مشرب عرفانی امام‌خمینی و حافظ (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
(اصلاح ارقام) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
| مشخصات نشر = | | مشخصات نشر = | ||
}} | }} | ||
'''مشرب عرفانی امام‌خمینی و حافظ؛ بررسی مضامین مشترک عرفانی دیوان امام و حافظ'''، کتابی به قلم احمد فرشبافیان است که به تحلیل اصطلاحات عرفانی مشترک امام‌خمینی و حافظ می‌پردازد. این کتاب در سال ۱۳۷۶ش توسط مؤسسه نشر و چاپ عروج منتشر شده است. | '''مشرب عرفانی امام‌خمینی و حافظ؛ بررسی مضامین مشترک عرفانی دیوان امام و حافظ'''، کتابی به قلم احمد فرشبافیان است که به تحلیل اصطلاحات عرفانی مشترک [[امام‌خمینی]] و [[حافظ]] می‌پردازد. این کتاب در سال ۱۳۷۶ش توسط [[مؤسسه نشر و چاپ عروج]] منتشر شده است. | ||
==محتوا== | ==محتوا== | ||
کتاب مشرب عرفانی امام‌خمینی و حافظ، به بررسی مضامین مشترک اشعار امام‌خمینی و اشعار حافظ پرداخته و برخی اصطلاحات عرفانی را بررسی و تحلیل کرده است. نویسنده در این اثر دو چهره مثبت و منفی تصوف و عرفان را بیان کرده و معتقد است چهره مثبت مبتنی بر تفکر اصیل اسلامی و منبعث از آموزه‌های قرآنی و روایی است و چهره منفی مبتنی بر ناخوشایندی از روح عرفان اسلامی و صرفاً آداب خشک و عزلت‌گزینی و بریدن از جامعه.<ref>فرشبافیان، مشرب عرفانی امام‌خمینی و حافظ، ص۱۹-۲۰.</ref> | کتاب مشرب عرفانی امام‌خمینی و حافظ، به بررسی مضامین مشترک اشعار امام‌خمینی و اشعار حافظ پرداخته و برخی اصطلاحات عرفانی را بررسی و تحلیل کرده است. نویسنده در این اثر دو چهره مثبت و منفی تصوف و [[عرفان]] را بیان کرده و معتقد است چهره مثبت مبتنی بر تفکر اصیل اسلامی و منبعث از آموزه‌های قرآنی و روایی است و چهره منفی مبتنی بر ناخوشایندی از روح عرفان اسلامی و صرفاً آداب خشک و عزلت‌گزینی و بریدن از جامعه.<ref>فرشبافیان، مشرب عرفانی امام‌خمینی و حافظ، ص۱۹-۲۰.</ref> | ||
در فرازی از این کتاب آمده است، امام‌خمینی معتقد است که مقام رضا همان فنای اراده سالک در اراده حق‌تعالی است <ref>امام‌خمینی، شرح چهل حدیث، ص۲۱۷؛ دیوان امام، ص۱۰۷.</ref> ایشان عرفان عاشقانه را که ریشه در رضا و تسلیم در برابر اراده حق‌تعالی دارد، برگزیده و عرفان زاهدانه که به طمع بهشت و خوف آتش باشد را نمی‌پسندد <ref>امام‌خمینی، دیوان امام، ص۱۵۷؛ فرشبافیان، مشرب عرفانی امام‌خمینی و حافظ، ص۱۵۷.</ref> | در فرازی از این کتاب آمده است، امام‌خمینی معتقد است که [[رضا|مقام رضا]] همان فنای اراده سالک در اراده حق‌تعالی است <ref>امام‌خمینی، شرح چهل حدیث، ص۲۱۷؛ دیوان امام، ص۱۰۷.</ref> ایشان عرفان عاشقانه را که ریشه در رضا و تسلیم در برابر اراده حق‌تعالی دارد، برگزیده و عرفان زاهدانه که به طمع [[بهشت و جهنم|بهشت]] و خوف آتش باشد را نمی‌پسندد <ref>امام‌خمینی، دیوان امام، ص۱۵۷؛ فرشبافیان، مشرب عرفانی امام‌خمینی و حافظ، ص۱۵۷.</ref> | ||
