حیدرعلی جلالی خمینی: تفاوت میان نسخه‌ها

==زندگینامه و تحصیلات==

حیدرعلی جلالی خمینی، فرزند علی‌حسین در سال ۱۳۱۱ در شهر خمین به دنیا آمد. وی پس از تحصیلات ابتدایی وارد [[حوزه علمیه خمین|حوزه خمین]] شد و مقدمات را در آن حوزه فرا گرفت و برای ادامه تحصیل به [[قم]] رفت.<ref>جلالی خمینی، خاطرات ۱۵ خرداد، ۱/۱۷۹؛ جلالی خمینی، جمهوری اسلامی، ۱۰.</ref> از آنجا که او در خمین با [[غلامرضا رضوانی]] هم بحث بود، توسط پدر وی به قم برده شد و در نخستین روز ورود به قم به دیدار امام‌خمینی رفتند.<ref>جلالی خمینی، جمهوری اسلامی، ۱۰.</ref><br>

جلالی از نخستین دیدار به خاطر همشهری بودن مورد لطف امام‌خمینی قرار گرفت و از آن پس به خانه ایشان رفت ‌و آمد می‌کرد.<ref>جلالی خمینی، خاطرات ۱۵ خرداد، ۱/۱۷۹.</ref> جلالی در قم [[معالم الاصول]] را از [[آیت‌الله جعفر سبحانی|جعفر سبحانی]]، [[کتاب مطول|مطول]] را از [[آیت‌الله میرزاجواد تبریزی|میرزاجواد تبریزی]]، [[کتاب مکاسب|مکاسب]] را از [[علی‌اکبر مشکینی]]، [[رسائل]] را از [[اسداللهی اصفهانی]] و [[کتاب کفایة الاصول|کفایة الاصول]] را از [[سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی]] آموخت.<ref>جلالی خمینی، جمهوری اسلامی، ۱۰.</ref> و [[تفسیر]] و [[فلسفه]] را از [[سیدمحمدحسین طباطبایی]] فرا گرفت ([[حوزه علمیه تهران|حوزه تهران]]) وی سه سال در [[درس خارج فقه]] [[سیدحسین بروجردی]] شرکت کرد و با آغاز درس خارج فقه امام‌خمینی به درس ایشان پیوست و دوره فقه مکاسب را از ایشان بهره برد.<ref>جلالی خمینی، جمهوری اسلامی، ۱۰.</ref> و تدریس ایشان را کم‌نظیر یافت.<ref>جلالی خمینی، پابه‌پای آفتاب، ۳/۳۵۲.</ref><br>

به اعتقاد وی درس امام‌خمینی یک استثناء بود و ایشان از این نظر که [[فیلسوف]]، [[عارف]]، [[فقیه]] و [[مجتهد]] بود تسلط خوبی بر مباحث داشت و بیان شیوای ایشان باعث شده بود بیش از ششصد شاگرد که در میان آنان افراد برجسته‌ای امثال [[مرتضی مطهری]] حضور داشتند، در درس ایشان شرکت کنند.<ref>جلالی خمینی، جمهوری اسلامی، ۱۰.</ref>

در سال ۱۳۴۲ اهالی شرق تهران از امام‌خمینی درخواست اعزام روحانی برای امامت [[مسجد احمدیه نارمک]] کردند و ایشان جلالی خمینی را فرستاد.<ref>جلالی خمینی، جمهوری اسلامی، ۱۰.</ref> وی شهرت نام خانوادگی (خمینی) را برای شناسایی پایگاه طرفداران امام‌خمینی برگزید و همین امر حساسیت [[سازمان اطلاعات و امنیت کشور]] «ساواک» را موجب شده بود؛ اما وی با همین نام به فعالیت ادامه داد.<ref>جلالی خمینی، جمهوری اسلامی، ۱۰.</ref> جلالی خمینی نخست [[مسجد اباعبدالله الحسین(ع)]] را در فلکه دوم تهران‌پارس ساخت و پس از آن سینمای هفت حوض نارمک را با کمک مردم خرید و تبدیل به مسجد کرد و در سال ۱۳۴۳ [[سیداحمد خوانساری]] از [[مراجع تقلید]] وقت کلنک آن را بر زمین زد. [[مسجدالرسول(ص)]] در میدان رسالت تهران نیز به همت جلالی خمینی ساخته شد.<ref>حوزه تهران، پایگاه اطلاع‌رسانی؛ جلالی خمینی، جمهوری اسلامی، ۱۰.</ref> تلاش جلالی در امور خیریه عام‌المنفعه، مورد توجه امام‌خمینی قرار گرفت.<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۳/۳۱۳.</ref>

