۵۷۲
ویرایش
نماز جمعه: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ویرایش}} | {{ویرایش}} | ||
نماز | '''نماز جمعه'''، نماز دورکعتی در ظهر جمعه همراه با دو خطبه. | ||
جُمعه از ریشه «جمع» به معنای ضمیمه‌کردن چیزی به چیز دیگر<ref> ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغه، 1/479.</ref> و نام یکی از روزهای هفته است<ref> فیومی، المصباح المنیر، 109.</ref> که در عرب جاهلی به آن «یوم العَرُوبه» می‌گفتند<ref> فراهیدی، کتاب العین، 2/128؛ زمخشری، الکشاف، 4/532؛ صالحی شامی، 1/278.</ref>. بنا به نقلی کعب‌بن‌لوی از اجداد پیامبر(ص) نخستین کسی بود که آن را به «یوم الجمعه» تغییر داد<ref> ابن‌منظور، لسان العرب، 1/593.</ref> و طبق نقل دیگری مردم مدینه پیش از هجرت پیامبر(ص) این روز را برای عبادت و تجمع انتخاب کردند و آن را به روز جمعه تغییر نام دادند<ref> طبرسی، جوامع الجامع، 4/392.</ref>. نماز جمعه در اصطلاح، نمازی دو رکعتی همراه با دو خطبه است که در روز جمعه و به جای نماز ظهر به جماعت و با شرایطی خوانده می‌شود<ref> نجفی، جواهر الکلام، 11/133؛ امام‌خمینی، تحریر الوسیله، 1/218.</ref>. | جُمعه از ریشه «جمع» به معنای ضمیمه‌کردن چیزی به چیز دیگر<ref> ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغه، 1/479.</ref> و نام یکی از روزهای هفته است<ref> فیومی، المصباح المنیر، 109.</ref> که در عرب جاهلی به آن «یوم العَرُوبه» می‌گفتند<ref> فراهیدی، کتاب العین، 2/128؛ زمخشری، الکشاف، 4/532؛ صالحی شامی، 1/278.</ref>. بنا به نقلی [[کعب‌بن‌لوی]] از اجداد [[پیامبر(ص)]] نخستین کسی بود که آن را به «یوم الجمعه» تغییر داد<ref> ابن‌منظور، لسان العرب، 1/593.</ref> و طبق نقل دیگری مردم مدینه پیش از هجرت پیامبر(ص) این روز را برای [[عبادت]] و تجمع انتخاب کردند و آن را به روز جمعه تغییر نام دادند<ref> طبرسی، جوامع الجامع، 4/392.</ref>. نماز جمعه در اصطلاح، نمازی دو رکعتی همراه با دو خطبه است که در روز جمعه و به جای [[نماز ظهر]] به جماعت و با شرایطی خوانده می‌شود<ref> نجفی، جواهر الکلام، 11/133؛ امام‌خمینی، تحریر الوسیله، 1/218.</ref>. | ||
==پیشینه== | ==پیشینه== | ||
وجود روزی از هفته برای استراحت و رسیدگی به امور عبادی و اجتماعی در | وجود روزی از هفته برای استراحت و رسیدگی به امور عبادی و اجتماعی در [[ادیان]]، همچون شنبه بر اساس ده فرمان در [[یهود]]<ref> کتاب مقدس، خروج، ب16، 29، ب20، 8 ـ 11 و ب35، 2 ـ 3.</ref> و یکشنبه در مسیحیت<ref> بطرس، قاموس، 396.</ref> دارای سابقه‌ای طولانی است. در میان [[مسلمانان]] نیز روز جمعه برترین روز و روز استجابت دعا و بخشش گناهان است، هر کس در این روز بمیرد شهید است<ref> کلینی، الکافی، 3/414.</ref> و خداوند و رسولش این روز را بزرگ شمرده و آن را [[عید]] قرار داده‌اند<ref> حر عاملی، وسائل الشیعة، 7/376.</ref>. | ||
