emailconfirmed
۲٬۵۷۶
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
از ساعت ۱۴: ۳۰ روز سیزدهم خرداد که حال امام‌خمینی رو به وخامت گذاشت، [[حسن صانعی]] به درخواست [[سیداحمد خمینی]]، مسئولان را برای جلسه خبر کرد.<ref>بروجردی، خاطرات، ۱۱۰.</ref> جلسه با حضور مسئولان انتظامی و امنیتی در یکی از اتاق‌های بیمارستان تشکیل شد و دربارهٔ مسائل امنیتی و حفاظتی در [[جماران]] و کل کشور به‌ویژه مرزها تصمیماتی گرفته شد.<ref>بروجردی، خاطرات، ۱۱۳؛ واحد تبلیغات سپاه، در رثای نور، ۱۸.</ref> اعضای [[مجلس خبرگان]] نیز تلفنی برای جلسه صبح چهاردهم خرداد به [[تهران]] فراخوانده شدند.<ref>هاشمی رفسنجانی، بازسازی، ۱۴۷.</ref> | از ساعت ۱۴: ۳۰ روز سیزدهم خرداد که حال امام‌خمینی رو به وخامت گذاشت، [[حسن صانعی]] به درخواست [[سیداحمد خمینی]]، مسئولان را برای جلسه خبر کرد.<ref>بروجردی، خاطرات، ۱۱۰.</ref> جلسه با حضور مسئولان انتظامی و امنیتی در یکی از اتاق‌های بیمارستان تشکیل شد و دربارهٔ مسائل امنیتی و حفاظتی در [[جماران]] و کل کشور به‌ویژه مرزها تصمیماتی گرفته شد.<ref>بروجردی، خاطرات، ۱۱۳؛ واحد تبلیغات سپاه، در رثای نور، ۱۸.</ref> اعضای [[مجلس خبرگان]] نیز تلفنی برای جلسه صبح چهاردهم خرداد به [[تهران]] فراخوانده شدند.<ref>هاشمی رفسنجانی، بازسازی، ۱۴۷.</ref> | ||
[[پرونده:ارتحال_1.jpg|بندانگشتی|سید احمدخمینی در کنار امام‌خمینی در لحظات پایانی]] | |||
ساعت ۱۵: ۵۸ روز سیزدهم خرداد، فشار خون به صفر رسید و قلب امام‌خمینی از کار ایستاد. با آمادگی تیم پزشکی موقتاً ضربان قلب و تنفس آغاز به کار کرد؛ اما ایشان بی‌هوش بود.<ref>عارفی، طبیب دلها، ۶۳۴.</ref> در جلسه دیگری که ساعت ۱۶: ۳۰ در محوطه بیمارستان و با حضور پزشکان و مسئولان کشور تشکیل شد، پس از تأکید دکتر [[حسن عارفی]] به اینکه امام‌خمینی از نظر پزشکی حداکثر تا ۲۴ ساعت دیگر زنده خواهد بود، تصمیم گرفته شد تا برای آماده‌سازی مردم و درخواست دعای خیر آنان اطلاعیه‌ای صادر کنند.<ref>بروجردی، خاطرات، ۱۱۴؛ جمهوری اسلامی، روزنامه، ۱۴/۳/۱۳۶۸، ۱۲.</ref> | |||
سلول‌های سرطانی در بدن امام‌خمینی پخش شده بود و در بیشتر اعضای حیاتی مثل مغز، کبد، ریه و قلب اختلال ایجاد کرده بود<ref>عارفی، طبیب دلها، ۶۳۵.</ref> و بعد از ظهر تنها برای لحظاتی ایشان به هوش آمد<ref>مجله حضور، ۱/۱۰۸.</ref>؛ اما سرانجام در ساعت ۲۲: ۲۳ دقیقه شب، قلب ایشان از حرکت بازایستاد.<ref>عارفی، طبیب دلها، ۶۶۱.</ref> | سلول‌های سرطانی در بدن امام‌خمینی پخش شده بود و در بیشتر اعضای حیاتی مثل مغز، کبد، ریه و قلب اختلال ایجاد کرده بود<ref>عارفی، طبیب دلها، ۶۳۵.</ref> و بعد از ظهر تنها برای لحظاتی ایشان به هوش آمد<ref>مجله حضور، ۱/۱۰۸.</ref>؛ اما سرانجام در ساعت ۲۲: ۲۳ دقیقه شب، قلب ایشان از حرکت بازایستاد.<ref>عارفی، طبیب دلها، ۶۶۱.</ref> | ||
