سیدابراهیم خسروشاهی
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | سیدابراهیم خسروشاهی |
| نسب | سیدهاشم خسروشاهی (پدر) |
| تاریخ تولد | ۱۳۰۳ش |
| زادگاه | کرمانشاه |
| تاریخ وفات | ۲ بهمن ۱۳۹۵ش |
| محل دفن | حرم حضرت عبدالعظیم(ع) |
| شهر وفات | تهران |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | امامخمینی، سیدحسین بروجردی، سیدمحمدحسین طباطبایی، سیدمحمدرضا گلپایگانی، عباس تهرانی |
| محل تحصیل | حوزه علمیه قم، حوزه علمیه نجف |
| فعالیتهای اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | مبارزه با حکومت پهلوی و از همراهان جمعیت فدائیان اسلام |
| اجتماعی | امام جماعت مسجد المهدی تهران، مؤسس و توسعهدهنده چند مسجد در تهران |
سیدابراهیم خسروشاهی، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امامخمینی.
زادگاه تحصیل
سیدابراهیم خسروشاهی در سال ۱۳۰۳ در کرمانشاه به دنیا آمد. پدرش سیدهاشم از متدینان خسروشاه (خسروشهر) در نزدیکی تبریز بود که در مسیر سفر زیارتی به عتبات عالیات، در کرمانشاه مقیم شده بود.
تحصیل
خسروشاهی در کودکی همراه خانواده راهی قم شد.[۱] او در بازار قم به کسبوکار مشغول بود که با شیخ عباس تهرانی آشنا شد و به افتخار دامادی ایشان درآمد.[۲]
متأثر از آموزههای او به تحصیل دروس حوزوی روی آورد[۳] و وارد حوزه علمیه قم شد. در آنجا مقدمات را نزد شیخ عباس تهرانی خواند. سپس دروس سطح حوزوی را نزد آیتالله سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی و آقایان شیخ عبدالجواد اصفهانی و میرزاعلی صافی گلپایگانی فراگرفت.
در درس اخلاق هم از شاگردان حاج شیخ عباس تهرانی بود. علاوه بر آن، حشرونشر طولانی و مستمری با بزرگانی چون حضرات آقایان سیدرضا بهاءالدینی، محمدتقی بهجت، شیخ علی سعادتپرور (پهلوانی)، سیدحسین فاطمی و عزیزالله خوشوقت داشت و همواره مورد توجه و عنایت آنان بود.[۴] در دروس تفسیر و فلسفه هم از درس علامه سیدمحمدحسین طباطبایی بهره برد و از شاگردان سرشناس ایشان به شمار میرفت.[۵] همچنین گاهگاهی در جلسات علامه طباطبایی با هانری کربن که در تهران برگزار میشد، حضور مییافت.[۶]
خسروشاهی آنگاه به تحصیل دروس خارج فقه و اصول پرداخت و از درسهای خارج آیات سیدحسین طباطبایی بروجردی، امامخمینی و سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی بهرهمند شد. در قم و همزمان با حضور در درس خارج فقه آیتالله بروجردی، وارد جرگه اصحاب جامعالاحادیث شد.[۷] سپس همراه با افرادی چون شیخ علیپناه اشتهاردی و میرزا علیاکبر مشکینی، در جلسات فقهی در منزل آیتالله گلپایگانی حضور یافت.[۸]
درباره سالهای حضور او در درسهای خارج فقه و اصول امامخمینی گزارش دقیقی در دست نیست. میتوان احتمال داد که وی در دهه ۱۳۳۰ش در درسهای امامخمینی در مساجد محمدیه و سلماسی قم شرکت میکرد.
