۱۴٬۷۲۱
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
==حجاب‌های نورانی== | ==حجاب‌های نورانی== | ||
از حجاب‌هایی که مانع رؤیت جمال حق می‌شود، به حجاب‌های نورانی تعبیر کرده‌اند؛ چنان‌که در [[مناجات شعبانیه]] از آن سخن به میان آمده است: «حَتَّى تَخْرِقَ أَبْصَارُ الْقُلُوبِ حُجُبَ النُّورِ: تا چشمان قلب، حجاب‌های نوری را بشکافد». در این دعا کمال انقطاع برای بنده طلب می‌شود تا چشمان قلوب به جمال حق روشن گردد و حجاب‌های نورانی را شکافته به معدن عظمت راه یابد و در عز قدس ربوبی معلق شود <ref>ابن‌طاووس، الاقبال الاعمال، 3/299.</ref>. امام‌خمینی این انقطاع را انقطاع از «ما سوی الله» <ref>امام‌خمینی، جهاد اکبر، 37.</ref> و معدن عظمت را همان ضیافت الهی می‌داند <ref>امام‌خمینی، جهاد اکبر، 45.</ref> که سالک به تجلیات ذاتی غیبی نایل می‌شود و خود را متعلق به عزّ قدس او می‌بیند. در این حال احاطه قیومی حق‌تعالی و فنای ذاتی خود را شهود می‌کند و همه موجودات را ظل و سایه حق می‌بیند <ref>امام‌خمینی، چهل حدیث، 454.</ref> | از حجاب‌هایی که مانع رؤیت جمال حق می‌شود، به حجاب‌های نورانی تعبیر کرده‌اند؛ چنان‌که در [[مناجات شعبانیه]] از آن سخن به میان آمده است: «حَتَّى تَخْرِقَ أَبْصَارُ الْقُلُوبِ حُجُبَ النُّورِ: تا چشمان قلب، حجاب‌های نوری را بشکافد». در این دعا کمال انقطاع برای بنده طلب می‌شود تا چشمان قلوب به جمال حق روشن گردد و حجاب‌های نورانی را شکافته به معدن عظمت راه یابد و در عز قدس ربوبی معلق شود <ref>ابن‌طاووس، الاقبال الاعمال، 3/299.</ref>. امام‌خمینی این انقطاع را انقطاع از «ما سوی الله» <ref>امام‌خمینی، جهاد اکبر، 37.</ref> و معدن عظمت را همان ضیافت الهی می‌داند <ref>امام‌خمینی، جهاد اکبر، 45.</ref> که سالک به تجلیات ذاتی غیبی نایل می‌شود و خود را متعلق به عزّ قدس او می‌بیند. در این حال احاطه قیومی حق‌تعالی و فنای ذاتی خود را شهود می‌کند و همه موجودات را ظل و سایه حق می‌بیند <ref>امام‌خمینی، چهل حدیث، 454.</ref> | ||
عارفان به بعضی از حجاب‌های نورانی اشاره کرده‌اند؛ ازجمله: | عارفان به بعضی از حجاب‌های نورانی اشاره کرده‌اند؛ ازجمله: | ||
# حجاب اسما و صفات: عارفان یکی از حجاب‌های نورانی را حجب اسما و صفات می‌دانند که مانع از رؤیت [[ذات الهی]] است <ref>ابن‌عربی، الفتوحات المکیه، 2/110.</ref>. امام‌خمینی نیز اسما و صفات را حجاب‌های نورانی می‌داند که مانع از شهود ذات حق‌اند <ref>امام‌خمینی، تعلیقات فصوص، 68 ـ 69؛ قیصری، شرح فصوص الحکم، 437.</ref>. هر یک از اسما به حسب درجه خود مرتبه‌ای از حجاب را دارند. این اسما در عین‌حال که ظهور ذات‌اند، حجاب آن نیز به شمار می‌روند؛ مانند صورت در آینه که در عین اینکه ظهور آن صورت است، از جهتی حجاب برای آینه محسوب می‌شود و از خود آینه غفلت می‌شود <ref>امام‌خمینی، مصباح الهدایه، 28.</ref>. به باور ایشان کمّل از اهل‌الله همان‌گونه که از حجب ظلمانی مبرا هستند، از حجب نورانی نیز مبرایند؛ زیرا حجب اسما و صفات، شرک اسمایی و صفاتی است <ref>امام‌خمینی، تعلیقات فصوص، 17.