| خط ۵۷: | خط ۵۷: | ||
== مراسم وداع و نماز == | == مراسم وداع و نماز == | ||
در پی تشکیل ستاد مراسم تشییع و دفن امام‌خمینی و اطلاعیه صادرشده از سوی این ستاد، غسل و کفن ایشان به اطلاع مردم رسید و اعلام شد مراسم تشییع در چهاردهم خرداد برگزار نخواهد شد.<ref>یاد یار، ضمیمه روزنامه جمهوری اسلامی، ۴.</ref> ستاد تشییع و تدفین، در اطلاعیه‌ای اعلام کرد مراسم وداع امت با امام‌خمینی از سپیده دم پانزدهم خرداد در [[مصلای تهران]] برگزار خواهد شد و اقامه نماز و تشییع پیکر، روز سه‌شنبه شانزدهم خرداد خواهد بود.<ref>یاد یار، ضمیمه روزنامه جمهوری اسلامی، ۵.</ref> | در پی تشکیل ستاد مراسم تشییع و دفن امام‌خمینی و اطلاعیه صادرشده از سوی این ستاد، غسل و کفن ایشان به اطلاع مردم رسید و اعلام شد مراسم تشییع در چهاردهم خرداد برگزار نخواهد شد.<ref>یاد یار، ضمیمه روزنامه جمهوری اسلامی، ۴.</ref> ستاد تشییع و تدفین، در اطلاعیه‌ای اعلام کرد مراسم وداع امت با امام‌خمینی از سپیده دم پانزدهم خرداد در [[مصلای تهران]] برگزار خواهد شد و اقامه نماز و تشییع پیکر، روز سه‌شنبه شانزدهم خرداد خواهد بود.<ref>یاد یار، ضمیمه روزنامه جمهوری اسلامی، ۵.</ref> | ||
[[پرونده:ارتحال_4.jpg|بندانگشتی|اقامه نماز توسط سیدمحمدرضا گلپایگانی]] | |||
مصلای بزرگ امام‌خمینی در تهران از نخستین ساعت‌های بامداد پانزدهم خرداد تا صبح روز بعد، در حالی‌که پیکر امام‌خمینی در سردخانه کوچک شیشه‌ای بر فراز بلندی قرار داشت، شاهد وداع میلیون‌ها نفر از زن و مرد ایرانی از سراسر کشور با ایشان بود.<ref>یاد یار، ضمیمه روزنامه جمهوری اسلامی، ۵؛ کهن‌نسب، آنجا که بوی یار می‌دهد، ۳۸۴؛ دفتر عقیدتی، روزها و رویدادها، ۱/۴۱۵.</ref> ساعت ۱۰ دوشنبه پانزدهم خرداد تراکم جمعیت به نهایت خود رسید؛ به گونه‌ای که مصلی و خیابان‌های اطراف آن از جمعیت موج می‌زد. تنها دستانی دیده می‌شد که مانند موج برخاسته و بر سر فرود می‌آمد. بارها از مردم درخواست شد تا از درهای شمالی مصلی خارج شوند؛ زیرا جان کسانی که در نزدیکی پیکر بودند در خطر قرار می‌گرفت. شب وداع و روز تشییع و تدفین، خبرها حکایت از کشته و مجروح‌شدن چندین تن از سوگواران امام‌خمینی داشت.<ref>جمهوری اسلامی، روزنامه، ۱۷ و ۱۸/۳/۱۳۶۸؛ یاد یار، ضمیمه روزنامه جمهوری اسلامی، ۵.</ref> | |||
