۱۴٬۴۵۰
ویرایش
امامخمینی: تفاوت میان نسخه‌ها
←برپایی نظام اسلامی
| خط ۱٬۴۲۵: | خط ۱٬۴۲۵: | ||
دوم. قوه مقننه: انتخابات نخستین دوره مجلس شورای اسلامی که رکن اصلی قوه مقننه است، در ۲۴ اسفند ۱۳۵۸ برگزار شد و نخستین جلسه آن در ۷ خرداد ۱۳۵۹ با پیام امامخمینی افتتاح شد.{{ببینید|متن=ببینید|مجلس شورای اسلامی}} | دوم. قوه مقننه: انتخابات نخستین دوره مجلس شورای اسلامی که رکن اصلی قوه مقننه است، در ۲۴ اسفند ۱۳۵۸ برگزار شد و نخستین جلسه آن در ۷ خرداد ۱۳۵۹ با پیام امامخمینی افتتاح شد.{{ببینید|متن=ببینید|مجلس شورای اسلامی}} | ||
با تدوین قانون اساسی، نظام دومجلسی، جای خود را به نظام تک‌مجلسی داد و [[مجلس سنا]] حذف شد؛ ولی در کنار مجلس، رکن دوم و ناظری به نام [[شورای نگهبان]] پیش‌بینی شد که وظیفه آن نظارت بر مطابقت قوانین مصوب مجلس با موازین شرعی و قانون اساسی است. با انتصاب شش تن از فقهای شورای نگهبان در اسفند ۱۳۵۸ از سوی امامخمینی و معرفی شش حقوقدان با مشارکت قوه قضائیه و مجلس شورای اسلامی{{ببینید|متن=ببینید|شورای نگهبان}} قوه مقننه در جمهوری اسلامی ایران شکل کاملی یافت؛ چنان‌که معرفی [[محمدعلی رجایی]] از سوی بنی‌صدر به عنوان نخست‌وزیر و رای اعتماد مجلس شورای اسلامی به او و وزرای پیشنهادی رجایی، قوه مجریه را کامل کرد.{{ببینید|متن=ببینید|سیدابوالحسن بنی‌صدر |محمدعلی رجایی}} | با تدوین قانون اساسی، نظام دومجلسی، جای خود را به نظام تک‌مجلسی داد و [[مجلس سنا]] حذف شد؛ ولی در کنار مجلس، رکن دوم و ناظری به نام [[شورای نگهبان]] پیش‌بینی شد که وظیفه آن نظارت بر مطابقت قوانین مصوب مجلس با موازین شرعی و قانون اساسی است. با انتصاب شش تن از فقهای شورای نگهبان در اسفند ۱۳۵۸ از سوی امامخمینی و معرفی شش حقوقدان با مشارکت قوه قضائیه و مجلس شورای اسلامی{{ببینید|متن=ببینید|شورای نگهبان}} قوه مقننه در جمهوری اسلامی ایران شکل کاملی یافت؛ چنان‌که معرفی [[محمدعلی رجایی]] از سوی بنی‌صدر به عنوان نخست‌وزیر و رای اعتماد مجلس شورای اسلامی به او و وزرای پیشنهادی رجایی، قوه مجریه را کامل کرد.{{ببینید|متن=ببینید|سیدابوالحسن بنی‌صدر |محمدعلی رجایی}} | ||
سوم. قوه قضائیه: به موجب قانون اساسی ۱۳۵۸، برای انجام مسئولیت‌های قوه قضائیه شورایی به نام [[شورای عالی قضایی]] تشکیل می‌شد و رئیس دیوان عالی کشور، دادستان کل کشور به انتخاب رهبری و سه نفر قاضی مجتهد و عادل به انتخاب قضات کشور، اعضای آن بودند. امامخمینی در ۴ اسفند ۱۳۵۸ بهشتی | سوم. قوه قضائیه: به موجب قانون اساسی ۱۳۵۸، برای انجام مسئولیت‌های قوه قضائیه شورایی به نام [[شورای عالی قضایی]] تشکیل می‌شد و رئیس دیوان عالی کشور، دادستان کل کشور به انتخاب رهبری و سه نفر قاضی مجتهد و عادل به انتخاب قضات کشور، اعضای آن بودند. امامخمینی در ۴ اسفند ۱۳۵۸ [[سیدمحمد بهشتی|بهشتی]] را به عنوان رئیس دیوان عالی کشور و [[موسوی اردبیلی]] را به عنوان دادستان کل کشور برگزید و با انتخاب سه قاضی مجتهد از سوی قضات کشور و حکم انتصاب امامخمینی، قوه قضائیه در جمهوری اسلامی شکل گرفت. | ||
