مصطفی چمران: تفاوت میان نسخه‌ها

|نسب =  

|خویشاوند سرشناس=  

|مناصب = معاون [[نخست‌وزیر]]، [[وزیر دفاع]]، نماینده امام‌خمینی در [[شورای عالی دفاع]]، و نماینده [[مجلس شورای اسلامی]].

'''مصطفی چمران'''، شخصیت مبارز، معاون نخست‌وزیر، [[وزیر دفاع]]، نماینده [[امام‌خمینی]] در [[شورای عالی دفاع]] و نماینده [[مجلس شورای اسلامی]].

==فعالیت‌های فرهنگی ـ اجتماعی==

چمران افزون بر مبارزات، سال‌ها در شهر صور لبنان مدیریت مدرسه‌ صنعتی جبل عامل را بر عهده داشت و در آن به فرزندان یتیم شیعی آموزش می‌داد. هنرجویان با علوم و فناوری روز آشنا می‌شدند و در کارگاه‌های مختلف مدرسه که بعضی به ‌دست خود چمران ساخته شده بود، برای رفع نیازهای مالی هنرستان از بیرون هم سفارش صنعتی می‌پذیرفتند و این خود سبب رشد تجربه علمی آنان شد و بعدها از میان آنان کادرهای اصلی صف مقدم مقاومت شیعی در برابر [[اسرائیل]] بیرون آمدند و بارها در طول تهاجمات اسرائیل به جنوب لبنان، به زیباترین و شجاعانه‌ترین شکل ممکن جنگیدند.<ref>چمران، مصطفی، لبنان، ۴۲۶؛ چمران، مصطفی، یاران امام، ۱۰.</ref> در روزهایی که امام‌خمینی در [[فرانسه]] اقامت داشت، چمران از لبنان تیم آموزش‌دیده‌ای برای حفاظت از ایشان به آنجا فرستاد.<ref>طباطبایی، خاطرات سیاسی ـ اجتماعی، ۳/۴۰ و ۱۲۸.</ref>

==انتصاب‌ها و مسؤلیت‌ها==

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، چمران همراه گروه ۹۲ نفری از نخبگان مذهبی و سیاسی لبنان به ایران آمد و به دیدار امام‌خمینی رفت و بنا به توصیه ایشان، در ایران ماند و آمادگی خویش را برای خدمت به انقلاب و مردم اعلام کرد.<ref>چمران، مصطفی، یاران امام، ۱۶.</ref> در تیر ۱۳۵۸ بازرگان وی را به عنوان معاون نخست‌وزیر در امور انقلاب منصوب کرد<ref>اطلاعات، روزنامه، ۲.</ref>؛ اما وی برای فرونشاندنِ توطئه‌های جدایی‌طلبانه ضد انقلاب در کردستان، تابستان سال ۱۳۵۸ با آنکه معاون نخست‌وزیر بود، لباس رزم پوشید و به کردستان رفت.<ref>یزدی، یادنامه شهید بزرگوار دکتر مصطفی چمران، ۱۲۰؛ بهنود، ۲۷۵ روز بازرگان، ۱۰۶ و ۶۳۹.</ref>{{سخ}}

احزاب چپ پس از خلع سلاح نیروهای انتظامی، قتل و غارت در پادگان مهاباد، پادگان بانه و پادگان سردشت، دست به تصفیه نیروهای مذهبیِ مخالف خود زدند و در مهاباد، سقز، اشنویه، جلدیان، بوکان، نقده، مریوان و مهم‌تر از همه [[شهر پاوه]] به آنان حمله کردند و آنان را به رگبار و گلوله بستند و این مراکز را به آتش کشیدند.<ref>چمران، مصطفی، کردستان، ۳۹.</ref> شهر پاوه در آن روزها در محاصره نیروی [[ضد انقلاب]] قرار گرفته بود و چنان‌که چمران یادآور شده است، کردستان و ازجمله پاوه در حالت سقوط به ‌دست احزاب چپ قرار گرفته بود و نیروهای ضد انقلاب برای تجزیه کردستان برنامه‌ریزی کرده بودند. آنان پاسداران را به شهادت می‌رساندند و به [[پاسداران]] کمک نمی‌رسید. وی همچنین افزوده است پیش از رسیدن پیام انقلابی امام‌خمینی، تنها به [[شهادت]]، آن هم در سکوت خبری می‌اندیشید و پیام امام‌خمینی باعث تقویت روحی و تحرک نیروهای او و سرازیرشدن نیروهای جدید و منجر به پیروزی شد.<ref>چمران، مصطفی، کردستان، ۸۲ـ۹۱.</ref>{{سخ}}  

