۱۶٬۳۰۹
ویرایش
ابرابزار
جز (added Category:مقاله‌های آماده ارزیابی using HotCat) |
(ابرابزار) |
||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
| عنوان = صادق احسان‌بخش | | عنوان = صادق احسان‌بخش | ||
| تصویر = صادق احسان‌بخش.jpg | | تصویر = صادق احسان‌بخش.jpg | ||
| اندازه تصویر = | | اندازه تصویر = | ||
| توضیح تصویر = | | توضیح تصویر = | ||
|سرشناسی = | |سرشناسی = | ||
|نام کامل = صادق احسان‌بخش | |نام کامل = صادق احسان‌بخش | ||
|لقب = | |لقب = | ||
|نسب = | |نسب = | ||
|زادروز = ۱۳۰۹ش | |زادروز = ۱۳۰۹ش | ||
|شهر تولد = [[رشت]] | |شهر تولد = [[رشت]] | ||
| خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
|کشور درگذشت = ایران | |کشور درگذشت = ایران | ||
|آرامگاه = مصلای امام‌خمینی رشت | |آرامگاه = مصلای امام‌خمینی رشت | ||
|نام همسر = | |نام همسر = | ||
|فرزندان = | |فرزندان = | ||
|خویشاوند سرشناس= | |خویشاوند سرشناس= | ||
|دین = [[اسلام]] | |دین = [[اسلام]] | ||
|مذهب = [[شیعه]] | |مذهب = [[شیعه]] | ||
|پیشه = عالم دینی؛ سیاستمدار | |پیشه = عالم دینی؛ سیاستمدار | ||
|مناصب = نماینده ولی فقیه در گیلان و امام جمعه رشت | |مناصب = نماینده ولی فقیه در گیلان و امام جمعه رشت | ||
|پس از = | |پس از = | ||
|پیش از = | |پیش از = | ||
|اساتید = [[امام‌خمینی]]، [[محمد صدوقی]]، [[حسینعلی منتظری]]، [[حسین نوری]]، [[اسدالله اصفهانی]]، [[سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی]]، [[علی‌اکبر مشکینی]]، [[سیدمحمدحسین طباطبایی]] و دیگران | |اساتید = [[امام‌خمینی]]، [[محمد صدوقی]]، [[حسینعلی منتظری]]، [[حسین نوری]]، [[اسدالله اصفهانی]]، [[سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی]]، [[علی‌اکبر مشکینی]]، [[سیدمحمدحسین طباطبایی]] و دیگران | ||
|شاگردان = | |شاگردان = | ||
|تالیفات = آثار | |تالیفات = آثار الصادقین؛ تفسیر برخی سوره‌های قرآن | ||
|وبگاه رسمی = | |وبگاه رسمی = | ||
|امضا = | |امضا = | ||
}} | }} | ||
'''صادق احسان‌بخش'''، روحانی مبارز، شاگرد و نماینده [[امام‌خمینی]]، [[امام جمعه]] رشت و عضو [[مجلس خبرگان رهبری]]. | '''صادق احسان‌بخش'''، روحانی مبارز، شاگرد و نماینده [[امام‌خمینی]]، [[امام جمعه]] رشت و عضو [[مجلس خبرگان رهبری]]. | ||
صادق احسان‌بخش، نخست به مکتبخانه رفت و روخوانی [[قرآن]] و خواندن و نوشتن را فرا گرفت و دوره ابتدایی را در تولم‌شهر، قصبه «بازارجمعه» به پایان رساند<ref>احسان‌بخش، خبرگان ملت، ۱/۷۹؛ مدرسی و کاظمینی، دانشنامه ائمه جمعه کشور، ۱/۹۲.</ref> و در سال ۱۳۲۳، <ref>احسان‌بخش، خبرگان ملت، ۱/۷۹.</ref> با تشویق پدر در مدرسه مهدویه رشت به تحصیل [[علوم دینی]] مشغول شد.<ref>احسان‌بخش، خاطرات، ۳۷.</ref> ابوطالب مدرس، علی علم‌الهدی، <ref>احسان‌بخش، خبرگان ملت، ۱/۸۰ و ۸۳.</ref> سیدحسن بحرالعلوم، محمدکاظم صادقی، سیدمهدی رودباری و محمدوحید خورگامی، ازجمله استادان دوره مقدماتی وی بودند.<ref>احسان‌بخش، دانشوران، | == معرفی اجمالی == | ||