چهارم. [[مجلس خبرگان رهبری]]: در قانون اساسی، تعیین رهبر و نیز برکناری او در صورت فقدان برخی شرایط مذکور در قانون اساسی، برعهده مجلس خبرگان رهبری گزارده شده است؛ از این‌رو برابر قانون، مقررات مربوطه از سوی شورای نگهبان تهیه و با امضای امامخمینی ابلاغ شد. نخستین انتخابات مجلس خبرگان رهبری در ۱۹/۹/۱۳۶۱ با حدود هجده میلیون شرکت‌کننده برگزار شد. با راهیابی بیش از دوسوم نمایندگان مجلس خبرگان در مرحله نخست انتخابات به مجلس (۶۹ نفر از ۸۳ نفر)، مجلس خبرگان، با پیام امامخمینی در ۲۳/۴/۱۳۶۲ برای مدت هشت سال افتتاح شد.{{ببینید|متن=ببینید|مجلس خبرگان رهبری}} | چهارم. [[مجلس خبرگان رهبری]]: در قانون اساسی، تعیین رهبر و نیز برکناری او در صورت فقدان برخی شرایط مذکور در قانون اساسی، برعهده مجلس خبرگان رهبری گزارده شده است؛ از این‌رو برابر قانون، مقررات مربوطه از سوی شورای نگهبان تهیه و با امضای امامخمینی ابلاغ شد. نخستین انتخابات مجلس خبرگان رهبری در ۱۹/۹/۱۳۶۱ با حدود هجده میلیون شرکت‌کننده برگزار شد. با راهیابی بیش از دوسوم نمایندگان مجلس خبرگان در مرحله نخست انتخابات به مجلس (۶۹ نفر از ۸۳ نفر)، مجلس خبرگان، با پیام امامخمینی در ۲۳/۴/۱۳۶۲ برای مدت هشت سال افتتاح شد.{{ببینید|متن=ببینید|مجلس خبرگان رهبری}} | ||
====پالایش ادارات==== | ====پالایش ادارات==== | ||
| خط ۱٬۴۳۱: | خط ۱٬۴۳۱: | ||
امامخمینی بر این باور بود که گرچه بر مبنای مسلمانی، توبه اشخاص پذیرفته می‌شود، اما باید با گزینش درست افراد، از سپردن مسئولیت‌های کلیدی نظام، به اشخاصی که سابقه روشنی ندارند، پرهیز شود. ایشان در عین حال سخت‌گیری در گزینش افراد را خلاف موازین شرعی می‌دانست.{{ببینید|متن=ببینید|گزینش}} | امامخمینی بر این باور بود که گرچه بر مبنای مسلمانی، توبه اشخاص پذیرفته می‌شود، اما باید با گزینش درست افراد، از سپردن مسئولیت‌های کلیدی نظام، به اشخاصی که سابقه روشنی ندارند، پرهیز شود. ایشان در عین حال سخت‌گیری در گزینش افراد را خلاف موازین شرعی می‌دانست.{{ببینید|متن=ببینید|گزینش}} | ||
====شکل‌گیری نهادهای جدید==== | ====شکل‌گیری نهادهای جدید==== | ||
امامخمینی برای سرعت‌بخشی به خدمات نظام اسلامی به طبقات محروم، به تاسیس نهادهای انقلابی و خدماتی و یا موافقت با پیشنهاد تاسیس آن‌ها نیز اقدام کرده است؛ تاسیس نهادهایی مانند: [[کمیته امداد امامخمینی|کمیته امداد امامخمینی]] در اسفند | امامخمینی برای سرعت‌بخشی به خدمات نظام اسلامی به طبقات محروم، به تاسیس نهادهای انقلابی و خدماتی و یا موافقت با پیشنهاد تاسیس آن‌ها نیز اقدام کرده است؛ تاسیس نهادهایی مانند: [[کمیته امداد امامخمینی|کمیته امداد امامخمینی]] در اسفند ۱۳۵۷؛ [[بنیاد مستضعفان]] در اسفند ۱۳۵۷؛ [[بنیاد مسکن انقلاب اسلامی]] در فروردین ۱۳۵۸؛ [[بنیاد شهید انقلاب اسلامی]] در اسفند ۱۳۵۸؛ [[بنیاد پانزده خرداد]] در خرداد ۱۳۶۰. | ||
===دفع تهدیدها و تثبیت نظام=== | ===دفع تهدیدها و تثبیت نظام=== | ||
نظام جمهوری اسلامی ایران، از آغازین روزهای خود با توطئه‌های فراوان از سوی برخی زمینه‌های بجامانده از رژیم پهلوی یا دیگر دشمنان داخلی و خارجی روبرو بوده است.{{ببینید|متن=ببینید|شورش}} مخالفان جمهوری اسلامی افزون بر جنگ روانی و دامن‌زدن به شایعاتی که آرامش جامعه را هدف قرار می‌داد، {{ببینید|متن=ببینید|شایعه}} دست به اقدامات عملی علیه نظام زده و برای ایجاد جنگ داخلی تلاش کردند. این اقدام‌های گسترده را می‌توان در چهار بخش گزارش کرد: | نظام جمهوری اسلامی ایران، از آغازین روزهای خود با توطئه‌های فراوان از سوی برخی زمینه‌های بجامانده از رژیم پهلوی یا دیگر دشمنان داخلی و خارجی روبرو بوده است.{{ببینید|متن=ببینید|شورش}} مخالفان جمهوری اسلامی افزون بر جنگ روانی و دامن‌زدن به شایعاتی که آرامش جامعه را هدف قرار می‌داد، {{ببینید|متن=ببینید|شایعه}} دست به اقدامات عملی علیه نظام زده و برای ایجاد جنگ داخلی تلاش کردند. این اقدام‌های گسترده را می‌توان در چهار بخش گزارش کرد: | ||