یکی از اصطلاحات مورد توجه در دیوان امام، اصطلاح «رندی» است که به معنی قطع نظر سالک از انواع اعمال در اطاعت می‌باشد، رندی خلاف زهدِ خشک و ریاکاری است بلکه اکسیری است که اگر شکوفا شود، از حرص و ظلم گریزان است.<ref>امام‌خمینی، دیوان امام، ص۱۲۹ و ۱۵۳؛ فرشبافیان، مشرب عرفانی امام‌خمینی و حافظ، ص۱۶۰-۱۶۱.</ref> امام‌خمینی با استناد به آیه «لَنْ تَرَانِي وَلَكِنِ انْظُرْ إِلَى الْجَبَلِ فَإِنِ اسْتَقَرَّ مَكَانَهُ فَسَوْفَ تَرَانِي» <ref>سوره اعراف، آیه ۱۴۳.</ref> به تفسیر عرفانی از آیات الهی در آثار خود پرداخته است و در دیوان و اشعار عرفانی خود از «طور» به عنوان تجلیگاه ملاقات عاشق با معشوق یاد کرده است.<ref>امام‌خمینی، دیوان امام، ص۵۲ و ۱۶۱؛ تفسیر سوره حمد، ص۴۲-۴۳.</ref> | یکی از اصطلاحات مورد توجه در دیوان امام، اصطلاح «رندی» است که به معنی قطع نظر سالک از انواع اعمال در اطاعت می‌باشد، رندی خلاف زهدِ خشک و ریاکاری است بلکه اکسیری است که اگر شکوفا شود، از حرص و ظلم گریزان است.<ref>امام‌خمینی، دیوان امام، ص۱۲۹ و ۱۵۳؛ فرشبافیان، مشرب عرفانی امام‌خمینی و حافظ، ص۱۶۰-۱۶۱.</ref> امام‌خمینی با استناد به آیه «لَنْ تَرَانِي وَلَكِنِ انْظُرْ إِلَى الْجَبَلِ فَإِنِ اسْتَقَرَّ مَكَانَهُ فَسَوْفَ تَرَانِي» <ref>سوره اعراف، آیه ۱۴۳.</ref> به تفسیر عرفانی از آیات الهی در آثار خود پرداخته است و در [[دیوان امام|دیوان]] و اشعار عرفانی خود از «طور» به عنوان تجلیگاه ملاقات عاشق با معشوق یاد کرده است.<ref>امام‌خمینی، دیوان امام، ص۵۲ و ۱۶۱؛ تفسیر سوره حمد، ص۴۲-۴۳.</ref> | ||
واژه عشق در عرفان ادبی امام‌خمینی ویژگی‌های خاصی دارد؛ از جمله آن که عشق ازلی و رازی است که بر همه کس آشکار نیست. چنان که عشق پیوندی طرفینی است.<ref>فرشبافیان، مشرب عرفانی، ص۲۰۰-۲۰۲.</ref> | واژه عشق در عرفان ادبی امام‌خمینی ویژگی‌های خاصی دارد؛ از جمله آن که عشق ازلی و رازی است که بر همه کس آشکار نیست. چنان که عشق پیوندی طرفینی است.<ref>فرشبافیان، مشرب عرفانی، ص۲۰۰-۲۰۲.</ref> امام‌خمینی در غزلیات خود از بُعد عرفانی، حضور در قرب معشوق را با عبارت «عاکف میخانه بودن» بهتر از مقدس‌مآبی خشک و مسجدی بودن زاهدانه و بدون معرفت می‌داند و اعتکاف را در صورتی که نتیجه آن دور شدن از عقل مشوب و باعث عشق و شوریدگی باشد می‌ستاید <ref>امام‌خمینی، دیوان امام، ص۸۳ و ۱۱۰؛ فرشبافیان، مشرب عرفانی، ص۸۴.</ref> | ||