وی وظیفه خود را اجرای فرمان انقلابی امام‌خمینی دانسته که باید به بهترین وجه اجرا می‌شد<ref>چمران، مصطفی، کردستان، ۹۱.</ref> چمران که آن روزها را سخت‌ترین لحظات زندگی خود شمرده است<ref>چمران، مصطفی، خاطرات، ۹۳ـ۹۴.</ref> با اشاره به فرمان تاریخی خرداد ۱۳۵۸ امام‌خمینی برای آزادی پاوه، در پیامی به ملت ایران ضمن یادآوری ناامیدی کامل خود از زنده‌ماندن، فتح پاوه را معجزه الهی خواند و فرمان ایشان را باعث این معجزه برشمرد<ref>چمران، مصطفی، خاطرات، ۹۸.</ref> او با الهام گرفتن از پیام قاطع امام‌خمینی و با سازماندهی و به‌کارگیری نیروهای مسلح مردمی، نقشه‌های ضد انقلاب را در تصرف شهر پاوه خنثی کرد.<ref>بهنود،۲۷۵ روز بازرگان، ۶۳۹ و ۶۶۷.</ref> {{ببینید|متن=ببینید|پاوه|کردستان}}{{سخ}}

چمران که نقش اساسی در سازماندهی نیروهای نظامی و ارتشی داشت، به ‌نمایندگی از امام‌خمینی در شورای عالی دفاع‌، پیش از [[جنگ عراق علیه ایران]]، قانون تشکیل لشکر ده‌ هزار نفری متشکل از نیروهای مردمی را به شورای انقلاب برد و به تصویب رساند.<ref>چمران، مصطفی، یاران امام، ۲۸؛ علیمردانی، مردی برای تمام فصول، ۱۰۹ـ۱۱۰.</ref> او راه حل مقابله با [[ارتش بعث عراق]] را در آن شرایط در جنگ نامنظم می‌دانست و شش روز پس از آغاز [[جنگ]] به [[خوزستان]] رفت و واحد مهندسی فعالی را برای ستاد جنگ‌های نامنظم سازماندهی کرد و خدماتی چون ایجاد پل متحرک روی آب، تعمیر و ساخت جاده‌ها و کانال بیست‌کیلومتری و ساخت خودروی مخصوص حرکت روی ریگ، حاصل آن بود. اجرای این طرح‌ها عقب‌نشینی نیروهای عراقی را به ‌دنبال داشت.<ref>چمران، مصطفی، یاران امام، ۲۹ـ۳۰.</ref> او ستاد فرماندهی جنگ‌های نامنظم را به مدیریت خویش راه انداخت که بسیار مؤثر بود.<ref>خامنه‌ای، خاطرات، ۱۱۲ـ۱۱۳؛ زبربردی، مصاحبه، پایگاه اطلاع‌رسانی جامع دفاع مقدس.</ref>{{سخ}}

چمران با وجود تحصیلات بالای علمی و روحیه رزمندگی، دارای روح لطیف و عرفانی عمیق بود و شور و عشق الهی داشت. او بارها از خدای تعالی تشکر کرده که پوچی لذت زودگذر را به او نمایان کرده و ناپایداری روزگار را نشان داده و لذت مبارزه را به او چشانده و ارزش شهادت را به وی آموخته است<ref>علیمردانی، مردی برای تمام فصول، ۲۷۲.</ref> وی در نیایش خود همه چیز خود را از خداوند تعالی دانسته و از اینکه خدا او را مورد لطف و محبتش قرار داده تا در قلب دیگران باشد و اینکه او را «آه» کرده که از سینه یتیمان و بیوه‌ زنان و دردمندان صعود کند و او را «فریاد» کرده که کلمه حق را هرچه رساتر در برابر جباران اعلام کند و او را در آتش عشق، گداخته تا از کنار هر حادثه وحشتناک به‌سادگی و آرامی بگذرد و دردها، تهمت‌ها و ظلم‌ها را به راحتی تحمل کند، خداوند را سپاس گفته است<ref>علیمردانی، مردی برای تمام فصول، ۲۷۳.</ref>{{سخ}}