| خط ۱٬۴۴۲: | خط ۱٬۴۴۲: | ||
حزب دموکرات که از حمایت امریکا و حکومت بعثی عراق برخوردار بود، با شعار خودمختاری برای کردستان و [[دموکراسی]] برای [[ایران]]، مبارزه با [[نظام جمهوری اسلامی ایران|نظام جمهوری اسلامی]] را آغاز کرد. گروه جدایی‌طلب «خبات»، سپاه رزگاری، سازمان کمونیستی چریک‌های [[فداییان خلق]]، سلطنت‌طلبان و بقایای رژیم پهلوی چون عزیز پالیزبان، نماینده دست‌نشانده در مجلس شورای ملی در رژیم پهلوی و اعضای ساواک در منطقه نیز با ضد انقلاب و شورشیان همراه شدند. برخی از گروه‌های عراقی نیز در کنار عوامل حزب دموکرات با جمهوری اسلامی مبارزه می‌کردند؛ چنان‌که عوامل امریکا نیز برای دامن‌زدن به غائله در [[کردستان]] در رفت و آمد بودند. [[سیدعزالدین حسینی]] از روحانیان وابسته به [[ساواک]] و امام‌جمعه مهاباد رهبر معنوی احزاب سیاسی منطقه به شمار می‌رفت. از دیگر هدایت‌گران بحران کردستان [[احمد مفتی‌زاده]] از رهبران مذهبی و رئیس حزب مساوات بود که البته مواضع متعادل‌تری نسبت به دیگران داشت.{{ببینید|متن=ببینید|کردستان}} | حزب دموکرات که از حمایت امریکا و حکومت بعثی عراق برخوردار بود، با شعار خودمختاری برای کردستان و [[دموکراسی]] برای [[ایران]]، مبارزه با [[نظام جمهوری اسلامی ایران|نظام جمهوری اسلامی]] را آغاز کرد. گروه جدایی‌طلب «خبات»، سپاه رزگاری، سازمان کمونیستی چریک‌های [[فداییان خلق]]، سلطنت‌طلبان و بقایای رژیم پهلوی چون عزیز پالیزبان، نماینده دست‌نشانده در مجلس شورای ملی در رژیم پهلوی و اعضای ساواک در منطقه نیز با ضد انقلاب و شورشیان همراه شدند. برخی از گروه‌های عراقی نیز در کنار عوامل حزب دموکرات با جمهوری اسلامی مبارزه می‌کردند؛ چنان‌که عوامل امریکا نیز برای دامن‌زدن به غائله در [[کردستان]] در رفت و آمد بودند. [[سیدعزالدین حسینی]] از روحانیان وابسته به [[ساواک]] و امام‌جمعه مهاباد رهبر معنوی احزاب سیاسی منطقه به شمار می‌رفت. از دیگر هدایت‌گران بحران کردستان [[احمد مفتی‌زاده]] از رهبران مذهبی و رئیس حزب مساوات بود که البته مواضع متعادل‌تری نسبت به دیگران داشت.{{ببینید|متن=ببینید|کردستان}} | ||
به‌رغم جنایت‌هایی که به دست عوامل گروه‌های یادشده در کردستان صورت گرفت، گفتگو و مذاکره، گسترش خدمت به مردم منطقه، حضور مردم در صحنه و مدارا، همراه با قاطعیت؛ راهکارهای امامخمینی برای مقابله با آشوب‌های کردستان بود؛ اما نتیجه‌بخش نبودن مذاکره و اعزام پیدرپی نمایندگان دولت موقت و امامخمینی به منطقه، موجب شد امامخمینی به مقابله با آشوبگران فرمان دهد. فرمان ایشان اعلام آمادگی اصناف گوناگون مردم در داخل و حتی خارج از کشور برای برقراری امنیت کردستان را در پی داشت؛ ولی ایشان از مردم خواست امور را به قوای انتظامی و نظامی بسپارند و سرانجام نیروهای نظامی و انتظامی به همراه ایثارگرانی از مردم متدین کردستان، {{ببینید|متن=ببینید|سازمان پیشمرگان مسلمان کرد}} موفق شدند این غائله را پایان دهند.