emailconfirmed
۲٬۵۷۶
ویرایش
عجب: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
'''عجب'''، [[رذیله نفسانی]] خودپسندی و خودبزرگ‌بینی. | '''عجب'''، [[رذیله نفسانی]] خودپسندی و خودبزرگ‌بینی. | ||
==معنی== | ==معنی== | ||
«عُجب» به معنای [[تکبر]] و بزرگ‌شمردن خود <ref>فیومی، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر، 393؛ طریحی، مجمع البحرین، 2/116.</ref>، از خود خشنود‌بودن، افتخار‌کردن و نظر و رأی خود را پسندیدن <ref>ابن‌منظور، لسان العرب، 1/582؛ زبیدی، تاج العروس من جواهر القاموس، 2/206.</ref> است. در اصطلاح [[اخلاق]]، به معنای اعتقاد و ظن نادرست به [[نفس]] در استحقاق مرتبه‌ای است که فاقد آن است <ref>ابن‌مسکویه، تهذیب الاخلاق و تطهیر الاعراق، 287.</ref>. بعضی آن را بزرگ‌شمردن خود به سبب کمالی که فرد در خود می‌بیند، تعریف کرده‌اند؛ خواه آن کمال را داشته یا نداشته باشد <ref>نراقی، مهدی، جامع السعادات، 1/357؛ نراقی، احمد، 262.</ref>. [[امام‌خمینی]] نیز عجب را، بزرگ‌شمردن | «عُجب» به معنای [[تکبر]] و بزرگ‌شمردن خود <ref>فیومی، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر، 393؛ طریحی، مجمع البحرین، 2/116.</ref>، از خود خشنود‌بودن، افتخار‌کردن و نظر و رأی خود را پسندیدن <ref>ابن‌منظور، لسان العرب، 1/582؛ زبیدی، تاج العروس من جواهر القاموس، 2/206.</ref> است. در اصطلاح [[اخلاق]]، به معنای اعتقاد و ظن نادرست به [[نفس]] در استحقاق مرتبه‌ای است که فاقد آن است <ref>ابن‌مسکویه، تهذیب الاخلاق و تطهیر الاعراق، 287.</ref>. بعضی آن را بزرگ‌شمردن خود به سبب کمالی که فرد در خود می‌بیند، تعریف کرده‌اند؛ خواه آن کمال را داشته یا نداشته باشد <ref>نراقی، مهدی، جامع السعادات، 1/357؛ نراقی، احمد، 262.</ref>. [[امام‌خمینی]] نیز عجب را، بزرگ‌شمردن نعمت یا [[اعتقاد]] <ref>امام‌خمینی، الطهاره، 392.</ref>، [[عمل صالح]]، مسرورشدن به آن، نازکردن به واسطه عمل و خود را از تقصیر خارج‌دانستن <ref>امام‌خمینی، چهل حدیث، 61 ـ 62.</ref> می‌داند. | ||
«عجب» با واژگانی چون [[غرور]] و تکبر مرتبط است. فرق عجب با تکبر در این است که در عجب مقایسه و تطبیقی با دیگران نیست، امّا در تکبر افزون بر [[خودبرتربینی]]، مقایسه و برترشمردن خود نسبت به دیگران نیز دخیل است <ref>نراقی، مهدی، جامع السعادات، 1/380؛ امام‌خمینی، چهل حدیث، 79.</ref> {{ببینید|تکبر}}. | «عجب» با واژگانی چون [[غرور]] و تکبر مرتبط است. فرق عجب با تکبر در این است که در عجب مقایسه و تطبیقی با دیگران نیست، امّا در تکبر افزون بر [[خودبرتربینی]]، مقایسه و برترشمردن خود نسبت به دیگران نیز دخیل است <ref>نراقی، مهدی، جامع السعادات، 1/380؛ امام‌خمینی، چهل حدیث، 79.</ref> {{ببینید|تکبر}}. | ||
فرق غرور با عجب، در این است که غرور، سکون و [[اطمینان نفس]] است به آنچه مطابق میل و هوای اوست، ولی مطابق واقع نیست و از جهل و خدعه [[شیطان]] نشئت می‌گیرد <ref>غزالی، احیاء علوم الدین، 11/80؛ فیض کاشانی، المحجة البیضاء فی تهذیب الاحیاء، 6/293.</ref> و مبدأ آن نیز سستی در [[اوامر الهی]] و جهل به [[عالم غیب]] است <ref>امام‌خمینی، حدیث جنود، 132.</ref>؛ اما عجب، بزرگ‌شمردن خود به سبب کمالی است که فرد در خود می‌بیند <ref>نراقی، احمد، معراج السعاده، 262.</ref>. | فرق غرور با عجب، در این است که غرور، سکون و [[اطمینان نفس]] است به آنچه مطابق میل و هوای اوست، ولی مطابق واقع نیست و از جهل و خدعه [[شیطان]] نشئت می‌گیرد <ref>غزالی، احیاء علوم الدین، 11/80؛ فیض کاشانی، المحجة البیضاء فی تهذیب الاحیاء، 6/293.</ref> و مبدأ آن نیز سستی در [[اوامر الهی]] و جهل به [[عالم غیب]] است <ref>امام‌خمینی، حدیث جنود، 132.</ref>؛ اما عجب، بزرگ‌شمردن خود به سبب کمالی است که فرد در خود می‌بیند <ref>نراقی، احمد، معراج السعاده، 262.</ref>. | ||
==پیشینه== | ==پیشینه== | ||
| خط ۹۰: | خط ۸۹: | ||
* ورام، مسعودبن‌عیسی، تنبیه الخواطر و نزهة النواظر (مجموعة ورام)، قم، مکتبه فقیه، چاپ اول، 1410ق. | * ورام، مسعودبن‌عیسی، تنبیه الخواطر و نزهة النواظر (مجموعة ورام)، قم، مکتبه فقیه، چاپ اول، 1410ق. | ||
[ ابوالفضل یغمایی] | [ ابوالفضل یغمایی] | ||
[[رده:مقاله‌های آماده ارزیابی]] | |||
[[رده:مقاله‌های نیازمند بازنگری]] | [[رده:مقاله‌های نیازمند بازنگری]] | ||