کاربر:H.Ahmadi/صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی امام خمینی
(اصلاح فاصلهٔ مجازی، اصلاح نویسه‌های عربی، اصلاح ارقام)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
منصوبان امام‌خمینی، افراد منصوب برای مسئولیت‌ها و مأموریت‌های شرعی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، نظامی و قضایی، پیش و پس از پیروزی انقلاب اسلامی، ۱۳۴۰ ـ ۱۳۶۸.
'''منصوبان امام‌خمینی''' افراد منصوب برای [[مسئولیت‌ها]] و مأموریت‌های شرعی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، نظامی و قضایی، پیش و پس از پیروزی [[انقلاب اسلامی]]، ۱۳۴۰ ـ ۱۳۶۸.
منصوبان جمع منصوب، از ریشه «نصب» است که به معنای برپاداشتن و چیزی را در جایی ثابت‌کردن (فراهیدی، ۷/۱۳۶؛ راغب، ۱/۸۰۷) و کسی را به تصدی منصبی گماشتن (دهخدا، ۱۳/۱۹۹۰۸) می‌آید و «منصوب» به کسی گفته می‌شود که به کاری گماشته شده‌است (همان، ۱۳/۱۹۱۲۶). در ادبیات فقهی نیز به کسی که حاکم اسلامی، او را به کاری می‌گمارد، منصوب گفته می‌شود (مفید، ۸۱۰؛ طوسی، ۳۰۰).
==مفهوم‌شناسی==
حکومت و ولایت، به حکم عقل، اختصاص به خداوند دارد و تنها اوست که ولایتش به جعل دیگران استناد پیدا نمی‌کند و ذاتاً دارای حق تدبیر انسان‌ها و اداره امور آنان است، و چون ولایت از امور اعتباری عقلایی است، دیگران هم با جعل و نصب خداوند می‌توانند حکومت و ولایت را در اختیار بگیرند (امام‌خمینی، مکاسب، ۲/۱۶۰). پیامبر اکرم(ص) و ائمه اهل بیت(ع) منصوب خداوندند و مجاز به تصرف در امور حکومتی‌اند (همان، ۲/۱۵۹) و هر کس که آنان نصب کنند، تصرفاتش مشروع خواهد بود (سروش محلاتی، ۴۲۳). بدین سبب پیامبر اکرم(ص) پس از تشکیل حکومت اقدام به نصب کارگزاران حکومت کرد و نصب معاذبن‌جبل در منصب حاکم یمن (ابن‌کثیر، ۵/۱۰۳علاءبن‌حضرمی برای حکومت قطیف در بحرین (طبری، ۴/۱۲۷۴، ۱۴۳۸ و ۱۵۶۹قضاعةبن‌عمرو به عنوان حاکم بنی‌اسد (احمدی میانجی، ۳/۲۴۱خالدبن‌ولید برای دعوت مردم نجران (واقدی، ۱/۲۵۴) و اسامةبن‌زید به فرماندهی لشکر (همان، ۳/۱۱۱۸) از آن جمله‌اند؛ چنان‌که امیرالمؤمنین علی(ع) در دوره حکومت، کارگزارانی را منصوب کرد و نصب عثمان‌بن‌حنیف برای حکومت بصره (ابن‌سعد، ۵/۳۶عبیدالله‌بن‌عباس برای یمن (ابن‌اثیر، ۳/۲۰۱) و محمدبن‌ابی‌بکر (شوشتری، ۹/۱۸) و مالک اشتر برای مصر (نهج البلاغه، ن۳۸، ۴۳۴ازجمله مهم‌ترین آنهاست.
منصوبان جمع منصوب، از ریشه «نصب» است که به معنای برپاداشتن و چیزی را در جایی ثابت‌کردن<ref>فراهیدی، کتاب العین، ۷/۱۳۶؛ راغب، مفردات راغب، ۱/۸۰۷.</ref> و کسی را به تصدی منصبی گماشتن<ref>دهخدا، فرهنگ‌لغت دهخدا، ۱۳/۱۹۹۰۸.</ref> می‌آید و «منصوب» به کسی گفته می‌شود که به کاری گماشته شده‌است.<ref>دهخدا، فرهنگ‌لغت دهخدا، ۱۳/۱۹۱۲۶.</ref> در ادبیات فقهی نیز به کسی که [[حاکم اسلامی]]، او را به کاری می‌گمارد، منصوب گفته می‌شود.<ref>مفید، المقنعه، ۸۱۰؛ طوسی، النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی، ۳۰۰.</ref>
در معنایی عام از نصب که شامل نیابت و وکالت نیز می‌شود، امام‌خمینی نیز در طول مرجعیت شرعی خود از سال ۱۳۴۰ و در دوران رهبری خود پس از پیروزی انقلاب اسلامی افرادی را برای کارهای مختلف گمارد که نخستین آنان بر اساس آنچه در صحیفه امام آمده‌است، وکالت سیدسجاد حججی در امور حسبیه در فروردین ۱۳۴۰‏ (‏۱/۴۶و آخرینِ آنان نصب محی‌الدین فاضل هرندی در ستاد مرکزی هیئت‌های هفت‌نفره واگذاری زمین در اردیبهشت ۱۳۶۸‏ (۲۱/۳۷۲) بوده‌است.
 
احکام صادرشده از امام‌خمینی، خاستگاه‌های مختلفی داشته‌است. برخی احکام ایشان از منصب کلی حاکم شرع به عنوان فقیه جامع شرایط صادر شده‌است، مانند اجازات شرعی برای تصدی امور حسبیه (← مقاله اجازات امام‌خمینی) و نصب افراد برای نظارت بر اوقاف (همان، ۲۰/۱۷۳) و امامت جماعت (همان، ۱۲/۱۱۷) و برخی نیز از منصب رهبری نظام جمهوری اسلامی ایران که از شئون ولایت فقیه است، صادر شده‌است و خود سه حوزه امور حکومتی و اجرایی مانند نصب برخی وزیران پیش از استقرار نهادهای قانونی در آغاز انقلاب اسلامی (همان، ‏۲۱/۶۴۰ ـ ۶۴۱) و امور قضایی مانند نصب رئیس دیوان عالی کشور (همان، ‏۱۲/۱۶۳) یا امور نظامی از باب فرماندهی کل قوا مانند تعیین رئیس ستاد مشترک ارتش (همان، ‏۱۵/۲۶۵) یا فرمانده سپاه پاسداران (همان، ‏۱۵/۲۲۴) را شامل می‌شود.
حکومت و [[ولایت]]، به حکم [[عقل]]، اختصاص به خداوند دارد و تنها اوست که ولایتش به جعل دیگران استناد پیدا نمی‌کند و ذاتاً دارای حق تدبیر انسان‌ها و اداره امور آنان است، و چون ولایت از [[امور اعتباری]] عقلایی است، دیگران هم با جعل و نصب خداوند می‌توانند حکومت و ولایت را در اختیار بگیرند.<ref>امام‌خمینی، مکاسب، ۲/۱۶۰.</ref> [[پیامبر اکرم(ص)]] و [[ائمه اهل بیت(ع)]] منصوب خداوندند و مجاز به تصرف در امور حکومتی‌اند<ref>امام‌خمینی، مکاسب، ۲/۱۵۹.</ref> و هر کس که آنان نصب کنند، تصرفاتش مشروع خواهد بود.<ref>سروش محلاتی، دین و دولت در اندیشه اسلامی، ۴۲۳.</ref> بدین سبب پیامبر اکرم(ص) پس از تشکیل حکومت اقدام به نصب [[کارگزاران]] حکومت کرد و نصب معاذبن‌جبل در منصب حاکم یمن،<ref>ابن‌کثیر، البدایة و النهایه، ۵/۱۰۳.</ref> علاءبن‌حضرمی برای حکومت قطیف در [[بحرین]]،<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، تاریخ الطبری، ۴/۱۲۷۴، ۱۴۳۸ و ۱۵۶۹.</ref> قضاعةبن‌عمرو به عنوان حاکم بنی‌اسد،<ref>احمدی میانجی، مکاتیب الرسول،۳/۲۴۱.</ref> خالدبن‌ولید برای دعوت مردم نجران <ref>واقدی، المغازی، ۱/۲۵۴.</ref> و اسامةبن‌زید به فرماندهی لشکر <ref>واقدی، المغازی، ۳/۱۱۱۸.</ref> از آن جمله‌اند؛ چنان‌که [[امیرالمؤمنین علی(ع)]] در دوره حکومت، کارگزارانی را منصوب کرد و نصب عثمان‌بن‌حنیف برای حکومت بصره <ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۵/۳۶.</ref> عبیدالله‌بن‌عباس برای یمن <ref>ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، ۳/۲۰۱.</ref> و محمدبن‌ابی‌بکر<ref>شوشتری، قاموس الرجال، ۹/۱۸.</ref> و [[مالک اشتر]] برای [[مصر]]<ref>نهج البلاغه، ن۳۸، ۴۳۴.</ref> ازجمله مهم‌ترین آنهاست.
امام‌خمینی در بخشی از احکامی که برای تصدی مناصب مختلف صادر کرده‌است، به حق شرعی خود در نصب افراد (همان، ‏۵/۴۲۶) و حق قانونی خود بر اساس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران (همان، ‏۱۲/۲۸۱) یا آرای عمومی مردم که از طریق راهپیمایی‌ها ابراز می‌شده، (همان، ‏۶/۵۴) استناد کرده‌است. ایشان در برخی موارد به شایستگی، تعهد دینی و انقلابیِ افراد برای تصدی یک منصب توجه داده‌است (همان، ۱/۲۸۰؛ ۱۲/۲۶۰؛ ۱۳/۳۵۶ و ‏۲۱/۳۸چنان‌که در مواردی پس از احراز عدم صلاحیت فرد منصوب، او را برکنار کرده‌است (همان، ۶/۲۰۷). واگذاری برخی منصب‌ها از سوی امام‌خمینی به افراد از حیثیات مختلف برخوردار است که در اینجا محل خدمت افراد ملاک قرار گرفته‌است؛ برای نمونه تعیین نماینده در نیروهای نظامی از باب حق شرعی فقیه قابل تحلیل است و یک منصب نظامی محسوب نمی‌شود؛ اما چون محل خدمت چنین فردی در ارگان‌های نظامی است، در اینجا در بخش منصوبان نظامی آمده‌است.
 
از سوی دیگر، قلمرو این گزارش محدود به نصب‌هایی است که از دوام نسبی برخوردار بوده‌است و شامل مأموریت‌های خاص و مقطعیِ افراد، مانند اعزام عبدالله جوادی آملی و همراهان به شوروی برای ابلاغ پیام به صدر هیئت رئیسه اتحاد جماهیر شوروی‏ (همان، ۲۱/۲۲۰) نمی‌گردد؛ همچنین به مناصبی توجه شده‌است که منابع آن در دسترس بوده‌است و مناصبی که به صورت شفاهی از سوی امام‌خمینی به دیگران واگذار شده، نیامده است. برای آسان‌شدن دسترسی، هر یک از موارد گفته شده به صورت مجزا و بر اساس ترتیب تاریخی ذکر شده و مواردی که دارای مدخل مستقل است به مقاله آن نیز در جای خود و برای یک‌بار ارجاع شده‌است.
در معنایی عام از نصب که شامل نیابت و [[وکالت]] نیز می‌شود، [[امام‌خمینی]] نیز در طول [[مرجعیت شرعی]] خود از سال ۱۳۴۰ و در دوران [[رهبری]] خود پس از پیروزی [[انقلاب اسلامی]] افرادی را برای کارهای مختلف گمارد که نخستین آنان بر اساس آنچه در [[صحیفه امام]] آمده‌است، وکالت [[سیدسجاد حججی]] در [[امور حسبیه]] در فروردین ۱۳۴۰‏<ref>امام خمینی، صحیفه، ‏۱/۴۶.</ref> و آخرینِ آنان نصب محی‌الدین فاضل هرندی در ستاد مرکزی هیئت‌های هفت‌نفره واگذاری زمین در اردیبهشت ۱۳۶۸‏ <ref>امام خمینی، صحیفه، ۲۱/۳۷۲.</ref> بوده‌است.
منصب‌ها و مأموریت‌های اجرایی و حکومتی: نصب‌های اجرایی و حکومتی، انتصاب‌هایی هستند که امام‌خمینی یا برای سامان‌دهی وضعیت اجرایی کشور به‌ویژه در شرایط انقلابی و نبود نهادهای مستقر قانونی انجام داده یا پس از تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی، بر اساس وظایف قانونی به آن اقدام کرده‌است. در بخش اول، گاهی مأموریتِ نماینده صرفاً تأسیس یا نظارت بر عملکرد کمیته‌های انقلاب اسلامی به عنوان یک نهاد انتظامی بوده‌است که در ذیل عنوان نصب‌های نظامی و انتظامی آمده‌است یا مأموریت اعم از کارهای انتظامی و اقدام‌های اجرایی یا صرفاً اجرایی بوده‌است که در این بخش ذکر شده‌است؛ چنان‌که گاهی افراد به یک سمت حکومتی منصوب شده‌اند و به وظایف قانونی خود عمل می‌کرده‌اند و گاهی به نمایندگی از امام‌خمینی به ایفای وظایف محوله خاص می‌پرداخته‌اند:
 
الف) منصب‌های اجرایی جهت ساماندهی امور انقلاب:
احکام صادرشده از امام‌خمینی، خاستگاه‌های مختلفی داشته‌است. برخی احکام ایشان از منصب کلی [[حاکم شرع]] به عنوان [[فقیه جامع شرایط]] صادر شده‌است، مانند [[اجازات شرعی]] برای تصدی امور حسبیه و نصب افراد برای نظارت بر [[اوقاف]]<ref>امام خمینی، صحیفه، ۲۰/۱۷۳.</ref> و [[امامت جماعت]]<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۲/۱۱۷.</ref> و برخی نیز از منصب رهبری نظام جمهوری اسلامی ایران که از شئون [[ولایت فقیه]] است، صادر شده‌است و خود سه حوزه امور حکومتی و اجرایی مانند نصب برخی وزیران پیش از استقرار نهادهای قانونی در آغاز انقلاب اسلامی<ref>امام خمینی، صحیفه، ‏۲۱/۶۴۰ ـ ۶۴۱.</ref> و امور قضایی مانند نصب رئیس [[دیوان عالی کشور]]<ref>امام خمینی، صحیفه، ‏۱۲/۱۶۳.</ref> یا امور نظامی از باب [[فرماندهی کل قوا]] مانند تعیین رئیس [[ستاد مشترک ارتش]]<ref>امام خمینی، صحیفه، ‏۱۵/۲۶۵.</ref> یا فرمانده [[سپاه پاسداران]]<ref>امام خمینی، صحیفه، ‏۱۵/۲۲۴.</ref> را شامل می‌شود.
۱. جلال‌الدین فارسی، هماهنگی با جنبش فلسطینی الفتح، ۳/۱۰/۱۳۵۷ (همان، ۵/۲۷۳) (← مقاله فارسی، جلال‌الدین).
 
۲. مهدی بازرگان، به همراه اکبر هاشمی رفسنجانی، مصطفی کتیرایی و دو تن به انتخاب خود آنان، هیئت پنج‌نفره در مناطق نفتی، ۸/۱۰/۱۳۵۷ (همان، ۵/۳۰۲) (← مقاله بازرگان، مهدی).
{{ببینید|اجازات امام‌خمینی}}
۳. یدالله سحابی، با همراهی محمدجواد باهنر، علی‌اکبر معین‌فر و دو تن دیگر، هیئتی برای تقویت و تنظیم اعتصاب‌ها، ۲۸/۱۰/۱۳۵۷ (همان، ۵/۴۹۵) (← مقاله سحابی، یدالله).
 
۴. جلیل ضرابی به همراه سیدصادق طباطبایی، رضا صدر، احمد عزیزی و شهریار روحانی برای تحویل‌گرفتن سفارتخانه ایران در امریکا، ۲۸/۱۰/۱۳۵۷ (همان، ۵/۴۹۶).
امام‌خمینی در بخشی از احکامی که برای تصدی مناصب مختلف صادر کرده‌است، به حق شرعی خود در نصب افراد<ref>امام خمینی، صحیفه، ‏۵/۴۲۶.</ref> و حق قانونی خود بر اساس [[قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران]]<ref>امام خمینی، صحیفه، ‏۱۲/۲۸۱.</ref> یا آرای عمومی مردم که از طریق راهپیمایی‌ها ابراز می‌شده،<ref>امام خمینی، صحیفه، ‏۶/۵۴.</ref> استناد کرده‌است. ایشان در برخی موارد به شایستگی، تعهد دینی و انقلابیِ افراد برای تصدی یک منصب توجه داده‌است؛<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱/۲۸۰؛ ۱۲/۲۶۰؛ ۱۳/۳۵۶ و ‏۲۱/۳۸.</ref> چنان‌که در مواردی پس از احراز عدم صلاحیت فرد منصوب، او را برکنار کرده‌است.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۶/۲۰۷.</ref> واگذاری برخی منصب‌ها از سوی امام‌خمینی به افراد از حیثیات مختلف برخوردار است که در اینجا محل خدمت افراد ملاک قرار گرفته‌است؛ برای نمونه تعیین نماینده در نیروهای نظامی از باب حق شرعی فقیه قابل تحلیل است و یک منصب نظامی محسوب نمی‌شود؛ اما چون محل خدمت چنین فردی در ارگان‌های نظامی است، در اینجا در بخش منصوبان نظامی آمده‌است.
۵. سیدمحمدجواد پیشوایی، سامان‌بخشی امور اجتماعی و سیاسی بندر انزلی‏، ۲۷/۱۱/۱۳۵۷ (همان، ۶/۱۵۰).
 