{{ببینید|متن=ببینید|کردستان}} | به‌رغم جنایت‌هایی که به دست عوامل گروه‌های یادشده در کردستان صورت گرفت، گفتگو و مذاکره، گسترش خدمت به مردم منطقه، حضور مردم در صحنه و مدارا، همراه با قاطعیت؛ راهکارهای امامخمینی برای مقابله با آشوب‌های کردستان بود؛ اما نتیجه‌بخش نبودن مذاکره و اعزام پیدرپی نمایندگان دولت موقت و امامخمینی به منطقه، موجب شد امامخمینی به مقابله با آشوبگران فرمان دهد. فرمان ایشان اعلام آمادگی اصناف گوناگون مردم در داخل و حتی خارج از کشور برای برقراری امنیت کردستان را در پی داشت؛ ولی ایشان از مردم خواست امور را به قوای انتظامی و نظامی بسپارند و سرانجام نیروهای نظامی و انتظامی به همراه ایثارگرانی از مردم متدین کردستان، {{ببینید|متن=ببینید|سازمان پیشمرگان مسلمان کرد}} موفق شدند این غائله را پایان دهند.{{ببینید|متن=ببینید|کردستان}} | ||
ازجمله بارزترین موارد آشوب در کردستان، [[غائله پاوه]] بود که با فرمان قاطع امامخمینی و مجاهدت [[مصطفی چمران]] | ازجمله بارزترین موارد آشوب در کردستان، [[غائله پاوه]] بود که با فرمان قاطع امامخمینی و مجاهدت [[مصطفی چمران]] به پایان رسید. در مرداد ۱۳۵۸ پس از محاصره و تصرف بخش زیادی از شهر پاوه و قتل و غارت مردم به دست گروه‌های آشوب‌طلب، امامخمینی در پیامی صریح و با ذکر جایگاه خود به عنوان فرماندهی کل قوا به همه نیروهای نظامی و انتظامی دستور داد پاوه را آزاد کنند؛ فرمانی که در کمتر از ۲۴ ساعت موجب ختم غائله شد.{{ببینید|متن=ببینید|پاوه}} | ||
====رفع غائله خلق عرب==== | ====رفع غائله خلق عرب==== | ||
غائله موسوم به [[خلق عرب]]، از دیگر آشوب‌های با ماهیت قومی بود که پیش از تثبیت نظام در خوزستان، به‌ویژه خرمشهر شکل گرفت. این غائله که به دست جبهه ضد انقلابی با محوریت قومیت عرب با حمایت و سردمداری [[محمدطاهر آل‌شبیر خاقانی]]، از روحانیان سرشناس خرمشهر، شکل گرفت، به‌رسمیت‌شناختن ملیت «خلق عرب» توسط دولت و درج آن در قانون اساسی و تشکیل دادگاه‌ها و مجلس خودمختار عرب در خوزستان را دنبال می‌کرد و سازمان سیاسی خلق عرب مورد حمایت خاقانی، این خواسته را از راه ارعاب و آشوب خیابانی دنبال کرده، خرمشهر را ماه‌ها به صحنه درگیری اقلیت جدایی‌طلب و اکثریت انقلابی تبدیل کرد.{{ببینید|متن=ببینید|خلق عرب}} | غائله موسوم به [[غائله خلق عرب|خلق عرب]]، از دیگر آشوب‌های با ماهیت قومی بود که پیش از تثبیت نظام در خوزستان، به‌ویژه خرمشهر شکل گرفت. این غائله که به دست جبهه ضد انقلابی با محوریت قومیت عرب با حمایت و سردمداری [[محمدطاهر آل‌شبیر خاقانی]]، از روحانیان سرشناس خرمشهر، شکل گرفت، به‌رسمیت‌شناختن ملیت «خلق عرب» توسط دولت و درج آن در قانون اساسی و تشکیل دادگاه‌ها و مجلس خودمختار عرب در خوزستان را دنبال می‌کرد و سازمان سیاسی خلق عرب مورد حمایت خاقانی، این خواسته را از راه ارعاب و آشوب خیابانی دنبال کرده، خرمشهر را ماه‌ها به صحنه درگیری اقلیت جدایی‌طلب و اکثریت انقلابی تبدیل کرد.{{ببینید|متن=ببینید|غائله خلق عرب}} | ||
امامخمینی افزون بر تلاش مستقیم برای فرونشاندن غائله ازجمله دیدار با شخص خاقانی، به ریشه‌یابی این غائله و دیگر غائله‌ها پرداخت و با دعوت چندباره مردم به وحدت، علت غائله‌سازی دشمنان و ایجاد تنش در کشور را جبران شکست در برابر انقلاب دانست. سرانجام عزم مردم و نیروهای انقلابی بر مقابله با آشوبگران قرار گرفت و در نهایت با انتقال خاقانی به قم در پایان تیرماه ۱۳۵۸، غائله به پایان رسید.{{ببینید|متن=ببینید|خلق عرب}} | امامخمینی افزون بر تلاش مستقیم برای فرونشاندن غائله ازجمله دیدار با شخص خاقانی، به ریشه‌یابی این غائله و دیگر غائله‌ها پرداخت و با دعوت چندباره مردم به وحدت، علت غائله‌سازی دشمنان و ایجاد تنش در کشور را جبران شکست در برابر انقلاب دانست. سرانجام عزم مردم و نیروهای انقلابی بر مقابله با آشوبگران قرار گرفت و در نهایت با انتقال خاقانی به قم در پایان تیرماه ۱۳۵۸، غائله به پایان رسید.{{ببینید|متن=ببینید|غائله خلق عرب}} | ||
