عربستان سعودی: تفاوت میان نسخه‌ها

# دوره سیاست و رویه دوگانه عربستان در برابر سیاست تهاجمی [[انقلاب اسلامی]]؛

# دوره رویارویی و تیرگی روابط <ref>اخوان کاظمی، مروری بر روابط ایران و عربستان، ۲۱.</ref>.

با تأسیس دفتر جبهه آزادی‌بخش شبه‌جزیره عربستان در تهران و گردهمایی جنبش‌های آزادی‌بخش و برگزاری نخستین حج حجاج ایرانی همراه با راهپیمایی برائت از مشرکان، مقامات عربستانی به مخالفت‌های پنهانی و سپس به موضع‌گیری شدید و علنی علیه ایران پرداختند که با پاسخ متقابل مسئولان جمهوری اسلامی ایران و انتقاد از سیاست‌های منطقه‌ای عربستان و روابط نزدیک این کشور با امریکا روبه‌رو شد. در نهایت عربستان با پناه‌دادن به جاسوسان و مستشاران امریکایی که از ایران گریخته بودند، در صدد مقابله با انقلاب ایران برآمد و با آغاز جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، بحران در روابط دو کشور گسترده‌تر شد <ref>عظیمی، عربستان سعودی، ۱۲۵.</ref>. عربستان در کنار تبلیغات شدید علیه مذهب شیعه برای جلوگیری از نفوذ ایران در منطقه، شورای همکاری خلیج فارس را در سال ۱۳۵۹ش/ ۱۹۸۱م بدون حضور ایران تأسیس کرد <ref>احتشامی، سیاست خارجی ایران در دوران سازندگی، ۱۲.</ref>.

در سال ۱۳۶۶ رژیم آل سعود با کشتار حاجیان خانه خدا و کشتار بیش از چهارصد تن از حاجیان ایرانی، اوج دشمنی و کینه خود را به انقلاب اسلامی ایران آشکار کرد <ref>هاشمی رفسنجانی، دفاع و سیاست، ۲۰۸ ـ ۲۱۲؛ میردامادی، آن سوی حج خونین یا تبلیغات آل ‌سعود، ۱۹ ـ ۲۰؛ جمهوری اسلامی، ۱۲/۵/۱۳۶۶.</ref> {{ببینید|کشتار حجاج ایرانی}}. پس از حادثه خونین مکه، تظاهرکنندگان ایرانی به سفارت عربستان در تهران حمله کردند که تیرگی روابط دو کشور را به اوج خود رساند <ref>زراعت‌پیشه، برآورد استراتژیک عربستان سعودی، ۲۳۸ ـ ۲۳۹.</ref>. هشت ماه پس از کشته‌شدن حاجیان ایرانی، عربستان به طور یک جانبه به قطع مناسبات سیاسی با جمهوری اسلامی ایران اقدام کرد و از دیپلمات‌های ایرانی خواست عربستان را ترک کنند. قطع روابط دو کشور سه سال به طول انجامید و در این مدت، ایرانیان از انجام فریضه حج محروم شدند؛ اما در سال ۱۳۷۰ پس از مذاکرات مفصل، روابط دو کشور از سر گرفته شد <ref>عظیمی، عربستان سعودی، ۱۲۶ ـ ۱۲۷.</ref>.