۶. محمود لولاچیان و میرمحمد صادقی، تشکیل کمیته‌ای برای رسیدگی به وضع کارگران، تحت نظر سیدمحمد حسینی بهشتی و سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی، ۲۸/۱۱/۱۳۵۷ (همان، ۶/۱۷۱).
از سوی دیگر، قلمرو این گزارش محدود به نصب‌هایی است که از دوام نسبی برخوردار بوده‌است و شامل مأموریت‌های خاص و مقطعیِ افراد، مانند اعزام [[عبدالله جوادی آملی]] و همراهان به [[شوروی]] برای ابلاغ پیام به صدر هیئت رئیسه [[اتحاد جماهیر شوروی]]<ref>‏امام خمینی، صحیفه، ۲۱/۲۲۰.</ref> نمی‌گردد؛ همچنین به مناصبی توجه شده‌است که منابع آن در دسترس بوده‌است و مناصبی که به صورت شفاهی از سوی امام‌خمینی به دیگران واگذار شده، نیامده است. برای آسان‌شدن دسترسی، هر یک از موارد گفته شده به صورت مجزا و بر اساس ترتیب تاریخی ذکر شده و مواردی که دارای مدخل مستقل است به مقاله آن نیز در جای خود و برای یک‌بار ارجاع شده‌است.
۷. حسین نوری همدانی، رسیدگی به وضع کردستان، ۲۹ و ۳۰/۱۱/۱۳۵۷ (همان، ۶/۱۸۴ و ۱۹۶) (← مقاله نوری همدانی، حسین).
==منصب‌ها و مأموریت‌های اجرایی و حکومتی==
۸. فضل‌الله محلاتی به همراه حبیب‌الله عسکراولادی و محسن لبافی، سرپرستی صندوق تعاون اصناف پایتخت‏، ۱/۱۲/۱۳۵۷ (همان، ۶/۲۰۹) (← مقاله‌های محلاتی، فضل‌الله؛ عسکراولادی، حبیب‌الله).
نصب‌های اجرایی و حکومتی، انتصاب‌هایی هستند که امام‌خمینی یا برای سامان‌دهی وضعیت اجرایی کشور به‌ویژه در شرایط انقلابی و نبود نهادهای مستقر قانونی انجام داده یا پس از تدوین [[قانون اساسی جمهوری اسلامی]]، بر اساس وظایف قانونی به آن اقدام کرده‌است. در بخش اول، گاهی مأموریتِ نماینده صرفاً تأسیس یا نظارت بر عملکرد [[کمیته‌های انقلاب اسلامی]] به عنوان یک نهاد انتظامی بوده‌است که در ذیل عنوان نصب‌های نظامی و انتظامی آمده‌است یا مأموریت اعم از کارهای انتظامی و اقدام‌های اجرایی یا صرفاً اجرایی بوده‌است که در این بخش ذکر شده‌است؛ چنان‌که گاهی افراد به یک سمت حکومتی منصوب شده‌اند و به وظایف قانونی خود عمل می‌کرده‌اند و گاهی به نمایندگی از امام‌خمینی به ایفای وظایف محوله خاص می‌پرداخته‌اند:
۹. محمدحسین شریفی، حفظ کاخ‌ها و اموال خاندان پهلوی در مردآباد کرج‏، ۵/۱۲/۱۳۵۷ (همان، ۶/۲۱۶). ۱۰. علی مقدم به همراه محمدعلی نظام‌زاده و حسین رضوانی، حفظ اموال محمدرضا پهلوی در جزیره کیش، ۹/۱۲/۱۳۵۷ (همان، ۶/۲۶۰).
*منصب‌های اجرایی جهت ساماندهی امور انقلاب:
۱۱. سیدابوالحسن حسینی، اعزام به منطقه مینودشت (برای رسیدگی به مشکلات)، ۱۳/۱۲/۱۳۵۷ (همان، ۶/۳۰۵).
#جلال‌الدین فارسی، هماهنگی با جنبش فلسطینی الفتح، ۳/۱۰/۱۳۵۷<ref>امام خمینی، صحیفه، ۵/۲۷۳.</ref> {{ببینید|جلال‌الدین فارسی}}
۱۲. علی حاج‌طرخانی به همراه اسدالله عسکراولادی و حبیب‌الله شفیق، ضبط اموال هژبر یزدانی، ۱۵/۱۲/۱۳۵۷ (همان، ۶/۳۲۲).
#مهدی بازرگان، به همراه [[اکبر هاشمی رفسنجانی]]، [[مصطفی کتیرایی]] و دو تن به انتخاب خود آنان، هیئت پنج‌نفره در مناطق نفتی، ۸/۱۰/۱۳۵۷ <ref>امام خمینی، صحیفه، ۵/۳۰۲.</ref> {{ببینید|مهدی بازرگان}}
۱۳. محمد فیض، اعزام به مراغه، میاندوآب، بناب و ملک‌کندی برای رسیدگی به کمیته‌های انقلاب اسلامی، سامان‌دادن به اوضاع محلی و آشناکردن اهالی با وظایف دینی و اجتماعی‏، ۲۱/۱۲/۱۳۵۷ (همان، ۶/۳۶۹).
#یدالله سحابی، با همراهی محمدجواد باهنر، علی‌اکبر معین‌فر و دو تن دیگر، هیئتی برای تقویت و تنظیم اعتصاب‌ها، ۲۸/۱۰/۱۳۵۷ <ref>امام خمینی، صحیفه، ۵/۴۹۵.</ref> {{ببینید|یدالله سحابی}}
۱۴. سیدعلی خامنه‌ای، رسیدگی به مشکلات و خواسته‌های مردم سیستان و بلوچستان‏، ۹/۱/۱۳۵۸ (همان، ۶/۴۲۹) (← مقاله خامنه‌ای، سیدعلی).
#جلیل ضرابی به همراه سیدصادق طباطبایی، رضا صدر، احمد عزیزی و شهریار روحانی برای تحویل‌گرفتن سفارتخانه ایران در امریکا، ۲۸/۱۰/۱۳۵۷ <ref>امام خمینی، صحیفه، ۵/۴۹۶.</ref>
۱۵. علی‌اکبر مشکینی، رسیدگی و سروسامان‌دادن به اوضاع اردبیل، ۱۲/۱/۱۳۵۸ (همان، ۶/۴۵۵) (← مقاله مشکینی، علی).
#سیدمحمدجواد پیشوایی، سامان‌بخشی امور اجتماعی و سیاسی بندر انزلی‏، ۲۷/۱۱/۱۳۵۷ <ref>امام خمینی، صحیفه، ۶/۱۵۰.</ref>
۱۶. محمد یزدی‏، قضاوت و تنظیم امور سقز، قهرمان‌شهر (کرمانشاه)، اسلام‌آباد، ایلام و دیگر شهرها در استان‌های غرب، ۱۸/۱/۱۳۵۸ (همان، ۶/۵۰۷) (← مقاله یزدی، محمد).
#محمود لولاچیان و میرمحمد صادقی، تشکیل کمیته‌ای برای رسیدگی به وضع کارگران، تحت نظر [[سیدمحمد حسینی بهشتی]] و [[سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی]]، ۲۸/۱۱/۱۳۵۷ <ref>امام خمینی، صحیفه، ۶/۱۷۱.</ref>
۱۷. محمدعلی گرامی، ساماندهی وضع مردم و کمیته‌های انقلاب اسلامی شهرکرد و شهرهای مجاور، ۲۵/۱/۱۳۵۸ (همان، ۷/۱۵).
#حسین نوری همدانی، رسیدگی به وضع کردستان، ۲۹ و ۳۰/۱۱/۱۳۵۷ <ref>امام خمینی، صحیفه، ۶/۱۸۴ و ۱۹۶.</ref>{{ببینید|حسین نوری همدانی}}
۱۸. اسماعیل فردوسی‌پور، ‏رسیدگی به امور مذهبی و مشکلات محلی شهرستان فردوس، ۲/۴/۱۳۵۸ (همان، ‏۸/۲۵۳) (← مقاله فردوسی‌پور، اسماعیل).
#فضل‌الله محلاتی به همراه حبیب‌الله عسکراولادی و محسن لبافی، سرپرستی صندوق تعاون اصناف پایتخت‏، ۱/۱۲/۱۳۵۷ <ref>امام خمینی، صحیفه، ۶/۲۰۹.</ref> {{ببینید|فضل‌الله محلاتی|حبیب‌الله عسکراولادی}}
۱۹. سیدمرتضی فاضل اصفهانی، تأیید انتخاب وی از سوی حسینعلی منتظری جهت رسیدگی به اوضاع قاین‏، ۱۱/۴/۱۳۵۸ (همان، ‏۸/۳۵۶).
#محمدحسین شریفی، حفظ کاخ‌ها و اموال خاندان پهلوی در مردآباد کرج‏، ۵/۱۲/۱۳۵۷ <ref>امام خمینی، صحیفه، ۶/۲۱۶.</ref>
۲۰. حسین اکبری، رسیدگی به مشکلات اهالی خوزستان به‌ویژه ماهشهر، تیر ۱۳۵۸ (همان، ‏۸/۲۴۸).  
#علی مقدم به همراه محمدعلی نظام‌زاده و حسین رضوانی، حفظ اموال محمدرضا پهلوی در جزیره کیش، ۹/۱۲/۱۳۵۷ <ref>امام خمینی، صحیفه، ۶/۲۶۰.</ref>
۲۱. سیدمحمد موسوی خوئینی با همکاری صادق قطب‌زاده، تنظیم برنامه‌های رادیو و تلویزیون و جلوگیری از انحراف، ۲۱/۴/۱۳۵۸ (همان، ‏۹/۴۷) (← مقاله موسوی خوئینی، سیدمحمد).
#سیدابوالحسن حسینی، اعزام به منطقه مینودشت (برای رسیدگی به مشکلات)، ۱۳/۱۲/۱۳۵۷ <ref>امام خمینی، صحیفه، ۶/۳۰۵.</ref>
۲۲. هادی روحانی، اصلاح کارها و رسیدگی به امور مذهبی و اجتماعی منطقه بابل، ۲۵/۴/۱۳۵۸ (همان، ‏۹/۱۰۹).
#علی حاج‌طرخانی به همراه اسدالله عسکراولادی و حبیب‌الله شفیق، ضبط اموال هژبر یزدانی، ۱۵/۱۲/۱۳۵۷ <ref>امام خمینی، صحیفه، ۶/۳۲۲.</ref>
۲۳. سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی، رسیدگی به مشکلات مناطق آذربایجان، ۳۱/۴/۱۳۵۸ (همان، ‏۹/۲۰۷) (← مقاله موسوی اردبیلی، سیدعبدالکریم).
#محمد فیض، اعزام به مراغه، میاندوآب، بناب و ملک‌کندی برای رسیدگی به کمیته‌های انقلاب اسلامی، سامان‌دادن به اوضاع محلی و آشناکردن اهالی با وظایف دینی و اجتماعی‏، ۲۱/۱۲/۱۳۵۷ <ref>امام خمینی، صحیفه، ۶/۳۶۹.</ref>
۲۴. سیدمحمدتقی شاهرخی، حل مشکلات منطقه بروجن، ۲۲/۵/۱۳۵۸ (همان، ‏۹/۲۷۲).
#سیدعلی خامنه‌ای، رسیدگی به مشکلات و خواسته‌های مردم [[سیستان و بلوچستان]]‏، ۹/۱/۱۳۵۸ <ref>امام خمینی، صحیفه، ۶/۴۲۹.</ref> {{ببینید|سیدعلی خامنه‌ای}}
۲۵. محمدعلی رحمانی‏، رسیدگی به مشکلات شهرستان قوچان، ۴/۶/۱۳۵۸ (همان، ‏۹/۳۴۸) (← مقاله رحمانی، محمدعلی).
#علی‌اکبر مشکینی، رسیدگی و سروسامان‌دادن به اوضاع اردبیل، ۱۲/۱/۱۳۵۸<ref>امام خمینی، صحیفه، ۶/۴۵۵.</ref> {{ببینید|علی مشکینی}}
۲۶. احمد خدایی، رفع مشکلات و گرفتاری‌های اهالی مرودشت، ۶/۶/۱۳۵۸‏ (همان، ‏۹/۳۵۳).
#محمد یزدی‏، قضاوت و تنظیم امور سقز، قهرمان‌شهر (کرمانشاه)، اسلام‌آباد، ایلام و دیگر شهرها در استان‌های غرب، ۱۸/۱/۱۳۵۸ <ref>امام خمینی، صحیفه، ۶/۵۰۷.</ref> {{ببینید|محمد یزدی}}
۲۷. حسین کرمانی، رفع مشکلات و کمبودهای کردستان، ۶/۶/۱۳۵۸ (همان، ‏۹/۳۵۵).
#محمدعلی گرامی، ساماندهی وضع مردم و کمیته‌های انقلاب اسلامی شهرکرد و شهرهای مجاور، ۲۵/۱/۱۳۵۸<ref>امام خمینی، صحیفه، ۷/۱۵.</ref>
۲۸. عبدالمجید معادیخواه به همراه نماینده وزارت کشور و نماینده جهاد سازندگی و گروه منتخب، رسیدگی به وضع عمرانی کردستان، ۱۰/۶/۱۳۵۸ (همان، ‏۹/۳۷۴).
#اسماعیل فردوسی‌پور، ‏رسیدگی به امور مذهبی و مشکلات محلی شهرستان فردوس، ۲/۴/۱۳۵۸ <ref>امام خمینی، صحیفه، ‏۸/۲۵۳.</ref> {{ببینید|اسماعیل فردوسی‌پور}}
۲۹. مصطفی فومنی حائری، رسیدگی به مشکلات منطقه فومنات، ۱۳/۶/۱۳۵۸ (همان، ‏۹/۴۰۴).
#سیدمرتضی فاضل اصفهانی، تأیید انتخاب وی از سوی حسینعلی منتظری جهت رسیدگی به اوضاع قاین‏، ۱۱/۴/۱۳۵۸ <ref>امام خمینی، صحیفه، ‏۸/۳۵۶.</ref>
۳۰. مهدی کروبی، رسیدگی به مشکلات الیگودرز و ازنا، ۱۹/۶/۱۳۵۸ (همان، ‏۹/۴۸۷) (← مقاله کروبی، مهدی).
#حسین اکبری، رسیدگی به مشکلات اهالی خوزستان به‌ویژه ماهشهر، تیر ۱۳۵۸<ref>امام خمینی، صحیفه، ‏۸/۲۴۸.</ref>
۳۱. سیدمحمد جعفری ورامینی، رسیدگی به مشکلات کمیته انقلاب اسلامی و اهالی خرم‌آباد، ۲۶/۶/۱۳۵۸ (همان، ‏۹/۵۵۲).
#سیدمحمد موسوی خوئینی با همکاری صادق قطب‌زاده، تنظیم برنامه‌های [[رادیو]] و [[تلویزیون]] و جلوگیری از انحراف، ۲۱/۴/۱۳۵۸ <ref>امام خمینی، صحیفه، ‏۹/۴۷.</ref> {{ببینید|سیدمحمد موسوی خوئینی}}
۳۲. سیدمجتبی موسوی لاری، رسیدگی به مشکلات منطقه لارستان، ۱/۷/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۰/۸۵).
#هادی روحانی، اصلاح کارها و رسیدگی به امور مذهبی و اجتماعی منطقه بابل، ۲۵/۴/۱۳۵۸ <ref>امام خمینی، صحیفه، ‏۹/۱۰۹.</ref>
۳۳. احمد محسنی گرکانی، رسیدگی به امور مذهبی و اجتماعی در تویسرکان، ۲/۷/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۰/۱۰۵).
#سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی، رسیدگی به مشکلات مناطق آذربایجان، ۳۱/۴/۱۳۵۸ <ref>امام خمینی، صحیفه، ‏۹/۲۰۷.</ref> {{ببینید|سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی}}
۳۴. محمد جعفری گیلانی، رسیدگی به مشکلات شهرهای لنگرود، رودسر و لاهیجان‏، ۹/۷/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۰/۱۹۳).
#سیدمحمدتقی شاهرخی، حل مشکلات منطقه بروجن، ۲۲/۵/۱۳۵۸ <ref>امام خمینی، صحیفه، ‏۹/۲۷۲.</ref>
۳۵. علی صفدری و علی‌اکبر آشتیانی رسیدگی به مشکلات اقلید ۶/۸/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۰/۳۷۱).
#محمدعلی رحمانی‏، رسیدگی به مشکلات شهرستان قوچان، ۴/۶/۱۳۵۸ <ref>امام خمینی، صحیفه، ‏۹/۳۴۸.</ref> {{ببینید|محمدعلی رحمانی}}
۳۶. ابراهیم امینی به همراه علی‌اکبر مسعودی، رسیدگی به مشکلات علی‌آباد گرگان و گنبد قابوس، ۸/۸/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۰/۳۹۷) (← مقاله امینی، ابراهیم).
#احمد خدایی، رفع مشکلات و گرفتاری‌های اهالی مرودشت، ۶/۶/۱۳۵۸‏ <ref>امام خمینی، صحیفه، ‏۹/۳۵۳.</ref>
۳۷. هادی مروی، رسیدگی به مشکلات مردم بهبهان و مسجد سلیمان، ۱۹/۸/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۱/۲۸) (← مقاله خزعلی، ابوالقاسم).
#حسین کرمانی، رفع مشکلات و کمبودهای کردستان، ۶/۶/۱۳۵۸ <ref>امام خمینی، صحیفه، ‏۹/۳۵۵.</ref>
۳۸. مهدی ربانی املشی، رسیدگی به مشکلات استان گیلان، ۴/۹/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۱/۱۱۶) (← مقاله ربانی املشی، مهدی).
#عبدالمجید معادیخواه به همراه نماینده وزارت کشور و نماینده جهاد سازندگی و گروه منتخب، رسیدگی به وضع عمرانی کردستان، ۱۰/۶/۱۳۵۸ <ref>امام خمینی، صحیفه، ‏۹/۳۷۴.</ref>
۳۹. ابراهیم یزدی، به همراه هیئت منتخب، رسیدگی به شکایت‌های استان‌ها، ۲۰/۹/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۱/۲۰۹) (← مقاله یزدی، ابراهیم).
#مصطفی فومنی حائری، رسیدگی به مشکلات منطقه فومنات، ۱۳/۶/۱۳۵۸ <ref>امام خمینی، صحیفه، ‏۹/۴۰۴.</ref>
۴۰. عبدالرحیم ربانی شیرازی، رسیدگی به مشکلات مناطق عشایری فارس، ۲۳/۹/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۱/۲۳۰) (← مقاله ربانی شیرازی، عبدالرحیم).
#مهدی کروبی، رسیدگی به مشکلات الیگودرز و ازنا، ۱۹/۶/۱۳۵۸ <ref>امام خمینی، صحیفه، ‏۹/۴۸۷.</ref> {{ببینید|مهدی کروبی}}
۴۱. ابوالقاسم خزعلی، رسیدگی به مشکلات منطقه خوزستان‏، ۲۵/۹/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۱/۲۴۶) (← مقاله خزعلی، ابوالقاسم).
#سیدمحمد جعفری ورامینی، رسیدگی به مشکلات کمیته انقلاب اسلامی و اهالی خرم‌آباد، ۲۶/۶/۱۳۵۸ <ref>امام خمینی، صحیفه، ‏۹/۵۵۲.</ref>
۴۲. عبدالرحیم ربانی شیرازی، رسیدگی به مشکلات منطقه فارس‏، ۱۰/۷/۱۳۵۹ (همان، ‏۱۳/۲۵۳).
#سیدمجتبی موسوی لاری، رسیدگی به مشکلات منطقه لارستان، ۱/۷/۱۳۵۸ <ref>امام خمینی، صحیفه، ‏۱۰/۸۵.</ref>
۴۳. محمد امامی کاشانی، احمد جنتی، محمدجواد باهنر، محمدعلی شرعی، محمد عبایی و غلامحسین حقانی، تأیید عضویت در شورای عالی تبلیغات، ۲۵/۱۱/۱۳۵۹ (همان، ‏۱۴/۱۱۰).
#احمد محسنی گرکانی، رسیدگی به امور مذهبی و اجتماعی در تویسرکان، ۲/۷/۱۳۵۸ <ref>امام خمینی، صحیفه، ‏۱۰/۱۰۵.</ref>
۴۴. محمدرضا مهدوی کنی، موافقت با درخواست عضویت در شورای بهزیستی کشور، ۲۱/۲/۱۳۶۰ (همان، ‏۱۴/۳۳۴) (← مقاله مهدوی کنی، محمدرضا).
#محمد جعفری گیلانی، رسیدگی به مشکلات شهرهای لنگرود، رودسر و لاهیجان‏، ۹/۷/۱۳۵۸ <ref>امام خمینی، صحیفه، ‏۱۰/۱۹۳.</ref>
۴۵. محمد صدوقی، رسیدگی به وضع زلزله‌زدگان استان کرمان‏، ۲۲/۳/۱۳۶۰ (همان، ۱۴/۴۲۴) و ۷/۵/۱۳۶۰ (همان، ‏۱۵/۵۴) (← مقاله صدوقی، محمد).
#علی صفدری و علی‌اکبر آشتیانی رسیدگی به مشکلات اقلید ۶/۸/۱۳۵۸ <ref>امام خمینی، صحیفه، ‏۱۰/۳۷۱.</ref>
۴۶. سیدموسی موسوی، ادامه مأموریت در کردستان جهت رسیدگی به مشکلات مذهبی و اجتماعی و نابسامانی‌های منطقه، ۲/۶/۱۳۶۱ (همان، ‏۱۶/۴۳۸).
#ابراهیم امینی به همراه علی‌اکبر مسعودی، رسیدگی به مشکلات علی‌آباد گرگان و گنبد قابوس، ۸/۸/۱۳۵۸ <ref>امام خمینی، صحیفه،‏۱۰/۳۹۷</ref> {{ببینید|ابراهیم امینی}}
۴۷. سیدهاشم رسولی محلاتی، هماهنگی میان ائمه جمعه و قوای اجرایی، ۲۴/۴/۱۳۶۲ (همان، ‏۱۸/۱۰) (← مقاله رسولی محلاتی، سیدهاشم).
#هادی مروی، رسیدگی به مشکلات مردم بهبهان و مسجد سلیمان، ۱۹/۸/۱۳۵۸ <ref>امام خمینی، صحیفه، ‏۱۱/۲۸.</ref> {{ببینید|ابوالقاسم خزعلی}}
۴۸. محمدرضا مهدوی کنی، تشکیل ستاد کمک‌رسانی به مردم مناطق بمباران‌شده، ۱۴/۷/۱۳۶۲ (همان، ۱۸/۱۸۰).
#مهدی ربانی املشی، رسیدگی به مشکلات استان گیلان، ۴/۹/۱۳۵۸ <ref>امام خمینی، صحیفه، ‏۱۱/۱۱۶.</ref> {{ببینید|مهدی ربانی املشی}}
۴۹. سیداحمد خمینی، تنظیم و تدوین آثار امام‌خمینی، ۱۷/۶/۱۳۶۷ (همان، ‏۲۱/۱۲۵) (← مقاله خمینی، سیداحمد).
#ابراهیم یزدی، به همراه هیئت منتخب، رسیدگی به شکایت‌های استان‌ها، ۲۰/۹/۱۳۵۸ <ref>امام خمینی، صحیفه، ‏۱۱/۲۰۹.</ref> {{ببینید|ابراهیم یزدی}}
۵۰. سیدحمید روحانی، تأیید تدوین تاریخ انقلاب اسلامی، ۲۵/۸/۱۳۶۷ (همان، ‏۲۱/۲۳۹) (← مقاله روحانی، سیدحمید).
#عبدالرحیم ربانی شیرازی، رسیدگی به مشکلات مناطق عشایری فارس، ۲۳/۹/۱۳۵۸ <ref>امام خمینی، صحیفه، ‏۱۱/۲۳۰.</ref> {{ببینید|عبدالرحیم ربانی شیرازی}}
#ابوالقاسم خزعلی، رسیدگی به مشکلات منطقه خوزستان‏، ۲۵/۹/۱۳۵۸ <ref>امام خمینی، صحیفه، ‏۱۱/۲۴۶.</ref> {{ببینید|ابوالقاسم خزعلی}}
#عبدالرحیم ربانی شیرازی، رسیدگی به مشکلات منطقه فارس‏، ۱۰/۷/۱۳۵۹ <ref>امام خمینی، صحیفه، ‏۱۳/۲۵۳.</ref>
#محمد امامی کاشانی، احمد جنتی، محمدجواد باهنر، محمدعلی شرعی، محمد عبایی و غلامحسین حقانی، تأیید عضویت در شورای عالی تبلیغات، ۲۵/۱۱/۱۳۵۹ <ref>امام خمینی، صحیفه، ‏۱۴/۱۱۰.</ref>
#محمدرضا مهدوی کنی، موافقت با درخواست عضویت در شورای بهزیستی کشور، ۲۱/۲/۱۳۶۰ <ref>امام خمینی، صحیفه، ‏۱۴/۳۳۴.</ref> {{ببینید|محمدرضا مهدوی کنی}}
#محمد صدوقی، رسیدگی به وضع زلزله‌زدگان استان کرمان‏، ۲۲/۳/۱۳۶۰ (همان، ۱۴/۴۲۴) و ۷/۵/۱۳۶۰ <ref>امام خمینی، صحیفه، ‏۱۵/۵۴.</ref> {{ببینید|محمد صدوقی}}
#سیدموسی موسوی، ادامه مأموریت در کردستان جهت رسیدگی به مشکلات مذهبی و اجتماعی و نابسامانی‌های منطقه، ۲/۶/۱۳۶۱ <ref>امام خمینی، صحیفه، ‏۱۶/۴۳۸.</ref>
#سیدهاشم رسولی محلاتی، هماهنگی میان ائمه جمعه و قوای اجرایی، ۲۴/۴/۱۳۶۲ <ref>امام خمینی، صحیفه، ‏۱۸/۱۰.</ref> {{ببینید|سیدهاشم رسولی محلاتی}}
#محمدرضا مهدوی کنی، تشکیل ستاد کمک‌رسانی به مردم مناطق بمباران‌شده، ۱۴/۷/۱۳۶۲ <ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۸/۱۸۰.</ref>
#سیداحمد خمینی، تنظیم و تدوین آثار امام‌خمینی، ۱۷/۶/۱۳۶۷ <ref>امام خمینی، صحیفه، ‏۲۱/۱۲۵.</ref> {{ببینید|سیداحمد خمینی}}
#سیدحمید روحانی، تأیید تدوین تاریخ انقلاب اسلامی، ۲۵/۸/۱۳۶۷ <ref>امام خمینی، صحیفه، ‏۲۱/۲۳۹.</ref> {{ببینید|سیدحمید روحانی}}
ب) منصب‌های حکومتی و دولتی: منصب‌های حکومتی و دولتی، منصب‌هایی است که امام‌خمینی پیش از تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، به نهادسازی پرداخته و افرادی را در این چارچوب نصب کرده‌است یا پس از تدوین قانون اساسی، بر اساس وظایف قانونی به نصب افراد در منصب‌های مختلف اقدام کرده‌است:
ب) منصب‌های حکومتی و دولتی: منصب‌های حکومتی و دولتی، منصب‌هایی است که امام‌خمینی پیش از تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، به نهادسازی پرداخته و افرادی را در این چارچوب نصب کرده‌است یا پس از تدوین قانون اساسی، بر اساس وظایف قانونی به نصب افراد در منصب‌های مختلف اقدام کرده‌است:
۱. سیدمحمد حسینی بهشتی با هماهنگی مرتضی مطهری، تشکیل شورای انقلاب‏، آبان ۱۳۵۷ (همان، ‏۴/۳۰۷) (← مقاله بهشتی، سیدمحمد حسینی).
۱. سیدمحمد حسینی بهشتی با هماهنگی مرتضی مطهری، تشکیل شورای انقلاب‏، آبان ۱۳۵۷ (همان، ‏۴/۳۰۷) (← مقاله بهشتی، سیدمحمد حسینی).