</ref>. | # حجاب اسما و صفات: عارفان یکی از حجاب‌های نورانی را حجب اسما و صفات می‌دانند که مانع از رؤیت [[ذات الهی]] است <ref>ابن‌عربی، الفتوحات المکیه، 2/110.</ref>. امام‌خمینی نیز اسما و صفات را حجاب‌های نورانی می‌داند که مانع از شهود ذات حق‌اند <ref>امام‌خمینی، تعلیقات فصوص، 68 ـ 69؛ قیصری، شرح فصوص الحکم، 437.</ref>. هر یک از اسما به حسب درجه خود مرتبه‌ای از حجاب را دارند. این اسما در عین‌حال که ظهور ذات‌اند، حجاب آن نیز به شمار می‌روند؛ مانند صورت در آینه که در عین اینکه ظهور آن صورت است، از جهتی حجاب برای آینه محسوب می‌شود و از خود آینه غفلت می‌شود <ref>امام‌خمینی، مصباح الهدایه، 28.</ref>. به باور ایشان کمّل از اهل‌الله همان‌گونه که از حجب ظلمانی مبرا هستند، از حجب نورانی نیز مبرایند؛ زیرا حجب اسما و صفات، شرک اسمایی و صفاتی است <ref>امام‌خمینی، تعلیقات فصوص، 17.</ref>. | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۸: | ||
==راه‌های رفع حجاب‌ها== | ==راه‌های رفع حجاب‌ها== | ||
علمای اخلاق و عرفان برای برطرف کردن هر یک از حجاب‌ها دستورهایی مناسب با آن ذکر کرده‌اند <ref>آملی، المقدمات، 268؛ ملاصدرا، کسر الاصنام، 222 ـ 223.</ref>. امام‌خمینی نیز بر این باور است براى برطرف کردن حجاب‌ها برای هر کسى و در هر مرتبه‌ای راهکار خاصى وجود دارد <ref>امام‌خمینی، سرّ الصلاة، 34 ـ 35.</ref>. ایشان مهم‌ترین راه رفع حجاب را شناخت حجاب می‌داند <ref>امام‌خمینی، صحیفه، 16/214.</ref>. ایشان مانند برخی اهل معرفت <ref>قیصری، شرح فصوص الحکم، 298.</ref> جذبه الهی را نیز از راه‌های خرق حجب برای سالک می‌شمارد؛ ولی بر این باور است که این راه نیز به وساطت انبیا(ع) و کمّل واقع می‌شود. ایشان در عین‌حال بر این باور است راه اصلی برای خرق حجاب‌ها که انبیا(ع) به آن سفارش کرده‌اند، طریق سلوک و ریاضت است <ref>امام‌خمینی، تعلیقات فصوص، 45.</ref> | علمای اخلاق و عرفان برای برطرف کردن هر یک از حجاب‌ها دستورهایی مناسب با آن ذکر کرده‌اند <ref>آملی، المقدمات، 268؛ ملاصدرا، کسر الاصنام، 222 ـ 223.</ref>. امام‌خمینی نیز بر این باور است براى برطرف کردن حجاب‌ها برای هر کسى و در هر مرتبه‌ای راهکار خاصى وجود دارد <ref>امام‌خمینی، سرّ الصلاة، 34 ـ 35.</ref>. ایشان مهم‌ترین راه رفع حجاب را شناخت حجاب می‌داند <ref>امام‌خمینی، صحیفه، 16/214.</ref>. ایشان مانند برخی اهل معرفت <ref>قیصری، شرح فصوص الحکم، 298.</ref> جذبه الهی را نیز از راه‌های خرق حجب برای سالک می‌شمارد؛ ولی بر این باور است که این راه نیز به وساطت انبیا(ع) و کمّل واقع می‌شود. ایشان در عین‌حال بر این باور است راه اصلی برای خرق حجاب‌ها که انبیا(ع) به آن سفارش کرده‌اند، طریق سلوک و ریاضت است <ref>امام‌خمینی، تعلیقات فصوص، 45.</ref> | ||
