نماز جمعه: تفاوت میان نسخه‌ها

[[سید مرتضی]]<ref>سید مرتضی، المسائل الناصریات، ۲۶۵.</ref>، [[شیخ طوسی]]<ref> طوسی، المبسوط، ۱/۱۴۳.</ref>، [[ابن‌ادریس]]<ref>ابن‌ادریس، السرائر الحاوی، ۱/۲۹۲.</ref>، [[محقق حلی]]<ref>حلی، محقق، شرائع الاسلام، ۱/۸۴.</ref> و [[علامه حلی]]<ref> حلی، علامه، منتهی المطلب، ۵/۳۳۴.</ref>. از قرن دهم فقها از شرط سلطان [[عادل]] عدول کرده و عالمانی همچون [[شهید ثانی]]<ref>شهید ثانی، رسائل، ۱/۱۷۳.</ref>، سیدمحمد عاملی<ref> ۴/۸.</ref> و [[محدث بحرانی]]<ref> ۹/۳۵۵ ـ ۳۵۶ و ۳۷۸.</ref> و دیگران<ref> فیض کاشانی، مفاتیح الشرائع، ۱/۱۷ ـ ۱۸؛ مجلسی، بحار الانوار، ۸۶/۱۳۹ و ۱۴۳.</ref> قائل به مشروعیت آن در عصر غیبت و وجوب تعیینی آن شدند. این فقها برای اثبات آن به امر به نماز جمعه در قرآن کریم در قالب واژه «فَاسْعَوْا»<ref> جمعه، ۹.</ref> و تلقی وجوب از آن و به روایت متواتر نیز<ref> حر عاملی، وسائل الشیعة، ۷/۲۹۵ و ۳۰۱.</ref> استناد کرده‌اند<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۸۶/۱۲۴؛ بحرانی، الحدائق الناضرة، ۹/۳۹۸.</ref>. در این میان برخی از فقها در قرن سیزدهم و چهاردهم، قائل به وجوب تخییری نماز جمعه شده‌اند.

امام‌خمینی در تحریر الوسیله قائل به وجوب تخییری نماز جمعه شده و آن را مُجزی از نماز ظهر دانسته است<ref> ۱/۲۸۱.</ref>. این نظر مطابق با آرای جمعی از فقهای گذشته مانند سیدمحمدجواد عاملی<ref>عاملی، سیدمحمدجواد، مفتاح الکرامة، ۸/۲۰۸ ـ ۲۰۹.</ref>، [[کاشف‌الغطاء]]<ref> ۳/۲۵۰ ـ ۲۵۱.</ref> و [[محقق نجفی]]<ref> ۱۱/۱۸۷.</ref> است. اینان در پاسخ به استدلال قائلان به وجوب تعیینی، استفاده وجوب از آیه «إِذَا نُودِی لِلصَّلاةِ مِنْ یوْمِ الْجُمُعَةِ فَاسْعَوْا إِلَى ذِکْرِ اللَّه»<ref> جمعه، ۹.</ref> را متوقف بر تحقق ندا و فراخوانی برای برپایی نماز جمعه دانسته‌اند و استفاده وجوب ابتدایی را از آیه منتفی شمرده‌اند. علاوه بر این، امر در این آیه، ظهور در وجوب ندارد، بلکه دلالت بر استحباب می‌کند؛ زیرا در صورت پذیرش ظهور در وجوب، [[مکلف]] باید از آغاز خطبه‌ها تا پایان نماز حضور داشته باشد؛ در حالی‌که به اجماع [[فقها]] حاضرشدن در هنگام خطبه‌ها واجب نیست<ref> خویی، موسوعه، ۱۱/۱۵ ـ ۱۷.</ref>. [[روایات]]<ref> حر عاملی، وسائل الشیعة، ۷/۲۹۵ و ۳۰۱.</ref> نیز در مقام بیان اصل وجوب نماز جمعه می‌باشند نه بیان شرایط و اجزای آن<ref> خویی، موسوعه، ۱۱/۱۷ ـ ۱۸.</ref>؛ بنابراین وجوبْ مردد میان تعیینی و تخییری می‌شود و شواهد متعددی ذکر شده که وجوب تعیینی مراد نیست، مانند ترک نماز جمعه از سوی یاران امامان(ع) که خود راویان این احادیث بودند؛ همچنین [[احادیثی]] وجود دارد که نماز جمعه را بر کسانی که در فاصله بیشتر از دو فرسخ زندگی می‌کنند، یا خطیب ندارند، واجب نمی‌دانند<ref> حر عاملی، وسائل الشیعة، ۷/۲۹۵ و ۲۹۷.</ref>. از این شواهد استفاده می‌شود نماز جمعه [[وجوب تعیینی]] ندارد<ref>خویی، موسوعه، ۱۱/۲۴ ـ ۲۵.</ref>.

*قرآن کریم؛ آقابزرگ طهرانی، محمدمحسن، الذریعة الی تصانیف الشیعه، بیروت، دارالاضواء، چاپ سوم، ۱۴۰۳ق.