جلالی خمینی به سبب ارتباطی که با امام‌خمینی داشت، پس از دستگیری ایشان در سال ۱۳۴۲ موفق شد با ایشان در [[تهران]] در خانه‌ای که محصور بود دیدار کند؛<ref>جلالی خمینی، خاطرات ۱۵ خرداد، ۱/۱۸۲.</ref> اما پس از [[تبعید]] و استقرار ایشان در [[نجف]]، او از طریق [[نامه]] ارتباطش را ادامه داد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۲/۱۳۲.</ref> امام‌خمینی در مهر ۱۳۴۹ از جلالی خمینی خواست درباره شخصی که در (عین‌ورزان) و اطراف مازندران مدعی [[وکالت]] از ایشان است و وجوهی را از مردم دریافت کرده تحقیق کند و اجازه‌نامه وکالت را از او مطالبه کند؛ همچنین با مشورت مردم یک روحانی برای تبلیغ در [[مسجد عین‌ورزان]] تعیین کند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۲/۲۹۸.</ref><br>

چنان‌که در همان سال از وی خواست به اهالی آن دیار ابلاغ کند در باره مسجد (عین‌ورزان)، آنچه با نظر و تصویب سیداحمد خوانسارى عمل شده صحیح است و نباید مورد اشکال واقع شود.<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۲/۳۱۱.</ref> در آبان ۱۳۵۶ پس از درگذشت مشکوک [[سیدمصطفی خمینی]] که تأثیر عمیق بر نهضت داشت، علما و روحانیون ازجمله جلالی خمینی همدردی خود را به امام‌خمینی اعلام کردند و ایشان نیز در بهمن ۱۳۵۶، از پیام تسلیت جلالی قدردانی و تأکید کرد حوادث وارد بر [[اسلام]] و [[مسلمانان]] به‌قدری عظیم است که فرصت اندیشه و تفکر به مسائل شخصی را ندارد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۳/۳۱۳.</ref> جلالی خمینی در مواردی معرف افراد برای دریافت اجازه شرعی از امام‌خمینی بوده است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱/۴۸۰، ۴۸۱ و ۳/۳۸۱.</ref><br>

پس از پیام امام‌خمینی از نجف جهت ارتباط میان روحانیان که جلساتی با هم داشته باشند، در سال ۱۳۵۳، گروهی از علمای تهران ازجمله مرتضی مطهری، [[سیدمحمد حسینی بهشتی]]، [[سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی]]، [[اکبر هاشمی رفسنجانی]]، [[سیدعلی خامنه‌ای]]، جلالی خمینی، [[سیدمحمد موسوی خوئینی]] و [[حسن روحانی]] جلساتی تشکیل دادند که منجر به تشکیل [[جامعه روحانیت مبارز تهران]] در سال ۱۳۵۶ گردید.<ref>جلالی خمینی، جمهوری اسلامی، ۱۰؛ ناطق نوری، خاطرات، ۱/۱۱۱؛ روحانی، خاطرات حسن روحانی، ۱/۴۲۷.</ref>{{ببینید|متن=ببینید|جامعه روحانیت مبارز تهران}} با گسترش جامعه روحانیت مبارز، جلسات منطقه شرق تهران را جلالی خمینی، [[عباسعلی عمید زنجانی]]، [[سیدهاشم حمیدی]] و برخی دیگر برگزار می‌کردند.<ref>روحانی، خاطرات حسن روحانی، ۱/۴۲۸.</ref>

