عبدالرحیم جعفری
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | عبدالرحیم جعفری |
| تاریخ تولد | ۳ تیر ۱۳۰۰ |
| زادگاه | روستای اسمعلی کندی، اردبیل |
| تاریخ وفات | ۲۲ فروردین ۱۳۸۶ |
| شهر وفات | اردبیل |
| خویشاوندان سرشناس | حسن جعفری (عمو) |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | امام‌خمینی، سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی، سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی، اسحاق آستارایی قفقازی، سیدعبدالغنی موسوی اردبیلی، علامه طباطبایی، سیدحسین بروجردی، سیدصدرالدین صدر |
| محل تحصیل | حوزه علمیه اردبیل، حوزه علمیه قم |
| تألیفات | تفسیر آیاتی از قرآن با کلمه «قل»، شرح دعای الاستغفار صحیفه سجادیه، یادداشت‌های مختلف در ذیل روایات |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | مبارزه با حکومت پهلوی، مشارکت در تشکیل مکتب الزهرا، فعال در نهضت امام‌خمینی |
| اجتماعی | تدریس در حوزه علمیه اردبیل، اقامه نماز جماعت و جمعه، تبلیغ در روستاها، تدریس معارف اسلامی در مراکز آموزش عالی |
عبدالرحیم جعفری، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی.
زادگاه و تحصیل
عبدالرحیم جعفری در سوم تیر ۱۳۰۰ در روستای اسمعلی کندی اردبیل به دنیا آمد.[۱] او از شش‌سالگی تحت تربیت شیخ محرم از روحانیان آن منطقه قرار گرفت و در مدت شش ماه قرائت قرآن کریم را آموخت.
سپس نزد عمویش شیخ حسن جعفری کتاب‌های گلستان سعدی، تاریخ نادری، تنبیه الغافلین و وظیفه الاطفال، تاریخ معجم‌البلدان و دیگر کتب متداول مکتب‌خانه‌های وقت را فراگرفت. در یازده سالگی وارد حوزه علمیه اردبیل شد و در مدرسه ملا ابراهیم ادبیات عرب، منطق، معالم‌الاصول و شرح لمعه را نزد آقایان ملاعلی قره‌باغی، سیدکریم انواری، شیخ محمدصادق متشکری نمینی و شیخ عبدالغفور عالمی خواند.
آنگاه در سال ۱۳۲۳ش راهی قم شد و در حوزه علمیه قم مدت ده سال به تحصیل دروس حوزوی پرداخت[۲] او سطوح عالیه را نزد آیت‌الله سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی و سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی آموخت. علاوه بر آن، شرح تجریدالاعتقاد را نزد شیخ اسحاق آستارایی قفقازی و شرح منظومه را در مباحثه با سیدعبدالغنی موسوی اردبیلی فراگرفت و همچنین مدتی از درس تفسیر علامه طباطبایی بهره برد.[۳]
او در این میان به مشهد رفت و در اقامت پنج ماهه در مشهد، از درس خارج آیت‌الله سیدیونس اردبیلی بهره برد. آنگاه بار دیگر به قم بازگشت و به تحصیل دروس خارج فقه و اصول پرداخت و در درس خارج آیت‌الله سیدحسین طباطبایی بروجردی، امام‌خمینی و سیدصدرالدین صدر حاضر شد.[۴] او مدت هفت سال جزء یاران و نزدیکان آیت‌الله سیدصدرالدین صدر بود و به سبب قلم روان و خط خوشی که داشت، اغلب مکاتبات ایشان را می‌نگاشت.[۵] درباره سال‌های حضور او در درس امام‌خمینی گزارش دقیقی در دست نیست، ولی با استناد به سال‌های حضور او در قم، می‌توان احتمال داد که از اواخر دهه ۱۳۲۰ش تا سال ۱۳۳۲ش که به اردبیل بازگشت، در درس‌های خارج فقه و اصول امام‌خمینی در مساجد محمدیه و سلماسی قم شرکت می‌کرد.
