سیدضیاءالدین روحانی
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | سیدضیاءالدین روحانی رانکوهی |
| لقب | روحانی رودسری |
| نسب | نسبش به سیدابوجعفر الثائر بالله علوی می‌رسد |
| تاریخ تولد | ۱۳۱۱ شمسی |
| زادگاه | رودسر، ایران |
| تاریخ وفات | ۲۸ فروردین ۱۳۸۱ شمسی |
| محل دفن | آستانه مبارکه امامزاده سیدابوجعفر ابیض، قریه میانده چابکسر |
| شهر وفات | رودسر، ایران |
| خویشاوندان سرشناس | سیدمحمدهادی روحانی (پدر) |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | سیدحسین طباطبایی بروجردی، امام‌خمینی، سیداحمد موسوی خوانساری، سیدمحمد محقق داماد، سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی، سیدکاظم شریعتمداری، حسینعلی منتظری، میرزا هاشم آملی، سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی، سیدابوالقاسم موسوی خویی، سیدمحمود حسینی شاهرودی، سیدعبدالهادی شیرازی |
| محل تحصیل | حوزه علمیه قم، حوزه علمیه نجف |
| اجازه روایت از | امام‌خمینی، سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی، سیدمحمدهادی حسینی میلانی، سیدمحسن طباطبایی حکیم، سیدابوالقاسم موسوی خویی |
| اجازه اجتهاد از | سیدمحمود حسینی شاهرودی، میرزا هاشم آملی |
| تألیفات | اسلام و مسیحیت (ترجمه)، فروید و فرویدیسم (ترجمه)، فریب خوردگان: مزدوران استعمار در لباس مذهب، معجزه جاویدان (درباره اعجاز علمی قرآن)، مجموعه مقالات در مجلاتِ مکتب اسلام و مکتب تشیع، ترجمه کتاب علی ولید الکعبه از علامه اردوبادی، چهار بانوی بزرگ، دیوان اشعار و مراثی، تاریخ ائمه اطهار، اصول اعتقادات، امامت و ولایت، کتاب القضاء، تقریرات درس استادان قم و نجف، تفسیر بعضی از سوره‌های قرآن، ترجمه کتاب بشریت بر سر دوراهی (اثر محمد قطب و همراه با سیدهادی خسروشاهی) |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | از روحانیان مبارز در دوران انقلاب اسلامی |
| اجتماعی | فعالیت‌های تبلیغی و ارشادی در گیلان |
سیدضیاءالدین روحانی، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی.
زادگاه و نسب
سیدضیاءالدین روحانی رانکوهی معروف به روحانی رودسری در سال ۱۳۱۱ش در رودسر و در خانواده‌ای روحانی به دنیا آمد. پدرش سیدمحمدهادی روحانی، از شاگردان آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائری و از روحانیان برجسته رودسر بود و نسبشان به سیدابوجعفر الثائر بالله علوی می‌رسد. سیدضیاءالدین روحانی خواندن و نوشتن را در زادگاهش فراگرفت. سپس به تحصیل دروس حوزوی روی آورد و احتمالاً مقدمات را در رودسر خواند، ولی دراین‌باره اطلاعاتی در دست نیست. او سپس برای تکمیل تحصیلات حوزوی راهی قم شد و در حوزه علمیه آن شهر دروس سطح را پیش آقایان شیخ محمد صدوقی یزدی، سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی و جعفر سبحانی خواند [۱] سپس در درس‌های خارج فقه و اصول آیات سیدحسین طباطبایی بروجردی، امام‌خمینی [۲]، سیداحمد موسوی خوانساری، سیدمحمد محقق داماد، سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی، سیدکاظم شریعتمداری، حسینعلی منتظری، میرزا هاشم آملی و سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی شرکت کرد. درباره سال‌های دقیق حضور او در درس امام‌خمینی گزارشی در دست نیست، ولی با استناد به سال‌های حضور او در قم (۱۳۲۳-۱۳۴۰ش) می‌توان گفت که در دهه ۱۳۳۰ش در آن درس‌ها در مساجد محمدیه و سلماسی قم شرکت می‌کرده است.
