البیع (خرمآبادی)
.jpg) | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| عنوان | البیع |
| نامهای دیگر | تقریرات درس خارج فقه امامخمینی |
| نامکتاببهفارسی | البیع |
| نویسنده | سیدحسن طاهری خرمآبادی |
| موضوع | فقه اسلامی، بیع، معاملات |
| سبک | تقریرات درس خارج فقه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | ۲ |
| تعداد صفحات | ۹۵۷ |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | مؤسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینی |
| محل نشر | تهران، ایران |
| تاریخ نشر | ۱۳۸۶ - ۱۳۹۰ش |
| شمارگان | ۱۵۰۰ نسخه |
| نوع رسانه | چاپی (گالینگور) |
البیع، تقریرات درس خارج فقه امامخمینی در موضوع بیع است که به قلم سیدحسن طاهری خرمآبادی نوشته شده و در سال ۱۳۸۶-۱۳۹۰ش تحقیق و در دو جلد منتشر شده است.
اهمیت کتاب
البیع، تقریر طاهری خرمآبادی، تقریری از درس فقه امامخمینی در حوزه علمیه قم است که تا مبحث فضولی را در بر دارد. امامخمینی این تقریر را دیده و ستوده است.[۱] از جمله ویژگیهای این کتاب میتوان به این موارد اشاره کرد:
- این کتاب به روش تقریرات معمول قدما –که فی المجلس در محضر استاد نگاشته میشد و بیشتر شیوه املاءنگاری (امالی) بود- تقریر نشده است و مقرر پس از اتمام درس و با دقت، تأمل و تجزیه و تحلیل مطالب، آن را به نگارش درآورده است. از فواید این روش، پرورش قدرت تجزیه و تحلیل مطالب علمی در طلبه است.[۲]
- از دیگر خصوصیات این اثر، نظرات شماری از اساتید و محققان بزرگ حاضر در حلقه درس امامخمینی است که بر اتقان مباحث افزوده است.[۳]
- ویژگی مهم دیگر این اثر آن است که مقرر، در تمام جلسات و مباحث بیع شرکت کرده و موفق شده است تمامی مطالب و مباحث مطرح شده در درس امامخمینی را تقریر کند.[۴]
نویسنده (مقرر)
سیدحسن طاهری خرمآبادی (۱۳۱۷-۱۳۹۲) در خرمآباد زاده شد و پس از تمام کردن تحصیلات ابتدایی، تحصیلات حوزوی را در حوزه علمیه خرمآباد آغاز کرد.[۵] پس از دو سال به همراه مادر به قم رفت و از محضر استادانی چون حسین شبزندهدار، ناصر مکارم شیرازی، علی مشکینی، جعفر سبحانی، سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی بهره برد. سپس به طور همزمان در درس خارج فقه سیدحسین بروجردی و امامخمینی شرکت کرد.[۶] او همچنین سالها در حوزه علمیه قم و مدرسه حقانی تدریس کرد.[۷] طاهری خرمآبادی افزون بر تدریس بسیاری از کتابهای درسی دوره سطح و نیز دروس خارج فقه و اصول، آثار علمی بسیاری را از جمله در نشریات منتشر کرده است.[۸]
ساختار و گزارش محتوای کتاب
کتاب البیع، تقریر سیدحسن طاهری خرمآبادی، گزارشی از درس خارج فقه امامخمینی در باب بیع است که با دو مقدمه و ساختاری منسجم، مباحث فقهی بیع را تحلیل میکند. این کتاب در دو جلد به زبان عربی تقریر گشته است. کتاب در جلد اول شامل دو مقدمه از محقق (ناشر) و مؤلف، دو مبحث اصلی، فهرست منابع و فهرست تفصیلی مطالب است.[۹]
مقدمه ناشر، به معرفی جایگاه فقه معاملات در منظومه فقهی امامخمینی، اهمیت درس خارج امامخمینی در حوزه قم و نجف و روش تدریس ایشان پرداخته است.[۱۰] در مقدمه دوم (مقدمه نویسنده)، پس از توضیح درباره شیوه تقریر و هدف از تدوین، به منابع و شیوه تنظیم مطالب اشاره شده است.[۱۱]
جلد اول کتاب در دو بخش اصلی تنظیم شده است: مبحث اول به ماهیت بیع و ارکان آن اختصاص یافته است: ابتدا پیش از ورود به مقصد، پنج امر (نکته) مقدماتی و مسائل مربوط به آنها را بیان کرده است: ۱. مراد از بیع؛ ۲. بیع تبادل در اضافه است؛ ۳. مقصود از تبادل اضافات؛ ۴. عدم تقدم بیع بر اساس اینکه مبیع اصل باشد و ثمن بدل؛ ۵. ویژگیهای عوضین که در صدق عنوان بیع دخیلاند. پس از آن به تعریف بیع پرداخته است؛ بیان دقیق ماهیت بیع از منظر عرفی و اصولی، و بررسی اقوال فقها و اصولیان در این زمینه.
سپس در در مبحث دوم به تشریح اقسام بیع بر اساس سبب تحقق آن پرداخته است. بیع بر دو قسم است: بیع معاطاتی و بیع با صیغه (لفظی).
قسم اول بیع معاطاتی: ۱. وجه تقسیم بیع به دو قسم؛ ۲. دلایل صحت معاطات؛ ۳. دلایل لزوم معاطات؛ ۴. دلایل عدم لزوم معاطات؛ ۵. تنبیهات معاطات.
