Image-reviewer، emailconfirmed، مدیران
۴٬۵۲۶
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب: برگرداندهشده |
بدون خلاصۀ ویرایش برچسبها: برگرداندهشده ویرایشگر دیداری |
||
خط ۷: | خط ۷: | ||
ساکنان فلات ایران از نخستین زمان شکلگیری جامعه انسانی با زراعت و کشاورزی، باغداری و امور مربوط به آن آشنایی داشتند و به اهمیت آن واقف بودند.<ref>هوشمند، جایگاه کشاورزان در تاریخ ایران، ۱۳.</ref> ایرانیان باستان بر اساس کتابهای مذهبی زرتشتی یکی از طبقات چهارگانه را که وظیفهشان کشت زمین و تأمین رونق و ثروت شاه بود، کشاورز مینامیدند.<ref>بهار، پژوهشی در اساطیر ایران، ۷۴.</ref> در ادوار مختلف تاریخ ایران به طور کلی بیش از نیمی (حدود دو سوم) از ساکنان ایران را روستاییان تشکیل میدادند که از طریق کشت و دامپروری روزگار میگذراندند.<ref>شعبانی، مبانی تاریخ اجتماعی ایران، ۴۷.</ref> | ساکنان فلات ایران از نخستین زمان شکلگیری جامعه انسانی با زراعت و کشاورزی، باغداری و امور مربوط به آن آشنایی داشتند و به اهمیت آن واقف بودند.<ref>هوشمند، جایگاه کشاورزان در تاریخ ایران، ۱۳.</ref> ایرانیان باستان بر اساس کتابهای مذهبی زرتشتی یکی از طبقات چهارگانه را که وظیفهشان کشت زمین و تأمین رونق و ثروت شاه بود، کشاورز مینامیدند.<ref>بهار، پژوهشی در اساطیر ایران، ۷۴.</ref> در ادوار مختلف تاریخ ایران به طور کلی بیش از نیمی (حدود دو سوم) از ساکنان ایران را روستاییان تشکیل میدادند که از طریق کشت و دامپروری روزگار میگذراندند.<ref>شعبانی، مبانی تاریخ اجتماعی ایران، ۴۷.</ref> | ||
:{{ببینید|روستاییان}} | :{{ببینید|روستاییان}} | ||
در دوران ساسانی همانند دوران پیش، تعداد زیادی از مردم مشغول کشاورزی بودند؛ اما پس از آن، به دلیل نبود حکومت مرکزی و بیتوجهی به کشاورزان و بستن مالیاتهای سنگین و نیز مهاجرت بسیاری از کشاورزان، کشاورزی دچار افت شد.<ref>زرینکوب، تاریخ مردم ایران، از پایان ساسانیان تا پایان آل بویه، ۲/۳۶ و ۵۲.</ref> در زمان غزنویان (۳۵۱ ـ ۵۸۲ق) به حفر قنات و اصلاح امور آبیاری و تقسیم آب از طریق کانالها و مانند آن توجه بسیاری شد؛<ref>هوشمند، جایگاه کشاورزان در تاریخ ایران، ۶۶ ـ ۶۷.</ref> ولی حاکمان سلجوقی (۴۲۹ ـ ۵۹۰ق) با وضع قوانین نادرست، بیگاریکشیدن از کشاورزان برای حکومت یا مالکان زمینها و وضع مالیاتها، کشاورزی را دچار ضعف بیشتری کردند.<ref>ولادیمیرونا، تاریخ اسماعیلیان در ایران، ۱۷ و ۱۹.</ref> در دورانهای بعدی با گسترش جامعهای طبقاتی، اموری مانند نابسامانی اوضاع سیاسی ـ اقتصادی کشور، بیتوجهی حاکمان به اوضاع زندگی و صنفی کشاورزان، مالیاتهای سنگین و وجود انحصار خرید و فروش محصولات کشاورزی که عامل پایین نگهداشتن قیمت محصولات کشاورزی بود و موجب آسیبرساندن به امنیت مالکیت دهقانان میشد، به مشکلات کشاورزان افزوده شد.<ref>کاتوزیان، اقتصاد سیاسی ایران، ۳۴۶.</ref> | در دوران ساسانی همانند دوران پیش، تعداد زیادی از مردم مشغول کشاورزی بودند؛ اما پس از آن، به دلیل نبود حکومت مرکزی و بیتوجهی به کشاورزان و بستن مالیاتهای سنگین و نیز مهاجرت بسیاری از کشاورزان، کشاورزی دچار افت شد.<ref>زرینکوب، تاریخ مردم ایران، از پایان ساسانیان تا پایان آل بویه، ۲/۳۶ و ۵۲.