وداع با پیکر امام‌خمینی تا صبح سه‌شنبه شانزدهم خرداد ادامه داشت. ساعت ۷: ۳۵ صبح، جمعیت بسیار انبوه مردم به امامت مرجع تقلید وقت، [[سیدمحمدرضا گلپایگانی]]، بر پیکر امام‌خمینی نماز گزاردند.<ref>کهن‌نسب، آنجا که بوی یار می‌دهد، ۳۸۵.</ref> قرار بود پس از نماز، مراسم سلام نظامی بر پیکر امام‌خمینی انجام شود که به دلیل ازدحام شدید جمعیت منتفی شد<ref>اطلاعات هفتگی، ۲۴۳۸/۴.</ref> و پیکر ایشان با خودرویی ویژه به سمت [[بهشت زهرا(س)]] حرکت داده شد.<ref>یاد یار، ضمیمه روزنامه جمهوری اسلامی، ۶.</ref> | وداع با پیکر امام‌خمینی تا صبح سه‌شنبه شانزدهم خرداد ادامه داشت. ساعت ۷: ۳۵ صبح، جمعیت بسیار انبوه مردم به امامت مرجع تقلید وقت، [[سیدمحمدرضا گلپایگانی]]، بر پیکر امام‌خمینی نماز گزاردند.<ref>کهن‌نسب، آنجا که بوی یار می‌دهد، ۳۸۵.</ref> قرار بود پس از نماز، مراسم سلام نظامی بر پیکر امام‌خمینی انجام شود که به دلیل ازدحام شدید جمعیت منتفی شد<ref>اطلاعات هفتگی، ۲۴۳۸/۴.</ref> و پیکر ایشان با خودرویی ویژه به سمت [[بهشت زهرا(س)]] حرکت داده شد.<ref>یاد یار، ضمیمه روزنامه جمهوری اسلامی، ۶.</ref> | ||
| خط ۶۵: | خط ۶۵: | ||
کارشناسان با بررسی تصاویر هوایی، مشایعت‌کنندگان را چندگونه و تا ده میلیون تن برآورد کردند که مسیر چند ده کیلومتری مصلای تهران تا بهشت زهرا(س) را با پای پیاده برای همراهی با پیکر امام‌خمینی طی کردند.<ref>انصاری، حمید، حدیث بیداری، ۲۰۹؛ حائری، روزشمار شمسی، ۹۰؛ جمهوری اسلامی، روزنامه، ۱۷/۳/۱۳۶۸، ۱.</ref> حضور گسترده مردم به حدی بود که مراسم تدفین چند مرتبه عقب افتاد.<ref>حائری، روزشمار شمسی، ۹۰.</ref> تابلوهای پارچه‌ای با نام شهرهای مختلف نشان از حضور مردم این شهرها در مراسم داشت. بیش از هفتاد تن از خبرنگاران خارجی نیز وارد تهران شدند.<ref>جمهوری اسلامی، روزنامه، ۱۷–۲۵/۳/۱۳۶۸؛ یاد یار، ضمیمه روزنامه جمهوری اسلامی، ۶ و ۶۱.</ref> در مسیر تشییع در حوالی بهشت زهرا(س)، به دلیل متوقف‌شدن خودرو در میان جمعیت، تابوت حامل امام‌خمینی به یک بالگرد منتقل شد. بالگرد در ساعت ۱۰: ۳۰ در محل دفن به زمین نشست.<ref>جمهوری اسلامی، روزنامه، ۱۷/۳/۱۳۶۸؛ یاد یار، ضمیمه روزنامه جمهوری اسلامی، ۶.</ref> | کارشناسان با بررسی تصاویر هوایی، مشایعت‌کنندگان را چندگونه و تا ده میلیون تن برآورد کردند که مسیر چند ده کیلومتری مصلای تهران تا بهشت زهرا(س) را با پای پیاده برای همراهی با پیکر امام‌خمینی طی کردند.<ref>انصاری، حمید، حدیث بیداری، ۲۰۹؛ حائری، روزشمار شمسی، ۹۰؛ جمهوری اسلامی، روزنامه، ۱۷/۳/۱۳۶۸، ۱.</ref> حضور گسترده مردم به حدی بود که مراسم تدفین چند مرتبه عقب افتاد.<ref>حائری، روزشمار شمسی، ۹۰.</ref> تابلوهای پارچه‌ای با نام شهرهای مختلف نشان از حضور مردم این شهرها در مراسم داشت. بیش از هفتاد تن از خبرنگاران خارجی نیز وارد تهران شدند.<ref>جمهوری اسلامی، روزنامه، ۱۷–۲۵/۳/۱۳۶۸؛ یاد یار، ضمیمه روزنامه جمهوری اسلامی، ۶ و ۶۱.</ref> در مسیر تشییع در حوالی بهشت زهرا(س)، به دلیل متوقف‌شدن خودرو در میان جمعیت، تابوت حامل امام‌خمینی به یک بالگرد منتقل شد. بالگرد در ساعت ۱۰: ۳۰ در محل دفن به زمین نشست.<ref>جمهوری اسلامی، روزنامه، ۱۷/۳/۱۳۶۸؛ یاد یار، ضمیمه روزنامه جمهوری اسلامی، ۶.</ref> | ||