==آشنایی با امام‌خمینی== | صادق احسان‌بخش در سال ۱۳۰۹ در روستای «لیفشاگرد» از توابع «تولمات» رشت زاده شد.<ref>احسان‌بخش، خبرگان ملت، ۱/۷۹.</ref> پدرش غلامرضا احسان‌بخش مردی مؤمن و علاقه‌مند به [[دین]] و [[روحانیت]] بود و در احیای مراسم مذهبی کوشش داشت. شغل اصلی وی کشاورزی و ماهی‌گیری بود.<ref>احسان‌بخش، خبرگان ملت، ۱/۷۹؛ احسان‌بخش، خاطرات، ۲۱–۳۰.</ref> | ||
صادق احسان‌بخش، نخست به مکتبخانه رفت و روخوانی [[قرآن]] و خواندن و نوشتن را فرا گرفت و دوره ابتدایی را در تولم‌شهر، قصبه «بازارجمعه» به پایان رساند<ref>احسان‌بخش، خبرگان ملت، ۱/۷۹؛ مدرسی و کاظمینی، دانشنامه ائمه جمعه کشور، ۱/۹۲.</ref> و در سال ۱۳۲۳،<ref>احسان‌بخش، خبرگان ملت، ۱/۷۹.</ref> با تشویق پدر در مدرسه مهدویه رشت به تحصیل [[علوم دینی]] مشغول شد.<ref>احسان‌بخش، خاطرات، ۳۷.</ref> ابوطالب مدرس، علی علم‌الهدی،<ref>احسان‌بخش، خبرگان ملت، ۱/۸۰ و ۸۳.</ref> سیدحسن بحرالعلوم، محمدکاظم صادقی، سیدمهدی رودباری و محمدوحید خورگامی، ازجمله استادان دوره مقدماتی وی بودند.<ref>احسان‌بخش، دانشوران، ۵۵–۵۶؛ شاهد یاران، ۷.</ref> وی در سال ۱۳۲۷ به [[حوزه علمیه قم]] رفت و دوره سطح را نزد [[محمد صدوقی]]، [[حسینعلی منتظری]]، [[حسین نوری]]، [[اسدالله اصفهانی]]، [[سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی]]، [[علی‌اکبر مشکینی]]، [[مهدی مازندرانی]]، [[عبدالحسین فقیهی گیلانی]]<ref>احسان‌بخش، خبرگان ملت، ۱/۸۰–۸۱.</ref> و [[سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی]]،<ref>مدرسی و کاظمینی، دانشنامه ائمه جمعه کشور، ۱/۹۲؛ شاهد یاران، ۷.</ref> گذراند. [[شرح تجرید]]، [[الاسفار الاربعه|اسفار]] و تفسیر را نزد [[سیدمحمدحسین طباطبایی]] و [[شرح منظومه]] را نزد [[سیدرضا صدر]] و [[غلامرضا فکور یزدی]] فرا گرفت.<ref>احسان‌بخش، خبرگان ملت، ۱/۸۰–۸۱.</ref> وی همچنین از سال ۱۳۳۱ به بعد از درس خارج [[سیدمحمدتقی خوانساری]]،<ref>احسان‌بخش، خبرگان ملت، ۱/۸۱.</ref> [[سیدحسین بروجردی]]، [[سیدمرتضی مرتضوی لنگرودی]]،<ref>احسان‌بخش، دانشوران، ۵۶.</ref> [[سیدمحمدرضا گلپایگانی]] و [[سیدکاظم شریعتمداری]]،<ref>احسان‌بخش، خبرگان ملت، ۱/۸۱.</ref> استفاده کرد. | |||
== آشنایی با امام‌خمینی == | |||
احسان‌بخش در درس بروجردی با [[امام‌خمینی]] آشنا شد<ref>احسان‌بخش، خبرگان ملت، ۱/۸۱.</ref> و در درس ایشان حاضر شد.<ref>امینیان، صحیفه دل، ۳۲.</ref> از آن پس، امام‌خمینی در شکل‌گیری شخصیت علمی و اخلاقی وی بسیار مؤثر بود و همه نوشته‌ها و گفته‌ها و رفتار سیاسی ایشان، برای احسان‌بخش آموزنده و سازنده بود.<ref>احسان‌بخش، خبرگان ملت، ۱/۸۴.</ref> نشاط علمی و فضای نقد و نظر در درس امام‌خمینی وی را به درس ایشان علاقه‌مند ساخت و برای بهتر فهمیدن مبانی استاد و نقدهای ایشان بر مبانی اصولی [[میرزامحمدحسین نایینی]]، در درس سیدمرتضی لنگرودی از شاگردان نایینی شرکت کرد.<ref>احسان‌بخش، خبرگان ملت، ۱/۸۱.</ref> وی افزون بر درس‌های حوزه، توانست از [[دانشگاه تهران]] مدرک کارشناسی بگیرد<ref>احسان‌بخش، خاطرات صادق، ۹۵.</ref> و همزمان با تحصیل در حوزه قم، [[ادبیات عرب|ادبیات]] و [[شرح لمعه]] تدریس می‌کرد.<ref>احسان‌بخش، من، صادق احسان‌بخش، ۵۶.</ref> | احسان‌بخش در درس بروجردی با [[امام‌خمینی]] آشنا شد<ref>احسان‌بخش، خبرگان ملت، ۱/۸۱.</ref> و در درس ایشان حاضر شد.