خلود عذاب: تفاوت میان نسخه‌ها

قائلین به انقطاع عذاب برای ادعای خود دلائلی بیان کرده‌اند.<ref>ابن‌عربی، الفتوحات المکیه، ج۳، ص۲۵ و ۷۷؛ ملاصدرا، الحکمة المتعالیه، ج۹، ص۳۴۸-۳۵۴.</ref> از جمله اینکه هر انسانی فطرتاً و در نهان خویش موحد است، منتها بعضی از باب خطای در تطبیق، تقلیداً یا به خاطر جهل مرکب، بیراهه می‌روند و شرک را که خلاف فطرت است بر خویش تحمیل می‌کنند. این گرده به مقداری که زایل کننده ظلمت شرک است، عذاب می‌شوند و بعد از پاک شدن و ظاهر شدن فطرتشان عذابشان قطع می‌شود؛ زیرا شرک عرض غریب است و بالاخره زایل می‌شود و آنچه می‌ماند فطرت است.<ref>ابن‌عربی، الفتوحات المکیه، ج۳، ص۲۵؛ ملاصدرا، الحکمة المتعالیه، ج۹، ص۳۵۱-۳۵۲.</ref> امام‌خمینی ضمن نقل قول از دیگران، خلود در آتش را از ضروریات دین دانسته و معتقد است؛ علت خلود در جهنم، زوال ایمان به واسطه بعضی از ملکات نفسانی است.<ref>امام‌خمینی، تهذیب الاصول، ج۲، ص۳۴۴؛ تعلیقات علی شرح فصوص الحکم و مصباح الانس، ص۷۶؛ شرح چهل حدیث، ص۲۱.</ref>

رویکرد امام‌خمینی به مسأله خلود به گونه‌ای است که تنها به شرایط، الزامات و ویژگی‌های مخلّدین در آتش منحصر نمی‌شود، بلکه در کنار آن به بیان علت عدم تحمل عذاب آخرت، همچنین راه‌های خلاصی از آتش جهنم را نیز بیان کرده است. ایشان خاموشی نور فطرت را دلیلی بر خلود آتش جهنم می‌داند.<ref>امام‌خمینی، شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص۴۴-۴۵، ۸۳؛ صاحبی، حکمت معنوی، ص۸۰۰.</ref>

امام‌خمینی معتقد است که فطرت الهی که انسان‌ها همگی از آن خلق شده‌اند، ممکن است در دام حجاب‌های مختلف گرفتار شود، اما ممکن نیست که تمام فطرت الهی توسط قوای شیطانی از قبیل شهوی و غضبی نابود شود، بلکه فقط می‌تواند مورد غفلت و در سایه قوای شیطانی قرار بگیرد؛ ازاین‌رو در روز قیامت شاید به نور پروردگار، فطرت الهی انسان‌ها نیز بیدار شده و مورد لطف الهی قرار گیرد.<ref>امام‌خمینی، تقریرات فلسفه، ج۳، ص۶۰۷-۶۰۸؛ الطلب و الاراده، ص۸۸-۸۹؛ صاحبی، حکمت معنوی، ص۸۰۱-۸۰۲.</ref>

عذاب آخرت یا همان جهنم، امری است که از سوی خداوند برای انسان‌های گناهکار اعم از مؤمن گناهکار و کافر وعده داده شده است. تا در آن عذاب پالایش و تصفیه گردد یا در آن خالد بماند.<ref>قراملکی، پاسخ به شبهات کلامی، ص ۳۲۸-۳۳۲.</ref> امام‌خمینی نیز آتش دوزخ و عذاب جهنم را در حقیقت صورت رحمت الهی می‌داند که موجب وصول گناهکاران به کمالات عالیه می‌باشد به این معنا که عذاب، هیئات ظلمانی و رذایل نفسانی را که معلول معصیت و گناه است از بین می‌برد و گناهکار را آماده دریافت رحمت الهی می‌کند، بنابراین وجود عذاب جهنم و مواقف قیامت عنایتی از سوی خداوند متعال است و آن کس که می‌تواند پاک شود، پاک شده و آن کس که قرار همیشگی او در جهنم و خالد در آن است نیز مشخص می‌گردد.<ref>امام‌خمینی، تعلیقات علی شرح فصوص الحکم و مصباح الأنس، ص۱۶۳-۱۶۴؛ الطلب والاراده، ص۸۸-۸۹؛ صاحبی، حکمت معنوی، ص۷۹۷.</ref>

==پانویس==

*امام‌خمینی، سیدروح‌الله، تعلیقات علی شرح فصوص الحکم و مصباح الأنس، قم، پاسدار اسلام، ۱۴۱۰ق.

*امام‌خمینی، سیدروح‌الله، تقریرات فلسفه امام‌خمینی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، ۱۳۸۵ش.

*امام‌خمینی، سیدروح‌الله، شرح چهل حدیث، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، ۱۳۸۸ش.

*امام‌خمینی، سیدروح‌الله، شرح حدیث جنود عقل و جهل، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، ۱۳۸۷ش.