در پی اهانت [[رژیم پهلوی]] در روزنامه اطلاعات ۱۷/۱۰/۱۳۵۶ به روحانیت و امام‌خمینی، جلالی خمینی همراه برخی علمای تهران ازجمله مطهری و [[محمدتقی فلسفی]] طی اعلامیه‌ای خواستار تعطیلی دروس [[حوزه علمیه قم]] شد.<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی، ۶/۱۸۸ـ۱۸۹.</ref> در اردیبهشت ۱۳۵۷، جلالی در همراهی با علمای تهران مانند [[محی‌الدین انواری]] و [[محمدرضا مهدوی‌ کنی]] طی نامه‌ای به مراجع قم، حمله برنامه‌ریزی‌شده مأموران رژیم پهلوی به منازل مراجع را محکوم کرد.<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۳/۲۸۹ـ۲۹۰.</ref> همچنین در اعتراض به خون‌های ریخته‌شده به دست رژیم، در کنار دیگر اعضای جامعه روحانیت مبارز طی اعلامیه‌ای در تیر ۱۳۵۷ از مردم خواست از دستور امام‌خمینی پیروی و مراسم ویژه [[نیمه شعبان]] را بدون تشریفات برگزار کنند و برای کسانی که مأموران رژیم به [[شهادت]] رسانده‌اند مجلس یادبود برگزار شود.<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۳/۳۲۳ـ۳۲۴؛ مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی، ۶/۳۶۰ـ۳۶۱.</ref>

با ادامه فعالیت‌های سیاسی جلالی خمینی، وی در مرداد ۱۳۵۷ به اتهام اهانت به مقام سلطنت دستگیر و به کمیته مشترک ضد خرابکاری منتقل شد ولی پس از مدت کوتاهی آزاد گردید.<ref>ربانی شیرازی، یاران امام به روایت اسناد ساواک، ۱۶/۴۵۰.</ref> وی در آذر ۱۳۵۷ در اعلامیه‌ای همراه علمای تهران، مردم را به راهپیمایی در روز [[تاسوعا]] و [[عاشورا]] دعوت کرد.<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۳/۴۶۷ـ۴۶۹.</ref> بر اساس گزارش ساواک در ۲۲/۹/۱۳۵۷، جلالی خمینی همراه حسینی بهشتی، مطهری، ‌هاشمی رفسنجانی و چند نفر دیگر از روحانیان طرفدار امام‌خمینی، جلسه‌ای را در خانه مهدوی کنی برای تعطیل‌کردن بازار تهران و تشکر از مردم تهران در برگزاری راهپیمایی تاسوعا و عاشورا و تماس با امام‌خمینی در [[پاریس]] برگزار کردند.<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی، ۱۱/۶۱۳.</ref><br>

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، با تشکیل کمیته انقلاب، جلالی خمینی از طرف مهدوی ‌کنی فرمانده [[کمیته انقلاب اسلامی]]، به سرپرستی کمیته شرق تهران منصوب شد.<ref>مهدوی کنی، خاطرات، ۲۵۷؛ ناطق نوری، خاطرات، ۱/۱۷۸.</ref> و در ۲۹/۱/۱۳۵۸ امام‌خمینی در جمع مسئولان کمیته انقلاب اسلامی ازجمله جلالی خمینی، از آنان خواست هوشیار باشند تا زمانی که دولت و [[نیروی انتظامی]] قدرت نگرفته‌اند، کشور جهت خلع سلاح اشخاص فاسد و گروه‌های اخلالگر به کمیته انقلاب اسلامی نیاز جدی دارد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۷/۳۶ـ۳۷.</ref><br>

در مهر ۱۳۵۸، امام‌خمینی به درخواست ایرانیانِ مقیم قطر، جلالی خمینی را به عنوان نماینده خود برای رسیدگی و رفع مشکلات و کمبودها و نیز آشناکردن به وظیفه اسلامى و اجتماعى و رفع اختلافات آنان اعزام کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱۰/۱۹۰.</ref> جلالی در خرداد ۱۳۶۰ طی حکمی از طرف ایشان به عضویت هیئت نمایندگان در امور [[حج]] انتخاب گردید.<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱۴/۴۱۰.</ref> وی در ۱۷/۵/۱۳۶۰، هدف عملیات تروریستیِ [[سازمان مجاهدین خلق]] قرار گرفت، اما آسیبی به وی نرسید.<ref>جلالی خمینی، خاطرات ۱۵ خرداد، ۱/۱۷۷.</ref>