روحانی رانکوهی در مدت حضور در قم، در مجله مکتب اسلام فعالیت می‌کرد و مقالاتی را در آن نشریه می‌نگاشت [۳] همچنین در سال ۱۳۳۸ ش مقاله‌ای از او با عنوان «دین در عصر دانش: پیدایش عقیده (نخستین منشأ پیدایش عقیده دینی چیست؟)» در مجموعه حکمت منتشر شد [۴] انصاری او را از بنیان‌گذاران مجله مکتب تشیع معرفی کرده است [۵] و احتمالاً مقالاتی را در همان مجله منتشر کرده است. او در سال ۱۳۴۰ ش برای تکمیل تحصیلات حوزوی راهی عراق شد و در حوزه علمیه نجف اشرف در درس‌های خارج فقه و اصول آیات سیدابوالقاسم موسوی خویی، سیدمحمود حسینی شاهرودی و سیدعبدالهادی شیرازی شرکت کرد [۶] او که از امام‌خمینی [۷] و آیات گلپایگانی، سیدمحمدهادی حسینی میلانی، سیدمحسن طباطبایی حکیم و خویی اجازاتی در امور شرعیه و از آیات شاهرودی و میرزا هاشم آملی اجازه اجتهاد دریافت کرده بود، پس از دو سال حضور در نجف اشرف در سال ۱۳۴۲ ش به زادگاهش بازگشت و پس از درگذشت پدرش در همان شهر ماندگار شد و به تبلیغ دین و ارشاد مردم آن سامان پرداخت. او در رودسر در تأسیس و تجدید بنای مساجدی چند و دارالقرآن ولی‌عصر (عج) شرکت داشت [۸]
در سال ۱۳۴۳ و پس از آزادی امام‌خمینی از حبس و حصر در تهران و بازگشت به شهر قم، سیدضیاءالدین روحانی همراه با جمعی از روحانیان مبارز گیلان نامه‌ای به امام‌خمینی ارسال و ضمن اعلام خرسندی از آزادی ایشان، از تلاش‌های روحانیان سراسر کشور برای آزادی امام‌خمینی تقدیر کردند [۹] ساواک در گزارشی در سال ۱۳۵۲ ش اعلام کرد که اعلامیه امام‌خمینی در آن سال به او ارسال شده بود [۱۰] او در سال ۱۳۵۷ ش در تظاهرات و راهپیمایی‌های مردم رودسر شرکت می‌کرد و ساواک در گزارشی به این حضور اشاره کرده است [۱۱] وقتی حکومت پهلوی به تظاهرات مردم در روزهای تاسوعا و عاشورای سال ۱۳۵۷ ش حمله کرد، روحانیان مبارز سراسر کشور در اعتراض به این اقدام، روز ۲۷ آذر ۱۳۵۷ را روز عزای ملی اعلام کردند و در پی آن روحانی همراه با جمعی از روحانیان رشت اعلامیه‌ای در آن باره صادر کرد [۱۲] این اقدامات باعث شد تا حکومت پهلوی او را به‌عنوان یکی از روحانیان افراطی رشت معرفی کند؛ کسی که بی‌چون‌وچرا درصدد پیاده کردن مقاصد امام‌خمینی است و به همین علت ساواک خواستار کنترل و نظارت بر رفتار وی شد [۱۳]