پیکر امام‌خمینی در تابوتی باز در حالی که تنها یک پارچه سفید بر روی آن کشیده شده بود، قرار داشت و به محض بیرون‌آمدن تابوت از بالگرد، محوطه مرقد آکنده از جمعیتی شد که از روی کانتینرهایی که برای حفاظت دور صحن چیده بودند به پایین پریدند. مأموران نیروی انتظامی نیز از شدت تأثر، کنترل و نظارت خود را از دست داده بودند.<ref>ناطق نوری، خاطرات، ۲/۱۱۶–۱۱۷.</ref> در یک لحظه تابوت بر دستان مردم قرار گرفت و به هر سو کشیده می‌شد.<ref>یاد یار، ضمیمه روزنامه جمهوری اسلامی، ۶.</ref> [[علی‌اکبر ناطق نوری]] با کمک تعدادی از سپاهیان حاضر در محوطه، با حرکت آمبولانس در میان جمعیت و گرفتن تابوت از مردم، آن را روی سقف آمبولانس قرار داد؛ ولی به محض نزدیک‌شدن به محل مرقد بار دیگر تابوت به میان مردم کشیده شد. در این هنگام تکه‌هایی از کفن امام‌خمینی پاره شد.<ref>ناطق نوری، خاطرات، ۲/۱۱۶.</ref> وقتی برای بار دوم ناطق نوری موفق شد تابوت را از مردم بگیرد، با عبای خود روی تابوت را پوشاند و تا رسیدن بالگرد برای حفظ تابوت، خود را سپر قرار داد و سپس پیکر به‌سختی از دست‌های مردم به بالگرد انتقال یافت.<ref>ناطق نوری، خاطرات، ۲/۱۱۶–۱۱۷.</ref> | |||
[[پرونده:ارتحال_5.jpg|بندانگشتی|تشییع]] | [[پرونده:ارتحال_5.jpg|بندانگشتی|تشییع]] | ||
بالگرد نخست از بهشت زهرا(س) به دانشکده افسری روبه‌روی [[مجلس شورای اسلامی]] و از آنجا با هماهنگی [[سیداحمد خمینی]] و [[اکبر هاشمی رفسنجانی]] به اردوگاه منظریه (واقع در شمال جماران) رفت تا پیکر امام‌خمینی بار دیگر به [[جماران]] منتقل شود.<ref>ناطق نوری، پابه‌پای آفتاب، ۶/۸۰.</ref> پس از انتقال پیکر به سردخانه بیمارستان، بار دیگر با برد یمانی-که متعلق به [[سیدعلی خامنه‌ای]] بود-کفن انجام شد<ref>توسلی، پابه‌پای آفتاب، ۲/۱۱۵؛ ناطق نوری، پابه‌پای آفتاب، ۶/۸۰–۸۱.</ref> و ساعت ۴ بعد از ظهر همان روز، پیکر در یک تابوت دردار فلزی، به بهشت زهرا(س) بازگردانده شد.<ref>ناطق نوری، پابه‌پای آفتاب، ۶/۸۱؛ ناطق نوری، خاطرات، ۲/۱۱۸.</ref> | بالگرد نخست از بهشت زهرا(س) به دانشکده افسری روبه‌روی [[مجلس شورای اسلامی]] و از آنجا با هماهنگی [[سیداحمد خمینی]] و [[اکبر هاشمی رفسنجانی]] به اردوگاه منظریه (واقع در شمال جماران) رفت تا پیکر امام‌خمینی بار دیگر به [[جماران]] منتقل شود.<ref>ناطق نوری، پابه‌پای آفتاب، ۶/۸۰.</ref> پس از انتقال پیکر به سردخانه بیمارستان، بار دیگر با برد یمانی-که متعلق به [[سیدعلی خامنه‌ای]] بود-کفن انجام شد<ref>توسلی، پابه‌پای آفتاب، ۲/۱۱۵؛ ناطق نوری، پابه‌پای آفتاب، ۶/۸۰–۸۱.</ref> و ساعت ۴ بعد از ظهر همان روز، پیکر در یک تابوت دردار فلزی، به بهشت زهرا(س) بازگردانده شد.<ref>ناطق نوری، پابه‌پای آفتاب، ۶/۸۱؛ ناطق نوری، خاطرات، ۲/۱۱۸.</ref> | ||