نسخهٔ ‏۲۴ دی ۱۴۰۱، ساعت ۱۷:۱۲

منصوبان امام‌خمینی افراد منصوب برای مسئولیت‌ها و مأموریت‌های شرعی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، نظامی و قضایی، پیش و پس از پیروزی انقلاب اسلامی، ۱۳۴۰ ـ ۱۳۶۸.

مفهوم‌شناسی

منصوبان جمع منصوب، از ریشه «نصب» است که به معنای برپاداشتن و چیزی را در جایی ثابت‌کردن[۱] و کسی را به تصدی منصبی گماشتن[۲] می‌آید و «منصوب» به کسی گفته می‌شود که به کاری گماشته شده‌است.[۳] در ادبیات فقهی نیز به کسی که حاکم اسلامی، او را به کاری می‌گمارد، منصوب گفته می‌شود.[۴]

حکومت و ولایت، به حکم عقل، اختصاص به خداوند دارد و تنها اوست که ولایتش به جعل دیگران استناد پیدا نمی‌کند و ذاتاً دارای حق تدبیر انسان‌ها و اداره امور آنان است، و چون ولایت از امور اعتباری عقلایی است، دیگران هم با جعل و نصب خداوند می‌توانند حکومت و ولایت را در اختیار بگیرند.[۵] پیامبر اکرم(ص) و ائمه اهل بیت(ع) منصوب خداوندند و مجاز به تصرف در امور حکومتی‌اند[۶] و هر کس که آنان نصب کنند، تصرفاتش مشروع خواهد بود.[۷] بدین سبب پیامبر اکرم(ص) پس از تشکیل حکومت اقدام به نصب کارگزاران حکومت کرد و نصب معاذبن‌جبل در منصب حاکم یمن،[۸] علاءبن‌حضرمی برای حکومت قطیف در بحرین،[۹] قضاعةبن‌عمرو به عنوان حاکم بنی‌اسد،[۱۰] خالدبن‌ولید برای دعوت مردم نجران [۱۱] و اسامةبن‌زید به فرماندهی لشکر [۱۲] از آن جمله‌اند؛ چنان‌که امیرالمؤمنین علی(ع) در دوره حکومت، کارگزارانی را منصوب کرد و نصب عثمان‌بن‌حنیف برای حکومت بصره [۱۳] عبیدالله‌بن‌عباس برای یمن [۱۴] و محمدبن‌ابی‌بکر[۱۵] و مالک اشتر برای مصر[۱۶] ازجمله مهم‌ترین آنهاست.

در معنایی عام از نصب که شامل نیابت و وکالت نیز می‌شود، امام‌خمینی نیز در طول مرجعیت شرعی خود از سال ۱۳۴۰ و در دوران رهبری خود پس از پیروزی انقلاب اسلامی افرادی را برای کارهای مختلف گمارد که نخستین آنان بر اساس آنچه در صحیفه امام آمده‌است، وکالت سیدسجاد حججی در امور حسبیه در فروردین ۱۳۴۰‏[۱۷] و آخرینِ آنان نصب محی‌الدین فاضل هرندی در ستاد مرکزی هیئت‌های هفت‌نفره واگذاری زمین در اردیبهشت ۱۳۶۸‏ [۱۸] بوده‌است.

احکام صادرشده از امام‌خمینی، خاستگاه‌های مختلفی داشته‌است. برخی احکام ایشان از منصب کلی حاکم شرع به عنوان فقیه جامع شرایط صادر شده‌است، مانند اجازات شرعی برای تصدی امور حسبیه و نصب افراد برای نظارت بر اوقاف[۱۹] و امامت جماعت[۲۰] و برخی نیز از منصب رهبری نظام جمهوری اسلامی ایران که از شئون ولایت فقیه است، صادر شده‌است و خود سه حوزه امور حکومتی و اجرایی مانند نصب برخی وزیران پیش از استقرار نهادهای قانونی در آغاز انقلاب اسلامی[۲۱] و امور قضایی مانند نصب رئیس دیوان عالی کشور[۲۲] یا امور نظامی از باب فرماندهی کل قوا مانند تعیین رئیس ستاد مشترک ارتش[۲۳] یا فرمانده سپاه پاسداران[۲۴] را شامل می‌شود.

(ببینید: اجازات امام‌خمینی)

امام‌خمینی در بخشی از احکامی که برای تصدی مناصب مختلف صادر کرده‌است، به حق شرعی خود در نصب افراد[۲۵] و حق قانونی خود بر اساس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران[۲۶] یا آرای عمومی مردم که از طریق راهپیمایی‌ها ابراز می‌شده،[۲۷] استناد کرده‌است. ایشان در برخی موارد به شایستگی، تعهد دینی و انقلابیِ افراد برای تصدی یک منصب توجه داده‌است؛[۲۸] چنان‌که در مواردی پس از احراز عدم صلاحیت فرد منصوب، او را برکنار کرده‌است.[۲۹] واگذاری برخی منصب‌ها از سوی امام‌خمینی به افراد از حیثیات مختلف برخوردار است که در اینجا محل خدمت افراد ملاک قرار گرفته‌است؛ برای نمونه تعیین نماینده در نیروهای نظامی از باب حق شرعی فقیه قابل تحلیل است و یک منصب نظامی محسوب نمی‌شود؛ اما چون محل خدمت چنین فردی در ارگان‌های نظامی است، در اینجا در بخش منصوبان نظامی آمده‌است.

از سوی دیگر، قلمرو این گزارش محدود به نصب‌هایی است که از دوام نسبی برخوردار بوده‌است و شامل مأموریت‌های خاص و مقطعیِ افراد، مانند اعزام عبدالله جوادی آملی و همراهان به شوروی برای ابلاغ پیام به صدر هیئت رئیسه اتحاد جماهیر شوروی[۳۰] نمی‌گردد؛ همچنین به مناصبی توجه شده‌است که منابع آن در دسترس بوده‌است و مناصبی که به صورت شفاهی از سوی امام‌خمینی به دیگران واگذار شده، نیامده است. برای آسان‌شدن دسترسی، هر یک از موارد گفته شده به صورت مجزا و بر اساس ترتیب تاریخی ذکر شده و مواردی که دارای مدخل مستقل است به مقاله آن نیز در جای خود و برای یک‌بار ارجاع شده‌است.

