای شیرازی در سال ۱۲۹۰ق، به این شهر و تأسیس حوزۀ علمیه سامرا، موجب اقبال شیعیان و عالمان شیعه به سامرا شد (صحتی سردرودی، سیمای سامرا، سینای سه موسی، ص ۱۳۱)؛ اقبالی که دیر نپایید و پس از رحلت میرزا در سال ۱۳۱۲ق، به دلایل گوناگون کم‌رنگ شد و به تدریج سامرا بار دیگر به شهری سنی‌نشین تبدیل شد (بنگرید به: حوزۀ علمیه سامرا، ویکی شیعه).
سفر امام‌خمینی به سامرا
جست‌وجوی آثار امام‌خمینی و منابع مربوط به ایشان نشان می‌دهد که امام‌خمینی با وجود تبعید و اقامت سیزده ساله در عراق، فقط یک‌بار به سامرا سفر کرد و آن به هنگام ورود ایشان از ترکیه به عراق بود. در این سفر، ضمن زیارت حرم امامین عسکریین(ع)، به دعوت شماری از طلاب و مردم سامرا، در مدرسۀ شیرازی به صرف چای حاضر شد و با مردم و طلاب دیدار کرد (مؤسسه تنظیم و نشر، سیر مبارزات امام، ج ۵، ص ۴۸۷). در همان سال نخست تبعید، گرمای شدید نجف موجب بیماری امام‌خمینی شد، ولی با وجود این، ایشان توصیۀ پزشک مبنی بر سفر به کاظمین یا سامرا را نپذیرفت (قوچانی، خاطرات سال‌های نجف، ج۱، ص۱۷۶-۱۷۷).
سامرا در آثار امام‌خمینی
سامرا در سخنان و نامه‌های امام‌خمینی، سامره نیز خوانده شده است (امام‌خمینی، صحیفه، ج ۱، ص ۲۴-۲۵؛ ج۱۳، ص ۳۳۷). ایشان سامره را روستایی کوچک در گوشه عراق توصیف کرده است که عالمی چون میرزای شیرازی، توانست از آن‌جا با یک سطر فتوا در تحریم تنباکو، کاری بزرگ را سامان دهد که همۀ قواى خارج و داخل نتوانستند در مقابل اين يك سطر مقاومت كنند (امام‌خمینی، صحیفه، ج ۱، ص ۱۱۴؛ ج۱۳، ص ۳۵۷).
ایشان همچنین در ۲۳ مهر ۱۳۵۷ با اشاره به اهمیت مبارزه با ستمگری، دلیل زندانی شدن امام(ع) در سامرا و شهادت ایشان به دست خلیفۀ عباسی را مبارزۀ ایشان با ظلم دانست نه عبادت و نماز و روزه (امام‌خمینی، صحیفه، ج ۴، ص ۲۱).
شهریه طلاب سامرا
طبق اسناد ساواک، در دوران تبعید امام‌خمینی، شهریۀ ایشان افزون بر حوزۀ علمیه قم و نجف، به طلاب سایر شهرها از جمله سامرا نیز تعلق می‌گرفت (مؤسسه تنظیم و نشر، سیر مبارزات امام، ج۹، ص۴۶۱). ایشان در سال ۱۳۲۷ در نامه‌ای به محمدتقی فلسفی، با موضوع تقويت حوزه‌ها و مرجعيت آیت‌الله بروجردى، به مقروض بودن چند ماهۀ آیت‌الله بروجردی، برای نان نجف و سامره و شهریه قم و اصفهان اشاره کرده است (امام‌خمینی، صحیفه، ج۱، ص ۲۴-۲۵).
منابع
- امام‌خمینی، سیدروح الله (۱۳۸۹). صحیفه امام. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
- صحتی سردرودی، محمد (۱۳۸۸). گزیده سیمای سامرا: سینای سه موسی. تهران: مشعر.
- قوچانی، محمود (۱۳۸۹). خاطرات سال‌های نجف. تهران: عروج.
- مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی (۱۳۸۶). سیر مبارزات امام‌خمینی در آئینه اسناد به روایت ساواک، تهران: عروج.