فعالیت سیاسی و اجتماعی قبل از انقلاب
دوران حضور سیدابراهیم خسروشاهی در قم همزمان با فعالیت جمعیت فدائیان اسلام به رهبری سیدمجتبی نواب صفوی بود و وی با آن گروه همکاری میکرد و همراه با آنان به مبارزه با حکومت پهلوی میپرداخت. سیدسپس در سال ۱۳۴۰ش به امر آیتالله گلپایگانی برای تبلیغ به کرمانشاه رفت[۹] و امامت جماعت مسجد صاحب آن شهر را بر عهده داشت.[۱۰]
با آغاز نهضت اسلامی در سال ۱۳۴۲ش به مبارزه با حکومت پهلوی ادامه داد و ازجمله در فروردین ۱۳۴۲ و پس از حمله عوامل حکومت پهلوی به مدرسه علمیه فیضیه قم در نوروز ۱۳۴۲ش، همراه با علما و روحانیون کرمانشاه، اعلامیهای در محکومیت آن اقدام صادر کردند.[۱۱] و با صدور اعلامیهای دیگر، ضمن محکومیت مجدد حمله مأموران به مدرسه فیضیه، پشتیبانی خود را از امامخمینی ابراز نمودند.[۱۲]
در محرم (خرداد) ۱۳۴۲ش به خاطر سخنرانیاش در عاشورا در کرمانشاه دستگیر و زندانی شد.[۱۳] پس از آن پیرو دستور امامخمینی، در جلسات هماهنگی علمای کرمانشاه که در مسجد شهبازخان برگزار میشد، شرکت میکرد.[۱۴] بر اساس یکی از گزارشهای ساواک از جلسه آنان، وی اخبار مربوط به روحانیان دستگیرشده را به اطلاع دیگران میرساند.[۱۵]
مبارزات او در کرمانشاه باعث شد تحت فشار ساواک قرار گیرد، بنابراین راهی نجف اشرف شد و در درس خارج فقه امامخمینی که از سال ۱۳۴۴ش و در مسجد شیخ انصاری تشکیل میشد، شرکت میکرد. درباره سالهای حضور او در درس نجف اشرف گزارش دقیقی در دست نیست. در آنجا از درسهای خارج فقه و اصول آیتالله سیدعبدالاعلی موسوی سبزواری نیز بهرهمند شد.[۱۶]
وی سپس به دستور امامخمینی به کشور بازگشت و در کرمانشاه مقیم شد. امامخمینی در پیامی به مردم کرمانشاه تأکید کرده بود:
«آنچه لازم است اهالی محترم کرمانشاه به آن توجه داشته باشند آن است که امثال ایشان که مأنوس با حوزههای علمیه و مراکز علمی هستند، با کمال سختی از این مراکز مفارقت میکنند، بلکه بتوانند خدمتی به اسلام و مسلمین بفرمایند. تکلیف اهالی محترم آن است که در جلب رضای ایشان کوشش کنند و اجتماعات خود را در مسجد و مجامع دینی هر چه میتوانند بیشتر کنند».[۱۷]
ولی به احتمال زیاد سختگیریهای ساواک علیه او باعث شد تا کرمانشاه را ترک کند و از سال ۱۳۴۸ش در تهران مقیم شود. او در تهران به اقامه نماز جماعت در مسجد المهدی پرداخت و جلسات تفسیر قرآن را در آنجا دایر کرد. از آن تاریخ مسجد المهدی محل مراجعه علاقهمندان معارف الهی و تفسیر قرآن کریم شد. در کنار امامت جماعت در مسجد المهدی، به تدریس در مدارس علمیه تهران ازجمله مدرسه مروی نیز میپرداخت. او در توسعه و ساخت مساجدی در تهران و برخی از شهرها و روستاها نیز نقش داشت. از آن جمله میتوان به ساخت مسجد فاطمه الزهرا(س) و توسعه مسجد المهدی تهران اشاره کرد.[۱۸]
فعالیتها پس از پیروزی انقلاب
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، علیرغم پارهای پیشنهادها ازجمله پیشنهاد سیدمحمد حسینی بهشتی برای ورود ایشان به کارهای قضایی، وی به تدریس در مدارس علمیه تهران ازجمله در مدرسه مروی و اقامه نماز جماعت در مسجد المهدی تهران بسنده کرد.[۱۹] همزمان در منزل خویش نیز درس اخلاقی دایر کرد و متن درس اخلاق او چهل حدیث امامخمینی بود.[۲۰]
درگذشت
او پس از سالها خدمات فرهنگی و دینی و تربیت شاگردان زیادی در تاریخ ۲ بهمن ۱۳۹۵ش در تهران درگذشت. مقام معظم رهبری در پیامی به مناسبت رحلت خسروشاهی، از وی بهعنوان یکی از شاگردان قدیمی امامخمینی نام برد.[۲۱] پیکر او پس از اقامه نماز توسط سیدمحمد ضیاءآبادی در حرم حضرت عبدالعظیم الحسنی(ع) و در کنار پیکر آیتالله خوشوقت به خاک سپرده شد.[۲۲]
پانویس
- ↑ انصاری، «درگذشتگان: آیتالله خسروشاهی»، ص۱۵۶.