امام‌خمینی در غزلیات خود از بُعد عرفانی، حضور در قرب معشوق را با عبارت «عاکف میخانه بودن» بهتر از مقدس‌مآبی خشک و مسجدی بودن زاهدانه و بدون معرفت می‌داند و اعتکاف را در صورتی که نتیجه آن دور شدن از عقل مشوب و باعث عشق و شوریدگی باشد می‌ستاید <ref>امام‌خمینی، دیوان امام، ص۸۳ و ۱۱۰؛ فرشبافیان، مشرب عرفانی، ص۸۴.</ref> | |||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
کتاب مشرب عرفانی امام‌خمینی و حافظ، از یک پیشگفتار، مقدمه و اصطلاحات و مضامین مشترک سامان یافته است. | کتاب مشرب عرفانی امام‌خمینی و حافظ، از یک پیشگفتار، مقدمه و اصطلاحات و مضامین مشترک سامان یافته است. در مقدمه این کتاب به وجه تسمیه صوفی، منشا و خاستگاه تصوف عرفان منفی و مثبت و مشخصات آن، مقایسه کلی شعر و عرفان امام با حافظ، سخن به میان آمده است. | ||
در مقدمه این کتاب به وجه تسمیه صوفی، منشا و خاستگاه تصوف عرفان منفی و مثبت و مشخصات آن، مقایسه کلی شعر و عرفان امام با حافظ، سخن به میان آمده است. | |||
در قسمت اصطلاحات و مضامین مشترک به برخی اصطلاحات نظیر، اعتکاف، الست، | در قسمت اصطلاحات و مضامین مشترک به برخی اصطلاحات نظیر، اعتکاف، الست، [[زهد]]، رضا، طرب، [[محبت و عشق|عشق]]، عنقا، عیش، [[مستضعفان|فقر]]، اشاره شده است. | ||
==وضعیت نشر== | ==وضعیت نشر== | ||
چاپ اول کتاب مشرب عرفانی امام‌خمینی و حافظ، در سال ۱۳۷۶ش توسط مؤسسه چاپ و نشر عروج وابسته به مؤسسه تنظیم و نشر آثار | چاپ اول کتاب مشرب عرفانی امام‌خمینی و حافظ، در سال ۱۳۷۶ش توسط مؤسسه چاپ و نشر عروج وابسته به [[مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی]]، منتشر شده است. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
نسخهٔ ۲ فروردین ۱۴۰۳، ساعت ۱۰:۳۹
 | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| عنوان | مشرب عرفانی امام‌خمینی و حافظ |
| نویسنده | احمد فرشبافیان |
| تاریخ نگارش | ۱۳۷۶ش |
| موضوع | تحلیل اصطلاحات عرفانی امام‌خمینی و حافظ |
| سبک | تحلیلی |
| زبان | فارسی |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | مؤسسه نشر و چاپ عروج |
| محل نشر | تهران |
| تاریخ نشر | ۱۳۷۶ش |
| نوبت چاپ | اول |
مشرب عرفانی امام‌خمینی و حافظ؛ بررسی مضامین مشترک عرفانی دیوان امام و حافظ، کتابی به قلم احمد فرشبافیان است که به تحلیل اصطلاحات عرفانی مشترک امام‌خمینی و حافظ می‌پردازد. این کتاب در سال ۱۳۷۶ش توسط مؤسسه نشر و چاپ عروج منتشر شده است.