</ref> در زمان غزنویان (۳۵۱ ـ ۵۸۲ق) به حفر قنات و اصلاح امور آبیاری و تقسیم آب از طریق کانالها و مانند آن توجه بسیاری شد؛<ref>هوشمند، جایگاه کشاورزان در تاریخ ایران، ۶۶ ـ ۶۷.</ref> ولی حاکمان سلجوقی (۴۲۹ ـ ۵۹۰ق) با وضع قوانین نادرست، بیگاریکشیدن از کشاورزان برای حکومت یا مالکان زمینها و وضع مالیاتها، کشاورزی را دچار ضعف بیشتری کردند.<ref>ولادیمیرونا، تاریخ اسماعیلیان در ایران، ۱۷ و ۱۹.</ref> در دورانهای بعدی با گسترش جامعهای طبقاتی، اموری مانند نابسامانی اوضاع سیاسی ـ اقتصادی کشور، بیتوجهی حاکمان به اوضاع زندگی و صنفی کشاورزان، مالیاتهای سنگین و وجود انحصار خرید و فروش محصولات کشاورزی که عامل پایین نگهداشتن قیمت محصولات کشاورزی بود و موجب آسیبرساندن به [[امنیت]] مالکیت دهقانان میشد، به مشکلات کشاورزان افزوده شد.<ref>کاتوزیان، اقتصاد سیاسی ایران، ۳۴۶.</ref> | ||
یکی از مهمترین اتفاقات معاصر برای کشاورزی ایران رخداد اجرای قانون اصلاحات ارضی در دوران محمدرضا پهلوی بود. این قانون که از منظر موافقان قرار بود ازدیاد تولید و بهبود اوضاع کشاورزان را در پی داشته باشد، نتیجه عکس داد و کشاورزی ایران را بیش از پیش به انحطاط کشاند.<ref>رستمی، پهلویها، ۳/۳۳ ـ ۳۴.</ref> | یکی از مهمترین اتفاقات معاصر برای کشاورزی [[ایران]] رخداد اجرای [[اصلاحات ارضی|قانون اصلاحات ارضی]] در دوران [[محمدرضا پهلوی]] بود. این [[قانون]] که از منظر موافقان قرار بود ازدیاد تولید و بهبود اوضاع کشاورزان را در پی داشته باشد، نتیجه عکس داد و کشاورزی ایران را بیش از پیش به انحطاط کشاند.<ref>رستمی، پهلویها، ۳/۳۳ ـ ۳۴.</ref> | ||
:{{ببینید|اصلاحات ارضی}} | :{{ببینید|اصلاحات ارضی}} | ||
==اهمیت کشاورزی== | ==اهمیت کشاورزی== | ||
آیین زرتشت در آموزههای خود مردم را به کار و کوشش و فعالیتهای گوناگون کشاورزی که به نوعی وظیفه دینی هم محسوب میشده دعوت کرده و در بخشهای مختلف اوستا از آن حمایت کرده است.<ref>دورانت، تاریخ تمدن، عصر ایمان، ۴/۱۷۲.</ref> دین یهود نیز توجه خود به زمین و محصولات آن را با برگزاری آیینهایی خاص نشان داده است. اجرای حکم سَبَّت ازجمله این موارد است (کشت ششساله متوالی بر روی زمین و دادن استراحتی یکساله به خاک کشاورزی).<ref>کتاب مقدس، لاویان، ب۲۰، ۲۲ ـ ۲۵.</ref> حضرت عیسی(ع) نیز برای ارشاد پیروان خود بارها از مثال کشت دانه در زمین استفاده کرده است.<ref>کتاب مقدس، متی، ب۱۳، ۲۴ ـ ۳۰.</ref> | آیین زرتشت در آموزههای خود مردم را به کار و کوشش و فعالیتهای گوناگون کشاورزی که به نوعی وظیفه دینی هم محسوب میشده دعوت کرده و در بخشهای مختلف اوستا از آن حمایت کرده است.<ref>دورانت، تاریخ تمدن، عصر ایمان، ۴/۱۷۲.</ref> [[دین یهود]] نیز توجه خود به زمین و محصولات آن را با برگزاری آیینهایی خاص نشان داده است. اجرای حکم سَبَّت ازجمله این موارد است (کشت ششساله متوالی بر روی زمین و دادن استراحتی یکساله به خاک کشاورزی).<ref>کتاب مقدس، لاویان، ب۲۰، ۲۲ ـ ۲۵.</ref> [[حضرت عیسی(ع)]] نیز برای ارشاد پیروان خود بارها از مثال کشت دانه در زمین استفاده کرده است.<ref>کتاب مقدس، متی، ب۱۳، ۲۴ ـ ۳۰.</ref> | ||