- ↑ پرتوی از آفتاب، ص۱۲۴-۱۲۵.
- ↑ «آیتالله سیدابراهیم خسروشاهی دارفانی را وداع گفت»، ص۲.
- ↑ انصاری، «درگذشتگان: آیتالله خسروشاهی»، ص۱۵۶.
- ↑ پرتو آفتاب، ص۱۲۵.
- ↑ نصری، آینههای فیلسوف، ص۴۱.
- ↑ «آیتالله سیدابراهیم خسروشاهی دارفانی را وداع گفت»، ص۲.
- ↑ «ارتحال استاد برجسته حوزه علمیه تهران...»، ص۳.
- ↑ انصاری، «درگذشتگان: آیتالله خسروشاهی»، ص۱۵۶.
- ↑ انصاری، «درگذشتگان: آیتالله خسروشاهی»، ص۱۵۶؛ یاران امام به روایت اسناد ساواک: کتاب ص۲۵، ص۶۲.
- ↑ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۶۳.
- ↑ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۶۴.
- ↑ انصاری، «درگذشتگان: آیتالله خسروشاهی»، ص۱۵۶.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک: کتاب ۲۵، ص۱۲.
- ↑ سیر مبارزات یاران امام در آینه اسناد ساواک، ج۲، ص۸۷-۸۹.
- ↑ انصاری، «درگذشتگان: آیتالله خسروشاهی»، ص۱۵۶.
- ↑ «امامخمینی(ره) مرحوم خسروشاهی را به «سیدالعلما» تعبیر کردند».
- ↑ انصاری، «درگذشتگان: آیتالله خسروشاهی»، ص۱۵۶.
- ↑ «ارتحال استاد برجسته حوزه علمیه تهران...»، ص۳.
- ↑ انصاری، «درگذشتگان: آیتالله خسروشاهی»، ص۱۵۶.
- ↑ انصاری، «درگذشتگان: آیتالله خسروشاهی»، ص۱۵۶؛ «آیتالله سیدابراهیم خسروشاهی دارفانی را وداع گفت»، ص۲.
- ↑ انصاری، «درگذشتگان: آیتالله خسروشاهی»، ص۱۵۶؛ «پیکر آیتالله خسروشاهی در جوار بارگاه حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) آرام گرفت»، ص۳.
منابع
- «ارتحال استاد برجسته حوزه علمیه تهران آیتالله سیدابراهیم خسروشاهی» (۱۳۹۵)، دوهفتهنامه افق حوزه، شماره ۴۹۶، ۶ بهمن.
- اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- «امامخمینی(ره) مرحوم خسروشاهی را به «سیدالعلما» تعبیر کردند».
- انصاری، ناصرالدین (۱۳۹۶)، «درگذشتگان: آیتالله خسروشاهی»، دوماهنامه آینه پژوهش، سال ۲۸، شماره ۱۶۳، فروردین و اردیبهشت.
- پرتو آفتاب (خاطرات حضرت آیتالله حاج شیخ علی عراقچی) (۱۳۸۹)، تدوین عبدالرحیم اباذری، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینی(س)، مؤسسه چاپ و نشر عروج؛ «پیکر آیتالله خسروشاهی در جوار بارگاه حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) آرام گرفت» (۱۳۹۵)، روزنامه کیهان، سال هفتاد و چهارم، شماره ۲۱۵۴۳، ۴ بهمن.
- سیر مبارزات یاران امامخمینی در آینه اسناد به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۳)، ج۲، تدوین: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینی.
- نصری، عبدالله (۱۳۸۰)، آینههای فیلسوف: گفتگوهایی در باب زندگی، آثار و دیدگاههای دکتر دینانی، تهران، سروش.
- یاران امام به روایت اسناد ساواک: کتاب ۲۵: شهید آیتالله حاج شیخ عطاءالله اشرفی اصفهانی (۱۳۸۱)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.