قسم دوم بیع با صیغه: ۱. الفاظ عقد بیع و صیغه آن؛ ۲. اعتبار زبان و نحوه انشاء؛ ۳. ترتیب ایجاب و قبول؛ ۴. جایگاه قصد و نیت در تحقق عقد؛ ۵. موالات و اتصال ایجاب و قبول؛ ۶. تنفیذ، تعلیق و تنجیز در صیغه.[۱۲]
جلد دوم کتاب البیع، در ادامه مباحث جلد نخست، به بررسی تفصیلی احکام ضمان در فروع مربوط به معاملات و عقود فاسد پرداخته است. این جلد شامل چند مبحث اصلی و مجموعهای از فروع و مسائل دقیق فقهی است.[۱۳] در آغاز، مبحث نخست به بیان احکام ضمان عین، مثل و قیمت اختصاص دارد؛ در این بخش، صور مختلف تلف مال و ملاک تعیین ضمان در موارد فقدان مثل یا تفاوت قیمت بررسی میشود. سپس مباحث مربوط به اختلاف زمان و مکان در تعیین ضمان و تأثیر آن در مقدار و کیفیت پرداخت طرح شده است. در مبحث دوم، بدل الحیولة به عنوان یکی از مسائل مهم ضمان مورد بحث قرار گرفته است. نویسنده اقسام مختلف آن، از جمله موارد بقای عین با تعذر تسلیم، ملکیت بدل، و احکام امتناع مالک از قبول بدل را گزارش کرده است. در ادامه، مجموعهای از فروع تطبیقی آورده شده که به بررسی جزئیات ضمان در موارد خاص میپردازد؛ از جمله: ضمان منافع در فرض تعذر عین، سقوط ضمان در موارد خاص، و نسبت میان ضمان و تملک بدل. جلد دوم با تنظیم دقیق عناوین و فهرست فروع، تکمیلکننده مباحث نظری جلد اول در تعریف و اقسام بیع است.[۱۴]
وضعیت نشر
جلد اول کتاب «البیع» تقریر سیدحسن طاهری خرمآبادی به زبان عربی، در سال ۱۳۸۶ش به همت مؤسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینی منتشر شد. این کتاب با ۴۷۹ صفحه، جلد گالینگور و در ۱۵۰۰ نسخه انتشار یافت.[۱۵]
اگر چه جلد دوم کتاب در سال ۱۳۹۰ با ۴۷۶ صفحه و شمارگان ۵۰۰ نسخه در مؤسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینی منتشر شده است؛[۱۶] اما از آنجا که نشانی از این جلد در منابع دیجیتال نیست، در برخی از سایتهای انتشار کتاب، کتاب البیع تقریر طاهری خرمآبادی را با یک جلد معرفی کردهاند.[۱۷]
پانویس
- ↑ طاهری خرمآبادی، البیع، مقدمه مؤلف، ص۱۲.
- ↑ طاهری خرمآبادی، البیع، ج۱، مقدمه مؤلف، ص۹-۱۰.
- ↑ طاهری خرمآبادی، البیع، مقدمه مؤلف، ص۱۰.
- ↑ طاهری خرمآبادی، البیع، مقدمه مؤلف، ص۱۲.
- ↑ طاهری، خاطرات، ج۱، ص۳۵.
- ↑ طاهری، خاطرات، ج۱، ص۳۹.
- ↑ ربانی املشی، یاران امام به روایت اسناد ساواک، ص۲۰۴.
- ↑ بنگرید به: طاهری خرمآبادی، دانشنامه امامخمینی، ج۷، ص۸۱-۸۸.
- ↑ بنگرید به: طاهری خرمآبادی، البیع، ج۱، فهرست تفصیلی کتاب.
- ↑ طاهری خرمآبادی، البیع، ص۵-۷.
- ↑ طاهری خرمآبادی، البیع، ج۱، ص۹-۱۲.
- ↑ طاهری خرمآبادی، البیع، ج۱، فهرست مطالب کتاب.
- ↑ بنگرید به: طاهری خرمآبادی، البیع، ج۲، فهرست تفصیلی کتاب.
- ↑ بنگرید به: طاهری خرمآبادی، البیع، ج۲، فهرست تفصیلی کتاب.
- ↑ البیع، کتابخانه دیجیتال فقاهت؛ البیع، کتابخانه دیجیتال نور.
- ↑ طاهری خرمآبادی، البیع، ج۲، شناسنامه کتاب
- ↑ البیع، کتابخانه دیجیتال فقاهت، البیع، کتابخانه دیجیتال نور.
منابع
- البیع، کتابخانه دیجیتال فقاهت، تاریخ بازدید: ۱۴ آّبان ۱۴۰۴.
- البیع، کتابخانه دیجیتال نور، تاریخ بازدید: ۱۴ آّبان ۱۴۰۴.
- تقریرات درسهای فقه و اصول امامخمینی، دانشنامه امامخمینی، قم، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینی، ۱۴۰۰.
- ربانی املشی، مهدی، یاران امام به روایت اسناد ساواک، روایت پایداری شرح مبارزات آیتالله حاجشیخمهدی ربانی املشی، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، ۱۳۸۰.
- طاهری خرمآبادی، سیدحسن (مقرر)، البیع، ، قم، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینی، ۱۳۸۶ و ۱۳۹۰.
- طاهری خرمآبادی، سیدحسن، خاطرات آیتالله سیدحسن خرمآبادی، ج۱، تدوین محمدرضا احمدی، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۷۷.
- طاهری خرمآبادی، سیدحسن، مدخل دانشنامه امامخمینی، قم، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینی، ۱۴۰۰.