<ref>امینیان، صحیفه دل، ۳۲.</ref> از آن پس، امام‌خمینی در شکل‌گیری شخصیت علمی و اخلاقی وی بسیار مؤثر بود و همه نوشته‌ها و گفته‌ها و رفتار سیاسی ایشان، برای احسان‌بخش آموزنده و سازنده بود.<ref>احسان‌بخش، خبرگان ملت، ۱/۸۴.</ref> نشاط علمی و فضای نقد و نظر در درس امام‌خمینی وی را به درس ایشان علاقه‌مند ساخت و برای بهتر فهمیدن مبانی استاد و نقدهای ایشان بر مبانی اصولی [[میرزامحمدحسین نایینی]]، در درس سیدمرتضی لنگرودی از شاگردان نایینی شرکت کرد.<ref>احسان‌بخش، خبرگان ملت، ۱/۸۱.</ref> وی افزون بر درس‌های حوزه، توانست از [[دانشگاه تهران]] مدرک کارشناسی بگیرد<ref>احسان‌بخش، خاطرات صادق، ۹۵.</ref> و همزمان با تحصیل در حوزه قم، [[ادبیات عرب|ادبیات]] و [[شرح لمعه]] تدریس می‌کرد.<ref>احسان‌بخش، من، صادق احسان‌بخش، ۵۶.</ref> | ||
احسان‌بخش از سال ۱۳۴۱ با مبارزات امام‌خمینی نیز همراه شد و امضای وی در ردیف دیگر علمای گیلان در اعتراض به تصویب [[لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی]] وجود دارد<ref>مرکز بررسی، انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، ۱/۲.</ref> و در مراسم استقبال و بازگشت [[سیدحسن بحرالعلوم]] از علمای رشت که در اعتراض به این لایحه بازداشت شده بود، شرکت داشت.<ref>مرکز بررسی، انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، ۱/۵؛ شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ۵/۱۸۵.</ref>{{ببینید|متن=ببینید|انجمن‌های ایالتی و ولایتی}} وی با طرح [[انقلاب سفید]] رژیم پهلوی نیز مخالفت کرد و در جایی به‌صراحت به سیدی رئیس شهربانی رشت گفت: «شاه باید از این مملکت برود».<ref>شفیعی، مصاحبه، ۲۴.</ref> وی پس از آزادی امام‌خمینی از حصر قیطریه به همراه سه تن از علمای گیلان، طی تلگرامی آزادی ایشان را موجب خوشحالی عموم مسلمانان شمرد.<ref>مرکز بررسی، انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، ۱/۴۴.</ref> امام‌خمینی در ۱۹/۱/۱۳۴۳ در پاسخ، از تفقد وی سپاسگزاری کرد.<ref>مرکز بررسی، انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، ۱/۴۶.</ref> ساواک در نامه‌ای در ۲۳/۲/۱۳۴۴ از | == بازگشت به رشت == | ||
احسان‌بخش پس از آن نیز در گیلان برای گسترش افکار امام‌خمینی تلاش کرد و خانه | احسان‌بخش در سال ۱۳۴۰ به توصیه محمود ضیابری از علمای رشت، برای ادای وظیفه به رشت بازگشت<ref>احسان‌بخش، خاطرات، ۱۰۳؛ احسان‌بخش، دانشوران، ۵۶.</ref> و افزون بر [[تبلیغ دین]] و برپایی [[نماز جماعت]]،<ref>شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۸۴.</ref> در حوزه رشت به تدریس درس‌های مقدماتی پرداخت.<ref>احسان‌بخش، من، صادق احسان‌بخش، ۵۶.</ref> همچنین به پیروی از [[سیدمحمد حسینی بهشتی]] در تأسیس مدرسه «دین و دانش» قم، با حمایت ضیابری، در ۱۳۴۰ مدرسه ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان دین و دانش را در رشت تأسیس کرد. جذب دبیران کارآمد و برگزاری مراسم مذهبی، ازجمله نماز جماعت و تلاوت قرآن صبحگاهی، از برنامه‌های این مدارس بود که در راه‌یافتن فرهنگ دینی در خانواده‌ها مؤثر بود.<ref>احسان‌بخش، خاطرات، ۱۰۳؛ شاهد یاران، ۱۰.</ref> وی افزون بر مدیریت دبیرستان، تدریس [[ادبیات فارسی]]، عربی و روان‌شناسی را نیز بر عهده داشت.<ref>مدرسی و کاظمینی، دانشنامه ائمه جمعه کشور، ۱/۹۳.</ref> | ||
== فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی == | |||
احسان‌بخش از نوجوانی به مسائل اجتماعی علاقه‌مند بود و از جوانی جریان [[ملی‌شدن صنعت نفت]] و نیز مبارزات حوزه علمیه قم علیه [[رژیم پهلوی]] را دنبال می‌کرد<ref>احسان‌بخش، خبرگان ملت، ۱/۸۳.</ref> و با شرکت در جلسات تشکیل‌شده از سوی [[سیدمجتبی نواب صفوی]] و [[سیدحسین واحدی]]، با اندیشه‌های [[فدائیان اسلام]] آشنا گردید و به همکاری با این گروه پرداخت؛ چنان‌که با تلاش وی شماری از زندانیان گروه فدائیان اسلام در فرمانداری نظامی تهران، آزاد شدند.<ref>مدرسی و کاظمینی، دانشنامه ائمه جمعه کشور، ۱/۹۳.</ref> وی که به امام‌خمینی علاقه شدید داشت؛ از سال ۱۳۴۰ تا پیروزی انقلاب اسلامی تصویر ایشان را در دفتر مدرسه خود نصب کرده بود.<ref>شاهد یاران، ۸.</ref> وی پس از درگذشت بروجردی، مبلّغ مرجعیت امام‌خمینی در گیلان بود و چنان‌که سازمان اطلاعات و امنیت کشور ([[ساواک]]) گزارش کرده، در مراسم ختم بروجردی در منطقه شفت گیلان، امام‌خمینی را «اعلم فی الارض» معرفی کرد.<ref>شفیعی، مصاحبه، ۲۳–۲۴.</ref> وی در شمار نخستین کسانی بود که در آغاز مرجعیت امام‌خمینی، در ۲۷ اردیبهشت ۱۳۴۰، از ایشان اجازه تصدی [[امور حسبیه]] گرفت. امام‌خمینی در این اجازه از وی با عنوان‌های «عماد الاعلام، ثقة الاسلام، خطیب محترم و از مروجین اسلام و افاضل معظم»، یاد کرده‌است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۴۷.</ref> وی از آن پس، [[وجوه شرعی]] را از مقلدان امام‌خمینی می‌گرفت و به ایشان می‌رساند.<ref>شفیعی، مصاحبه، ۲۴–۲۵.</ref> امام‌خمینی در نامه‌ای به برادر و وکیل خود [[سیدمرتضی پسندیده]]، ضمن تأیید درستی کار احسان‌بخش، از وی خواست به او مهربانی بورزد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲/۲۲۷.</ref> | |||
احسان‌بخش از سال ۱۳۴۱ با مبارزات امام‌خمینی نیز همراه شد و امضای وی در ردیف دیگر علمای گیلان در اعتراض به تصویب [[لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی]] وجود دارد<ref>مرکز بررسی، انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، ۱/۲.</ref> و در مراسم استقبال و بازگشت [[سیدحسن بحرالعلوم]] از علمای رشت که در اعتراض به این لایحه بازداشت شده بود، شرکت داشت.<ref>مرکز بررسی، انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، ۱/۵؛ شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ۵/۱۸۵.</ref>{{ببینید|متن=ببینید|انجمن‌های ایالتی و ولایتی}} وی با طرح [[انقلاب سفید]] رژیم پهلوی نیز مخالفت کرد و در جایی به‌صراحت به سیدی رئیس شهربانی رشت گفت: «شاه باید از این مملکت برود».<ref>شفیعی، مصاحبه، ۲۴.</ref> وی پس از آزادی امام‌خمینی از حصر قیطریه به همراه سه تن از علمای گیلان، طی تلگرامی آزادی ایشان را موجب خوشحالی عموم مسلمانان شمرد.<ref>مرکز بررسی، انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، ۱/۴۴.</ref> امام‌خمینی در ۱۹/۱/۱۳۴۳ در پاسخ، از تفقد وی سپاسگزاری کرد.<ref>مرکز بررسی، انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، ۱/۴۶.</ref> ساواک در نامه‌ای در ۲۳/۲/۱۳۴۴ از مأموران خود خواست رفتار وی را زیر نظر بگیرند.<ref>مرکز بررسی، انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، ۱/۱۰۹.</ref> | |||
