مسلم داوری
داوری، مسلم؛ از شاگردان درس خارج فقه امام خمینی. در سال ۱۳۲۲ ش در دولتآباد اصفهان دیده به جهان گشود. دوره ابتدایی را در زادگاهش طی کرد و سپس به تحصیل دروس حوزوی پرداخت و مقدمات علوم حوزوی را در شهر اصفهان (مدرسه نیمآور) و نزد استادان مشهور آن دوره فراگرفت. سپس راهی نجف اشرف شد و دروس سطح را در حوزه علمیه آن شهر خواند. آنگاه در درس خارج اصول و فقه آیتالله سید ابوالقاسم موسوی خویی حضور یافت و یک دوره کامل اصول و فقه را (از بحث صلاه تا آخر مباحث فقهی) نزد ایشان فراگرفت (قاسمی، ج ۲، ۱۸۲). همزمان از اعضای لجنه آیتالله خویی بود و در لجنه معجم رجال الحدیث ایشان حضور داشت و از جزء دهم تا هجدهم آن معجم، همراه با حیدرعلی هاشمیان پژوهش درباره آن را بر عهده گرفت و از جزء نوزده تا بیستوچهارم را بهتنهایی به سرانجام رساند («پروندهای پیرامون علم...»، ۷؛ «پروندهای در بزرگداشت...»، ۳۱). سپس در درس خارج فقه امام خمینی که در مسجد انصاری نجف اشرف تشکیل میشد حضور یافت و مدت دو سال از آن درس بهره برد. دو سال نیز از درس خارج آیتالله سید محمود روحانی استفاده کرد. او همزمان با تحصیل، به تدریس نیز میپرداخت و از اوایل تحصیل در نجف اشرف مشغول به تدریس دروسی چون علوم عربی، فقه، اصول و عقاید شد و سپس به تدریس خارج فقه و اصول پرداخت (قاسمی، ج ۲، ۱۸۲). مسلم داوری در نجف اشرف به حمایت از امام خمینی میپرداخت و نام او ذیل دو اعلامیه دیده میشود. ازجمله پس از فشارهای حکومت بعث عراق به امام خمینی و خروج ایشان از آن کشور و مهاجرت به فرانسه، همراه با جمعی از روحانیان مبارز نجف اشرف با ارسال نامهای به «یگانه زعیم باکفایت عالم اسلام، مرجع تقلید شیعیان جهان، حضرت آیتاللهالعظمی امام خمینی»، ضمن اعلام مراتب اخلاص و ارادات خویش به ایشان، از هجرت امام خمینی به آن کشور اظهار تأسف كردند (اسناد انقلاب اسلامي، ج ۳، ۴۰۶-۴۰۷). سپس در ۱۷ مهر ۱۳۵۷ و پس از ورود امام خمینی به فرانسه، همراه با جمعی از فضلا و مدرسان حوزه علميه نجف اشرف با ارسال نامهاي به والری ژيسكاردستن رئیسجمهور وقت فرانسه، از امام خميني بهعنوان روح و قلب ۳۵ ميليون ايراني نام بردند و با اشاره بهجایگاه امام خمینی در میان مسلمانان جهان، از او خواستند «از هیچگونه کوشش و بذل و جهدی در جهت حفظ حراست معظمله دریغ» نورزد. همچنین از رئیسجمهور فرانسه خواستند «از ایجاد هرگونه محدودیت و مانعی» در اهداف و برنامههای امام خمینی خودداری کند (همان، ۴۰۸-۴۰۹). داوری پس از پیروزی انقلاب اسلامی به کشور بازگشت و به تدریس در حوزه علمیه قم پرداخت و در ۱۳۹۱ ش بهعنوان استاد نمونه آن حوزه در سطوح عالی و خارج فقه و اصول معرفی شد («پروندهای در بزرگداشت...»، ۳۱). تقریرات درس او توسط تنی چند از شاگردانش منتشر شده است که از آن جمله میتوان به آثار اصول علم الرجال بین النظریه و التطبیق در دو جلد، التقیه فی فقه اهلالبیت در سه جلد و آثار العداله فی فقه اهلالبیت تقریر شیخ محمدعلی صالح المعلم و ایضاح الدلائل فی شرح الوسائل تقریر سید عباس حسینی و شیخ محمد عیسی البنای اشاره کرد. تألیفات او نیز عبارت است از: النبی الأعظم صلى الله علیه وآله و وجوده النوری، تفسیر قرآن الکریم و دوره اصولیه کامله (قاسمی، ج ۲، ۱۸۲). منابع: اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج ۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ «پروندهای پیرامون علم رجال در گفتگو با آیتالله مسلم داوری: از مقدمات مباشر استنباط علم رجال و حدیث است» (۱۳۹۴)، هفتهنامه حریم امام، شماره ۲۰۸، ۱۶ اسفند؛ «پروندهای در بزرگداشت مرحوم آیتاللهالعظمی خویی: آیتالله مسلم داوری دولتآبادی: معجم رجال الحدیث ابتکار مهمی در علم رجال است» (۱۳۹۳)، هفتهنامه حریم امام، شماره ۱۴۵، ۶ آذر؛ قاسمی، رحیم (۱۳۹۳)، دره الصدق فیمن تلمذ من علماء اصفهان بالنجف، ج ۴، قم، مجمع الذخائر الاسلامیه.