confirmed، emailconfirmed، templateeditor
۱٬۱۸۸
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
(←پیشینه) |
||
خط ۵: | خط ۵: | ||
==پیشینه== | ==پیشینه== | ||
مرجعیت به معنای رجوع جاهل به عالم در دین و فراگیری احکام شرعی از متخصصان، از صدر اسلام وجود داشتهاست. در عصر حضور، پیامبر اکرم(ص) و امامان شیعه(ع) مرجعیت علمی و دینی مردم را بر عهده داشتند (شرفالدین موسوی، المراجعات، ۶۰ ـ ۷۸؛ قربانی، تاریخی تقلید در شیعه و سیر تحول آن، ۳۵۷) و مردم به صورت مستقیم یا از برخی اصحابِ آنان مسائل دینی خود را فرا میگرفتند و در دوره غیبت صغرا، چهار نایب خاص پاسخگوی مردم بودند (صدر، تاریخ الغیبۀ الصغری، ۶۱۲/۱ ـ ۶۱۳؛ قربانی، تاریخی تقلید در شیعه و سیر تحول آن، ۳۵۸). از آغاز غیبت کبرا، مرجعیت علمی و دینی شیعیان را برای مدتهای طولانی فقها به دست گرفتند که به صورت غیر متمرکز اداره میشد. در این عصر مردم در هر منطقه جغرافیایی برای تقلید نوعاً به نزدیکترین فقیه مراجعه و پرسشها و مشکلات دینی خود را حل | مرجعیت به معنای رجوع جاهل به عالم در دین و فراگیری احکام شرعی از متخصصان، از صدر اسلام وجود داشتهاست. در عصر حضور، پیامبر اکرم(ص) و امامان شیعه(ع) مرجعیت علمی و دینی مردم را بر عهده داشتند<ref> (شرفالدین موسوی، المراجعات، ۶۰ ـ ۷۸؛ قربانی، تاریخی تقلید در شیعه و سیر تحول آن، ۳۵۷).</ref> و مردم به صورت مستقیم یا از برخی اصحابِ آنان مسائل دینی خود را فرا میگرفتند و در دوره غیبت صغرا، چهار نایب خاص پاسخگوی مردم بودند.<ref> (صدر، تاریخ الغیبۀ الصغری، ۶۱۲/۱ ـ ۶۱۳؛ قربانی، تاریخی تقلید در شیعه و سیر تحول آن، ۳۵۸).</ref> از آغاز غیبت کبرا، مرجعیت علمی و دینی شیعیان را برای مدتهای طولانی فقها به دست گرفتند که به صورت غیر متمرکز اداره میشد. در این عصر مردم در هر منطقه جغرافیایی برای تقلید نوعاً به نزدیکترین فقیه مراجعه و پرسشها و مشکلات دینی خود را حل میکردند؛<ref> (روحبخش الهآباد، میراث مرجعیتی آیتالله بروجردی، ۱۱۹ ـ ۱۲۰)</ref> اما در دو سده اخیر، حوزه اقتدار و اثرگذاریِ مرجعیت شیعه گسترش یافت و حتی گسترهای فرامنطقهای پیدا کرد.<ref> (عنایت، اندیشه سیاسی در اسلام معاصر، ۲۷۹).</ref> در این دورهها با تحولات و تکامل نهاد مرجعیت، بیوت و دفاتر مراجع تکامل یافتند و متناسب با نیازها و وظایف و همچنین متناسب با نفوذ و موقعیت مراجع، محدود یا گسترده شدند. {{ببینید|مرجعیت}} امامخمینی همانند دیگر مراجع، برای رسیدگی به امور مرجعیت، دفتر تشکیل داد و جایگاه خاص رهبری و تشکیل نظام اسلامی وظایف و مسئولیتهای دفتر ایشان را بیشتر کرد و با توجه به تبعید ایشان به نجف اشرف و سپس هجرت به فرانسه و بازگشت به ایران و قم و سپس انتقال به تهران، ایشان دارای دفاتر چندی بودهاست. | ||