احسان‌بخش پس از آن نیز در گیلان برای گسترش افکار امام‌خمینی تلاش کرد و خانه او پایگاه انقلابیان بود. دانش‌آموزان و فرهنگیان مدارس «دین و دانش» از طریق ایشان با افکار و اعلامیه‌های امام‌خمینی آشنا شدند و مدارس و مسجد وی محل اجتماع جوانان و کانون مبارزه با رژیم پهلوی بود.<ref>مرکز بررسی، انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، ۱/۱۰۹؛ شفیعی، مصاحبه، ۲۴.</ref> اعلامیه‌های امام‌خمینی شبانه در دبیرستان دین و دانش چاپ و منتشر می‌شد<ref>شفیعی، مصاحبه، ۲۴.</ref> و این مدرسه محور روشنگری و تظاهرات و اعتصاب فرهنگیان علیه مظالم رژیم پهلوی بود.<ref>شفیعی، مصاحبه، ۲۵؛ احسان‌بخش، من، صادق احسان‌بخش، ۵۷.</ref> وی همراه دیگر روحانیان و فرهنگیان گیلان، برای شهدای انقلاب اسلامی، مجالس بزرگداشت تشکیل داد و در آن به نکوداشت راه شهدا و افکار امام‌خمینی پرداخت.<ref>مرکز بررسی، انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، ۲/۴۲۴–۴۲۵.</ref> | |||
احسان‌بخش در سال‌های منتهی به پیروزی [[انقلاب اسلامی ایران]] بر دامنه فعالیت‌های سیاسی خود افزود و در مساجد استان گیلان به افشای خیانت‌های رژیم پهلوی به [[اسلام]] و [[ایران]] پرداخت. او مطالب [[کتاب حکومت اسلامی]] امام‌خمینی، دربارهٔ ضرورت تشکیل نظام اسلامی در جامعه را در کلاس خصوصی برای افراد مسجد شرح می‌داد<ref>قدیری اصلی، مصاحبه، ی، مصاحبه، ۲۹.</ref> و با زبان شعر و نثر، ادعاهای دروغ [[رژیم پهلوی]] مبنی بر رسیدن به تمدن بزرگ را افشا می‌کرد.<ref>انقلاب اسلامی در گیلان، ۶۹، ۱۹۷و ۲۰۹–۲۱۳.</ref> وی محور تظاهرات در استان گیلان و شهرستان رشت بود<ref>قدیری اصلی، مصاحبه، ی، مصاحبه، ۳۱.</ref> و امضای او در اعلامیه‌های مختلف جامعه روحانیت گیلان علیه رژیم پهلوی ثبت است.<ref>انقلاب اسلامی در گیلان، ۳۲۹–۳۴۱.</ref> عمده مجالس و محافل مبارزاتی گیلان به دست او هدایت می‌شد<ref>عسکری، مصاحبه، ۳۳–۳۴.</ref> و مبارزات سیاسی وی بارها منجر به احضار، دستگیری، زندانی و منع وی از سخنرانی شد<ref>عسکری، مصاحبه، ۳۴؛ قدیری اصلی، مصاحبه، ی، مصاحبه، ۲۹–۳۰.</ref> و از خروج از کشور نیز منع شد<ref>همتی، مصاحبه، ۴۱؛ حجازی، مصاحبه، ۱۸.</ref> گردید. ساواک بارها به خانه و مدارس وی تعرض کرد و خسارات فراوانی بر او وارد ساخت.<ref>مدرسی و کاظمینی، دانشنامه ائمه جمعه کشور، ۱/۹۴؛ شاهد یاران، ۱۰.</ref> وی در یک مورد در پاسخ تهدید رئیس پلیس رشت، مبنی بر تیراندازی به مردم تظاهرکننده، سینه خود را باز و آمادگی خود را برای شهادت اعلام داشت.<ref>شفیعی، مصاحبه، ۲۴.</ref> او به انقلابیان نیز کمک مالی می‌کرد و حتی خانه خود را برای هزینه‌های انقلاب اسلامی فروخت.<ref>انقلاب اسلامی در گیلان، ۱۵–۱۶.</ref> [[سیداحمد خمینی]] نیز در سفر به گیلان به خانه وی می‌رفت و امام‌خمینی را در جریان فعالیت‌های او قرار می‌داد.<ref>اصغرنیا، مصاحبه، ۵۱.</ref> | |||
== فعالیت‌ها پس از انقلاب == | |||