منصب‌ها و مأموریت‌های اجرایی و حکومتی

نصب‌های اجرایی و حکومتی، انتصاب‌هایی هستند که امام‌خمینی یا برای سامان‌دهی وضعیت اجرایی کشور به‌ویژه در شرایط انقلابی و نبود نهادهای مستقر قانونی انجام داده یا پس از تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی، بر اساس وظایف قانونی به آن اقدام کرده‌است. در بخش اول، گاهی مأموریتِ نماینده صرفاً تأسیس یا نظارت بر عملکرد کمیته‌های انقلاب اسلامی به عنوان یک نهاد انتظامی بوده‌است که در ذیل عنوان نصب‌های نظامی و انتظامی آمده‌است یا مأموریت اعم از کارهای انتظامی و اقدام‌های اجرایی یا صرفاً اجرایی بوده‌است که در این بخش ذکر شده‌است؛ چنان‌که گاهی افراد به یک سمت حکومتی منصوب شده‌اند و به وظایف قانونی خود عمل می‌کرده‌اند و گاهی به نمایندگی از امام‌خمینی به ایفای وظایف محوله خاص می‌پرداخته‌اند:

  • منصب‌های اجرایی جهت ساماندهی امور انقلاب:
  1. جلال‌الدین فارسی، هماهنگی با جنبش فلسطینی الفتح، ۳/۱۰/۱۳۵۷[۳۱] (ببینید: جلال‌الدین فارسی)
  2. مهدی بازرگان، به همراه اکبر هاشمی رفسنجانی، مصطفی کتیرایی و دو تن به انتخاب خود آنان، هیئت پنج‌نفره در مناطق نفتی، ۸/۱۰/۱۳۵۷ [۳۲] (ببینید: مهدی بازرگان)
  3. یدالله سحابی، با همراهی محمدجواد باهنر، علی‌اکبر معین‌فر و دو تن دیگر، هیئتی برای تقویت و تنظیم اعتصاب‌ها، ۲۸/۱۰/۱۳۵۷ [۳۳] (ببینید: یدالله سحابی)
  4. جلیل ضرابی به همراه سیدصادق طباطبایی، رضا صدر، احمد عزیزی و شهریار روحانی برای تحویل‌گرفتن سفارتخانه ایران در امریکا، ۲۸/۱۰/۱۳۵۷ [۳۴]
  5. سیدمحمدجواد پیشوایی، سامان‌بخشی امور اجتماعی و سیاسی بندر انزلی‏، ۲۷/۱۱/۱۳۵۷ [۳۵]
  6. محمود لولاچیان و میرمحمد صادقی، تشکیل کمیته‌ای برای رسیدگی به وضع کارگران، تحت نظر سیدمحمد حسینی بهشتی و سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی، ۲۸/۱۱/۱۳۵۷ [۳۶]
  7. حسین نوری همدانی، رسیدگی به وضع کردستان، ۲۹ و ۳۰/۱۱/۱۳۵۷ [۳۷] (ببینید: حسین نوری همدانی)
  8. فضل‌الله محلاتی به همراه حبیب‌الله عسکراولادی و محسن لبافی، سرپرستی صندوق تعاون اصناف پایتخت‏، ۱/۱۲/۱۳۵۷ [۳۸] (ببینید: فضل‌الله محلاتی و حبیب‌الله عسکراولادی)
  9. محمدحسین شریفی، حفظ کاخ‌ها و اموال خاندان پهلوی در مردآباد کرج‏، ۵/۱۲/۱۳۵۷ [۳۹]
  10. علی مقدم به همراه محمدعلی نظام‌زاده و حسین رضوانی، حفظ اموال محمدرضا پهلوی در جزیره کیش، ۹/۱۲/۱۳۵۷ [۴۰]
  11. سیدابوالحسن حسینی، اعزام به منطقه مینودشت (برای رسیدگی به مشکلات)، ۱۳/۱۲/۱۳۵۷ [۴۱]
  12. علی حاج‌طرخانی به همراه اسدالله عسکراولادی و حبیب‌الله شفیق، ضبط اموال هژبر یزدانی، ۱۵/۱۲/۱۳۵۷ [۴۲]
  13. محمد فیض، اعزام به مراغه، میاندوآب، بناب و ملک‌کندی برای رسیدگی به کمیته‌های انقلاب اسلامی، سامان‌دادن به اوضاع محلی و آشناکردن اهالی با وظایف دینی و اجتماعی‏، ۲۱/۱۲/۱۳۵۷ [۴۳]
  14. سیدعلی خامنه‌ای، رسیدگی به مشکلات و خواسته‌های مردم سیستان و بلوچستان‏، ۹/۱/۱۳۵۸ [۴۴] (ببینید: سیدعلی خامنه‌ای)
  15. علی‌اکبر مشکینی، رسیدگی و سروسامان‌دادن به اوضاع اردبیل، ۱۲/۱/۱۳۵۸[۴۵] (ببینید: علی مشکینی)
  16. محمد یزدی‏، قضاوت و تنظیم امور سقز، قهرمان‌شهر (کرمانشاه)، اسلام‌آباد، ایلام و دیگر شهرها در استان‌های غرب، ۱۸/۱/۱۳۵۸ [۴۶] (ببینید: محمد یزدی)
  17. محمدعلی گرامی، ساماندهی وضع مردم و کمیته‌های انقلاب اسلامی شهرکرد و شهرهای مجاور، ۲۵/۱/۱۳۵۸[۴۷]
  18. اسماعیل فردوسی‌پور، ‏رسیدگی به امور مذهبی و مشکلات محلی شهرستان فردوس، ۲/۴/۱۳۵۸ [۴۸] (ببینید: اسماعیل فردوسی‌پور)
  19. سیدمرتضی فاضل اصفهانی، تأیید انتخاب وی از سوی حسینعلی منتظری جهت رسیدگی به اوضاع قاین‏، ۱۱/۴/۱۳۵۸ [۴۹]
  20. حسین اکبری، رسیدگی به مشکلات اهالی خوزستان به‌ویژه ماهشهر، تیر ۱۳۵۸[۵۰]
  21. سیدمحمد موسوی خوئینی با همکاری صادق قطب‌زاده، تنظیم برنامه‌های رادیو و تلویزیون و جلوگیری از انحراف، ۲۱/۴/۱۳۵۸ [۵۱] (ببینید: سیدمحمد موسوی خوئینی)
  22. هادی روحانی، اصلاح کارها و رسیدگی به امور مذهبی و اجتماعی منطقه بابل، ۲۵/۴/۱۳۵۸ [۵۲]
  23. سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی، رسیدگی به مشکلات مناطق آذربایجان، ۳۱/۴/۱۳۵۸ [۵۳] (ببینید: سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی)
  24. سیدمحمدتقی شاهرخی، حل مشکلات منطقه بروجن، ۲۲/۵/۱۳۵۸ [۵۴]
  25. محمدعلی رحمانی‏، رسیدگی به مشکلات شهرستان قوچان، ۴/۶/۱۳۵۸ [۵۵] (ببینید: محمدعلی رحمانی)
  26. احمد خدایی، رفع مشکلات و گرفتاری‌های اهالی مرودشت، ۶/۶/۱۳۵۸‏ [۵۶]
  27. حسین کرمانی، رفع مشکلات و کمبودهای کردستان، ۶/۶/۱۳۵۸ [۵۷]
  28. عبدالمجید معادیخواه به همراه نماینده وزارت کشور و نماینده جهاد سازندگی و گروه منتخب، رسیدگی به وضع عمرانی کردستان، ۱۰/۶/۱۳۵۸ [۵۸]
  29. مصطفی فومنی حائری، رسیدگی به مشکلات منطقه فومنات، ۱۳/۶/۱۳۵۸ [۵۹]
  30. مهدی کروبی، رسیدگی به مشکلات الیگودرز و ازنا، ۱۹/۶/۱۳۵۸ [۶۰] (ببینید: مهدی کروبی)
  31. سیدمحمد جعفری ورامینی، رسیدگی به مشکلات کمیته انقلاب اسلامی و اهالی خرم‌آباد، ۲۶/۶/۱۳۵۸ [۶۱]
  32. سیدمجتبی موسوی لاری، رسیدگی به مشکلات منطقه لارستان، ۱/۷/۱۳۵۸ [۶۲]
  33. احمد محسنی گرکانی، رسیدگی به امور مذهبی و اجتماعی در تویسرکان، ۲/۷/۱۳۵۸ [۶۳]
  34. محمد جعفری گیلانی، رسیدگی به مشکلات شهرهای لنگرود، رودسر و لاهیجان‏، ۹/۷/۱۳۵۸ [۶۴]
  35. علی صفدری و علی‌اکبر آشتیانی رسیدگی به مشکلات اقلید ۶/۸/۱۳۵۸ [۶۵]
  36. ابراهیم امینی به همراه علی‌اکبر مسعودی، رسیدگی به مشکلات علی‌آباد گرگان و گنبد قابوس، ۸/۸/۱۳۵۸ [۶۶] (ببینید: ابراهیم امینی)
  37. هادی مروی، رسیدگی به مشکلات مردم بهبهان و مسجد سلیمان، ۱۹/۸/۱۳۵۸ [۶۷] (ببینید: ابوالقاسم خزعلی)
  38. مهدی ربانی املشی، رسیدگی به مشکلات استان گیلان، ۴/۹/۱۳۵۸ [۶۸] (ببینید: مهدی ربانی املشی)
  39. ابراهیم یزدی، به همراه هیئت منتخب، رسیدگی به شکایت‌های استان‌ها، ۲۰/۹/۱۳۵۸ [۶۹] (ببینید: ابراهیم یزدی)
  40. عبدالرحیم ربانی شیرازی، رسیدگی به مشکلات مناطق عشایری فارس، ۲۳/۹/۱۳۵۸ [۷۰] (ببینید: عبدالرحیم ربانی شیرازی)
  41. ابوالقاسم خزعلی، رسیدگی به مشکلات منطقه خوزستان‏، ۲۵/۹/۱۳۵۸ [۷۱] (ببینید: ابوالقاسم خزعلی)
  42. عبدالرحیم ربانی شیرازی، رسیدگی به مشکلات منطقه فارس‏، ۱۰/۷/۱۳۵۹ [۷۲]
  43. محمد امامی کاشانی، احمد جنتی، محمدجواد باهنر، محمدعلی شرعی، محمد عبایی و غلامحسین حقانی، تأیید عضویت در شورای عالی تبلیغات، ۲۵/۱۱/۱۳۵۹ [۷۳]
  44. محمدرضا مهدوی کنی، موافقت با درخواست عضویت در شورای بهزیستی کشور، ۲۱/۲/۱۳۶۰ [۷۴] (ببینید: محمدرضا مهدوی کنی)
  45. محمد صدوقی، رسیدگی به وضع زلزله‌زدگان استان کرمان‏، ۲۲/۳/۱۳۶۰ (همان، ۱۴/۴۲۴) و ۷/۵/۱۳۶۰ [۷۵] (ببینید: محمد صدوقی)
  46. سیدموسی موسوی، ادامه مأموریت در کردستان جهت رسیدگی به مشکلات مذهبی و اجتماعی و نابسامانی‌های منطقه، ۲/۶/۱۳۶۱ [۷۶]
  47. سیدهاشم رسولی محلاتی، هماهنگی میان ائمه جمعه و قوای اجرایی، ۲۴/۴/۱۳۶۲ [۷۷] (ببینید: سیدهاشم رسولی محلاتی)
  48. محمدرضا مهدوی کنی، تشکیل ستاد کمک‌رسانی به مردم مناطق بمباران‌شده، ۱۴/۷/۱۳۶۲ [۷۸]
  49. سیداحمد خمینی، تنظیم و تدوین آثار امام‌خمینی، ۱۷/۶/۱۳۶۷ [۷۹] (ببینید: سیداحمد خمینی)
  50. سیدحمید روحانی، تأیید تدوین تاریخ انقلاب اسلامی، ۲۵/۸/۱۳۶۷ [۸۰] (ببینید: سیدحمید روحانی)