در بهشت زهرا(س) با وجود گرمای شدید و تراکم جمعیت، و به‌رغم اعلام عقب‌افتادن مراسم تدفین، مردم عزادار همچنان منتظر رسیدن پیکر امام‌خمینی بودند.<ref>یاد یار، ضمیمه روزنامه جمهوری اسلامی، ۶.</ref> نخست به کمک چند فروند بالگرد، سیداحمد خمینی، هاشمی رفسنجانی و تعدادی دیگر از مسئولان به محوطه [[مرقد امام خمینی|مرقد]] وارد شدند. پس از آرامش نسبی، بالگرد حامل پیکر در محوطه به زمین نشست و هم‌زمان گروه سرود مشغول نواختن سرود جمهوری اسلامی شد.<ref>اطلاعات هفتگی، ۲۴۳۸/۷.</ref> محوطه عمدتاً با نیروهای پاسدار و انتظامی پر شد و هم آنان تابوت امام‌خمینی را بر دست گرفته و به کنار قبری که همان روز حفر شده بود آوردند.<ref>یاد یار، ضمیمه روزنامه جمهوری اسلامی، ۶.</ref> ناطق نوری به کمک [[رضا گنجی‌زاده]] (از محافظان [[بیت امام‌خمینی]]) و [[رضا اربابی]] (از روحانیان با سابقه) جنازه را داخل قبر گذاشت و اربابی تلقین خواند و آخرین کسی که ایشان را بوسید، اربابی بود.<ref>ناطق نوری، پابه‌پای آفتاب، ۶/۸۱.</ref> ناطق نوری با کمک گنجی‌زاده با زحمت زیاد سنگ لحد را گذاشتند و پس از آن برای حفاظت از مرقد در هجوم جمعیت، یک کانتینر روی قبر قرار گرفت. این مراسم به‌طور مستقیم از [[تلویزیون]] پخش می‌شد.<ref>ناطق نوری، پابه‌پای آفتاب، ۶/۸۱.</ref>{{ببینید|متن=ببینید|مرقد امام‌خمینی}} | در بهشت زهرا(س) با وجود گرمای شدید و تراکم جمعیت، و به‌رغم اعلام عقب‌افتادن مراسم تدفین، مردم عزادار همچنان منتظر رسیدن پیکر امام‌خمینی بودند.<ref>یاد یار، ضمیمه روزنامه جمهوری اسلامی، ۶.</ref> نخست به کمک چند فروند بالگرد، سیداحمد خمینی، هاشمی رفسنجانی و تعدادی دیگر از مسئولان به محوطه [[مرقد امام خمینی|مرقد]] وارد شدند. پس از آرامش نسبی، بالگرد حامل پیکر در محوطه به زمین نشست و هم‌زمان گروه سرود مشغول نواختن سرود جمهوری اسلامی شد.<ref>اطلاعات هفتگی، ۲۴۳۸/۷.</ref> محوطه عمدتاً با نیروهای پاسدار و انتظامی پر شد و هم آنان تابوت امام‌خمینی را بر دست گرفته و به کنار قبری که همان روز حفر شده بود آوردند.<ref>یاد یار، ضمیمه روزنامه جمهوری اسلامی، ۶.</ref> ناطق نوری به کمک [[رضا گنجی‌زاده]] (از محافظان [[بیت امام‌خمینی]]) و [[رضا اربابی]] (از روحانیان با سابقه) جنازه را داخل قبر گذاشت و اربابی تلقین خواند و آخرین کسی که ایشان را بوسید، اربابی بود.<ref>ناطق نوری، پابه‌پای آفتاب، ۶/۸۱.</ref> ناطق نوری با کمک گنجی‌زاده با زحمت زیاد سنگ لحد را گذاشتند و پس از آن برای حفاظت از مرقد در هجوم جمعیت، یک کانتینر روی قبر قرار گرفت. این مراسم به‌طور مستقیم از [[تلویزیون]] پخش می‌شد.<ref>ناطق نوری، پابه‌پای آفتاب، ۶/۸۱.</ref>{{ببینید|متن=ببینید|مرقد امام‌خمینی}} | ||