قرآن کریم انسانها را نشئتگرفته از زمین و مأمور به آبادکردن آن معرفی میکند<ref>هود، ۶۱.</ref> تا معاش و روزی خود را از آن به دست آورند.<ref>انعام، ۳۸.</ref> با توجه به | [[قرآن کریم]] انسانها را نشئتگرفته از زمین و مأمور به آبادکردن آن معرفی میکند<ref>هود، ۶۱.</ref> تا معاش و روزی خود را از آن به دست آورند.<ref>انعام، ۳۸.</ref> با توجه به [[روایات]]، فرزندان [[حضرت آدم(ع)]] به کشاورزی و دامداری اشتغال داشتهاند.<ref>بحرانی، البرهان فی تفسیر القرآن، ۲/۲۷۲.</ref> اشتغال [[پیامبران(ع)]] به زراعت و دامداری<ref>مجلسی، بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار(ع)، ۱۰۰/۶۵.</ref> و تأکید بر حلالبودن این کسب،<ref>مجلسی، بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار(ع)، ۱۰۰/۶۸.</ref> نشانگر اهمیت کشاورزی است. [[پیامبر اکرم(ص)]] پیروان خود را به کشت دانه و نهال و زراعت توصیه میکرد و کشاورزان را گنجهای [[خداوند]] در روی زمین میخواند که در [[قیامت]] از بهترین جایگاه نزد خداوند برخوردارند.<ref>حر عاملی، تفصیل وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعه، ۱۹/۳۴ ـ ۳۵.</ref> به فرموده آن حضرت، خداوند برکت و روزی انسانها را در کشاورزی و دامداری قرار داده است.<ref>متقی هندی، کنز العمال فی سنن الاقوال و الافعال، ۴/۳۲.</ref> | ||
امامان معصوم(ع) خود عملاً مشغول به کشاورزی بودند و سختیهای آن را تحمل میکردند.<ref>کلینی، الکافی، ۵/۲۶۰.</ref> امامعلی(ع) حتی در دوران حکومت پس از فراغت از جهاد و اموری که به مردم مربوط میشد، به زراعت میپرداخت.<ref>نوری، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ۱۳/۲۵.</ref> ایشان در عهدنامه خود به مالک اشتر میگوید باید در آبادی زمین بیش از جمعآوری خراج (مالیات) کوشا باشد؛ زیرا خراج جز با آبادانی به دست نمیآید.<ref>نهج البلاغه، ن۵۳، ۴۶۳ ـ ۴۶۴.</ref> امامخمینی نیز معتقد بود خدمت به امور کشاورزی و کشاورزان خدمت به اسلام است.<ref>امامخمینی، صحیفه امام، ۱۷/۱۶۵.</ref> ایشان کشاورزی را عامل نجات کشور از وابستگی معرفی میکرد<ref>امامخمینی، صحیفه امام، ۱۸/۴۳۳.</ref> و از اینرو آن را در رأس امور میدانست.<ref>امامخمینی، صحیفه امام، ۱۷/۱۳۰.</ref> | [[امامان معصوم(ع)]] خود عملاً مشغول به کشاورزی بودند و سختیهای آن را تحمل میکردند.<ref>کلینی، الکافی، ۵/۲۶۰.</ref> امامعلی(ع) حتی در دوران حکومت پس از فراغت از جهاد و اموری که به مردم مربوط میشد، به زراعت میپرداخت.<ref>نوری، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ۱۳/۲۵.</ref> ایشان در عهدنامه خود به مالک اشتر میگوید باید در آبادی زمین بیش از جمعآوری خراج (مالیات) کوشا باشد؛ زیرا خراج جز با آبادانی به دست نمیآید.<ref>نهج البلاغه، ن۵۳، ۴۶۳ ـ ۴۶۴.</ref> امامخمینی نیز معتقد بود خدمت به امور کشاورزی و کشاورزان خدمت به اسلام است.<ref>امامخمینی، صحیفه امام، ۱۷/۱۶۵.</ref> ایشان کشاورزی را عامل نجات کشور از وابستگی معرفی میکرد<ref>امامخمینی، صحیفه امام، ۱۸/۴۳۳.</ref> و از اینرو آن را در رأس امور میدانست.<ref>امامخمینی، صحیفه امام، ۱۷/۱۳۰.</ref> | ||
==نقش کشاورزی در استقلال اقتصادی== | ==نقش کشاورزی در استقلال اقتصادی== |