====کودتای نوژه==== | ====کودتای نوژه==== | ||
از توطئه‌های سال‌های ابتدایی انقلاب، ـ طرح براندازی نظام جمهوری اسلامی ایران از طریق نظامی و کودتا بود؛ ازجمله این طرح‌ها، [[کودتای نوژه]] در تیر ۱۳۵۹ بود؛ طرح عملیاتی نظامی از پایگاه هوایی نوژه همدان، با هدف ساقط کردن | از توطئه‌های سال‌های ابتدایی انقلاب، ـ طرح براندازی نظام جمهوری اسلامی ایران از طریق نظامی و کودتا بود؛ ازجمله این طرح‌ها، [[کودتای نوژه]] در تیر ۱۳۵۹ بود؛ طرح عملیاتی نظامی از پایگاه هوایی نوژه همدان، با هدف ساقط کردن [[نظام جمهوری اسلامی ایران]] که با شکست روبه‌رو شد. | ||
گفته شده طراحان و حامیان اصلی کودتای نوژه، امریکا، [[رژیم اسرائیل]]، برخی دولت‌های اروپایی و عربی و شماری از مخالفان داخلی جمهوری اسلامی ایران ازجمله [[سلطنت‌طلبان]] بودند. کودتاگران با آگاهی از نقش مذهب در ایران و برای کاستن از مقاومت مردم در برابر کودتا، موافقت ضمنی [[سیدکاظم شریعتمداری]] را که مخالف جریان کلی رهبری امامخمینی و انقلاب بود، جلب کردند. | گفته شده طراحان و حامیان اصلی کودتای نوژه، امریکا، [[رژیم اسرائیل]]، برخی دولت‌های اروپایی و عربی و شماری از مخالفان داخلی جمهوری اسلامی ایران ازجمله [[سلطنت‌طلبان]] بودند. کودتاگران با آگاهی از نقش مذهب در ایران و برای کاستن از مقاومت مردم در برابر کودتا، موافقت ضمنی [[سیدکاظم شریعتمداری]] را که مخالف جریان کلی رهبری امامخمینی و انقلاب بود، جلب کردند. | ||
شاپور بختیار، آخرین نخست‌وزیر محمدرضا پهلوی، مجری طرح و پشتیبان عملیات، در ستاد پاریس بود و برخی گروه‌های مخالف و افسران رژیم پهلوی نیز با وی همکاری می‌کردند. طرح کودتا دو مرحله هوایی و زمینی در تاریخ پنج‌شنبه ۱۹/۴/۱۳۵۹ بود و هدف آن سرنگونی دولت جمهوری اسلامی ایران، برقراری حکومت‌نظامی و ایجاد حکومتی به سبک غرب با ریاست بختیار بود. یک روز پیش از اجرای کودتا برخی از عوامل آن پشیمان شده، مسئولان جمهوری اسلامی را از طرح کودتا آگاه کردند و در پی آن برخی از عوامل کودتا دستگیر و برخی نیز متواری شدند. | شاپور بختیار، آخرین نخست‌وزیر محمدرضا پهلوی، مجری طرح و پشتیبان عملیات، در ستاد پاریس بود و برخی گروه‌های مخالف و افسران رژیم پهلوی نیز با وی همکاری می‌کردند. طرح کودتا دو مرحله هوایی و زمینی در تاریخ پنج‌شنبه ۱۹/۴/۱۳۵۹ بود و هدف آن سرنگونی دولت جمهوری اسلامی ایران، برقراری حکومت‌نظامی و ایجاد حکومتی به سبک غرب با ریاست بختیار بود. یک روز پیش از اجرای کودتا برخی از عوامل آن پشیمان شده، مسئولان جمهوری اسلامی را از طرح کودتا آگاه کردند و در پی آن برخی از عوامل کودتا دستگیر و برخی نیز متواری شدند. | ||
| خط ۱٬۴۵۳: | خط ۱٬۴۵۳: | ||
====غائله حزب خلق مسلمان==== | ====غائله حزب خلق مسلمان==== | ||
