نفیسه اشراقی

نفیسه اشراقی محمد رجائی نژاد نفیسه اشراقی (زادۀ ۱۳۴۰ش) از نوادگان دختری امام‌خمینی و نخستین فرزند شهاب‌الدین اشراقی(۱۳۰۴ ـ ۱۳۶۰ش) و خانم صدیقه مصطفوی(خمینی)، است. زندگی نفیسه اشراقی اول فروردین سال ۱۳۴۰ش. در قم زاده شد. (حنیف، زندگی‌نامۀ آیت‌الله شهاب‌الدین اشراقی، ج۱، ص۶۳). وی نخستین فرزند و دختر شهاب‌الدین اشراقی(۱۳۰۴ ـ ۱۳۶۰ش) و خانم صدیقه خمینی است. شهاب‌الدین از فضلای حوزه علمیه قم، شاگرد، معتمد، نماینده و وکیل تام‌الاختیار امام‌خمینی پس از تبعید به عراق (حنیف، زندگی‌نامه آیت‌الله شهاب‌الدین اشراقی، ج۱، ص۴۷، ۵۱، و ۶۹؛ ربانی املشی، یاران امام به روایت اسناد ساواک آیت‌الله حاج‌شیخ‌مهدی ربانی املشی، ص۱۰۹؛ امام‌خمینی، صحیفه امام، ج۳، ص۴۲۸). و از همراهان و مبارزان پیش از انقلاب اسلامی به‌شمار می‌آمد. (شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ج۲، ص۶۶). مادر نفیسه اشراقی، خانم صدیقه مصطفوی (زادۀ ۱۳۱۵ش)، فرزند سوم و دختر اول امام‌خمینی است که سال ۱۳۳۱ با شهاب‌الدین اشراقی ازدواج کرد. (حنیف، زندگی‌نامه آیت‌الله شهاب‌الدین اشراقی، ج۱، صص۴۵ ـ ۵۱). شهاب‌الدین که داماد اول امام‌خمینی است، شهریور ۱۳۶۰ در سن ۵۶ سالگی در تهران درگذشت و در جوار حرم فاطمه معصومه(س) به خاک سپرده شد. (حنیف، زندگی‌نامه آیت‌الله شهاب‌الدین اشراقی، ج۱، ص۳۴۴؛ امام‌خمینی، صحیفه امام، ج۱۵، ص۲۲۵پاورقی). صدیقه مصطفوی و شهاب‌الدین اشراقی دارای هفت فرزند، چهار دختر و سه پسر هستند: نفیسه، زهرا، نعیمه، علی، عاطفه، محمدتقی و مرتضی. (حنیف، زندگی‌نامه آیت‌الله شهاب‌الدین اشراقی، ج۱، ص۴۲۶). نام‌های این فرزندان را گاهی پدر و گاهی مادر برمی‌گزیدند؛ نام نفیسه را مادرش برگزید، بااین‌که پدر نام دیگری برگزیده بود. (حنیف، زندگی‌نامه آیت‌الله شهاب‌الدین اشراقی، ج۱، ۴۳۰). نفیسه اشراقی دبستان، دورۀ راهنمایی و دبیرستان را پیش از پیروزی انقلاب در مدرسۀ مهرگان قم گذراند. (حنیف، زندگی‌نامه آیت‌الله شهاب‌الدین اشراقی، ج۱، ص۱۶۳). سال ۱۳۵۵، پایۀ دوم در همین دبیرستان درس می‌خواند که با سیدکاظم، پسر سیدصادق روحانی ازدواج کرد. (حنیف، زندگی‌نامه آیت‌الله شهاب‌الدین اشراقی، ج۱، ص۱۵۱، ۱۶۵ و ۱۶۸). پس از ازدواج هم به دانش‌اندوزی ادامه داد و در رشتۀ مترجمی زبان انگلیسی دانش‌آموخته شد. بعدها دارای فرزند دختری شدند به نام زهرا؛ (ثقفی، بانوی انقلاب خدیجه‌ای دیگر، ص۶۴۴). اما نفیسه اشراقی سرانجام با سیدکاظم روحانی متارکه کردند. خاطراتی از امام‌خمینی نفیسه اشراقی از دو سه سالگی تبعیدهای پدربزرگ، امام‌خمینی و پدرش، شهاب‌الدین را به یاد دارد. گاهی خاطراتی از آن دوران را بازگو کرده است. به‌ویژه ارتباط‌های نامه‌ای‌اش با امام‌خمینی در نجف را می‌توان در لابه‌لای اسناد