احسان‌بخش در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی، با شرکت شماری از انقلابیان، شورایی مشورتی برای امور مرتبط به انقلاب تأسیس کرد و برای استقبال از [[امام‌خمینی]] به تهران رفت؛ چنان‌که در شمار علمایی بود که در [[مدرسه علوی]] در جلسه تصمیم‌گیری برای دیدار [[شاپور بختیار]] با امام‌خمینی حضور داشت که ایشان نپذیرفت.<ref>احسان‌بخش، من، صادق احسان‌بخش، ۵۸؛ عسکری، مصاحبه، ۳۵.</ref> وی در ۲۱ بهمن، تشکیلاتی که سپس کمیته انقلاب اسلامی نام گرفت، برای حفاظت از انقلاب اسلامی در رشت تأسیس کرد و پس از پیروزی انقلاب، افرادی را برای این تشکیلات به [[محمدرضا مهدوی کنی]]، مسئول کمیته‌ها معرفی کرد<ref>عسکری، مصاحبه، ۳۵.</ref> و خود نیز پس از پیروزی انقلاب اسلامی سرپرستی کمیته‌های انقلاب اسلامی استان گیلان را بر عهده داشت<ref>احسان‌بخش، خبرگان ملت، ۱/۹۱.</ref> | |||
از سوی دیگر، در آغاز انقلاب اسلامی، امام‌خمینی به احسان‌بخش مأموریت داد به نمایندگی از ایشان به سفارتخانه‌های ایران در [[کشورهای اسلامی]] برود و عملکرد آنها را به ایشان گزارش کند. وی در راس هیئتی به [[پاکستان]]، [[بنگلادش]]، [[هند]] و [[عربستان]] رفت و اسناد و گزارش‌های با ارزشی برای رهبر انقلاب به ایران آورد.<ref>شفیعی، مصاحبه، ۲۵.</ref> امام‌خمینی همچنین در ۱/۲/۱۳۵۸ به وی مأموریت داد با کمک [[سیدعبدالله ضیائی]]-از علمای آن دیار که امام‌خمینی در ۲۳/۶/۱۳۴۹ برای وی اجازه امور حسبیه صادر کرده‌است<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲/۲۹۷.</ref> در رشت و حومه به کار کمیته‌های انقلاب رسیدگی و برای رفع مشکلات مالی آنان اقدام کنند و انقلابیان را به اتحاد و یگانگی فراخوانند از اختلاف بر حذر دارند و در تمام کارها با علمای اعلام محل، مشورت و همکاری کنند<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۷/۷۳.</ref>؛ چنان‌که در ۲۱ اردیبهشت ۱۳۵۸ به آن دو مأموریت داد با همکاری چند تن از معتمدان محل به اموال بقعه‌های متبرک استان گیلان رسیدگی کنند و موارد مورد نیاز برای بازسازی آنها یادشده را به مصرف برسانند و مازاد آن را در امور مستضعفان محل هزینه کنند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۷/۲۴۳.</ref> نیز در چهارم آذر ۱۳۵۸ در حکم مأموریت به [[محمدمهدی ربانی املشی]] برای رسیدگی به مشکلات استان گیلان، به وی توصیه کرد در تصمیم‌گیری‌ها با احسان‌بخش و دیگر علما مشورت کند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۱/۱۱۶.</ref> | |||
امام‌خمینی در پی درخواست مردم رشت در ۹/۱۱/۱۳۵۹ احسان‌بخش را به امامت [[نماز جمعه]] رشت منصوب کرد.<ref>شفیعی، مصاحبه، ۲۵؛ احسان‌بخش، خبرگان ملت، ۱/۹۱.</ref> ایشان همچنین در هشتم دی ۱۳۶۱ وی را با عنوان نماینده خود در استان گیلان برگزید و به او مأموریت داد ضمن رسیدگی به امور دینی مردم آن سامان، [[امور حسبیه]] را با مراعات احتیاط متصدی شود.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۱۹۸.</ref> امام‌خمینی به وی عنایت ویژه‌ای داشت و ائمه جمعه استان مطالب خود را از طریق احسان‌بخش به امام‌خمینی منتقل می‌کردند<ref>حجازی، مصاحبه، ۲۲.</ref> | |||