او پس از بازگشت به اردبیل در روستای کلخوران مقیم شد و مدت هفت سال در آنجا ساکن شد و به وعظ و ارشاد مردم پرداخت. پس از آن به شهر اردبیل مهاجرت کرد و علاوه بر تدریس در حوزه علمیه اردبیل، به اقامه نماز جماعت در مسجد تازه میدان و وعظ و تفسیر قرآن در آنجا پرداخت.[۶] جلسات تفسیر او مورد استقبال مردم به‌ویژه جوانان و فرهنگیان قرار گرفت.[۷]
فعالیت مبارزاتی
عبدالرحیم جعفری از آغاز نهضت اسلامی، در تمام بیانات و سخنرانی‌ها و به‌ویژه در جلسات تفسیر قرآن و نهج‌البلاغه، مواضع انتقادی علیه حکومت پهلوی اتخاذ می‌کرد و به تجزیه و تحلیل مسائل می‌پرداخت.[۸] یکی از اقدامات او در سال ۱۳۵۶ش، مشارکت در تشکیل مکتب‌الزهرا بود که توسط تنی چند از بانوان و به سرپرستی عبدالرحیم جعفری تأسیس شد و با تشکیل جلسات هفتگی، در زمینه‌های عقیدتی و سیاسی شروع به فعالیت کرد. هر چند این مکتب ابتدا رویکرد مذهبی داشت، ولی به‌تدریج به مرکزی برای فعالیت‌های سیاسی تبدیل شد و تصاویر امام‌خمینی در آنجا توزیع می‌شد. برگزاری جلسات نهج‌البلاغه از دیگر فعالیت‌های آن مکتب بود.[۹]
وی پس از پیروزی انقلاب اسلامی به فعالیت‌های تبلیغی در اردبیل ادامه داد و در دوران دفاع مقدس در ترغیب و تشویق جوانان نقشی بسزا داشت. او همچنین به تدریس در مدارس علمیه اردبیل ادامه داد. در کنار تدریس در مدارس دینی، به تدریس دروس معارف اسلامی در مراکز آموزش عالی اردبیل می‌پرداخت.[۱۰] جعفری در مساجد تازه میدان و جامع اردبیل نماز جماعت را اقامه می‌کرد و در ایام ماه محرم و رمضان در روستاهای کلخوران و انزاب به تبلیغ می‌پرداخت.[۱۱] همچنین به‌عنوان یکی از امامان جمعه موقت اردبیل.[۱۲] به اقامه نماز جمعه در آن شهر پرداخت.[۱۳]
از او آثاری چند ازجمله تفسیر آیاتی از قرآن که با کلمه «قل» شروع می‌شوند و همچنین شرح دعای الاستغفار صحیفه سجادیه و یادداشت‌های مختلف در ذیل روایات منتشر کرده است. عبدالرحیم جعفری در ۲۲ فروردین ۱۳۸۶ از دنیا رفت.[۱۴]
پانویس
- ↑ عزیززاده، تاریخ دشت مغان، ص۴۷۶؛ مجموعه مقالات همایش بزرگداشت آیت‌الله مشکینی، ج۲، ص۳۲۳.
- ↑ («نگاهی به زندگی استاد شیخ «عبدالرحیم جعفری» مفسر قرآن».
- ↑ مجموعه مقالات همایش بزرگداشت آیت‌الله مشکینی، ج۲، ص۳۲۳.
- ↑ عزیززاده، تاریخ دشت مغان، ص۴۷۶؛ مجموعه مقالات همایش بزرگداشت آیت‌الله مشکینی، ج۲، ص۳۲۳.
- ↑ «نگاهی به زندگی استاد شیخ «عبدالرحیم جعفری» مفسر قرآن».
- ↑ مجموعه مقالات همایش بزرگداشت آیت‌الله مشکینی، ج۲، ص۳۲۳.
- ↑ عزیززاده، تاریخ دشت مغان، ص۴۷۷.
- ↑ درازی، تاریخ انقلاب اسلامی در اردبیل، ص۵۲۰.
- ↑ درازی، تاریخ انقلاب اسلامی در اردبیل، ص۵۸۹-۵۹۰.
- ↑ عزیززاده، تاریخ دشت مغان، ص۴۷۶.
- ↑ (همان.
- ↑ درازی، تاریخ انقلاب اسلامی در اردبیل، ص۲۵۶.
- ↑ عزیززاده، تاریخ دشت مغان، ص۴۷۷.
- ↑ مجموعه مقالات همایش بزرگداشت آیت‌الله مشکینی، ج۲، ص۳۲۳.
منابع
- درازی، علی (۱۳۹۰)، تاریخ انقلاب اسلامی در اردبیل، تهران، سوره مهر.
- عزیززاده، میرنبی (۱۳۸۴)، تاریخ دشت مغان، تهران، مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر.
- مجموعه مقالات همایش بزرگداشت آیت‌الله مشکینی (۱۳۹۲)، ج۲، قم، سازمان چاپ و نشر.
- «نگاهی به زندگی استاد شیخ «عبدالرحیم جعفری مفسر قرآن» .