==نقد ماهیت و عملکرد==

===اعتقادات، گسترش و حاکمیت وهابیت===

حاکمان عربستان همگی پیرو آیین وهابیت‌اند. وهابی‌ها در تمام زمینه‌ها عقاید خود را سرلوحه قرار می‌دهند. آنان معتقدند ساختن و تعمیر قبور برای پیامبران(ع) و زیارت قبور مؤمنان و توسل به اولیای الهی و نذر برای قبور و طلب شفاعت از اولیای خدا و بزرگداشت زمان ولادت آنان، شرک و بدعت در دین خداست <ref>عظیمی، عربستان سعودی، ۱۴ ـ ۱۵.</ref>. امام‌خمینی از گذشته دور، ساخت گنبد و بارگاه برای بزرگان و زیارت قبور آنان را امری رایج در میان همه ادیان و مذاهب می‌دانست و بر آن بود که چون این کار با هدف احترام انجام می‌شود، نه پرستش، بلکه عین خداپرستی و با توجه به برخی آیات قرآن کریم، تعظیم شعائر الهی شمرده می‌شود <ref>حج، ۳۳.</ref> و خود خداوند اذن داده است که این اماکن، مرتفع و شکوهمند ساخته شوند و ارج گذاشته شوند <ref>نور، ۳۶.</ref>؛ از این‌رو شرک و بت‌پرستی‌نامیدن آن نارواست <ref>امام‌خمینی، کشف اسرار، ۷۶ ـ ۸۰.</ref>. ایشان شفاعت را دعا و درخواستی از سوی پیامبر اکرم(ص) و امام(ع) برای بخشیده‌شدن گناهِ افراد تعریف می‌کرد که با توجه به آیات قرآن، به اذن و خواست خداوند <ref>بقره، ۲۵۵ ـ ۲۵۶؛ انبیاء، ۲۸؛ نجم، ۲۶.</ref> و رتبه‌ای از جانب او برای برخی بندگان است و نباید آن را شرک و دخالت در کارهای خدایی به شمار آورد <ref>امام‌خمینی، کشف اسرار، ۹۸ ـ ۱۰۰.</ref> {{ببینید|شرک|وهابیت}}.

امام‌خمینی وهابیت را فرقه‌ای بی‌اساس و خرافاتی می‌دانست که حاکمان عربستان با صرف هزینه بسیار آن را در دنیا تبلیغ می‌کنند و ملت‌های ناآگاه را به سوی ابرقدرت‌ها می‌برند <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۳۹۶.</ref>. ایشان با دعوت جهان اسلام به وحدت، ریشه همه مشکلات کشورهای اسلامی را نبود اتحاد می‌دانست و طرح ایجاد اختلاف میان مذاهب اسلامی را جنایت قدرتمندان و آخوندهای درباری را مجری و منادی اختلاف و نفاق می‌شمرد <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۵/۱۶۸ ـ ۱۶۹، ۴۴۰ ـ ۴۴۲ و ۱۸/۴۲۴.</ref> و بر آن بود که مراکز وهابیت در جهان به کانون‌های فتنه و جاسوسی تبدیل شده‌اند‌ تا اسلامِ اشرافیت، اسلامِ آخوند‌های درباری و اسلام امریکایی را ترویج ‌کنند <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۸۰.</ref>. ایشان این تلاش عربستان را برای گسترش اسلام وهابی در سراسر جهان، توطئه‌ای استعماری برای تفرقه میان مسلمانان بر می‌شمرد و اعتقاد داشت هیچ‌یک از دو گروه شیعه و سنی، وهابیت را قبول ندارند <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲/۳۲۳ ـ ۳۲۴ و ۱۵/۴۵۵.</ref>.

از سوی دیگر، امام‌خمینی به دیدگاه‌های وهابیان انتقاد می‌کرد؛ برای نمونه هنگامی که مفتی عربستان، برگزاری مراسم میلاد پیامبر(ص) را بدعت در دین به ‌شمار آورد <ref>عصیری، پیامبر وهابیت، ۴۶.</ref>، ایشان واکنش نشان داد که اگر احترام به پیامبر(ص) شرک است، پس خداوند نخستین مشرک است که بر وجوب صلوات بر آن حضرت(ص) در نماز، فرمان داده است <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۵/۴۴۰.</ref>. ایشان، اسلام عربستان سعودی را اسلام امریکایی و در خدمت و مورد تأیید ابرقدرت‌ها می‌دید <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۸/۲۷۴ و ۲۰/۳۵۰.</ref> و از این‌رو اظهار می‌کرد تاکنون حتی یک آخوند درباری و روحانی وهابی در برابر ظلم نایستاده است؛ چنان‌که مبارزه با این نوع اسلام را مشکل و دارای پیچیدگی خاصی بر می‌شمرد <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۱۲۰.</ref>. از دیدگاه ایشان آخوندهای حکومتی عربستان به عمد یا از روی جهل و غفلت، زمینه تسلط بیگانگان بر کشورهای اسلامی و حتی حرمین شریفین را فراهم می‌کنند <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۵/۲۹۱.</ref> {{ببینید|وهابیت}}.

===برگزاری مراسم حج===