دید. (حنیف، زندگی‌نامه آیت‌الله شهاب‌الدین اشراقی، ج۱، ص۴۴۶، ۴۴۷، ۴۴۸، ۴۵۰، ۴۵۲، ۴۵۴ و ۴۵۵). وی پس از ورود امام‌خمینی به نجف در سال ۱۳۴۴، در نخستین فرصت به همراه خانواده به نجف رفته و پدربزرگ را آنجا دید. (بهبودی، الف لام خمینی، ص ۵۲۳؛ ثقفی، بانوی انقلاب خدیجه‌ای دیگر، ص ۲۸۴ـ۲۹۰). چنانچه در نوجوانی هم با خانواده، امام‌خمینی را در فرانسه همراهی کرد. («بیوگرافی زهرا اشراقی و همسرش»، فتوکده؛ مجلۀ رویدادهای تصویری هنرمندان و سبک زندگی). نفیسه اشراقی دربارۀ دیدارهایش با امام‌خمینی می‌گوید: هر زمان که ما خدمت آقا می‌رسیدیم و خانم[مادربزرگ] نبودند، اولین سؤالی که می‌کرد این بود که خانم چه‌طورند؟ خبری داری؟ (موسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، قدس ایران: بانوی بزرگ ایران، ص۱۴۷). یا اگر دیر خدمت امام می‌رسیدیم نخست ابراز دلتنگی و سپس شوخی می‌کرد. ازجمله، در بیمارستان که بستری بود و ما برای عیادت رفته بودیم؛ تا ما را دید، لبخندی زدند و گفت: «حالت را از خواهرت پرسیدم و گفتم ایشان کجاست. بعد هم کپسول هوای بالای سرشان را نشان دادند و گفتند: هر وقت دلم برایت تنگ می‌شود، چادری سر این کپسول می‌کنم تا تو را ترسیم کنم!.» (میریان، پدر مهربان، ص۶۳). منابع ۱. امام‌خمینی، صحیفه امام، موسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی(س)، تهران، اول، ۱۳۸۷ش ۲. بهبودی، هدایت‌الله، الف لام خمینی: زندگی‌نامۀ امام روح‌الله موسوی خمینی (۱۲۸۱ش ـ ۱۳۵۷ش)، تهران، موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، ۱۳۹۶ش. ۳. ثقفی، علی، بانوی انقلاب: خدیجه‌ای دیگر، تهران، اول، موسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، اول، ۱۳۹۳ش. ۴. حنیف، زندگی‌نامه آیت‌الله شهاب‌الدین اشراقی، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی(س)، اول، عروج، ۱۳۹۲ش. ۵. ربانی املشی، شرح مبارزات آیت‌الله محمدمهدی ربانی املشی، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی، ۱۳۸۰ش. ۶. شریف رازی، محمد، مستدرک گنجینه دانشمندان؛ کتاب انقلاب و شهادت، قم، پیروز، بی‌تا. ۷. موسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، قدس ایران: بانوی بزرگ ایران، تهران، اول، چاپ و نشر عروج، ۱۳۸۸ش. ۸. میریان، سیداحمد، پدر مهربان: خاطراتی از رفتار حضرت امام خمینی با کودکان و نوجوانان، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، اول، ۱۳۸۴ش. ۹. «بیوگرافی زهرا اشراقی و همسرش»، فتوکده؛ مجلۀ رویدادهای تصویری هنرمندان و سبک زندگی؛ https://photokade.com/%D8%A8%DB%8C%D9%88%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C-%D8%B2%D9%87%D8%B1%D8%A7-%D8%A7%D8%B4%D8%B1%D8%A7%D9%82%DB%8C-%D9%88-%D9%87%D9%85%D8%B3%D8%B1%D8%B4/