| خط ۸۹: | خط ۸۹: | ||
از سوی دیگر، مردم از نقاط مختلف ایران برای شرکت در مراسم یادبود و شب هفت رحلت امام‌خمینی و بیعت با رهبر جدید انقلاب، به تهران سفر می‌کردند و برخی این مسیر را با پای پیاده می‌آمدند.<ref>جمهوری اسلامی، روزنامه، ۲۰/۳/۱۳۶۸، ۱۳.</ref> افزون بر تهران، مردم در شهرهای مختلف کشور و در دیگر کشورهای دنیا نیز مجالس سوگواری برپا کردند.<ref>جمهوری اسلامی، روزنامه، ۲۲/۳/۱۳۶۸، ۴ و ۲۳/۳/۱۳۶۸، ۳؛ مشکوة، مجله، ۸۴–۹۲.</ref> در روزهای نزدیک به چهلم، افزون بر اینکه مجالس بزرگداشت در شهرهای مختلف ادامه داشت، کاروان‌های بسیاری برای شرکت در مراسم چهلم به سمت تهران حرکت کردند.<ref>جمهوری اسلامی، روزنامه، ۱۴/۴/۱۳۶۸، ۴ و ۱۸/۴/۱۳۶۸، ۴؛ مشکوة، مجله، ۹۳.</ref> بسیاری از مسلمانان دیگر نقاط جهان نیز برای شرکت در این مراسم که عصر پنجشنبه ۲۲/۴/۱۳۶۸ در مرقد امام‌خمینی برگزار شد، به ایران سفر کردند.<ref>جمهوری اسلامی، روزنامه، ۲۱/۴/۱۳۶۸، ۱۲؛ مشکوة، مجله، ۹۳.</ref> سخنران این مراسم که با حضور رهبر انقلاب و حضور میلیونی مردم برگزار شد، [[سیداحمد خمینی]] بود.<ref>جمهوری اسلامی، روزنامه، ۲۴/۴/۱۳۶۸، ۹.</ref> به همین مناسبت مجلس بزرگداشتی نیز از سوی محمدعلی اراکی در [[مدرسه فیضیه قم]] نیز برگزار شد.<ref>جمهوری اسلامی، روزنامه، ۱۸/۴/۱۳۶۸، ۴.</ref> بسیاری از کشورهای دیگر ازجمله مسلمانان دنیا در چهلم امام‌خمینی، یاد ایشان را بزرگ داشتند.<ref>جمهوری اسلامی، روزنامه، ۲۴/۴/۱۳۶۸، ۳.</ref> | از سوی دیگر، مردم از نقاط مختلف ایران برای شرکت در مراسم یادبود و شب هفت رحلت امام‌خمینی و بیعت با رهبر جدید انقلاب، به تهران سفر می‌کردند و برخی این مسیر را با پای پیاده می‌آمدند.<ref>جمهوری اسلامی، روزنامه، ۲۰/۳/۱۳۶۸، ۱۳.</ref> افزون بر تهران، مردم در شهرهای مختلف کشور و در دیگر کشورهای دنیا نیز مجالس سوگواری برپا کردند.<ref>جمهوری اسلامی، روزنامه، ۲۲/۳/۱۳۶۸، ۴ و ۲۳/۳/۱۳۶۸، ۳؛ مشکوة، مجله، ۸۴–۹۲.</ref> در روزهای نزدیک به چهلم، افزون بر اینکه مجالس بزرگداشت در شهرهای مختلف ادامه داشت، کاروان‌های بسیاری برای شرکت در مراسم چهلم به سمت تهران حرکت کردند.<ref>جمهوری اسلامی، روزنامه، ۱۴/۴/۱۳۶۸، ۴ و ۱۸/۴/۱۳۶۸، ۴؛ مشکوة، مجله، ۹۳.</ref> بسیاری از مسلمانان دیگر نقاط جهان نیز برای شرکت در این مراسم که عصر پنجشنبه ۲۲/۴/۱۳۶۸ در مرقد امام‌خمینی برگزار شد، به ایران سفر کردند.<ref>جمهوری اسلامی، روزنامه، ۲۱/۴/۱۳۶۸، ۱۲؛ مشکوة، مجله، ۹۳.</ref> سخنران این مراسم که با حضور رهبر انقلاب و حضور میلیونی مردم برگزار شد، [[سیداحمد خمینی]] بود.