[[حزب جمهوری خلق مسلمان]] منتسب به سیدکاظم شریعتمداری، طی دوره کوتاه فعالیت خود به مرور مخالفت خود را با سیاست‌های کلی نظام آشکار ساخت و در آخرین روزهای حیات سیاسی خود به صورت قهرآمیز و ایجاد آشوب در [[تبریز]] و [[قم]] به مقابله با نظام جمهوری اسلامی پرداخت. امامخمینی با اینکه تاسیس این حزب را برخاسته از توطئه خارجی و با هدف ضربه‌زدن به انقلاب می‌دانست، از راه‌های مختلف، ازجمله واسطه قراردادن [[محمدتقی فلسفی]] در صدد رفع مشکلات به صورت مسالمت‌آمیز برآمد اما همراهی نکردن شریعتمدای این تلاش‌ها را بی‌نتیجه گذاشت.{{ببینید|متن=ببینید|سیدکاظم شریعتمداری}} | [[حزب جمهوری خلق مسلمان]] منتسب به سیدکاظم شریعتمداری، طی دوره کوتاه فعالیت خود به مرور مخالفت خود را با سیاست‌های کلی نظام آشکار ساخت و در آخرین روزهای حیات سیاسی خود به صورت قهرآمیز و ایجاد آشوب در [[تبریز]] و [[قم]] به مقابله با نظام جمهوری اسلامی پرداخت. امامخمینی با اینکه تاسیس این حزب را برخاسته از توطئه خارجی و با هدف ضربه‌زدن به انقلاب می‌دانست، از راه‌های مختلف، ازجمله واسطه قراردادن [[محمدتقی فلسفی]] در صدد رفع مشکلات به صورت مسالمت‌آمیز برآمد اما همراهی نکردن شریعتمدای این تلاش‌ها را بی‌نتیجه گذاشت.{{ببینید|متن=ببینید|سیدکاظم شریعتمداری}} | ||
سرانجام پس از شرارت‌های بسیار عوامل حزب خلق مسلمان در تبریز و قم، این حزب منحل اعلام شد و با دخالت نیروهای انتظامی و قضایی و حمله به مقرهای حزب، آخرین پایگاه آنان سقوط کرد. گروهی از سران این حزب دستگیر، محاکمه و با حکم [[سیدحسین موسوی تبریزی|موسوی تبریزی]] حاکم شرع تبریز، | سرانجام پس از شرارت‌های بسیار عوامل حزب خلق مسلمان در تبریز و قم، این حزب منحل اعلام شد و با دخالت نیروهای انتظامی و قضایی و حمله به مقرهای حزب، آخرین پایگاه آنان سقوط کرد. گروهی از سران این حزب دستگیر، محاکمه و با حکم [[سیدحسین موسوی تبریزی|موسوی تبریزی]] حاکم شرع تبریز، اعدام شدند و غائله در آذرماه ۱۳۵۸ به پایان رسید.{{ببینید|متن=ببینید|حزب جمهوری خلق مسلمان}} | ||
====غائله چهاردهم اسفند==== | ====غائله چهاردهم اسفند==== | ||
[[غائله چهارده اسفند|غائله ۱۴ اسفند ۱۳۵۹]] که اوج رویارویی طرفداران سیدابوالحسن بنی‌صدر، رئیس‌جمهور وقت و نیروهای حزب‌اللهی بود، {{ببینید|متن=ببینید|حزب‌الله}} یکی از مقاطع شاخص در مرزبندی میان نیروهای مختلف سیاسی وقت به شمار می‌رود. در این روز سخنرانی بنی‌صدر در مجلس بزرگداشت سالگرد درگذشت [[محمد مصدق]] | [[غائله چهارده اسفند|غائله ۱۴ اسفند ۱۳۵۹]] که اوج رویارویی طرفداران سیدابوالحسن بنی‌صدر، رئیس‌جمهور وقت و نیروهای حزب‌اللهی بود، {{ببینید|متن=ببینید|حزب‌الله}} یکی از مقاطع شاخص در مرزبندی میان نیروهای مختلف سیاسی وقت به شمار می‌رود. در این روز سخنرانی بنی‌صدر در مجلس بزرگداشت سالگرد درگذشت [[محمد مصدق]] در دانشگاه تهران، به تشنج کشیده شد که طی آن چهار تن کشته و بیش از ۱۵۰ تن مجروح شدند.{{ببینید|متن=ببینید|غائله چهارده اسفند}} | ||
ادامه اختلافات حزب جمهوری اسلامی و بنی‌صدر پس از این غائله، موجب شد امامخمینی کمیته سه‌نفره‌ای برای بررسی اختلافات موجود و معرفی عوامل اختلاف‌انگیز تعیین کند: [[محمدرضا مهدوی کنی]] به نمایندگی از امامخمینی، [[محمد یزدی]] به نمایندگی از [[حزب جمهوری اسلامی]] و [[شهاب‌الدین اشراقی]] به نمایندگی از [[بنی‌صدر]]. شورای حل اختلاف پس از چندین جلسه، بنی‌صدر را در مواردی مقصر تشخیص داد و عملکرد وی را خلاف قانون اساسی دانست. سیر رویدادهای بعدی سرانجام موجب عزل بنی‌صدر از فرماندهی کل قوا از سوی امامخمینی و تصویب عدم کفایت سیاسی او در مجلس شورای اسلامی و برکناری او در ۱/۴/۱۳۶۰ شد.