احسان‌بخش در تأمین امنیت شهرهای استان گیلان، رونق‌بخشیدن به کار و امور کارگران، همکاری با نیروهای نظامی و انتظامی در دفع شورش مسلحانه [[سازمان مجاهدین خلق]] و اتحاد گروه‌های چپ‌گرا، علیه انقلاب اسلامی نقش مؤثر داشت.<ref>امیرگل، ۸۳–۸۴.</ref> وی در دوره اول [[مجلس خبرگان رهبری]] نمایندگی مردم استان گیلان را برعهده داشت.<ref>احسان‌بخش، خبرگان ملت، ۱/۹۱.</ref> | |||
== ترور ناموفق توسط مجاهدین خلق == | |||
احسان‌بخش در ۲۶ فروردین ۱۳۶۱ به دست سازمان مجاهدین خلق ترور شد که منجر به جراحات شدید و جانبازی او شد.<ref>جمهوری اسلامی، ۱ و ۴.</ref> به دستور امام‌خمینی وی را برای مداوا به بیمارستان قلب تهران بردند و ایشان به سیداحمد خمینی بر اهتمام به رسیدگی به درمان وی تأکید کرد.<ref>همتی، مصاحبه، ۳۹.</ref> مردم در اعتراض به این جنایت راهپیمایی و در اجتماع عظیم خود در مسجد سوخته رشت، برای سلامتی وی دعا کردند.<ref>احسان‌بخش، یار صادق، ۷۴.</ref> با ترور وی و گروهی دیگر از شخصیت‌های نظام جمهوری اسلامی، مانند [[سیداسدالله مدنی]]، [[سیدعبدالحسین دستغیب]]، [[سیدعبدالکریم هاشمی‌نژاد]] و [[محمد صدوقی]]، امام‌خمینی در نامه‌ای به [[محسن رضایی]] فرمانده [[سپاه پاسداران انقلاب اسلامی]] این ترورها را سبب نگرانی، تردید و بسیار سؤال‌انگیز دانست و وی را مأمور کرد با بررسی اطراف قضیه، و بررسی سوابق پاسداران محافظ آنان، گزارشی برای ایشان تهیه کند و با استفاده از پاسداران آزموده، باسابقه و متعهد، نگذارد این سرمایه‌های بزرگ جمهوری اسلامی، با این وضع اسفبار از دست ملت برود.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۶/۳۷۴.</ref>{{ببینید|متن=ببینید|ترور}} | |||
احسان‌بخش در | == فعالیت در جبهه‌های جنگ == | ||
احسان‌بخش همچنین نقش بسیار مؤثری در کمک به جبهه‌های جنگ در دوران [[جنگ تحمیلی عراق علیه ایران]] و خدمت به رزمندگان داشت. در خطوط مقدم جبهه به دیدن رزمندگان اسلام می‌رفت و به آنان روحیه می‌داد<ref>همتی، مصاحبه، ۴۲؛ شفیعی، مصاحبه، ۲۷.</ref>؛ نیز در جمع‌آوری کمک‌های مردمی برای جبهه بسیار مؤثر بود؛ چنان‌که در یکی از اعزام‌های مردمی، به کمک مسئولان و استقبال مردم، بیش از ۱۵۰۰ کامیون کمک‌های مردمی را به جبهه فرستاد.<ref>عسکری، مصاحبه، ۳۶؛ احسان‌بخش، خاطرات، ۲۵۰؛ شفیعی، مصاحبه، ۲۷.</ref> وی در تشکیل لشکر قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در گیلان، نقش برجسته‌ای داشت.<ref>عسکری، مصاحبه، ۳۶–۳۷.</ref> بزرگداشت وی از شهدا و خانواده‌های آنان، زبانزد خاص و عام بود و خود نیز همواره در آرزوی شهادت بود.<ref>قدیری اصلی، مصاحبه، ۳۲.</ref> | |||
== آثار علمی و فعالیت‌های عام‌المنفعه == | |||
احسان‌بخش افزون بر تأسیس [[مدارس علمیه]] و جدید، چندین اثر علمی از خود به یادگار گذاشت؛ ازجمله مجموعه آثار الصادقین در ۳۲ جلد با ۴۶۵۰۰ حدیث به همراه ترجمه به صورت الفبایی، تفسیر سوره‌های [[سوره قیامت|قیامت]]، [[سوره احزاب|احزاب]]، [[سوره نحل|نحل]] و [[سوره اسراء|اسراء]]، [[خوارج]] و علل پیدایش آن، و شاگردان [[شیخ‌مرتضی انصاری]] از گیلان<ref>احسان‌بخش، خبرگان ملت، ۱/۸۵.</ref>؛ همچنین تأسیس کتابخانه، پل، جاده، پمپ بنزین، دارالایتام و خانه برای فقرا، احداث مصلای بزرگ امام‌خمینی رشت،<ref>ادهم‌نژاد، مبلغ آگاه، ۱۱۵.</ref> بیمارستان دکتر حشمت و زایشگاه آستانه اشرفیه، تشکیل کمیته مبارزه با رباخواری، تقسیم اراضی بسیار میان کشاورزان، ساخت پانزده مدرسه و مسجد و احداث بیت الاحسان برای رسیدگی به دختران یتیم، از دیگر خدمات وی است.<ref>مدرسی و کاظمینی، دانشنامه ائمه جمعه کشور، ۱/۹۴–۹۵.</ref> | |||