<ref>جمهوری اسلامی، روزنامه، ۲۴/۴/۱۳۶۸، ۹.</ref> به همین مناسبت مجلس بزرگداشتی نیز از سوی محمدعلی اراکی در [[مدرسه فیضیه قم]] نیز برگزار شد.<ref>جمهوری اسلامی، روزنامه، ۱۸/۴/۱۳۶۸، ۴.</ref> بسیاری از کشورهای دیگر ازجمله مسلمانان دنیا در چهلم امام‌خمینی، یاد ایشان را بزرگ داشتند.<ref>جمهوری اسلامی، روزنامه، ۲۴/۴/۱۳۶۸، ۳.</ref> | ||
[[پرونده:ارتحال_6.jpg|بندانگشتی|سوگواری مردم]] | |||
در نخستین سالگرد درگذشت [[امام‌خمینی]]، از شب یازدهم تا شانزدهم خرداد ۱۳۶۹، [[مرقد امام‌خمینی]] و [[حسینیه جماران]]، شاهد سوگواری مردم به همراه سخنرانی شخصیت‌های مذهبی و کشوری بود.<ref>جمهوری اسلامی، روزنامه، ۱۰/۳/۱۳۶۹، ۳؛ ۱۲/۳/۱۳۶۹، ۲، ۴؛ ۱۳/۳/۱۳۶۹، ۲ و ۱۶/۳/۱۳۶۹، ۲.</ref> مراسم اصلی سالگرد، صبح دوشنبه ۱۴/۳/۱۳۶۹ در حرم امام‌خمینی و با حضور انبوه مردم، مسئولان نظام، [[اقلیت‌های دینی|اقلیت‌های مذهبی]] و میهمانان خارجی برگزار شد. سخنران این مراسم، رهبری نظام، سیدعلی خامنه‌ای بود.<ref>جمهوری اسلامی، روزنامه، ۱۶/۳/۱۳۶۹، ۱۱.</ref> علاوه بر حرم، در دیگر نقاط تهران و شهرهای دیگر ایران نیز مردم با حرکت دسته‌های سینه‌زنی و مجالس سوگواری، نخستین سالگرد ارتحال ایشان را گرامی داشتند. این مراسم در کشورهای مختلف دنیا نیز برگزار شد.<ref>جمهوری اسلامی، روزنامه، ۱۶/۳/۱۳۶۹، ۴ و ۹.</ref> همچنین هر سال در سالروز ارتحال امام‌خمینی و در حرم ایشان، مراسمی با حضور رهبر انقلاب، مسئولان نظام و مردم برگزار می‌شود. سخنران این مراسم، رهبر انقلاب است.{{ببینید|متن=ببینید|ویژه‌نامه‌ها}} | در نخستین سالگرد درگذشت [[امام‌خمینی]]، از شب یازدهم تا شانزدهم خرداد ۱۳۶۹، [[مرقد امام‌خمینی]] و [[حسینیه جماران]]، شاهد سوگواری مردم به همراه سخنرانی شخصیت‌های مذهبی و کشوری بود.<ref>جمهوری اسلامی، روزنامه، ۱۰/۳/۱۳۶۹، ۳؛ ۱۲/۳/۱۳۶۹، ۲، ۴؛ ۱۳/۳/۱۳۶۹، ۲ و ۱۶/۳/۱۳۶۹، ۲.</ref> مراسم اصلی سالگرد، صبح دوشنبه ۱۴/۳/۱۳۶۹ در حرم امام‌خمینی و با حضور انبوه مردم، مسئولان نظام، [[اقلیت‌های دینی|اقلیت‌های مذهبی]] و میهمانان خارجی برگزار شد. سخنران این مراسم، رهبری نظام، سیدعلی خامنه‌ای بود.<ref>جمهوری اسلامی، روزنامه، ۱۶/۳/۱۳۶۹، ۱۱.</ref> علاوه بر حرم، در دیگر نقاط تهران و شهرهای دیگر ایران نیز مردم با حرکت دسته‌های سینه‌زنی و مجالس سوگواری، نخستین سالگرد ارتحال ایشان را گرامی داشتند. این مراسم در کشورهای مختلف دنیا نیز برگزار شد.<ref>جمهوری اسلامی، روزنامه، ۱۶/۳/۱۳۶۹، ۴ و ۹.</ref> همچنین هر سال در سالروز ارتحال امام‌خمینی و در حرم ایشان، مراسمی با حضور رهبر انقلاب، مسئولان نظام و مردم برگزار می‌شود. سخنران این مراسم، رهبر انقلاب است.{{ببینید|متن=ببینید|ویژه‌نامه‌ها}} | ||