در قرآن کریم، خداوند از مؤمنان می‌خواهد که هنگام نماز جمعه به سوی ذکر خدا بشتابند و خرید و فروش را رها کنند<ref> جمعه، 9.</ref>. بنا به نقلی نخستین نماز جمعه را سعدبن‌ابی‌زراره در مدینه خواند و خداوند آیه نماز جمعه را نازل فرمود<ref> ابوحیان، البحر المحیط، 10/174.</ref> و سپس نخستین نماز جمعه پیامبر اکرم(ص) در آغاز ورود ایشان در میانه راه قبا به مدینه به همراهی قبیله بنی‌سالم برپا شد<ref> ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، 1/42؛ یاقوت حموی، معجم البلدان، 4/302؛ ابن‌خلدون، تاریخ ابن‌خلدون، 2/422.</ref>. امروزه در آن مکان مسجد الجمعه بنا شده است<ref> صدر، ماوراء الفقه، 2/247.</ref>. با گسترش اسلام به سرزمین‌های دیگر، پیامبر(ص) علاوه بر آنکه خود به برپایی نماز جمعه می‌پرداخت، برخی از صحابه را نیز برای برپایی نماز جمعه به شهرها می‌فرستاد<ref> ابن‌ماجه، سنن ابن‌ماجه، 1/344؛ شوکانی، نیل الأوطار، 3/283.</ref>. پس از رحلت پیامبر(ص) نماز جمعه و نماز عید را حاکمان و منصوبان آنان برپا می‌کردند<ref> ابن‌سعد، ترجمة الامام‌الحسین، 38؛ جعفریان، دوازده رساله، 22 ـ 23.</ref> امیرالمؤمنین علی(ع) نیز در دوره زمامداری خود نماز جمعه برپا می‌کرد<ref> ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، 4/92؛ طالقانی، پرتوی از نهج البلاغه، 287.</ref>. و امامان معصوم(ع) در نمازهای حاکمان شرکت<ref> ابن‌سعد، ترجمة الامام‌الحسین، 38.</ref> و یاران خود را نیز به شرکت در آن توصیه<ref> حر عاملی، وسائل الشیعة، 7/309 ـ 310.</ref> می‌کردند. | در قرآن کریم، خداوند از مؤمنان می‌خواهد که هنگام نماز جمعه به سوی ذکر خدا بشتابند و خرید و فروش را رها کنند<ref> جمعه، 9.</ref>. بنا به نقلی نخستین نماز جمعه را سعدبن‌ابی‌زراره در مدینه خواند و خداوند آیه نماز جمعه را نازل فرمود<ref> ابوحیان، البحر المحیط، 10/174.</ref> و سپس نخستین نماز جمعه پیامبر اکرم(ص) در آغاز ورود ایشان در میانه راه قبا به مدینه به همراهی قبیله بنی‌سالم برپا شد<ref> ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، 1/42؛ یاقوت حموی، معجم البلدان، 4/302؛ ابن‌خلدون، تاریخ ابن‌خلدون، 2/422.</ref>. امروزه در آن مکان مسجد الجمعه بنا شده است<ref> صدر، ماوراء الفقه، 2/247.</ref>. با گسترش اسلام به سرزمین‌های دیگر، پیامبر(ص) علاوه بر آنکه خود به برپایی نماز جمعه می‌پرداخت، برخی از صحابه را نیز برای برپایی نماز جمعه به شهرها می‌فرستاد<ref> ابن‌ماجه، سنن ابن‌ماجه، 1/344؛ شوکانی، نیل الأوطار، 3/283.</ref>. پس از رحلت پیامبر(ص) نماز جمعه و نماز عید را حاکمان و منصوبان آنان برپا می‌کردند<ref> ابن‌سعد، ترجمة الامام‌الحسین، 38؛ جعفریان، دوازده رساله، 22 ـ 23.</ref> امیرالمؤمنین علی(ع) نیز در دوره زمامداری خود نماز جمعه برپا می‌کرد<ref> ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، 4/92؛ طالقانی، پرتوی از نهج البلاغه، 287.</ref>. و امامان معصوم(ع) در نمازهای حاکمان شرکت<ref> ابن‌سعد، ترجمة الامام‌الحسین، 38.</ref> و یاران خود را نیز به شرکت در آن توصیه<ref> حر عاملی، وسائل الشیعة، 7/309 ـ 310.</ref> می‌کردند. | ||