محتوا
کتاب مشرب عرفانی امام‌خمینی و حافظ، به بررسی مضامین مشترک اشعار امام‌خمینی و اشعار حافظ پرداخته و برخی اصطلاحات عرفانی را بررسی و تحلیل کرده است. نویسنده در این اثر دو چهره مثبت و منفی تصوف و عرفان را بیان کرده و معتقد است چهره مثبت مبتنی بر تفکر اصیل اسلامی و منبعث از آموزه‌های قرآنی و روایی است و چهره منفی مبتنی بر ناخوشایندی از روح عرفان اسلامی و صرفاً آداب خشک و عزلت‌گزینی و بریدن از جامعه.[۱]
در فرازی از این کتاب آمده است، امام‌خمینی معتقد است که مقام رضا همان فنای اراده سالک در اراده حق‌تعالی است [۲] ایشان عرفان عاشقانه را که ریشه در رضا و تسلیم در برابر اراده حق‌تعالی دارد، برگزیده و عرفان زاهدانه که به طمع بهشت و خوف آتش باشد را نمی‌پسندد [۳]
یکی از اصطلاحات مورد توجه در دیوان امام، اصطلاح «رندی» است که به معنی قطع نظر سالک از انواع اعمال در اطاعت می‌باشد، رندی خلاف زهدِ خشک و ریاکاری است بلکه اکسیری است که اگر شکوفا شود، از حرص و ظلم گریزان است.[۴] امام‌خمینی با استناد به آیه «لَنْ تَرَانِي وَلَكِنِ انْظُرْ إِلَى الْجَبَلِ فَإِنِ اسْتَقَرَّ مَكَانَهُ فَسَوْفَ تَرَانِي» [۵] به تفسیر عرفانی از آیات الهی در آثار خود پرداخته است و در دیوان و اشعار عرفانی خود از «طور» به عنوان تجلیگاه ملاقات عاشق با معشوق یاد کرده است.[۶]
واژه عشق در عرفان ادبی امام‌خمینی ویژگی‌های خاصی دارد؛ از جمله آن که عشق ازلی و رازی است که بر همه کس آشکار نیست. چنان که عشق پیوندی طرفینی است.[۷] امام‌خمینی در غزلیات خود از بُعد عرفانی، حضور در قرب معشوق را با عبارت «عاکف میخانه بودن» بهتر از مقدس‌مآبی خشک و مسجدی بودن زاهدانه و بدون معرفت می‌داند و اعتکاف را در صورتی که نتیجه آن دور شدن از عقل مشوب و باعث عشق و شوریدگی باشد می‌ستاید [۸]
ساختار
کتاب مشرب عرفانی امام‌خمینی و حافظ، از یک پیشگفتار، مقدمه و اصطلاحات و مضامین مشترک سامان یافته است. در مقدمه این کتاب به وجه تسمیه صوفی، منشا و خاستگاه تصوف عرفان منفی و مثبت و مشخصات آن، مقایسه کلی شعر و عرفان امام با حافظ، سخن به میان آمده است.
در قسمت اصطلاحات و مضامین مشترک به برخی اصطلاحات نظیر، اعتکاف، الست، زهد، رضا، طرب، عشق، عنقا، عیش، فقر، اشاره شده است.
وضعیت نشر
چاپ اول کتاب مشرب عرفانی امام‌خمینی و حافظ، در سال ۱۳۷۶ش توسط مؤسسه چاپ و نشر عروج وابسته به مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، منتشر شده است.
پانویس
- ↑ فرشبافیان، مشرب عرفانی امام‌خمینی و حافظ، ص۱۹-۲۰.
- ↑ امام‌خمینی، شرح چهل حدیث، ص۲۱۷؛ دیوان امام، ص۱۰۷.
- ↑ امام‌خمینی، دیوان امام، ص۱۵۷؛ فرشبافیان، مشرب عرفانی امام‌خمینی و حافظ، ص۱۵۷.
- ↑ امام‌خمینی، دیوان امام، ص۱۲۹ و ۱۵۳؛ فرشبافیان، مشرب عرفانی امام‌خمینی و حافظ، ص۱۶۰-۱۶۱.
- ↑ سوره اعراف، آیه ۱۴۳.
- ↑ امام‌خمینی، دیوان امام، ص۵۲ و ۱۶۱؛ تفسیر سوره حمد، ص۴۲-۴۳.
- ↑ فرشبافیان، مشرب عرفانی، ص۲۰۰-۲۰۲.
- ↑ امام‌خمینی، دیوان امام، ص۸۳ و ۱۱۰؛ فرشبافیان، مشرب عرفانی، ص۸۴.
منابع
- امام‌خمینی، سیدروح‌الله، تفسیر سوره حمد، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ یازدهم، ۱۳۸۸ش.
- امام‌خمینی، سیدروح‌الله، دیوان امام با تعلیقات علی‌اکبر رشاد، تهران، مؤسسه چاپ و نشر عروج وابسته به مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ سوم، ۱۳۸۰ش.
- امام‌خمینی، سیدروح‌الله، شرح چهل حدیث، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ بیست و سوم، ۱۳۸۰ش.
- فرشبافیان، مشرب عرفانی امام‌خمینی و حافظ، تهران، مؤسسه چاپ و نشر عروج وابسته به مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ اول، ۱۳۷۶ش.