ب) منصب‌های حکومتی و دولتی: منصب‌های حکومتی و دولتی، منصب‌هایی است که امام‌خمینی پیش از تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، به نهادسازی پرداخته و افرادی را در این چارچوب نصب کرده‌است یا پس از تدوین قانون اساسی، بر اساس وظایف قانونی به نصب افراد در منصب‌های مختلف اقدام کرده‌است: ۱. سیدمحمد حسینی بهشتی با هماهنگی مرتضی مطهری، تشکیل شورای انقلاب‏، آبان ۱۳۵۷ (همان، ‏۴/۳۰۷) (← مقاله بهشتی، سیدمحمد حسینی). ۲. مرتضی مطهری (← مقاله مطهری، مرتضی)، اکبر هاشمی رفسنجانی، سیدمحمد حسینی بهشتی، عبدالکریم موسوی اردبیلی و محمدجواد باهنر، اعضای اولیه شورای انقلاب ۲۲/۱۰/۱۳۵۷ (همان، ۵/۴۲۶) (← مقاله شورای انقلاب). ۳. مهدی بازرگان، تشکیل دولت موقت، ۱۵/۱۱/۱۳۵۷ (همان، ۶/۵۴) (← مقاله دولت موقت). ۴. علی‌اکبر معین‌فر، وزیر مشاور و رئیس سازمان برنامه و بودجه، طبق پیشنهاد نخست‌وزیر دولت موقت و تصویب کلی شورای انقلاب‏، ۲۴/۱۱/۱۳۵۷ (همان، ‏۲۱/۶۴۰). ۵. کاظم سامی، وزیر بهداری و بهزیستی، طبق پیشنهاد نخست‌وزیر دولت موقت و تصویب کلی شورای انقلاب‏، ۲۴/۱۱/۱۳۵۷ (همان، ‏۲۱/۶۴۱). ۶. عباس تاج، وزیر نیرو، طبق پیشنهاد نخست‌وزیر دولت موقت و تصویب کلی شورای انقلاب‏، ۲۸/۱۱/۱۳۵۷ (همان، ‏۲۱/۶۴۳). ۷. یدالله سحابی، وزیر مشاور، طبق پیشنهاد نخست‌وزیر دولت موقت و تصویب کلی شورای انقلاب‏، ۲۸/۱۱/۱۳۵۷ (همان، ‏۲۱/۶۴۴). ۸. مهدی کروبی به همراه حبیب‌الله عسکراولادی و حبیب‌الله شفیق‏، تشکیل و سرپرستی کمیته امداد امام‌خمینی، ۱۹/۱۲/۱۳۵۷ (همان، ۶/۳۶۷) (← مقاله کمیته امداد امام‌خمینی). ۹. محی‌الدین انواری و فضل‌الله محلاتی، سرپرستی حاجیان ایرانی، ۲۹/۶/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۰/۶۱) (← مقاله انواری، محی‌الدین). ۱۰. یدالله سحابی، وزیر مشاور در امور تحقیقات‏، طبق پیشنهاد نخست‌وزیر دولت موقت و تصویب کلی شورای انقلاب نسبت به هیئت وزیران‏، ۸/۷/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۰/۱۶۴). ۱۱. عزت‌الله سحابی، سرپرستی سازمان برنامه و بودجه‏، طبق پیشنهاد نخست‌وزیر دولت موقت و تصویب کلی شورای انقلاب نسبت به هیئت وزیران‏، ۸/۷/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۰/۱۶۵) (← مقاله سحابی، عزت‌الله). ۱۲. داریوش فروهر، وزیر مشاور، طبق پیشنهاد نخست‌وزیر دولت موقت و تصویب کلی شورای انقلاب نسبت به هیئت وزیران‏، ۸/۷/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۰/۱۶۶). ۱۳. علی‌اکبر معین‌فر، وزیر نفت‏، طبق پیشنهاد نخست‌وزیر دولت موقت و تصویب کلی شورای انقلاب نسبت به هیئت وزیران‏، ۸/۷/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۰/۱۶۷). ۱۴. حسین بنی‌اسدی، وزیر مشاور در امور اجرایی‏، طبق پیشنهاد نخست‌وزیر دولت موقت و تصویب کلی شورای انقلاب نسبت به هیئت وزیران‏، ۸/۷/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۰/۱۶۸). ۱۵. عبدالعلی اسپهبدی، وزیر کار و امور اجتماعی‏، طبق پیشنهاد نخست‌وزیر دولت موقت و تصویب کلی شورای انقلاب نسبت به هیئت وزیران‏، ۸/۷/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۰/۱۶۹). ۱۶. محمدعلی رجایی، کفالت وزارت آموزش و پرورش‏، طبق پیشنهاد نخست‌وزیر دولت موقت و تصویب کلی شورای انقلاب نسبت به هیئت وزیران‏، ۸/۷/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۰/۱۷۳) (← مقاله رجایی، محمدعلی). ۱۷. محمدعلی رجایی، وزیر آموزش و پرورش‏، طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۱۶/۸/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۰/۵۰۴). ۱۸. حسن حبیبی، وزیر فرهنگ و آموزش عالی‏، طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۱۶/۸/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۰/۵۰۵) (← مقاله حبیبی، حسن). ۱۹. عزت‌الله سحابی، سرپرستی سازمان برنامه و بودجه‏، طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۱۶/۸/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۰/۵۰۶). ۲۰. مصطفی چمران، وزیر دفاع ملی‏، طبق پیشنهاد نخست‌وزیر و تصویب کلی شورای انقلاب ۸/۷/۱۳۵۸ (۱۰/۱۶۳) و نیز طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۱۶/۸/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۰/۵۰۷) (← مقاله چمران، مصطفی). ۲۱. علی‌اکبر معین‌فر، وزیر نفت‏، طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۱۶/۸/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۰/۵۰۸). ۲۲. ناصر میناچی، وزیر ارشاد ملی‏، طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۱۶/۸/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۰/۵۰۹). ۲۳. داریوش فروهر، وزیر مشاور، طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۱۶/۸/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۰/۵۱۰). ۲۴. محمود احمدزاده هروی، وزارت صنایع و معادن‏، طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۱۶/۸/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۰/۵۱۱). ۲۵. یوسف طاهری قزوینی، وزیر راه و ترابری‏، طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۱۶/۸/۱۳۵۸ (همان، ۱۰/۵۱۲). ۲۶. رضا صدر، وزیر بازرگانی‏، طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۱۶/۸/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۰/۵۱۳). ۲۷. اکبر هاشمی رفسنجانی، سرپرستی وزارت کشور، طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۲۶/۸/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۱/۵۸) (← مقاله هاشمی رفسنجانی، اکبر). ۲۸. سیدابوالحسن بنی‌صدر، وزیر اقتصاد و سرپرستی وزارت امور خارجه، طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۲۶/۸/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۱/۵۹) (← مقاله بنی‌صدر، سیدابوالحسن). ۲۹. حسن عباسپور، وزیر نیرو، طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۲۶/۸/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۱/۶۰). ۳۰. عباس شیبانی، وزیر کشاورزی، طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۲۶/۸/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۱/۶۱). ۳۱. محسن یحیوی، وزیر مسکن و شهرسازی، طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۲۶/۸/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۱/۶۲). ۳۲. محمدرضا نعمت‌زاده، وزیر کار، طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۲۶/۸/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۱/۶۳). ۳۳. موسی زرگر، وزیر بهداری و بهزیستی، طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۲۶/۸/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۱/۶۴). ۳۴. محمود قندی، وزیر پست و تلگراف، طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۷/۹/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۱/۱۳۹). ۳۵. صادق قطب‌زاده، امور خارجه، طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۸/۹/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۱/۱۵۴) (← مقاله قطب‌زاده، صادق). ۳۶. لطف‌الله صافی گلپایگانی، محمدرضا مهدوی کنی، احمد جنتی، غلامرضا رضوانی، یوسف صانعی، عبدالرحیم ربانی شیرازی، فقهای شورای نگهبان طبق اصل ۹۱ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران)، ۱/۱۲/۱۳۵۸ (مهرپور، ۱/بیست و سه) (← مقاله شورای نگهبان). ۳۷. مهدی کروبی، تأسیس و سرپرستی بنیاد شهید انقلاب اسلامی‏، ۲۵/۱۲/۱۳۵۸ (صحیفه، ‏۱۲/۱۸۵). ۳۸. ابراهیم یزدی، سرپرستی مؤسسه کیهان‏، ۸/۲/۱۳۵۹ (همان، ‏۱۲/۲۶۰). ۳۹. سیدمحمود دعایی، سرپرستی مؤسسه اطلاعات، ۲۰/۲/۱۳۵۹ (همان، ‏۱۲/۲۸۳) (← مقاله دعایی، سیدمحمود). ۴۰. عبدالله نوری، نظارت بر انتخابات شورای عالی قضایی‏، ۲۸/۲/۱۳۵۹ (همان، ‏۱۲/۳۰۲) (← مقاله نوری، عبدالله). ۴۱. محمدجواد باهنر، مهدی ربانی املشی، حسن حبیبی، عبدالکریم سروش، شمس آل‌احمد (← مقاله آل‌احمد، شمس)، جلال‌الدین فارسی و علی شریعتمداری‏، اعضای ستاد انقلاب فرهنگی، ۲۳/۳/۱۳۵۹ (همان، ‏۱۲/۴۳۱) (← مقاله شورای عالی انقلاب فرهنگی). ۴۲. محمدرضا توسلی با همکاری سیدعلی هاشمی گلپایگانی، سرپرستی حجاج ایرانی‏، ۲۷/۴/۱۳۵۹‏ (همان، ‏۱۳/۳۷) (← مقاله توسلی، محمدرضا). ۴۳. محمدعلی رجایی، سرپرستی بنیاد مستضعفان، ۲۶/۶/۱۳۵۹ (همان، ‏۱۳/۲۲۰). ۴۴. سیدمحمد خاتمی، سرپرستی روزنامه کیهان، ۲۵/۸/۱۳۵۹ (همان، ‏۱۳/۳۵۶) (← مقاله خاتمی، سیدمحمد). ۴۵. ابوالقاسم خزعلی، عضویت در جمع فقهای شورای نگهبان (پس از خروج محمدرضا مهدوی کنی از شورا) ‏، ۱۲/۱۱/۱۳۵۹ (همان، ‏۱۴/۴۲). ۴۶. سیدعبدالمجید ایروانی، سیدعلی هاشمی گلپایگانی، محمدرضا توسلی، حیدرعلی جلالی، و سیدحسن طاهری خرم‌آبادی سرپرستی حجاج ایرانی‏، ۱۸/۳/۱۳۶۰ (همان، ‏۱۴/۴۱۰) (← مقاله بعثه حج). ۴۷. لطف‌الله صافی گلپایگانی، ابقا در جمع فقهای شورای نگهبان پس از استعفا، آبان ۱۳۶۰ (همان، ‏۱۵/۳۲۳) (← مقاله صافی گپایگانی، لطف‌الله). ۴۸. میرحسین موسوی، ریاست بنیاد مستضعفان، ‏۱۳/۹/۱۳۶۰ (همان، ‏۱۵/۴۰۷) (← مقاله موسوی، میرحسین). ۴۹. محمدرضا مهدوی کنی، عضو ستاد انقلاب فرهنگی‏، ۲/۱۰/۱۳۶۰ (همان، ‏۱۵/۴۴۴). ۵۰. احمد احمدی، عضو ستاد انقلاب فرهنگی‏، ۲/۱۰/۱۳۶۰ (همان، ‏۱۵/۴۴۵). ۵۱. عبدالمجید معادیخواه، مسئولیت هماهنگی تبلیغات خارج از کشور، ۲۸/۱۱/۱۳۶۰ (همان، ‏۱۶/۶۴). ۵۲. محمدرضا مهدوی کنی، عضو فقهای شورای نگهبان‏، ۲۱/۱۲/۱۳۶۰ (همان، ‏۱۶/۱۰۱). ۵۳. حبیب‌الله عسکراولادی، عضو هیئت امنای بنیاد ۱۵ خرداد، ۲۹/۲/۱۳۶۱ (همان، ‏۱۶/۲۵۵). ۵۴. یوسف صانعی، عضو شورای عالی بازسازی مناطق جنگی‏، ۱۸/۳/۱۳۶۱ (همان، ‏۱۶/۳۱۰) (← مقاله صانعی، یوسف). ۵۵. سیدمحمد موسوی خوئینی، سرپرستی حجاج ایرانی‏، ۱۴/۵/۱۳۶۱ (همان، ‏۱۶/۴۰۰) (← مقاله بعثه حج). ۵۶. محمدمهدی ربانی املشی، عضو فقهای شورای نگهبان پس از استعفای یوسف صانعی‏، ۲۸/۱۰/۱۳۶۱ (همان، ‏۱۷/۲۴۲). ۵۷. محمدعلی صدوقی، نظارت بر انتخابات شورای عالی قضایی، ۵/۱۱/۱۳۶۱ (همان، ‏۱۷/۲۵۶). ۵۸. محمد امامی کاشانی، عضو فقهای شورای نگهبان‏، ۱۱/۴/۱۳۶۲ (همان، ‏۱۷/۵۱۲) (← مقاله امامی کاشانی، محمد). ۵۹. محمد مؤمن، عضو فقهای شورای نگهبان‏، ۱۱/۴/۱۳۶۲ (همان، ‏۱۷/۵۱۳) (← مقاله مؤمن، محمد). ۶۰. محمد محمدی گیلانی، عضویت در جمع فقهای شورای نگهبان‏، ۱۲/۴/۱۳۶۲ (همان، ‏۱۷/۵۱۴) (← مقاله محمدی گیلانی، محمد). ۶۱. حسن صانعی، سرپرستی بنیاد ۱۵ خرداد، ۲۲/۴/۱۳۶۲ (همان، ‏۱۸/۱) (← مقاله صانعی، حسن). ۶۲. علی شریعتمداری، احمد احمدی، عبدالکریم سروش، مصطفی معین، نخست‌وزیر، وزیر فرهنگ و آموزش عالی، وزیر ارشاد اسلامی و دو نفر دانشجو به انتخاب جهاد دانشگاهی‏، عضو ستاد انقلاب فرهنگی، ۸/۶/۱۳۶۲ (همان، ‏۱۸/۸۳) (← مقاله شورای عالی انقلاب فرهنگی). ۶۳. سیدعلی خامنه‌ای، سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی، اکبر هاشمی رفسنجانی (رؤسای سه قوه)، محمدرضا مهدوی کنی، سیدکاظم اکرمی (وزیر آموزش و پرورش)، سیدرضا داوری، نصرالله پورجوادی و محمدرضا هاشمی‏، اعضای جدید ستاد انقلاب فرهنگی، ۱۹/۹/۱۳۶۳ (همان، ‏۱۹/۱۱۰ ـ ۱۱۱) (← مقاله شورای عالی انقلاب فرهنگی). ۶۴. محمدعلی صدوقی، نظارت بر انتخابات شورای عالی قضایی، ۵/۳/۱۳۶۴ (همان، ‏۱۹/۲۶۹). ۶۵. مهدی کروبی، سرپرستی حجاج ایرانی، ۲۸/۴/۱۳۶۴ (همان، ‏۱۹/۳۲۱) (← مقاله بعثه حج). ۶۶. مهدی کروبی، سرپرستی حجاج ایرانی در سال‌های بعد‏، ۷/۷/۱۳۶۴ (همان، ‏۱۹/۳۹۴). ۶۷. لطف‌الله صافی گلپایگانی، احمد جنتی، ابوالقاسم خزعلی، عضو فقهای شورای نگهبان، ۲۲/۳/۱۳۶۵ (همان، ‏۲۰/۵۹). ۶۸. مهدی کروبی، سرپرستی حجاج ایرانی‏، ۱۸/۶/۱۳۶۶ (همان، ‏۲۰/۳۷۸). ۶۹. احمد جنتی رسیدگی به انتخابات گرگان، اردیبهشت ۱۳۶۷ (همان، ‏۲۱/۴۳) (← مقاله جنتی، احمد). ۷۰. محمد یزدی، عضو فقهای شورای نگهبان پس از لطف‌الله صافی گلپایگانی‏، ۴/۴/۱۳۶۷ (همان، ‏۲۱/۶۷). ۷۱. میرحسین موسوی، سرپرستی امور جانبازان و ایجاد تشکیلات مناسب، ۳/۹/۱۳۶۷ (همان، ‏۲۱/۱۹۹). ۷۲. احمد جنتی، تأیید ریاست وی بر سازمان تبلیغات اسلامی‏، ۱۴/۱/۱۳۶۸ (همان، ‏۲۱/۳۳۹). ۷۳. علی‌اکبر مشکینی، سیدحسن طاهری خرم آبادی، محمد مؤمن، اکبر هاشمی رفسنجانی، ابراهیم امینی، سیدعلی خامنه‌ای، میرحسین موسوی، حسن حبیبی، سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی، سیدمحمد موسوی خوئینی، محمد محمدی گیلانی، ابوالقاسم خزعلی، محمد یزدی، محمد امامی کاشانی، احمد جنتی، محمدرضا مهدوی کنی، احمد آذری قمی، محمدرضا توسلی، مهدی کروبی و عبدالله نوری‏، شورای بازنگری در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، ۴/۲/۱۳۶۸ (همان، ‏۲۱/۳۶۳) (← مقاله شورای بازنگری قانون اساسی). ج) نمایندگی‌ها و امامت جمعه: گستردگی وظایف رهبری در یک نظام اسلامی و نیز پهناوربودن کشور ایران، ایجاب می‌کرد امام‌خمینی در جایگاه ولی فقیه و رهبر جمهوری اسلامی ایران، برخی از وظایف شرعی و قانونی خود را به افراد واگذار کند و به صورت غیر مستقیم به هدایت جامعه بپردازد. این موارد به این شرح است: ۱. علی‌اکبر ناطق نوری، نمایندگی روحانیت در ستاد مرکزی جهاد سازندگی، ۷/۴/۱۳۵۸ (همان، ‏۲۱/۶۵۲) (← مقاله ناطق نوری، علی‌اکبر). ۲. سیدهاشم موسوی زنجانی، نمایندگی ولی فقیه در زنجان‏، ۱۴/۴/۱۳۵۸ (همان، ‏۸/۴۴۸). ۳. سیدهادی خسروشاهی، نمایندگی در وزارت ارشاد ملی، ۲۳/۴/۱۳۵۸ (همان، ‏۹/۶۹). ۴. سیدعبدالحسین دستغیب، امام‌جمعه شیراز، ۹/۵/۱۳۵۸ (همان، ‏۹/۲۵۷) (← مقاله دستغیب، سیدعبدالحسین). ۵. سیدمهدی یثربی، امام‌جمعه کاشان‏، ۱۵/۵/۱۳۵۸ (همان، ‏۹/۲۶۶) (← مقاله امامان جمعه). ۶. محمد صدوقی، امام‌جمعه یزد، ۳۱/۵/۱۳۵۸ (همان، ‏۹/۳۱۹) (← مقاله صدوقی، محمد). ۷. قربانعلی درّی نجف‌آبادی، امام‌جمعه در شهر کرد و رسیدگی به امور شرعی و اجتماعی، ۱۷/۶/۱۳۵۸ (همان، ‏۹/۴۴۸) (← مقاله امامان جمعه). ۸. حسینعلی منتظری، امام‌جمعه تهران‏، ۲۱/۶/۱۳۵۸ (همان، ‏۹/۴۹۲) (← مقاله منتظری، حسینعلی). ۹. سیدحسین آیت‌اللهی، امام‌جمعه جهرم‏، ۱/۷/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۰/۸۶) (← مقاله امامان جمعه). ۱۰.