روحانی رانکوهی پس از پیروزی انقلاب اسلامی به فعالیت‌های تبلیغی در گیلان ادامه داد. از آثار علمی او می‌توان به اسلام و مسیحیت (ترجمه، از سیدقطب)، فروید و فرویدیسم (ترجمه، از سیدقطب)، فریب خوردگان: مزدوران استعمار در لباس مذهب، معجزه جاویدان (درباره اعجاز علمی قرآن)، مجموعه مقالات در مجلاتِ مکتب اسلام و مکتب تشیع، ترجمه کتاب علی ولید الکعبه از علامه اردوبادی، چهار بانوی بزرگ، دیوان اشعار و مراثی، تاریخ ائمه اطهار، اصول اعتقادات، امامت و ولایت، کتاب القضاء، تقریرات درس استادان قم و نجف، تفسیر بعضی از سوره‌های قرآن [۱۴]، ترجمه کتاب بشریت بر سر دوراهی (اثر محمد قطب و همراه با سیدهادی خسروشاهی) [۱۵] و مقاله « دین در عصر دانش: پیدایش عقیده (نخستین منشأ پیدایش عقیده دینی چیست؟)» اشاره کرد [۱۶] سیدضیاءالدین روحانی رانکوهی در ۲۸ فروردین ۱۳۸۱ ش در زادگاهش درگذشت و پیکرش پس از تشییع، در آستانه مبارکه امامزاده سیدابوجعفر ابیض در قریه میانده چابکسر به خاک سپرده شد [۱۷]
پانویس
- ↑ (انصاری قمی، ۱۲۲).
- ↑ (همان؛ شریف رازی، ج ۵، ۲۱۳)
- ↑ (انصاری قمی، ۱۲۲).
- ↑ (روحانی، ۲۳-۲۶).
- ↑ (انصاری، ۱۲۲)
- ↑ (انصاری، ۱۲۲؛ شریف رازی، ج ۵، ۲۱۳).
- ↑ (صحیفه امام، ج ۱، ۴۷۱)
- ↑ (انصاری، ۱۲۲ ـ ۱۲۳).
- ↑ (انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، استان گیلان، ج ۱، ۵۲).
- ↑ (انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، استان گیلان، ج ۱، ۳۴۰).
- ↑ (انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، ج ۱۵، ۸۴).
- ↑ (انقلاب اسلامی در گیلان، ۱۹۳ ـ ۱۹۴).
- ↑ (همان، ۱۹۵ ـ ۱۹۷).
- ↑ (انصاری، ۱۲۲-۱۲۳)
- ↑ (فهرست کتاب‌های فارسی‌شده چاپی از آغاز تا سال ۱۳۷۰، ج ۲، ۱۱۸۳)
- ↑ (روحانی، ۲۱-۲۶).
- ↑ (انصاری، ۱۲۳).
منابع
- انصاری قمی، ناصرالدین (۱۳۸۲)، «درگذشتگان: آیت‌الله روحانی رانکوهی»، دوماهنامه آینه پژوهش، شماره ۸۱، مرداد و شهریور.
- انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۳)، ج۱۵، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
- انقلاب اسلامی در گیلان، با استفاده از اسناد ساواک و شهربانی گیلان (بی‌تا)، بی‌جا، بی‌تا، بی‌نا.
- انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک: استان گیلان (۱۳۸۹)، ج۱، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
- روحانی، سیدضیاءالدین (۱۳۳۸)، «دین در عصر دانش: پیدایش عقیده (نخستین منشأ پیدایش عقیده دینی چیست؟)»، مجموعه حکمت، شماره ۴۵.
- شریف رازی، محمد (۱۳۵۲)، گنجینه دانشمندان، ج ۵، تهران، انتشارات کتابفروشی اسلامیه.
- صحیفه امام (۱۳۷۸)، ج ۱، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- فهرست کتاب‌های فارسی‌شده چاپی از آغاز تا سال ۱۳۷0 (۱۳۸۰) ج ۲، به کوشش محسن ناجی نصرآبادی، عباس کیهان‌فر، موسی‌الرضا باشتی و مهین فضایلی جوان، مشهد، آستان قدس رضوی: بنیاد پژوهش‌های اسلامی.