چمران انقلاب اسلامی ایران را در مقایسه با دو انقلاب کبیر فرانسه و روسیه از جهات متعدد، عمیق‌تر، جدی‌تر و مردمی‌تر از آن دو دانسته است. وی معتقد بود انقلاب ایران به رهبری امام‌خمینی راهی تازه‌ و اندیشه جدیدی را به جهان معاصر عرضه کرد که مهم‌ترین ارزش آن بُعد معنوی و رسیدن به کمال مطلق است.<ref>چمران، مصطفی، لبنان، ۳۸۹.</ref> وی بر این باور بود که برخی ادعای انقلابی‌گری دارند و گمان می‌کنند از انقلاب ایران طرفداری می‌کنند و پیروزی انقلاب ایران وابسته به وجود آنهاست، در حالی‌که به سهولت می‌توان دید آنان بیش از هر دشمنی لطمه به انقلاب زده‌اند، انقلاب ایران را به لب پرتگاه سقوط کشانده‌اند و همه مردم را از انقلاب زده کرده‌اند، هرج و مرج و آشوب و بی‌نظمی در نظر آنان انقلاب معنی می‌دهد و تصور می‌کنند با بی‌برنامگی و شعارهای تند و احساسات کور و کارهای غیر منطقی می‌توانند انقلاب را به پیروزی برسانند؛ در حالی‌که با کارهای آنان امریکا توانسته است ایران و انقلاب را بدنام کند و در محاصره اقتصادی بفشارد، اختلافات داخلی را دامن بزند و نارضایتی مردم را روزافزون کند.<ref>چمران، مصطفی، حماسه عشق و عرفان، ۸۵.</ref>{{سخ}}

از سوی دیگر، چمران از واکنش سریع و جدی امام‌خمینی درباره ربوده‌شدن صدر در لیبی و تلگرام ایشان به [[یاسر عرفات]] و [[حافظ اسد]] و مشروط‌کردن هر گونه ارتباط با این کشور را به بازگشت سالم صدر، به نیکی یاد کرده و حرکت ایشان را باعث تحرک و موضع‌گیری دیگر مراجع درباره این قضیه دانسته است<ref>چمران، مصطفی، لبنان، ۴۰۲.</ref> ایشان مواضع قاطع و عقلانی امام‌خمینی در برابر غرب به‌ویژه امریکا را در آستانه [[پیروزی انقلاب اسلامی]]، ستایش و به تحلیل آن پرداخته است<ref>چمران، مصطفی، لبنان، ۴۰۳ـ۴۰۵.</ref> و از نقش خود در حل جنجال در لبنان بر سر مسئله توهین به تمثال امام‌خمینی در روزهای پیروزی انقلاب اسلامی و حمایت از پخش‌کنندگان عکس ایشان، در این کشور سخن گفته است.<ref>چمران، مصطفی، لبنان، ۴۱۴.</ref>{{سخ}}

امام‌خمینی در پیامی به مردم ایران، لبنان و خانواده وی که به ‌مناسبت [[شهادت چمران]] در یکم تیرماه صادر کرد، او را سردار پرافتخار اسلام، مجاهدی بیدار و پرهیزگار و متعهدِ راه تعالی نامید که در لبنان و ایران حماسه آفرید و ایران به امثال او نیاز داشت. به باور ایشان، چمران با عقیده‌ای خالص و بدون وابستگی به گروه‌های سیاسی، با هدف بزرگ الهی، جهاد در راه خدا را آغاز کرد و در این راه به پایان رسانید.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۴۷۸.</ref> ایشان همچنین در این روز در جمع قشرهای مختلف مردم شهادتِ چمران را با عزت و عظمت و با تعهد به اسلام دانست که در این دنیا شرف را بیمه و در آن سرا نیز رحمت الهی را جلب کرد. ایشان بار دیگر شهادت وی را به ملت لبنان، ایران و همه ملت‌های مسلمان تسلیت گفت.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۴۹۱.</ref>

==آثار==

==پانویس==

{{پانویس}}

==منابع==

* بازرگان، مهدی، خاطرات بازرگان، خاطرات، شصت ‌سال خدمت و مقاومت، تدوین غلامرضا نجاتی، تهران، رسا، چاپ اول، ۱۳۷۷ش.

* دهقان، احمد، شهید چمران، تهران، سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشیـدفتر انتشارات کمک‌آموزشی، چاپ اول، ۱۳۷۹.

==پیوند به بیرون==

عبدالرحیم اباذری، [https://books.khomeini.ir/books/10004/221/ «چمران»]، [[دانشنامه امام‌خمینی]]، ج۴، ص۲۲۱ـ.

[[رده:مقاله‌های آماده ارزیابی]]

[[رده:مقاله‌های جلد چهارم دانشنامه]]

[[رده:مقاله‌های دارای جعبه اطلاعات]]

[[رده:مقاله‌های دارای تصویر]]