عطاءالله اشرفی اصفهانی، امام‌جمعه کرمانشاه‏، ۱۴/۷/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۰/۲۲۵) (← مقاله اشرفی اصفهانی، عطاءالله). ۱۱. سیدیعقوب موسوی زنجانی، امام‌جمعه خدابنده‏، ۱۴/۷/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۰/۲۲۶) (← مقاله امامان جمعه). ۱۲. اسدالله ایمانی، امام‌جمعه کازرون و تصدی امور حسبیه‏، ۱۶/۷/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۰/۲۴۰) (← مقاله امامان جمعه). ۱۳. سیداسدالله مدنی، نمایندگی ولی فقیه و امام‌جمعه همدان‏، ۲۱/۷/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۰/۲۸۰) (← مدنی، سیداسدالله). ۱۴. سیدکاظم نورمفیدی، امام‌جمعه گرگان‏، ۱/۸/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۰/۳۱۸) و نمایندگی ولی فقیه ۱۱/۹/۱۳۶۱ (همان، ‏۱۷/۱۱۶) (← مقاله نورمفیدی، سیدکاظم). ۱۵. سیدجلال‌الدین طاهری اصفهانی، امام‌جمعه اصفهان‏، ۲/۸/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۰/۳۲۹) (← طاهری اصفهانی، سیدجلال‌الدین). ۱۶. سیدروح‌الله خاتمی، امام‌جمعه اردکان یزد‏، ۳/۸/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۰/۳۴۱) (← خاتمی، سیدروح‌الله). ۱۷. سیداسدالله مدنی، نمایندگی ولی فقیه و امام‌جمعه تبریز، ۱۲/۸/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۰/۴۵۰). ۱۸. میرزابیوک‌آقا مروّج، امام‌جمعه اردبیل و رسیدگی به مشکلات منطقه‏، ۱۳/۸/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۰/۴۶۴) (← مقاله امامان جمعه). ۱۹. هادی روحانی، امام‌جمعه بابل‏، ۱۴/۸/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۰/۴۸۲) (← مقاله امامان جمعه). ۲۰. سیدمحمدجواد رکنی حسینی، امام‌جمعه بندرلنگه‏، ۱۴/۸/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۰/۴۸۴) (← مقاله امامان جمعه). ۲۱. احمد جنتی، امام‌جمعه اهواز، ۲۰/۸/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۱/۴۰). ۲۲. سیدعبدالعلی لاری، امام‌جمعه لار، ۲۰/۸/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۱/۴۱) (← مقاله امامان جمعه). ۲۳. محمدباقر رفیعی، امام‌جمعه شهر ری‏، ۲۳/۸/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۱/۴۸) (← مقاله امامان جمعه). ۲۴. هبةالله یکتایی، امام‌جمعه خلخال‏، ۲۶/۹/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۱/۳۱۹) (← مقاله امامان جمعه). ۲۵. سیدعلی خامنه‌ای، امام‌جمعه تهران‏، ۲۴/۱۰/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۲/۱۱۶). ۲۶. سیدصالح طاهری، امام‌جمعه اهواز، ۲۷/۲/۱۳۵۹ (همان، ‏۱۲/۳۰۰) (← مقاله امامان جمعه). ۲۷. ابوالقاسم دانش آشتیانی، امام‌جمعه آشتیان‏، ۳۰/۲/۱۳۵۹ (همان، ‏۱۲/۳۱۶) (← مقاله امامان جمعه). ۲۸. هاشم تقدیری، امام‌جمعه سنقر، ۳۰/۲/۱۳۵۹ (همان، ‏۱۲/۳۱۷) (← مقاله امامان جمعه). ۲۹. ابوالحسن شیرازی، امام‌جمعه مشهد، ۲۷/۳/۱۳۵۹ (همان، ‏۱۲/۴۴۵) (← مقاله شیرازی، ابوالحسن). ۳۰. محمدحسن قدیری، امام‌جمعه کوهپایه و رسیدگی به امور مذهبی و اجتماعی، ۵/۴/۱۳۵۹ (همان، ‏۱۲/۴۷۳) (← مقاله قدیری، محمدحسن). ۳۱. سیدمهدی امام جمارانی، نمایندگی ولی فقیه در اوقاف‏، بنا به تصویب شورای انقلاب، ‏۲۶/۵/۱۳۵۹ (همان، ‏۱۳/۱۲۲) (← مقاله امام جمارانی، سیدمهدی). ۳۲. محمدعلی نظام‌زاده، نمایندگی ولی فقیه در اوقاف، بنا به تصویب شورای انقلاب‏، ۲۶/۵/۱۳۵۹‏ (همان، ‏۱۳/۱۲۳). ۳۳. محمدرضا مهدوی کنی، نمایندگی در هیئت حل اختلاف با سیدابوالحسن بنی‌صدر، ۱۲/۱/۱۳۶۰ (همان، ‏۱۴/۲۴۸). ۳۴. هادی باریک‌بین، امام‌جمعه قزوین‏، ۸/۴/۱۳۶۰ (همان، ‏۱۴/۵۱۴) (← مقاله باریک‌بین، هادی). ۳۵. سیدهاشم رسولی محلاتی، نمایندگی در بنیاد مسکن انقلاب اسلامی‏، ۷/۶/۱۳۶۰ (همان، ‏۱۵/۱۳۳) (← مقاله رسولی محلاتی، سیدهاشم). ۳۶. مسلم ملکوتی، نمایندگی ولی فقیه و امام‌جمعه در تبریز، ۲۱/۸/۱۳۶۰ (همان، ‏۱۵/۳۵۲) (← مقاله ملکوتی، مسلم). ۳۷. محمدصادق (محی‌الدین) حائری شیرازی، امام‌جمعه شیراز، ۱۰/۱۰/۱۳۶۰ (همان، ‏۱۵/۴۶۱) (← مقاله حائری شیرازی، محی‌الدین). ۳۸. عبدالله نوری، نمایندگی ولی فقیه در جهاد سازندگی‏، ۱۳/۱۰/۱۳۶۰ (همان، ‏۱۵/۴۶۲). ۳۹. سیدعلی غیوری، نمایندگی ولی فقیه در هلال احمر، ۱۳/۲/۱۳۶۱ (همان، ‏۱۶/۲۴۳). ۴۰. محسن قرائتی، نمایندگی ولی فقیه در سازمان نهضت سوادآموزی‏، ۲۱/۲/۱۳۶۱ (همان، ‏۱۶/۲۴۸). ۴۱. سیدمیرآقا (سیداسماعیل) موسوی زنجانی، امام‌جمعه زنجان‏، ۲۶/۳/۱۳۶۱ (همان، ‏۱۶/۳۳۴) و نمایندگی ولی فقیه در استان زنجان ۵/۵/۱۳۶۲ (همان، ‏۱۸/۲۴) (← مقاله امامان جمعه). ۴۲. سیدروح‌الله خاتمی، نمایندگی ولی فقیه و امام‌جمعه یزد، ۱۵/۴/۱۳۶۱ (همان، ‏۱۶/۳۷۳). ۴۳. سیدکاظم حسینی میانجی، امام‌جمعه خرم‌آباد، ۴/۷/۱۳۶۱ (همان، ‏۱۷/۷) (← مقاله امامان جمعه). ۴۴. محمدعلی موحدی کرمانی، امام‌جمعه کرمانشاه‏، ۲۷/۸/۱۳۶۱ (همان، ‏۱۷/۹۷) (← مقاله امامان جمعه). ۴۵. صادق احسان‌بخش، نمایندگی ولی فقیه در استان گیلان‏، ۸/۱۰/۱۳۶۱ (همان، ‏۱۷/۱۹۸) (← مقاله احسان‌بخش، صادق). ۴۶. حیدرعلی جلالی خمینی، امام‌جمعه خمین، ۲/۱۲/۱۳۶۱ (موقت) (همان، ‏۱۷/۳۴۵) و ۷/۶/۱۳۶۲ (همان، ‏۱۸/۷۶) (← مقاله جلالی خمینی، حیدرعلی). ۴۷. سیدمهدی یثربی، نمایندگی ولی فقیه در منطقه کاشان، ۴/۲/۱۳۶۲ (همان، ‏۱۷/۴۰۹) (وی از پیش امام‌جمعه کاشان بوده‌است) (← مقاله امامان جمعه). ۴۸. محمد هاشمی، نمایندگی امام‌خمینی در سازمان صدا و سیما برای به‌عهده‌گرفتن همه مسئولیت‌های مدیر عامل، ۴/۴/۱۳۶۲ (همان، ‏۱۷/۵۰۵) (← مقاله هاشمی، محمد). ۴۹. سیدکاظم حسینی میانجی، نمایندگی ولی فقیه در استان لرستان، ۵/۴/۱۳۶۲ (همان، ‏۱۷/۵۰۷). ۵۰. سیدابوالحسن موسوی همدانی، امام‌جمعه همدان‏، ۱۰/۷/۱۳۶۳ (همان، ‏۱۹/۸۴) (← مقاله امامان جمعه). ۵۱. سیدمحمد مدنی بروجنی، نمایندگی ولی فقیه در بوشهر، ۱۷/۸/۱۳۶۳ (همان، ‏۱۹/۱۰۲) (← مقاله امامان جمعه). ۵۲. سیدمهدی امام جمارانی، تصدی امور مربوط به ولی فقیه در اوقاف، ۲۵/۱۰/۱۳۶۳ (همان، ‏۱۹/۱۲۷). ۵۳. حسین زرندی، نمایندگی ولی فقیه و امام‌جمعه در کرمانشاه‏، ۲۲/۳/۱۳۶۴ (همان، ‏۱۹/۲۷۷) (← مقاله امامان جمعه). ۵۴. محمدرضا ناصری یزدی، نمایندگی ولی فقیه و امام‌جمعه در شهرکرد، ۲۰/۴/۱۳۶۶ (همان، ‏۲۰/۳۰۵) (← مقاله امامان جمعه). ۵۵. محمدعلی انصاری، نمایندگی در بررسی انتخابات مجلس شورای اسلامی، اردیبهشت ۱۳۶۷ (همان، ‏۲۱/۳۱) (← مقاله انصاری، محمدعلی). ۵۶. محمدعلی صدوقی، نمایندگی ولی فقیه و امام‌جمعه در یزد، ۱۳/۸/۱۳۶۷ (همان، ‏۲۱/۱۸۳) (← مقاله امامان جمعه). ۵۷. ابراهیم فاضل فردوسی، نمایندگی ولی فقیه و امام‌جمعه در بوشهر، ۲/۹/۱۳۶۷ (همان، ‏۲۱/۱۹۷) (← مقاله امامان جمعه). ۵۸. غلامحسین جمی، ادامه نمایندگی ولی فقیه و امام‌جمعه در آبادان‏، ۷/۱۰/۱۳۶۷ (همان، ‏۲۱/۲۱۶) (← مقاله جمی، غلامحسین). ۵۹. محی‌الدین فاضل هرندی، نمایندگی در هیئت هفت‌نفره واگذاری زمین‏، ۹/۲/۱۳۶۸ (همان، ‏۲۱/۳۷۲) (← مقاله هیئت‌های هفت‌نفره). منصب‌ها و مأموریت‌های قضایی: نصب‌های قضایی مربوط به افرادی است که امام‌خمینی در مقام رهبری جمهوری اسلامی آنان را به سمت‌های قضایی گماشته‌است. این نصب‌ها پیش از استقرار نهادهای قانونی در کشور از فراوانی قابل توجهی برخوردار است و گاهی نصب قاضی در شهرهای کوچک را نیز شامل می‌شود؛ اما پس از رسمیت‌یافتن قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در ۱۲ آذر ۱۳۵۸و استقرار نهاد قضایی قانونی، نصب‌ها در این حوزه نوعاً در چارچوب قانون اساسی صورت گرفته‌است؛ در عین حال پس از مشاهده ضعف‌هایی در عملکرد شورای عالی قضایی، امام‌خمینی افرادی را به صورت مستقل برای رسیدگی به امور قضایی نصب کرده‌است: ۱. (محمد)صادق خلخالی، تشکیل و ریاست دادگاه انقلاب اسلامی‏، ۵/۱۲/۵۷ (همان، ۶/۲۱۵) (← مقاله خلخالی، محمدصادق). ۲. مهدی هادوی‏، دادستانی کل انقلاب اسلامی، ۹/۱۲/۱۳۵۷ (همان، ‏۶/۲۶۸). ۳. جعفر صبوری، قاضی دادگاه انقلاب کاشان‏، ۱۷/۱/۱۳۵۸ (همان، ‏۶/۴۸۳). ۴. حسن شریعتی و مرتضی مقتدایی‏، قاضی شرع خرمشهر، ۱۹/۱/۱۳۵۸ (همان، ‏۶/۵۱۱). ۵. علی تهرانی، قاضی شرع دادگاه‌های انقلاب خراسان‏، ۲۴/۱/۱۳۵۸ (همان، ‏۷/۵) (← مقاله تهرانی، علی). ۶. سیدکاظم نورمفیدی، قاضی شرع گرگان و حومه، ۱/۲/۱۳۵۸ (همان، ‏۷/۷۲). ۷. مرتضی مقتدایی، قاضی شرع ملایر و زنجان‏، ۱۸/۲/۱۳۵۸ (همان، ‏۷/۲۰۶). ۸. عبدالله جوادی آملی، قاضی دادگاه‌های انقلاب در آمل، ۲۵/۳/۱۳۵۸ ‏ (همان، ‏۸/۱۶۴) (← مقاله جوادی آملی، عبدالله). ۹. علی احمدی میانجی، قاضی شرع در میانه‏، ۷/۴/۱۳۵۸ (همان، ‏۸/۳۲۳). ۱۰. احمد آذری قمی، دادستان دادگاه انقلاب تهران‏، ۱۱/۴/۱۳۵۸ (همان، ‏۸/۳۵۷) (← مقاله آذری قمی، احمد). ۱۱. سیدحسین موسوی تبریزی، قاضی شرع در تبریز و ارومیه‏، ۱۲/۴/۱۳۵۸ (همان، ‏۸/۳۶۵) (← مقاله موسوی تبریزی، سیدحسین). ۱۲. سیدمحمد جعفری ورامینی، رسیدگی به مشکلات زندان قصر، ۱۶/۴/۱۳۵۸ (همان، ‏۸/۴۹۳). ۱۳. سیدکرامت‌الله ملک‌حسینی، رسیدگی به وضع زندانیان در یاسوج، ۱۷/۴/۱۳۵۸ (همان، ‏۸/۵۱۸). ۱۴. سیدمحمدتقی شاهرخی، قاضی شرع دادگاه‌های بروجرد، ۱/۵/۱۳۵۸ (همان، ‏۹/۲۱۴). ۱۵. عبدالجواد جبل‌عاملی، قاضی شرع دادگاه سده اصفهان، ۳/۵/۱۳۵۸ (همان، ‏۹/۲۴۰). ۱۶. حسین اکبری، قاضی دادگاه‌های انقلاب آبادان و خرمشهر، ۸/۵/۱۳۵۸ (همان، ‏۹/۲۵۳). ۱۷. علی قدوسی، دادستانی کل انقلاب اسلامی، ۱۵/۵/۱۳۵۸ (همان، ‏۹/۲۶۴) (← مقاله قدوسی، علی). ۱۸. محمد مؤمن قمی، سرپرستی امور زندانیان قم، رسیدگی به کار دادگاه‌ها و اداره امور ستاد انقلاب اسلامی و...، ۱۸/۵/۱۳۵۸ (همان، ‏۹/۲۷۰). ۱۹. احمد مطهری، قاضی دادگاه‌های انقلاب خراسان، ۲۷/۵/۱۳۵۸ (همان، ‏۹/۲۸۷). ۲۰. مهدی بازرگان، تشکیل دادگاه محاکمه خیانتکاران (رؤسای ادارات کشوری و امنیتی و نظامی‏)، از طریق دادگستری، ۲/۶/۱۳۵۸ (همان، ‏۹/۳۲۴). ۲۱. حسن تهرانی، قاضی شرع دادگاه‌های انقلاب اسلامی قم‏، ۲/۶/۱۳۵۸ (همان، ‏۹/۳۴۷). ۲۲. علی احمدی میانجی، رسیدگی به مشکلات قضایی اهالی مشکین‌شهر و دشت مغان، ۷/۶/۱۳۵۸ (همان، ‏۲۱/۶۵۹). ۲۳. طه مقدسی، قاضی دادگاه‌های انقلاب اسلامی محلات و شهرهای مجاور‏، ۱۱/۶/۱۳۵۸ (همان، ‏۹/۳۸۱). ۲۴. محمدحسن امراللهی، حاکم دادگاه‌های صنفی تهران و قم‏، ۱۶/۶/۱۳۵۸ (همان، ‏۹/۴۴۷). ۲۵. حسین اکبری، قاضی شرع دادگاه انقلاب کرج‏، ۲۱/۶/۱۳۵۸ (همان، ‏۹/۴۹۳). ۲۶. محمد حسینی کاشانی، قاضی دادگاه انقلاب اسلامی کازرون‏، ۶/۷/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۰/۱۴۸). ۲۷. احمد مطهری، قاضی شرع دادگاه انقلاب کرج‏، ۸/۷/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۰/۱۷۰). ۲۸. اسماعیل فردوسی‌پور، قاضی شرع دادگاه انقلاب اسلامی مشهد، ۸/۷/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۰/۱۷۱). ۲۹. سیدمحمد حسینی بهشتی، ریاست دیوان عالی کشور، ۴/۱۲/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۲/۱۶۳). ۳۰. سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی، ریاست دادستانی کل کشور، ۴/۱۲/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۲/۱۶۴). ۳۱. حسینعلی منتظری، احراز اجتهاد قضات داوطلب در شورای عالی قضایی، ۲۰/۳/۱۳۵۹ (همان، ‏۱۲/۴۱۱). ۳۲. سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی، ریاست دیوان عالی کشور، ۸/۴/۱۳۶۰ (همان، ‏۱۴/۵۱۲). ۳۳. محمدمهدی ربانی املشی، ریاست دادستانی کل کشور، ۸/۴/۱۳۶۰ (همان، ‏۱۴/۵۱۳). ۳۴. محمدعلی صدوقی، نظارت بر انتخابات شورای عالی قضایی‏، ۱/۵/۱۳۶۰ (همان، ‏۱۵/۴۸). ۳۵. حسینعلی منتظری، تأیید صلاحیت قضات جهت عضویت در شورای عالی قضایی، ۳/۷/۱۳۶۰ (همان، ‏۱۵/۲۵۲). ۳۶. محمد محمدی گیلانی، رفع مشکلات شرعی شهرداری تهران، ۹/۸/۱۳۶۱ (همان، ‏۱۷/۷۲). ۳۷. سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی «رئیس دیوان عالی کشور»، میرحسین موسوی «نخست‌وزیر»، محمد امامی کاشانی «رئیس دیوان عدالت اداری»، مصطفی محقق «رئیس بازرسی کل کشور»، علی‌اکبر ناطق نوری «وزیر کشور» و غلامرضا آقازاده «وزیر مشاور»، عضو ستاد پیگیری فرمان هشت‌ماده‌ای، ۴/۱۰/۱۳۶۱ (همان، ‏۱۷/۱۷۲) (← مقاله فرمان هشت‌ماده‌ای). ۳۸. سیدجعفر کریمی، ریاست محکمه قضات‏، ۹/۱۰/۱۳۶۱ (همان، ‏۱۷/۱۹۹) (← مقاله کریمی، سیدجعفر). ۳۹. سیدمحمد ابطحی (← مقاله دفتر امام‌خمینی)، محمدمهدی گیلانی، سیدجعفر کریمی، سیدحسن طاهری و مهدی قاضی، موافقت با عضویت آنان در ستاد اصلاح امور زندان‌ها، ۲/۳/۱۳۶۲ (همان، ‏۱۷/۴۵۰). ۴۰. حسینعلی منتظری، احراز صلاحیت افراد پیشنهادی برای شورای عالی قضایی، ۳/۳/۱۳۶۲ (همان، ‏۱۷/۴۵۱). ۴۱. حسینعلی منتظری، تأیید صلاحیت نامزدهای عضویت در شورای عالی قضایی، ۲۱/۳/۱۳۶۲ (همان، ‏۱۷/۴۸۸). ۴۲. یوسف صانعی، دادستان کل کشور، ۱۹/۱۰/۱۳۶۱ (همان، ۱۷/۲۳۱) و ابقا در این سمت پس از استعفا، ۱۱/۳/۱۳۶۴ (همان، ‏۱۹/۲۷۱). ۴۳.حسینعلی منتظری، بررسی صلاحیت نامزدهای شورای عالی قضایی، ۱۶/۳/۱۳۶۴ (همان، ‏۱۹/۲۷۴). ۴۴. سیدمحمد موسوی خوئینی‏، ریاست دادستانی کل کشور، ۱۹/۴/۱۳۶۴ (همان، ‏۱۹/۳۱۳). ۴۵. محمد یزدی به همراه سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی و دو تن از فقهای شورای نگهبان، هیئت تعیین حدود تعزیرات، ۲۸/۸/۱۳۶۴ (همان، ‏۱۹/۴۲۳ ـ ۴۲۴). ۴۶. سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی، ریاست دیوان عالی کشور، ۷/۴/۱۳۶۵ (همان، ‏۲۰/۶۶). ۴۷. علی فلاحیان، دادستان دادسرای ویژه روحانیت‏، ۲۵/۳/۱۳۶۶ (همان، ‏۲۰/۲۸۴) (← مقاله دادگاه ویژه روحانیت). ۴۸. علی رازینی، حاکم شرع دادگاه ویژه روحانیت‏، ۲۵/۳/۱۳۶۶ (همان، ‏۲۰/۲۸۵). ۴۹. هادی مروی، ابقا در مقام ریاست دادگاه عالی انتظامی قضات پس از مصوبه مجلس شورای اسلامی، ۲۵/۹/۱۳۶۷ (همان، ‏۲۱/۲۱۳). ۵۰. حسینعلی نیری و سیدابراهیم رئیسی، رسیدگی به وضعیت قضایی شهرهای سمنان و سیرجان، اسلام‌آباد و دورود، ۱۱/۱۰/۱۳۶۷ (همان، ‏۲۱/۲۲۷). ۵۱. حسینعلی نیری و سیدابراهیم رئیسی، رسیدگی به مشکلات قضایی سیرجان و دورود، ۲۳/۱۰/۱۳۶۷ (همان، ‏۲۱/۲۳۵). ۵۲. حسینعلی نیری و سیدابراهیم رئیسی، رسیدگی به پرونده‌های راکد در شورای عالی قضایی راجع به حدود و قصاص، ۱/۱۱/۱۳۶۷ (همان، ‏۲۱/۲۴۵). منصب‌های شرعی و مأموریت‌های تبلیغی: مقصود نصب‌هایی است که امام‌خمینی در جایگاه مرجعیت دینی و فقیه جامع شرایط انجام داده و حوزه فعالیت منصوبان نیز در امور مذهبی و تبلیغ دینی یا در خارج کشور بوده‌است: ۱. عبدالجلیل جلیلی کرمانشاهی، تولیت مدرسه علمیه در کرمانشاه‏، اسفند ۱۳۴۶‏ (همان، ‏۲۱/۵۸۳). ۲. محمد امامی کاشانی، نظارت بر مدرسه و مسجد سپهسالار (شهید مطهری)، ۲۹/۱۱/۱۳۵۷ (همان، ‏۶/۱۸۶). ۳. سیدمحمدباقر خوانساری، امام جماعت مسجد بازار تهران، ۷/۱۲/۱۳۵۷ (همان، ‏۶/۲۵۴) و ۲۴/۱۰/۱۳۵۸ (همان، ۱۲/۱۱۷) (← مقاله خوانساری، سیدمحمدتقی). ۴. محمدباقر ابطحی، فعالیت مذهبی در اقلید فارس، ۱۳/۱۲/۵۷ (همان، ۶/۳۰۴). ۵. محی‌الدین انواری، امام جماعت مسجد جامع نارمک، ۲۳/۱۲/۱۳۵۷ (همان، ‏۶/۳۷۴). ۶. محمد اشرفی، ادامه اقامت و فعالیت‌های تبلیغی در خوزان همایونشهر، ۵/۲/۱۳۵۸ (همان، ۷/۱۲۲) (← مقاله اشرفی اصفهانی، عطاءالله). ۷. سیدعبدالستار محمدی میانجی، امام جماعت در میانه،‏ ۱۸/۲/۱۳۵۸ (همان، ‏۷/۲۰۳). ۸. صادق احسان‌بخش و سیدعبدالله ضیایی، سرپرستی بقاع متبرکه گیلان‏، ۲۱/۲/۱۳۵۸ (همان، ‏۷/۲۴۳). ۹. محمدمهدی ربانی املشی، رسیدگی به وضع مذهبی و تبلیغی مازندران و گیلان، ۲۸/۲/۱۳۵۸ (همان، ‏۲۱/۶۵۰). ۱۰. سیدرضا برقعی، عزیمت به منطقه خلیج فارس و قطر جهت رسیدگی به وضع شیعیان، ۱/۳/۱۳۵۸ و ۱۸/۶/۱۳۵۸ (همان، ‏۷/۴۱۷ و ‏۹/۴۷۲). ۱۱. سیدمحمدجواد رکنی حسینی، فعالیت مذهبی در بندرلنگه، ۹/۳/۱۳۵۸ (همان، ‏۸/۲۱). ۱۲. حسین نوری همدانی، رسیدگی به وضع دانشجویان ایرانی مقیم اروپا، ۳۰/۳/۱۳۵۸ (همان، ‏۸/۲۱۳). ۱۳. محمدباقر غروی، بازگشت به قصر شیرین و ادامه فعالیت تبلیغی و مذهبی‏، ۱۲/۴/۱۳۵۸ (همان، ‏۸/۳۶۶). ۱۴. هادی نیری، بازگشت به میانه جهت اصلاح امور اجتماعی و مذهبی‏، ۱۶/۴/۱۳۵۸ (همان، ‏۸/۵۰۰). ۱۵. سیدمحمد سجادی اصفهانی، رسیدگی به وضع مردم جنگزده لبنان‏، ۲۷/۶/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۰/۲۹). ۱۶. علیرضا جوادی، اعزام به روستای تنکمان کرج جهت انجام امور مذهبی و اقدام در باره عمران و آبادانی‏، ۲۸/۶/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۰/۳۰). ۱۷. سیدعباس مُهری، امام‌جمعه در کویت‏، ۲/۷/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۰/۹۰) (← مقاله مهری، سیدعباس). ۱۸. حیدرعلی جلالی خمینی، رسیدگی به مشکلات ایرانیان مقیم قطر، ۹/۷/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۰/۱۹۰). ۱۹. محمدعلی امینیان، انجام فعالیت‌های دینی در رشت، ۱۹/۷/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۰/۲۶۲). ۲۰. رمضانعلی قوچانی، انجام امور مذهبی در قوچان‏، ۲۱/۷/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۰/۲۸۲). ۲۱. محمدباقر رفیعی، امام جماعت صحن حضرت عبدالعظیم‏، ۴/۸/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۰/۳۵۵). ۲۲. حسین نوری همدانی، رسیدگی به وضع دانشجویان ایرانی مقیم اروپا، ۱۹/۸/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۱/۲۷). ۲۳. محمد منهاج، تبلیغ احکام اسلام در استرالیا‏، ۲۴/۹/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۱/۲۳۹). ۲۴. حسین نوری همدانی، اعزام به هند، پاکستان و بنگلادش جهت رسیدگی به وضعیت مسلمانان و حوزه‌های علمیه، ۶/۱۰/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۱/۴۳۲). ۲۵. عباس واعظ طبسی، تولیت آستان قدس رضوی‏، ۱۵/۱/۱۳۵۹ (همان، ‏۱۲/۲۲۴) (← واعظ طبسی، عباس). ۲۶. محمدرضا رحمت، رسیدگی به امور مذهبی پاکستان‏، ۱۳/۳/۱۳۵۹ (همان، ‏۱۲/۳۷۱). ۲۷. حسین نوری همدانی، رسیدگی به مشکلات مذهبی ایرانیان خارج از کشور، ۱۸/۳/۱۳۵۹ (همان، ‏۱۲/۴۱۰). ۲۸. حسین راستی (← مقاله راستی کاشانی، حسین)، سیدجعفر کریمی، جلال‌الدین طاهرشمس، محسن دوزدوزانی، احمد صابری و علی افتخاری‏، تأیید عضویت در شورای مدیریت حوزه علمیه قم، ۸/۱۲/۱۳۵۹ (همان، ‏۱۴/۱۶۰) (← مقاله شورای مدیریت حوزه علمیه قم). ۲۹. سیدمحمدمهدی دستغیب‏، تولیت آستانه احمدبن‌موسی شاهچراغ، ۵/۹/۱۳۶۰ (همان، ‏۱۵/۳۹۰). ۳۰. محمد امامی کاشانی، تولیت مدرسه و مسجد شهید مطهری (سپهسالار)‏، ۱۲/۱۰/۱۳۶۱ (همان، ‏۱۷/۲۱۳). ۳۱. مجتبی حاج‌آخوند و محمدحسین زرندی (← مقاله امامان جمعه)، سرپرستی حوزه علمیه باختران، ۶/۱۱/۱۳۶۱ (همان، ‏۱۷/۲۵۸). ۳۲. سیداحمد فهری زنجانی، نمایندگی در لبنان و سوریه‏، ۲۸/۱۱/۱۳۶۱ (همان، ‏۱۷/۳۳۶). ۳۳. عباس شیرازی، سرپرستی مؤسسه اسلامی نارمک‏، ۱۵/۷/۱۳۶۲ (همان، ‏۱۸/۱۸۳). ۳۴. سیدمحمد ابطحی، سیدهاشم رسولی محلاتی، محمدرضا توسلی، حسن صانعی، محمد عبایی، محمدجواد کشمیری، سیدعلی قاضی عسگر‏، مسئولیت دبیرخانه مرکزی ائمه جمعه، ۲۹/۵/۱۳۶۳ (همان، ‏۱۹/۱۶). ۳۵. علی‌اکبر مشکینی، سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی، احمد جنتی، محمد فاضل (← فاضل لنکرانی، محمد)، محمدعلی شرعی، محمدرضا توسلی، حسن صانعی، ‏اعضای هیئت مؤسس مکتب خواهران (جامعة الزهرا)، ۳۱/۵/۱۳۶۳ (همان، ‏۱۹/۱۷) (← مقاله مکتب خواهران). ۳۶. محمدرضا مهدوی کنی، تولیت مدرسه مروی تهران‏، ۲۶/۶/۱۳۶۳ (همان، ‏۱۹/۷۱). ۳۷. غلامرضا رضوانی، امام جماعت مسجد سیدعزیزالله تهران‏، ۷/۱۲/۱۳۶۳ (همان، ‏۱۹/۱۷۴) (← رضوانی، غلامرضا). ۳۸. محمد عبایی خراسانی، نمایندگی ولی فقیه در دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم‏، ۲۵/۲/۱۳۶۴ (همان، ۱۹/۲۶۳) (← مقاله دفتر تبلیغات اسلامی). ۳۹. سیدمحمدعلی ابن‌الرضا، تولیت مؤسسه علمیه و خیریه ولی عصر(ع)، ۳۱/۲/۱۳۶۴ (همان، ‏۱۹/۲۶۶). ۴۰. احمد جنتی، حل اختلافات میان علمای شیراز، ۱۰/۴/۱۳۶۴ (همان، ‏۱۹/۳۰۶). ۴۱. محمد یزدی و محمد محمدی گیلانی، بررسی اموال غیر مجهول المالک‏، ۲۳/۲/۱۳۶۵ (همان، ۲۰/۴۳). ۴۲. محسن لبّانی، نظارت بر موقوفات مدرسه دینی مروی، ۲۹/۹/۱۳۶۵ (همان، ۲۰/۱۷۳). ۴۳. مهدی باقری کنی، نظارت بر یکی از موقوفات مدرسه مروی، ‏۲۹/۹/۱۳۶۵ (همان، ‏۲۰/۱۷۴). ۴۴. سیداحمد فهری، امام‌جمعه دمشق‏، ۱۲/۱۲/۱۳۶۶ (همان، ۲۰/۴۹۳). ۴۵. محمدعلی انصاری، مجید انصاری (← مقاله انصاری، مجید)، حسین جاویدی، محمدجواد کشمیری و حسین هاشمیان، هیئت سرپرستی مدارس طلاب کرمانی‌ها در قم و کرمان‏، ۲۴/۳/۱۳۶۷ (همان، ‏۲۱/۶۶). ۴۶. مهدی کروبی و حسن صانعی رسیدگی به اموال مجهول المالک، ۶/۲/۱۳۶۸ (همان، ‏۲۱/۳۶۵). منصب‌ها و مأموریت‌های نظامی و انتظامی: رهبری انقلاب اسلامی ایجاب می‌کرد امام‌خمینی پس از پیروزی انقلاب در حالی‌که تمامی نهادهای نظامی، امنیتی و انتظامی در حال سردرگمی یا فروپاشی به سر می‌بردند، با دخالت مستقیم، نظم و انضباط را به جامعه برگرداند که با ابتکار تأسیس کمیته‌های انقلاب در شهرها و محله‌ها این مسئولیت را به انجام رساند. ایشان در این دوره با نصب و اعزام افراد شناخته‌شده انقلابی در هر منطقه، تلاش کرد وضع امنیتی و انتظامی کشور را برای استقرار نهادهای قانونی آماده سازد؛ چنان‌که ایشان پس از استقرار نهادهای قانونی نیز در مقام فرماندهی کل قوا دست به انتصاباتی در حوزه نظامی و انتظامی زد. از سوی دیگر، صیانت فرهنگی از محیط‌های نظامی و ارتقای فرهنگ دینی نظامیان ایجاب می‌کرد ایشان نمایندگانی را در میان ارگان‌های نظامی و انتظامی بگمارد. افرادی که ایشان به یکی از منصب‌های نظامی گماشته یا در مجموعه نظامیان دارای مأموریت و مسئولیت بوده‌اند، عبارت‌اند از: ۱. محمدطاهر آل‌شبیر خاقانی، تشکیل کمیته انقلاب اسلامی در مناطق خوزستان، ۱/۱۲/۱۳۵۷ (همان، ۶/۲۱۰) (← مقاله خلق عرب). ۲. محمدعلی رضایی، تشکیل کمیته انقلاب اسلامی در تربت حیدریه، ۴/۱۲/۱۳۵۷ (همان، ۶/۲۱۴). ۳. سیداصغر ناظم‌زاده، رسیدگی به کمیته‌های انقلاب اسلامی قزوین، رشت، بندر انزلی، آستارا و شهرهای نزدیک دیگر، ۶/۱۲/۱۳۵۷ (همان، ۶/۲۲۲). ۴. قدرت‌الله علیخانی به همراه ابراهیم امیری، رسیدگی به کمیته‌های انقلاب اسلامی تاکستان، آبگرم، آوج، بویین زهرا و حومه، ۱۲/۱۲/۱۳۵۷ (همان، ۶/۲۹۸). ۵. بهاءالدین علم‌الهدی، رسیدگی به کمیته‌های انقلاب اسلامی اردبیل، کشت و صنعت دشت مغان و توابع و منطقه پارس‌آباد و مشکین شهر، ۱۳/۱۲/۱۳۵۷ (همان، ۶/۳۰۳). ‏ ۶. سیدحسین مطهری یزدی‏، تشکیل کمیته انقلاب اسلامی در فَشَم، ۱۶/۱۲/۱۳۵۷ (همان، ۶/۳۳۵). ۷. محمد فقیهی مرندی، رسیدگی به کمیته‌های انقلاب اسلامی مرند و ماکو، ۲۰/۱۲/۱۳۵۷ (همان، ۶/۳۶۸). ۸. ابراهیم امینی همراه با علی‌اکبر مسعودی، ‏سرکشی به امور کمیته‌های انقلاب اسلامی استان ساحلی و بنادر جنوب (هرمزگان)، ۲۳/۱۲/۱۳۵۷ (همان، ۶/۳۷۳). ۹. تقی ریاحی، وزیر دفاع (طبق پیشنهاد نخست‌وزیر دولت موقت و تصویب کلی شورای انقلاب‏)، ۱۱/۱/۱۳۵۸ (همان، ‏۲۱/۶۴۵) و برکناری در شهریور ۱۳۵۸ با دستور امام‌خمینی به نخست‌وزیر (همان، ۶/۲۰۷). ۱۰. صادق احسان‌بخش با همکاری سیدعبدالله ضیایی‏، رسیدگی به کمیته‌های انقلاب اسلامی رشت و حومه‏، ۱/۲/۱۳۵۸ (همان، ۷/۷۳). ۱۱. مصطفی صدوقی‏، نظارت بر کمیته‌های انقلاب اسلامی ساری، ۷/۲/۱۳۵۸ (همان، ‏۷/۱۴۲). ۱۲. مرتضی بنی‌فضل، رسیدگی به کمیته‌های انقلاب اسلامی شهر خوی و حومه، ۷/۴/۱۳۵۸ (همان، ‏۲۱/۶۵۱). ۱۳. مرتضی بنی‌فضل، رسیدگی به امور کمیته‌های انقلاب اسلامی آذربایجان شرقی و غربی، ۱۲/۴/۱۳۵۸ (همان، ‏۲۱/۶۵۴). ۱۴. محمدحسین کاشانی، رسیدگی به وضع کمیته‌های انقلاب اسلامی لرستان، ۸/۶/۱۳۵۸ (همان، ‏۹/۳۶۸). ۱۵. غلامحسین محمدی گلپایگانی، ارشاد و تبلیغ در پایگاه هوایی اصفهان، ۱۸/۶/۱۳۵۸ (همان، ‏۹/۴۷۳). ۱۶. حسن لاهوتی (سرپرست سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران‏)، شرکت در جلسات شورای عالی سپاه، ۲۵/۶/۱۳۵۸ (همان، ‏۹/۵۴۸) (← مقاله لاهوتی، حسن). ۱۷. هادی شادمهر، ریاست ستاد مشترک ارتش بنا بر اصل ۱۱۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران‏، ۱/۱۰/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۱/۳۶۵). ۱۸. سیدابوالحسن بنی‌صدر، (به نمایندگی از خود) فرماندهی کل قوا، ۳۰/۱۱/۱۳۵۸ (همان، ‏۱۲/۱۵۷) و برکناری در ۲۰/۳/۱۳۶۰ (همان، ‏۱۴/۴۲۰). ۱۹. سیدعلی خامنه‌ای، مشاور شورای عالی دفاع ملی‏، بر مبنای اصل یکصدودهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران‏، ۲۰/۲/۱۳۵۹ (همان، ‏۱۲/۲۸۱). ۲۰. مصطفی چمران، مشاور شورای عالی دفاع ملی‏، ۲۰/۲/۱۳۵۹ (همان، ‏۱۲/۲۸۲). ۲۱. فضل‌الله محلاتی، نمایندگی ولی فقیه در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ۲۸/۳/۱۳۵۹ (همان، ‏۱۲/۴۵۰). ۲۲. محمد امامی کاشانی، نمایندگی ولی فقیه در شهربانی‏، ۲۸/۳/۱۳۵۹ (همان، ۱۲/۴۵۱). ۲۳. مرتضی رضایی، فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ۲۸/۴/۱۳۵۹ (همان، ‏۱۳/۳۸). ۲۴. غلامرضا صفایی، ریاست اداره عقیدتی سیاسی ارتش‏، ۲۲/۱/۱۳۶۰ (همان، ‏۱۴/۲۸۲). ۲۵. غلامحسین کرباسچی، ریاست اداره سیاسی ایدئولوژیک ژاندارمری‏، فروردین، ۱۳۶۰ (همان، ‏۱۴/۲۸۳) (← مقاله تهرانی، محمدصادق). ۲۶. محمدمهدی موحدی کرمانی، نمایندگی ولی فقیه در شهربانی‏، ۱۹/۳/۱۳۶۰ (همان، ۱۴/۴۱۹). ۲۷. ولی‌الله فلاحی (جانشین رئیس ستاد مشترک ارتش)، واگذاری اختیارات فرماندهی کل قوا به ستاد مشترک، ۲۱/۳/۱۳۶۰ (همان، ۱۴/۴۲۱). ۲۸. سیدموسی نامجو، عضو شورای عالی دفاع‏، ۱۲/۴/۱۳۶۰‏ (همان، ‏۱۵/۳۵). ۲۹. محسن رضایی، فرماندهی کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ۲۰/۶/۱۳۶۰ (همان، ‏۱۵/۲۲۴) (← مقاله رضایی محسن). ۳۰. قاسمعلی ظهیرنژاد، ریاست ستاد مشترک ارتش‏، ۹/۷/۱۳۶۰ (همان، ‏۱۵/۲۶۵) (← مقاله ظهیرنژاد قاسمعلی). ۳۱. علی صیاد شیرازی، فرماندهی نیروی زمینی ارتش‏، ۹/۷/۱۳۶۰ (همان، ‏۱۵/۲۶۶) (← مقاله صیاد شیرازی، علی). ۳۲. اکبر هاشمی رفسنجانی، نمایندگی امام‌خمینی در شورای عالی دفاع‏، ۲۱/۷/۱۳۶۰ (همان، ‏۱۵/۳۰۲). ۳۳. قاسمعلی ظهیرنژاد، استفاده از اختیارات رهبری با مأموریت‌ها و وظایف نظامی، ۲۳/۷/۱۳۶۰ (همان، ‏۱۵/۳۰۸). ۳۴. سیدحسن طاهری خرم‌آبادی، نمایندگی ولی فقیه در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ۲۳/۹/۱۳۶۰(همان، ‏۱۵/۴۳۶) و ۸/۴/۱۳۶۲ (همان، ‏۱۷/۵۱۰) (← مقاله طاهری خرم‌آبادی، سیدحسن). ۳۵. علی‌اکبر ناطق نوری‏ (وزیر کشور)، تفویض اختیارات در امور نیروی انتظامی، ۲۷/۱۲/۱۳۶۰ (همان، ۱۶/۱۱۶). ۳۶. علی‌اکبر ناطق نوری، سرپرستی کمیته‌های انقلاب اسلامی، ۱۷/۵/۱۳۶۱ (همان، ‏۱۶/۴۰۸) (← مقاله کمیته انقلاب اسلامی). ۳۷. محمدرضا فاکر، نمایندگی ولی فقیه در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ۳/۶/۱۳۶۱ (همان، ‏۱۶/۴۳۹). ۳۸. سیدعلی خامنه‌ای، هماهنگی در امور ارتش و سپاه، ۱۵/۱/۱۳۶۲ (همان، ‏۱۷/۳۹۷). ۳۹. اسفندیار حسینی، فرماندهی نیروی دریایی ارتش‏، ۱۰/۲/۱۳۶۲ (همان، ‏۱۷/۴۲۰). ۴۰. هوشنگ صدیق، فرمانده نیروی هوایی ارتش، ۴/۹/۱۳۶۲ (همان، ‏۱۸/۲۳۰). ۴۱. اکبر هاشمی رفسنجانی، فرماندهی عملیات و الفجر، ۳۰/۱۱/۱۳۶۲ (همان، ‏۱۸/۳۵۵). ۴۲. علی‌اکبر آشتیانی، ریاست اداره عقیدتی سیاسی ژاندارمری‏، ۲۳/۴/۱۳۶۳ (همان، ‏۱۸/۵۰۸) (← مقاله آشتیانی، علی‌اکبر). ۴۳. قاسمعلی ظهیرنژاد، نمایندگی امام‌خمینی در شورای عالی دفاع‏، ۱/۸/۱۳۶۳ (همان، ‏۱۹/۸۷). ۴۴. اسماعیل سهرابی، ریاست ستاد مشترک ارتش‏، ۳/۸/۱۳۶۳ (همان، ‏۱۹/۸۸). ۴۵. علی سعیدی، مسئولیت حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ۲۹/۸/۱۳۶۳ (همان، ‏۱۹/۱۰۴). ۴۶. محمدحسین ملک‌زادگان، فرماندهی نیروی دریایی ارتش‏، ۶/۴/۱۳۶۴ (همان، ‏۱۹/۲۹۸). ۴۷. سیدعلی‌اکبر محتشمی‌پور (وزیر کشور)، سرپرستی کمیته‌های انقلاب اسلامی، ۲۱/۸/۱۳۶۴ (همان، ‏۱۹/۴۱۵) (← مقاله محتشمی‌پور، سیدعلی‌اکبر). ۴۸. سیدعلی‌اکبر محتشمی‌پور (وزیر کشور)، اختیارات فرماندهی کل قوا در نیروی انتظامی به وزیر کشور، ۲۲/۸/۱۳۶۴ (همان، ‏۱۹/۴۲۰). ۴۹. سیدسراج‌الدین موسوی، فرماندهی کل کمیته انقلاب اسلامی، ۱۱/۴/۱۳۶۵ (همان، ‏۲۰/۷۰) (← مقاله کمیته انقلاب اسلامی). ۵۰. علی صیاد شیرازی و محسن رفیق‌دوست، عضو شورای عالی دفاع‏، ۲۳/۴/۱۳۶۵ (همان، ‏۲۰/۷۳). ۵۱. حسین حسنی‌سعدی، فرماندهی نیروی زمینی ارتش‏، ۱۱/۵/۱۳۶۵ (همان، ۲۰/۸۵). ۵۲. منصور ستاری، فرماندهی نیروی هوایی ارتش‏، ۱۰/۱۱/۱۳۶۵ (همان، ‏۲۰/۱۹۳). ۵۳. احمد وحیدی، فرماندهی حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران، ۴/۱/۱۳۶۶ (همان، ‏۲۰/۲۳۶). ۵۴. سیدسراج‌الدین موسوی‏، نمایندگی امام‌خمینی در کمیته‌های انقلاب اسلامی، ۲۲/۵/۱۳۶۶ (همان، ‏۲۰/۳۵۸). ۵۵. علی شهبازی، ریاست ستاد مشترک ارتش‏، ۱۳/۲/۱۳۶۷ (همان، ‏۲۱/۳۸). ۵۶. اکبر هاشمی رفسنجانی، جانشینی فرماندهی کل قوا، ۱۲/۳/۱۳۶۷ (همان، ‏۲۱/۵۶). ۵۷. علی رازینی، تشکیل دادگاه ویژه تخلفات جنگ‏، ۲/۵/۱۳۶۷ (همان، ‏۲۱/۱۰۲). ۵۸. رسول منتجب‌نیا، ریاست سازمان عقیدتی ـ سیاسی شهربانی‏، ۲۴/۱۱/۱۳۶۷ (همان، ۲۱/۲۶۰). ۵۹. عبدالله نوری، نمایندگی ولی فقیه در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ۱۸/۱۲/۱۳۶۷ (همان، ‏۲۱/۳۱۳). منابع: ابن‌اثیر، علی‌بن‌محمد، الکامل فی التاریخ، بیروت، دار صادر، ۱۳۸۵ق؛ ابن‌سعد، محمد، الطبقات الکبری، تحقیق محمد عبدالقادر عطا، بیروت، دارالکتب العلمیه، چاپ اول، ۱۴۱۰ق؛ ابن‌کثیر، اسماعیل‌بن‌عمر، البدایة و النهایه، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۷ق؛ احمدی میانجی، علی، مکاتیب الرسول، تهران، دارالحدیث، چاپ اول، ۱۹۹۸م؛ امام‌خمینی، سیدروح‌الله، صحیفه امام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ پنجم، ۱۳۸۹ش؛ همو، المکاسب المحرمه، تهران، مؤسسه تنظیم ...، چاپ دوم، ۱۳۸۵ش؛ دهخدا، علی‌اکبر، لغتنامه دهخدا، تهران، دانشگاه تهران، چاپ اول، ۱۳۷۳ش؛ راغب اصفهانی، حسین‌بن‌محمد، مفردات الفاظ القرآن، تحقیق صفوان عدنان، بیروت ـ دمشق، دارالقلم ـ دارالشامیه، چاپ اول، ۱۴۱۲ق؛ سروش محلاتی، محمد، دین و دولت در اندیشه اسلامی، قم، بوستان کتاب، چاپ دوم، ۱۳۸۶ش؛ شوشتری، محمدتقی، قاموس الرجال، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۹ق؛ طبری، محمدبن‌جریر، تاریخ الامم و الملوک، تاریخ الطبری، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دارالتراث العربی، چاپ دوم، ۱۳۸۷ق؛ طوسی، محمدبن‌حسن، النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی، بیروت، دارالکتاب العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۰ق؛ فراهیدی، خلیل‌بن‌احمد، کتاب العین، تحقیق مهدی مخزومی و ابراهیم سامرایی، قم، هجرت، چاپ دوم، ۱۴۰۹ق؛ مفید، محمدبن‌محمد، المقنعه، قم، کنگره جهانی شیخ مفید، چاپ اول، ۱۴۱۳ق؛ مهرپور، حسین، مجموعه نظریات شورای نگهبان، دوره اول تیر ۱۳۵۹ ـ تیر ۱۳۶۵، تهران، کیهان، چاپ اول، ۱۳۷۱ش؛ نهج البلاغه، ترجمه سیدجمال‌الدین دین‌پرور، تهران، بنیاد نهج البلاغه، چاپ اول، ۱۳۷۹ش؛ واقدی، محمدبن‌عمر، المغازی، تحقیق مارسدن جونس، بیروت، اعلمی، چاپ سوم، ۱۴۰۹ق.

