Image-reviewer، confirmed، templateeditor
۷۲۱
ویرایش
جز
←دفاع شخصی و شرایط آن
جز (←اموال و غنایم جنگی) |
|||
| خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
==دفاع شخصی و شرایط آن== | ==دفاع شخصی و شرایط آن== | ||
دفاع انسان از حریم شخصی خود در قبال هر خطر تهدیدکننده، دفاع شخصی است<ref>مشکینی، مصطلحات الفقه، ۲۴۵؛ ابراهیمی، ۹۵.</ref>. محدوده حریم شخصی اعم از جان، مال و عرض(ناموس) ترسیم شده و مواردی چون سر‌کشیدن به خانه دیگری یا تعرض به قصد زنا، تجاوز به حریم شمرده شده است<ref>ابن‌ادریس، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، ۳/۳۶۰ ـ ۳۶۱؛ حلی، محقق، شرائع الاسلام، ۴/۱۷۷.</ref>. | دفاع انسان از حریم شخصی خود در قبال هر خطر تهدیدکننده، دفاع شخصی است<ref>مشکینی، مصطلحات الفقه، ۲۴۵؛ ابراهیمی، ۹۵.</ref>. محدوده حریم شخصی اعم از جان، مال و عرض(ناموس) ترسیم شده و مواردی چون سر‌کشیدن به خانه دیگری یا تعرض به قصد زنا، تجاوز به حریم شمرده شده است<ref>ابن‌ادریس، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، ۳/۳۶۰ ـ ۳۶۱؛ حلی، محقق، شرائع الاسلام، ۴/۱۷۷.</ref>. | ||
حکم دفاع شخصی بر اساس مورد آن، یعنی جان، مال یا عرض مختلف است. مستند وجوب دفاع از جان، که از زمان فقهای پیشین مطرح بوده، حرمت القای نفس در هلاکت است<ref>بقره، ۱۹۵.</ref><ref>طوسی، الخلاف، ۵/۳۴۵ ـ ۳۴۶؛ ابن‌شهرآشوب، ۲/۱۸۸.</ref>؛ اما درصورتی‌که مکلف بداند اگر دفاع کند، کشته می‌شود، از نظر امام‌خمینی و برخی دیگر از فقیهان<ref>حلی، علامه، تذکرة الفقهاء، ۹/۴۳۵؛ شهید ثانی، مسالک الأفهام، ۱۵/۱۶.</ref> در صورت امکان، بر مکلف لازم است فرار کند<ref>امام‌خمینی، تحریر الوسیله، ۱/۴۶۴.</ref>. دفاع از ناموس نیز واجب است<ref>شهید ثانی، الروضة البهیه، ۹/۳۴۸؛ امام‌خمینی، تحریر الوسیله، ۱/۴۶۳.</ref> اما به باور مشهور فقیهان<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۳۵/۳۴۴.</ref> ازجمله امام‌خمینی<ref>امام‌خمینی، تحریر الوسیله، ۱/۴۶۳.</ref> دفاع از مال واجب نیست. | حکم دفاع شخصی بر اساس مورد آن، یعنی جان، مال یا عرض مختلف است. مستند وجوب دفاع از جان، که از زمان فقهای پیشین مطرح بوده، حرمت القای نفس در هلاکت است<ref>بقره، ۱۹۵.</ref><ref>طوسی، الخلاف، ۵/۳۴۵ ـ ۳۴۶؛ ابن‌شهرآشوب، ۲/۱۸۸.</ref>؛ اما درصورتی‌که مکلف بداند اگر دفاع کند، کشته می‌شود، از نظر امام‌خمینی و برخی دیگر از فقیهان<ref>حلی، علامه، تذکرة الفقهاء، ۹/۴۳۵؛ شهید ثانی، مسالک الأفهام، ۱۵/۱۶.</ref> در صورت امکان، بر مکلف لازم است فرار کند<ref>امام‌خمینی، تحریر الوسیله، ۱/۴۶۴.</ref>. دفاع از ناموس نیز واجب است<ref>شهید ثانی، الروضة البهیه، ۹/۳۴۸؛ امام‌خمینی، تحریر الوسیله، ۱/۴۶۳.</ref> اما به باور مشهور فقیهان<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۳۵/۳۴۴.</ref> ازجمله امام‌خمینی<ref>امام‌خمینی، تحریر الوسیله، ۱/۴۶۳.</ref> دفاع از مال واجب نیست.{{سخ}} | ||
در مواردی که دفاع مؤثر نباشد و مدافع در معرض کشته‌شدن قرار گیرد و راه رهایی غیر از دفاع یا تسلیم نباشد، برخی احتمال حرمت دفاع داده‌اند یا قائل به جواز تسلیم شده‌اند<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۴۱/۶۵۵؛ روحانی، فقه الصادق، ۲۵/۵۴۰.</ref>؛ ولی به باور امام‌خمینی<ref>امام‌خمینی، تحریر الوسیله، ۱/۴۶۳.</ref> و برخی دیگر از فقیهان<ref>شهید اول، الدروس الشرعیة فی فقه الإمامیه، ۲/۵۹؛ حلی، علامه، قواعد الأحکام، ۳/۵۷۱.</ref> تسلیم‌شدن در موارد دفاع از نفس و عرض جایز نیست. در موارد جواز دفاع، احترام متجاوز ملغا می‌شود و می‌توان در برابر او مقابله به مثل کرد، هرچند مسلمان باشد<ref>طوسی، المبسوط، ۷/۲۴۴؛ نجفی، جواهر الکلام، ۴۱/۶۵۱.</ref>؛ البته این الغای احترام تدریجی است؛ مثلاً با امکان دفع مهاجم به غیر قتل، کشتن او جایز نیست.<ref>طوسی، المبسوط، ۸/۷۵؛ حلی، علامه، إرشاد الأذهان، ۲/۱۸۷؛ امام‌خمینی، تحریر الوسیله، ۱/۴۶۴.</ref>. | در مواردی که دفاع مؤثر نباشد و مدافع در معرض کشته‌شدن قرار گیرد و راه رهایی غیر از دفاع یا تسلیم نباشد، برخی احتمال حرمت دفاع داده‌اند یا قائل به جواز تسلیم شده‌اند<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۴۱/۶۵۵؛ روحانی، فقه الصادق، ۲۵/۵۴۰.</ref>؛ ولی به باور امام‌خمینی<ref>امام‌خمینی، تحریر الوسیله، ۱/۴۶۳.</ref> و برخی دیگر از فقیهان<ref>شهید اول، الدروس الشرعیة فی فقه الإمامیه، ۲/۵۹؛ حلی، علامه، قواعد الأحکام، ۳/۵۷۱.</ref> تسلیم‌شدن در موارد دفاع از نفس و عرض جایز نیست. در موارد جواز دفاع، احترام متجاوز ملغا می‌شود و می‌توان در برابر او مقابله به مثل کرد، هرچند مسلمان باشد<ref>طوسی، المبسوط، ۷/۲۴۴؛ نجفی، جواهر الکلام، ۴۱/۶۵۱.</ref>؛ البته این الغای احترام تدریجی است؛ مثلاً با امکان دفع مهاجم به غیر قتل، کشتن او جایز نیست.<ref>طوسی، المبسوط، ۸/۷۵؛ حلی، علامه، إرشاد الأذهان، ۲/۱۸۷؛ امام‌خمینی، تحریر الوسیله، ۱/۴۶۴.</ref>. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||