{{ببینید|متن=ببینید|غائله چهارده اسفند |سیدابوالحسن بنی‌صدر}} | ادامه اختلافات حزب جمهوری اسلامی و بنی‌صدر پس از این غائله، موجب شد امامخمینی کمیته سه‌نفره‌ای برای بررسی اختلافات موجود و معرفی عوامل اختلاف‌انگیز تعیین کند: [[محمدرضا مهدوی کنی]] به نمایندگی از امامخمینی، [[محمد یزدی]] به نمایندگی از [[حزب جمهوری اسلامی]] و [[شهاب‌الدین اشراقی]] به نمایندگی از [[بنی‌صدر]]. شورای حل اختلاف پس از چندین جلسه، بنی‌صدر را در مواردی مقصر تشخیص داد و عملکرد وی را خلاف قانون اساسی دانست. سیر رویدادهای بعدی سرانجام موجب عزل بنی‌صدر از فرماندهی کل قوا از سوی امامخمینی و تصویب عدم کفایت سیاسی او در مجلس شورای اسلامی و برکناری او در ۱/۴/۱۳۶۰ شد.{{ببینید|متن=ببینید|غائله چهارده اسفند |سیدابوالحسن بنی‌صدر}} | ||
====شورش سازمان مجاهدین خلق==== | ====شورش سازمان مجاهدین خلق==== | ||
از میان آشوب‌های خونینی که در دوره تثبیت نظام جمهوری اسلامی ایران شکل گرفت، ترورهای [[سازمان مجاهدین خلق ایران]]، چه از نظر عمق و گستردگی و چه به لحاظ آثار و پیامدهایی که داشت، از دیگر آشوب‌ها مهم‌تر است. این سازمان که از آغاز تاسیس در سال ۱۳۴۴ تا اعلان برگشت از عقیده اسلامی در سال ۱۳۵۴ از پشتیبانی مادی و معنوی روحانیان برخوردار بود، از زمان تغییر عقیده، صف خود را از طرفداران امامخمینی جدا کرد.{{ببینید|متن=ببینید|سازمان مجاهدین خلق ایران}} پس از پیروزی انقلاب اسلامی، سازمان تلاش کرد با مشارکت فعال در عرصه سیاسی و با تربیت نیروی شبه‌نظامی، به تجهیز و سازماندهی خود بپردازد، اما با عدم توفیق در صحنه سیاسی برای دستیابی به قدرت، این هدف را با اقدامات مسلحانه پی‌گیری کرد. | از میان آشوب‌های خونینی که در دوره تثبیت نظام جمهوری اسلامی ایران شکل گرفت، ترورهای [[سازمان مجاهدین خلق ایران]]، چه از نظر عمق و گستردگی و چه به لحاظ آثار و پیامدهایی که داشت، از دیگر آشوب‌ها مهم‌تر است. این سازمان که از آغاز تاسیس در سال ۱۳۴۴ تا اعلان برگشت از عقیده اسلامی در سال ۱۳۵۴ از پشتیبانی مادی و معنوی روحانیان برخوردار بود، از زمان تغییر عقیده، صف خود را از طرفداران امامخمینی جدا کرد.{{ببینید|متن=ببینید|سازمان مجاهدین خلق ایران}} پس از پیروزی انقلاب اسلامی، سازمان تلاش کرد با مشارکت فعال در عرصه سیاسی و با تربیت نیروی شبه‌نظامی، به تجهیز و سازماندهی خود بپردازد، اما با عدم توفیق در صحنه سیاسی برای دستیابی به قدرت، این هدف را با اقدامات مسلحانه پی‌گیری کرد. | ||
سازمان مجاهدین خلق در ۲۸/۳/۱۳۶۰، در اطلاعیه‌ای به صورت رسمی، مبارزه مسلحانه علیه جمهوری اسلامی را اعلام کرد و نتیجه آن ترور هزاران تن از مردم و نیروهای انقلابی، {{ببینید|متن=ببینید|ترور}} بمب‌گذاری پیدرپی و پناه‌بردن به رژیم متجاوز عراق و کمک به آن در زمان [[جنگ تحمیلی]] بود؛ چنان‌که بمب‌گذاری در دفتر [[حزب جمهوری اسلامی]] در [[۷ تیر]] ۱۳۶۰، {{ببینید|متن=ببینید|هفت تیر |سیدمحمد بهشتی}} انفجار ساختمان نخست‌وزیری در [[۸ شهریور]] ۱۳۶۰{{ببینید|متن=ببینید|هشت شهریور |محمدعلی رجایی |محمدجواد باهنر}} و به شهادت رساندن برخی از امامان جمعه، مانند [[سیدمحمدعلی قاضی طباطبایی|قاضی طباطبائی]]، | سازمان مجاهدین خلق در ۲۸/۳/۱۳۶۰، در اطلاعیه‌ای به صورت رسمی، مبارزه مسلحانه علیه جمهوری اسلامی را اعلام کرد و نتیجه آن ترور هزاران تن از مردم و نیروهای انقلابی، {{ببینید|متن=ببینید|ترور}} بمب‌گذاری پیدرپی و پناه‌بردن