امام‌خمینی هر یک از اذکار و افعال [[نماز]] را نمادی از کشف حجاب‌ها می‌داند؛ برای مثال سر برداشتن از رکوع را به معنای انصراف از کثرات اسمایی و فنای در صفات می‌شمارد <ref>امام‌خمینی، سرّ الصلاة، 99.</ref> و با استناد به روایتی از [[امام‌رضا(ع)]] در [[معراج پیامبر(ص)]] <ref>صدوق، علل الشرائع، 2/332.</ref>، هر یک از تکبیرات هفتگانه در تکبیرات افتتاحیه را اشاره به رفع حجاب‌های هفتگانه می‌داند که می‌تواند اشاره به لطایف هفتگانه انسانی، یعنی [[نفس]]، [[عقل]]، [[قلب]]، سر، [[روح]]، خفی و اخفی باشد <ref>امام‌خمینی، چهل حدیث، 590.</ref> و سالک در هر تکبیری حجابی را پاره کرده، در نهایت به محضر پروردگار وارد می‌شود <ref>امام‌خمینی، سرّ الصلاة، 79 ـ 80.</ref>. این هفت حجاب ممکن است اشاره به همان حجاب‌های هفتاد هزارگانه باشد که به طریق جمع از آن به هفت تعبیر شده یا ممکن است به معنای انوار وجود و ظلمات تعین یا انوار ملکوت و ظلمات ملک یا حجاب‌های ظلمانی، تعلقات نفسانی و انوار طاهره تعلقات قلبی باشد <ref>امام‌خمینی، چهل حدیث، 590.</ref>. امام‌خمینی یکی از راه‌های رفع حجاب را انقطاع کامل سالک الی الله می‌داند؛ چنان‌که در مناجات شعبانیه که از مناجات‌های مهمی است و [[امیرالمؤمنین(ع)]] و دیگر [[ائمه(ع)]] آن را می‌خوانده‌اند، آمده است <ref>ابن‌طاووس، الاقبال الاعمال، 3/299.</ref>؛ در این صورت شخص از حجاب‌های نورانی نجات می‌یابد و به سرچشمه عظمت و فنای تام و مشاهده جمال کبریایی می‌رسد <ref>امام‌خمینی، جهاد اکبر، 46 ـ 47.</ref> و این نهایت سفر دوم از [[اسفار اربعه]] اهل سلوک است <ref>امام‌خمینی، مصباح الهدایه، 88.</ref> {{ببینید|متن=ببینید|اسفار اربعه}}. | امام‌خمینی هر یک از اذکار و افعال [[نماز]] را نمادی از کشف حجاب‌ها می‌داند؛ برای مثال سر برداشتن از رکوع را به معنای انصراف از کثرات اسمایی و فنای در صفات می‌شمارد <ref>امام‌خمینی، سرّ الصلاة، 99.</ref> و با استناد به روایتی از [[امام‌رضا(ع)]] در [[معراج پیامبر(ص)]] <ref>صدوق، علل الشرائع، 2/332.</ref>، هر یک از تکبیرات هفتگانه در تکبیرات افتتاحیه را اشاره به رفع حجاب‌های هفتگانه می‌داند که می‌تواند اشاره به لطایف هفتگانه انسانی، یعنی [[نفس]]، [[عقل]]، [[قلب]]، سر، [[روح]]، خفی و اخفی باشد <ref>امام‌خمینی، چهل حدیث، 590.</ref> و سالک در هر تکبیری حجابی را پاره کرده، در نهایت به محضر پروردگار وارد می‌شود <ref>امام‌خمینی، سرّ الصلاة، 79 ـ 80.</ref>. این هفت حجاب ممکن است اشاره به همان حجاب‌های هفتاد هزارگانه باشد که به طریق جمع از آن به هفت تعبیر شده یا ممکن است به معنای انوار وجود و ظلمات تعین یا انوار ملکوت و ظلمات ملک یا حجاب‌های ظلمانی، تعلقات نفسانی و انوار طاهره تعلقات قلبی باشد <ref>امام‌خمینی، چهل حدیث، 590.</ref>. امام‌خمینی یکی از راه‌های رفع حجاب را انقطاع کامل سالک الی الله می‌داند؛ چنان‌که در مناجات شعبانیه که از مناجات‌های مهمی است و [[امیرالمؤمنین(ع)]] و دیگر [[ائمه(ع)]] آن را می‌خوانده‌اند، آمده است <ref>ابن‌طاووس، الاقبال الاعمال، 3/299.</ref>؛ در این صورت شخص از حجاب‌های نورانی نجات می‌یابد و به سرچشمه عظمت و فنای تام و مشاهده جمال کبریایی می‌رسد <ref>امام‌خمینی، جهاد اکبر، 46 ـ 47.</ref> و این نهایت سفر دوم از [[اسفار اربعه]] اهل سلوک است <ref>امام‌خمینی، مصباح الهدایه، 88.</ref> {{ببینید|متن=ببینید|اسفار اربعه}}. | ||