امام‌خمینی نخست در اسفند ۱۳۶۱ جلالی خمینی را به عنوان امام‌جمعه موقت شهرستان خمین<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱۷/۳۴۵.</ref> و ‏در شهریور ۱۳۶۲، به سمت امام‌جمعه دایم آن شهر منصوب کرد<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱۸/۷۶.</ref> و وی تا سال ۱۳۸۲ این سمت را بر عهده داشت (آیت‌الله جلالی خمینی) ایشان در اردیبهشت ۱۳۶۴، جلالی را وکیل خود در زمین‌های موروثی پدری در شهر خمین قرار داد تا آنها را میان فقرا تقسیم کند و به ملکیت آنان در آورد<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱۹/۲۳۲.</ref> با انشعاب برخی روحانیان از تشکل جامعه روحانیت مبارز تهران در فروردین ۱۳۶۷ و شکل‌گیری [[مجمع روحانیون مبارز]]<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۲۱/۲۸.</ref>{{ببینید|متن=ببینید|مجمع روحانیون مبارز تهران}} جلالی خمینی نیز به مجمع روحانیون مبارز تهران پیوست.<ref>سلیمی ‌بنی، مجمع روحانیون مبارز، ۲۷ـ۳۲.</ref>

به نظر جلالی خمینی [[زهد]] و [[تقوا|تقوای]] امام‌خمینی نسبت به دیگر علما چشمگیر بود<ref>جلالی خمینی، پابه‌پای آفتاب، ۳/۳۵۶.</ref> و ایشان به‌دنبال ریاست و شهرت نبود؛<ref>جلالی خمینی، خاطرات ۱۵ خرداد، ۱/۱۷۹.</ref> چنان‌که پس از درگذشت [[آیت‌الله بروجردی|بروجردی]] با مطرح‌شدن بحث [[مرجعیت]] امام‌خمینی، ایشان با خبرنگاران [[روزنامه کیهان]] و [[روزنامه اطلاعات|اطلاعات]] مصاحبه نکرد و به آنان اجازه نداد که از ایشان به عنوان مرجع تقلید عکس بگیرند و تأکید کرد یک طلبه بوده و مشغول بحث و درس خود است<ref>جلالی خمینی، خاطرات ۱۵ خرداد، ۱/۱۷۹.</ref> به باور وی، رفتار امام‌خمینی با اطرافیان خیلی محترمانه بود، اهل عصبانیت نبود و خیلی با رأفت و رحمت برخورد می کرد.<ref>جلالی خمینی، جمهوری اسلامی، ۱۰.</ref><br>

ایشان همان‌گونه که در زندگی شخصی با دیگران متفاوت بود، در مبارزه نیز با علمای دیگر تفاوت‌های بسیاری داشت؛ زیرا اعتراضات و مبارزه دیگران تنها علیه دولت بود، نه شخص محمدرضا پهلوی که بر مردم حکومت می‌کرد؛ اما امام‌خمینی از آغاز نهضت و مبارزه خود رأس رژیم را که پهلوی بود هدف قرار داد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱/۱۸۰.</ref> به نظر وی امام‌خمینی نه تنها عالم و شخصیت دینی بود، بلکه [[خداوند]] ایشان را به عنوان حجت خود در تاریخ به امانت گذاشت تا حقایق را برای مردم روشن کند و[[استبداد]] را بشناساند و از دوش مردم بردارد.<ref>جلالی خمینی، خاطرات ۱۵ خرداد، ۱/۱۷۹.</ref>

جلالی خمینی در تاریخ ۱۴/۱۱/۱۳۹۹ در سن ۸۸ سالگی به دنبال بیماری کرونا درگذشت و در [[حرم امام‌خمینی]] به خاک سپرده شد.<ref>جمهوری اسلامی، روزنامه؛ ایرنا، جمهوری اسلامی.</ref> از وی دو اثر [[گنجینه اخلاق]] و [[الگوی اسلامی در منظر اسلام ناب]] منتشر شده است. وی همچنین در شرق تهران، حوزه علمیه‌ای تأسیس کرده است (آیت‌الله جلالی خمینی) و دو نفر از فرزندان وی درشمار روحانیون می‌باشند.

* سیداحمد حسینی، «[https://books.khomeini.ir/books/10004/110/ حیدرعلی جلالی خمینی]»، دانشنامه امام خمینی، ج۴، ص۱۱۰-۱۱۳.