== درگذشت == | |||
==درگذشت== | |||
احسان‌بخش که در پی ترور دچار نقص عضو و مشکلات ناشی از آن شده بود، در شب ۱۴ خرداد ۱۳۸۰ درگذشت. در پی رحلت او در استان گیلان سه روز عزای عمومی اعلام شد و پیکر او پس از تشییع در جوار مصلای بزرگ امام‌خمینی رشت به خاک سپرده شد.<ref>شاهد یاران، ۱۳.</ref> رهبر انقلاب در پیام تسلیت خود، با اشاره به خدمات و زحمات شبانه‌روزی و خستگی‌ناپذیر احسان‌بخش، او را نمونه‌ای کم‌مانند در خدمت به مردم شمرد و از حضور او در جبهه‌های دفاع و پشتیبانی بی‌دریغ‌اش از رزمندگان گیلان یاد کرد.<ref>شاهد یاران، ۴.</ref> | احسان‌بخش که در پی ترور دچار نقص عضو و مشکلات ناشی از آن شده بود، در شب ۱۴ خرداد ۱۳۸۰ درگذشت. در پی رحلت او در استان گیلان سه روز عزای عمومی اعلام شد و پیکر او پس از تشییع در جوار مصلای بزرگ امام‌خمینی رشت به خاک سپرده شد.<ref>شاهد یاران، ۱۳.</ref> رهبر انقلاب در پیام تسلیت خود، با اشاره به خدمات و زحمات شبانه‌روزی و خستگی‌ناپذیر احسان‌بخش، او را نمونه‌ای کم‌مانند در خدمت به مردم شمرد و از حضور او در جبهه‌های دفاع و پشتیبانی بی‌دریغ‌اش از رزمندگان گیلان یاد کرد.<ref>شاهد یاران، ۴.</ref> | ||
==پانویس == | |||
{{پانویس}} | == پانویس == | ||
==منابع== | {{پانویس|۲}} | ||
== منابع == | |||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* احسان‌بخش، صادق، خاطرات صادق، رشت، نشر صادقین، چاپ اول، ۱۳۸۰ش. | * احسان‌بخش، صادق، خاطرات صادق، رشت، نشر صادقین، چاپ اول، ۱۳۸۰ش. | ||
| خط ۷۵: | خط ۸۶: | ||
* امیرگل، نادر، مصاحبه، مجله شاهد یاران، شماره ۱۵۸، ۱۳۹۷ش. | * امیرگل، نادر، مصاحبه، مجله شاهد یاران، شماره ۱۵۸، ۱۳۹۷ش. | ||
* امینیان، محمدعلی، صحیفه دل، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ اول، ۱۳۹۷ش. | * امینیان، محمدعلی، صحیفه دل، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ اول، ۱۳۹۷ش. | ||
* انقلاب اسلامی درگیلان، | * انقلاب اسلامی درگیلان، بی‌نام، بی جا. | ||
* جمهوری اسلامی، روزنامه، ۲۷/۱/۱۳۶۱ش. | * جمهوری اسلامی، روزنامه، ۲۷/۱/۱۳۶۱ش. | ||
* حجازی، مصاحبه، سیدابوطالب، مصاحبه، مجله شاهد یاران، شماره ۱۵۸، ۱۳۹۷ش. | * حجازی، مصاحبه، سیدابوطالب، مصاحبه، مجله شاهد یاران، شماره ۱۵۸، ۱۳۹۷ش. | ||
| خط ۸۷: | خط ۹۸: | ||
* همتی، شهرام، مصاحبه، مجله شاهد یاران، شماره ۱۵۸، ۱۳۹۷ش. | * همتی، شهرام، مصاحبه، مجله شاهد یاران، شماره ۱۵۸، ۱۳۹۷ش. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
==پیوند به بیرون== | |||
سیدعباس رضوی، مقاله «[https://books.khomeini.ir/books/10001/500/ صادق احسان‌بخش]»، دانشنامه امام‌خمینی(ره)، ج۱، | == پیوند به بیرون == | ||
سیدعباس رضوی، مقاله «[https://books.khomeini.ir/books/10001/500/ صادق احسان‌بخش]»، دانشنامه امام‌خمینی (ره)، ج۱، ص۵۰۰–۵۰۵. | |||
[[رده:مقاله‌های آماده ارزیابی]] | [[رده:مقاله‌های آماده ارزیابی]] | ||