  1. فراهیدی، کتاب العین، ۷/۱۳۶؛ راغب، مفردات راغب، ۱/۸۰۷.
  2. دهخدا، فرهنگ‌لغت دهخدا، ۱۳/۱۹۹۰۸.
  3. دهخدا، فرهنگ‌لغت دهخدا، ۱۳/۱۹۱۲۶.
  4. مفید، المقنعه، ۸۱۰؛ طوسی، النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی، ۳۰۰.
  5. امام‌خمینی، مکاسب، ۲/۱۶۰.
  6. امام‌خمینی، مکاسب، ۲/۱۵۹.
  7. سروش محلاتی، دین و دولت در اندیشه اسلامی، ۴۲۳.
  8. ابن‌کثیر، البدایة و النهایه، ۵/۱۰۳.
  9. طبری، تاریخ الامم و الملوک، تاریخ الطبری، ۴/۱۲۷۴، ۱۴۳۸ و ۱۵۶۹.
  10. احمدی میانجی، مکاتیب الرسول،۳/۲۴۱.
  11. واقدی، المغازی، ۱/۲۵۴.
  12. واقدی، المغازی، ۳/۱۱۱۸.
  13. ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۵/۳۶.
  14. ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، ۳/۲۰۱.
  15. شوشتری، قاموس الرجال، ۹/۱۸.
  16. نهج البلاغه، ن۳۸، ۴۳۴.
  17. امام خمینی، صحیفه، ‏۱/۴۶.
  18. امام خمینی، صحیفه، ۲۱/۳۷۲.
  19. امام خمینی، صحیفه، ۲۰/۱۷۳.
  20. امام خمینی، صحیفه، ۱۲/۱۱۷.
  21. امام خمینی، صحیفه، ‏۲۱/۶۴۰ ـ ۶۴۱.
  22. امام خمینی، صحیفه، ‏۱۲/۱۶۳.
  23. امام خمینی، صحیفه، ‏۱۵/۲۶۵.
  24. امام خمینی، صحیفه، ‏۱۵/۲۲۴.
  25. امام خمینی، صحیفه، ‏۵/۴۲۶.
  26. امام خمینی، صحیفه، ‏۱۲/۲۸۱.
  27. امام خمینی، صحیفه، ‏۶/۵۴.
  28. امام خمینی، صحیفه، ۱/۲۸۰؛ ۱۲/۲۶۰؛ ۱۳/۳۵۶ و ‏۲۱/۳۸.
  29. امام خمینی، صحیفه، ۶/۲۰۷.
  30. ‏امام خمینی، صحیفه، ۲۱/۲۲۰.
  31. امام خمینی، صحیفه، ۵/۲۷۳.
  32. امام خمینی، صحیفه، ۵/۳۰۲.
  33. امام خمینی، صحیفه، ۵/۴۹۵.
  34. امام خمینی، صحیفه، ۵/۴۹۶.
  35. امام خمینی، صحیفه، ۶/۱۵۰.
  36. امام خمینی، صحیفه، ۶/۱۷۱.
  37. امام خمینی، صحیفه، ۶/۱۸۴ و ۱۹۶.
  38. امام خمینی، صحیفه، ۶/۲۰۹.
  39. امام خمینی، صحیفه، ۶/۲۱۶.
  40. امام خمینی، صحیفه، ۶/۲۶۰.
  41. امام خمینی، صحیفه، ۶/۳۰۵.
  42. امام خمینی، صحیفه، ۶/۳۲۲.
  43. امام خمینی، صحیفه، ۶/۳۶۹.
  44. امام خمینی، صحیفه، ۶/۴۲۹.
  45. امام خمینی، صحیفه، ۶/۴۵۵.
  46. امام خمینی، صحیفه، ۶/۵۰۷.
  47. امام خمینی، صحیفه، ۷/۱۵.
  48. امام خمینی، صحیفه، ‏۸/۲۵۳.
  49. امام خمینی، صحیفه، ‏۸/۳۵۶.
  50. امام خمینی، صحیفه، ‏۸/۲۴۸.
  51. امام خمینی، صحیفه، ‏۹/۴۷.
  52. امام خمینی، صحیفه، ‏۹/۱۰۹.
  53. امام خمینی، صحیفه، ‏۹/۲۰۷.
  54. امام خمینی، صحیفه، ‏۹/۲۷۲.
  55. امام خمینی، صحیفه، ‏۹/۳۴۸.
  56. امام خمینی، صحیفه، ‏۹/۳۵۳.
  57. امام خمینی، صحیفه، ‏۹/۳۵۵.
  58. امام خمینی، صحیفه، ‏۹/۳۷۴.
  59. امام خمینی، صحیفه، ‏۹/۴۰۴.
  60. امام خمینی، صحیفه، ‏۹/۴۸۷.
  61. امام خمینی، صحیفه، ‏۹/۵۵۲.
  62. امام خمینی، صحیفه، ‏۱۰/۸۵.
  63. امام خمینی، صحیفه، ‏۱۰/۱۰۵.
  64. امام خمینی، صحیفه، ‏۱۰/۱۹۳.
  65. امام خمینی، صحیفه، ‏۱۰/۳۷۱.
  66. امام خمینی، صحیفه،‏۱۰/۳۹۷
  67. امام خمینی، صحیفه، ‏۱۱/۲۸.
  68. امام خمینی، صحیفه، ‏۱۱/۱۱۶.
  69. امام خمینی، صحیفه، ‏۱۱/۲۰۹.
  70. امام خمینی، صحیفه، ‏۱۱/۲۳۰.
  71. امام خمینی، صحیفه، ‏۱۱/۲۴۶.
  72. امام خمینی، صحیفه، ‏۱۳/۲۵۳.
  73. امام خمینی، صحیفه، ‏۱۴/۱۱۰.
  74. امام خمینی، صحیفه، ‏۱۴/۳۳۴.
  75. امام خمینی، صحیفه، ‏۱۵/۵۴.
  76. امام خمینی، صحیفه، ‏۱۶/۴۳۸.
  77. امام خمینی، صحیفه، ‏۱۸/۱۰.
  78. امام خمینی، صحیفه، ۱۸/۱۸۰.
  79. امام خمینی، صحیفه، ‏۲۱/۱۲۵.
  80. امام خمینی، صحیفه، ‏۲۱/۲۳۹.