==شکلگیری دفتر قم== | ==شکلگیری دفتر قم== | ||
مرجعیت امامخمینی در سال ۱۳۴۰ و پس از رحلت مرجع تقلید، سیدحسین بروجردی آغاز شد. ایشان که در محله یخچالقاضی قم زندگی میکرد (← مقاله اقامتگاهها) نخستین اجازهنامه در امور حسبیه را هفت روز پس از درگذشت بروجردی در ۱۷ فروردین ۱۳۴۰ صادر کرد (۱/۴۶) (← مقاله حججی، سیدسجاد) و شاگردان امامخمینی رساله عملیه ایشان را با هزینه شخصی منتشر کردند (توسلی، مصاحبه، ۸۹/۲). پس از آغاز مبارزات روحانیت علیه رژیم پهلوی، وجوه شرعیِ دریافتیِ امامخمینی که درگذشته نیز به صورت نامرتب وجود داشت، بیشتر شد و پرداخت شهریه ایشان به طلاب، مانند دیگر مراجع وقت گردید (یزدی، خاطرات آیتالله محمد یزدی، ۳۵۷ ـ ۳۵۸؛ پسندیده، خاطرات، ۲۲۹) (← مقاله شهریه امامخمینی). نخستین بار شهابالدین اشراقی داماد امامخمینی (← مقاله اشراقی، شهابالدین) پیگیر امور مرجعیت و تشکیل دفتر برای ایشان بود که با آن موافقت نکرد.<ref> (ثقفی، بانوی انقلاب خدیجهای دیگر، ۱۷۳).</ref> نگارش اعلامیهها و بیانیهها، پاسخدادن به نامهها و رسید وجوهات را خود امامخمینی انجام میداد (رسولی محلاتی، خاطرات آیتالله رسولی محلاتی، ۶۲) و تنها حسن صانعی (← مقاله صانعی، حسن) در مدیریت بخشی از کارها چون پذیرایی از میهمانان و دید و بازدیدها به ایشان کمک میکرد (رسولی محلاتی، خبرگزاری فارس). | مرجعیت امامخمینی در سال ۱۳۴۰ و پس از رحلت مرجع تقلید، سیدحسین بروجردی آغاز شد. ایشان که در محله یخچالقاضی قم زندگی میکرد (← مقاله اقامتگاهها) نخستین اجازهنامه در امور حسبیه را هفت روز پس از درگذشت بروجردی در ۱۷ فروردین ۱۳۴۰ صادر کرد (۱/۴۶) (← مقاله حججی، سیدسجاد) و شاگردان امامخمینی رساله عملیه ایشان را با هزینه شخصی منتشر کردند (توسلی، مصاحبه، ۸۹/۲). پس از آغاز مبارزات روحانیت علیه رژیم پهلوی، وجوه شرعیِ دریافتیِ امامخمینی که درگذشته نیز به صورت نامرتب وجود داشت، بیشتر شد و پرداخت شهریه ایشان به طلاب، مانند دیگر مراجع وقت گردید (یزدی، خاطرات آیتالله محمد یزدی، ۳۵۷ ـ ۳۵۸؛ پسندیده، خاطرات، ۲۲۹) (← مقاله شهریه امامخمینی). نخستین بار شهابالدین اشراقی داماد امامخمینی (← مقاله اشراقی، شهابالدین) پیگیر امور مرجعیت و تشکیل دفتر برای ایشان بود که با آن موافقت نکرد.<ref> (ثقفی، بانوی انقلاب خدیجهای دیگر، ۱۷۳).</ref> نگارش اعلامیهها و بیانیهها، پاسخدادن به نامهها و رسید وجوهات را خود امامخمینی انجام میداد (رسولی محلاتی، خاطرات آیتالله رسولی محلاتی، ۶۲) و تنها حسن صانعی (← مقاله صانعی، حسن) در مدیریت بخشی از کارها چون پذیرایی از میهمانان و دید و بازدیدها به ایشان کمک میکرد (رسولی محلاتی، خبرگزاری فارس). |