به رژیم متجاوز عراق و کمک به آن در زمان [[جنگ تحمیلی]] بود؛ چنان‌که بمب‌گذاری در دفتر [[حزب جمهوری اسلامی]] در [[۷ تیر]] ۱۳۶۰، {{ببینید|متن=ببینید|هفت تیر |سیدمحمد بهشتی}} انفجار ساختمان نخست‌وزیری در [[۸ شهریور]] ۱۳۶۰{{ببینید|متن=ببینید|هشت شهریور |محمدعلی رجایی |محمدجواد باهنر}} و به شهادت رساندن برخی از امامان جمعه، مانند [[سیدمحمدعلی قاضی طباطبایی|قاضی طباطبائی]]، [[سیداسدالله مدنی|مدنی]]، [[سیدعبدالحسین دستغیب|دستغیب]]، [[عطاءالله اشرفی اصفهانی|اشرفی اصفهانی]] و [[محمد صدوقی|صدوقی]] بخش دیگری از اقدامات این سازمان است.{{ببینید|متن=ببینید|سازمان مجاهدین خلق ایران}} | ||
امامخمینی با اینکه از پیش از انقلاب اسلامی به این سازمان خوش‌بین نبود، پس از پیروزی انقلاب اسلامی تلاش کرد در دیدار با سران سازمان و پذیرش حضور فعال آنان در عرصه سیاسی کشور با آنان مدارا کند، اما در واکنش به اعلام قیام مسلحانه، سکوت خود را تا آن مقطع، تنها برای حفظ آرامش کشور شمرد و از مردم خواست با وجود اعلام مواضع سازمان، به مقابله با توطئه‌گران برخیزند. ایشان با این حال، هواداران سازمان را جوانان عزیز این ملت شمرد که فریب سرکردگان سازمان را خورده‌اند و از آنان خواست در برابر سیل خروشان ملت، خود را به تباهی نکشند.{{ببینید|متن=ببینید|سازمان مجاهدین خلق ایران}} | امامخمینی با اینکه از پیش از انقلاب اسلامی به این سازمان خوش‌بین نبود، پس از پیروزی انقلاب اسلامی تلاش کرد در دیدار با سران سازمان و پذیرش حضور فعال آنان در عرصه سیاسی کشور با آنان مدارا کند، اما در واکنش به اعلام قیام مسلحانه، سکوت خود را تا آن مقطع، تنها برای حفظ آرامش کشور شمرد و از مردم خواست با وجود اعلام مواضع سازمان، به مقابله با توطئه‌گران برخیزند. ایشان با این حال، هواداران سازمان را جوانان عزیز این ملت شمرد که فریب سرکردگان سازمان را خورده‌اند و از آنان خواست در برابر سیل خروشان ملت، خود را به تباهی نکشند.{{ببینید|متن=ببینید|سازمان مجاهدین خلق ایران}} | ||
سازمان مجاهدین خلق پس از خروج از ایران و استقرار در کشور عراق، افزون بر جاسوسی از رزمندگان اسلام به نفع دشمن، از سال ۱۳۶۶ با حمایت رژیم عراق و تشکیل نیرویی به عنوان ارتش آزادی‌بخش، عملیات ایذایی علیه ایران انجام می‌داد که مهم‌ترین آن پس از پذیرش [[قطعنامه ۵۹۸]] از سوی ایران، در تیر ۱۳۶۷ بود. این عملیات به‌رغم موفقیت اولیه در پیش‌روی به داخل مرزها و جنایات بی‌شمار سازمان علیه مردم بی‌دفاع شهرهای مرزی غرب کشور، با مقابله رزمندگان اسلام در عملیاتی به نام «[[عملیات مرصاد|مرصاد]]»، سرکوب شد و شکست سختی را برای این سازمان و اعضای آن در پی داشت.{{ببینید|متن=ببینید|سازمان مجاهدین خلق ایران}} | سازمان مجاهدین خلق پس از خروج از ایران و استقرار در کشور عراق، افزون بر جاسوسی از رزمندگان اسلام به نفع دشمن، از سال ۱۳۶۶ با حمایت رژیم عراق و تشکیل نیرویی به عنوان ارتش آزادی‌بخش، عملیات ایذایی علیه ایران انجام می‌داد که مهم‌ترین آن پس از پذیرش [[قطعنامه ۵۹۸]] از سوی ایران، در تیر ۱۳۶۷ بود. این عملیات به‌رغم موفقیت اولیه در پیش‌روی به داخل مرزها و جنایات بی‌شمار سازمان علیه مردم بی‌دفاع شهرهای مرزی غرب کشور، با مقابله رزمندگان اسلام در عملیاتی به نام «[[عملیات مرصاد|مرصاد]]»، سرکوب شد و شکست سختی را برای این سازمان و اعضای آن در پی داشت.{{ببینید|متن=ببینید|سازمان مجاهدین خلق ایران}} | ||