confirmed، emailconfirmed، templateeditor
۱٬۵۵۴
ویرایش
مجلس شورای اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
←شکل‌گیری مجلس شورای اسلامی
(←پیشینه) |
|||
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
==شکل‌گیری مجلس شورای اسلامی== | ==شکل‌گیری مجلس شورای اسلامی== | ||
پس از [[پیروزی انقلاب اسلامی]] در دوران [[امام‌خمینی]] سه دوره [[انتخابات]] مجلس شورای اسلامی برگزار شد.<ref>خوش‌زاد، مجلس شورای اسلامی، ۴۵؛ آقایی جیرهنده و بسطامی، مجلس شورای اسلامی، دوره دوم، ۴۱ ـ ۴۳؛ جهان‌محمدی، مجلس شورای اسلامی دوره سوم، ۱۵.</ref> نخستین انتخابات مجلس در ۲۴ اسفند ۱۳۵۸ برگزار گردید و در ۷ خرداد ۱۳۵۹ که برابر ۱۳رجب سالروز ولادت [[امیرالمؤمنین علی(ع)]] بود، نخستین دوره مجلس در محل سابق [[مجلس سنا]] با پیام امام‌خمینی،<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۲/۳۶۱.</ref> افتتاح شد.<ref>جمهوری اسلامی، ۸/۳/۱۳۵۹، ۱ و ۳؛ حبیب‌نژاد، حقوق و وظایف نمایندگی مجلس، ۳۵.</ref> محل آن تا سال ۱۳۸۰ همین مکان بود و سپس به ساختمان تازه تأسیس برای آن جنب محل مجلس شورای ملی در میدان بهارستان انتقال یافت <ref>اداره تبلیغات و انتشارات، کارنامه مجلس شورای اسلامی دوره هفتم سال اول، ۲۳۳ ـ ۲۳۴ و ضمیمه، ۲۶.</ref> در برابر «عدل مظفر» که به عنوان ماده تاریخ افتتاح مجلس شورای ملی بر سر در آن نقش بست<ref>پرتوی، چکیده‌های تاریخ، ۲/۷۸۵.</ref> سه کلمه «مظهر عدل علی» ماده تاریخ مجلس شورای اسلامی ۱۳۵۹ شد و در جلسه ۲۱ دوره اول، تصویب شد بر سر در ورودی مجلس نصب گردد<ref>روابط عمومی مجلس، آشنایی با مجلس شورای اسلامی به ضمیمه کارنامه سال اول مجلس، ۵۴.</ref> در آغاز برابر تعبیر قانون اساسی به آن مجلس شورای ملی گفته می‌شد اما امام‌خمینی در ۷ شهریور ۱۳۵۸ ابراز امیدواری کرد که مجلس، مجلسی «اسلامی» و مانع برنامه‌های غیر اسلامی و خلاف شرع باشد.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۹/۳۵۸.</ref> [[محمدصادق خلخالی]] نماینده مجلس در هشتمین جلسه تشکیل مجلس در ۳/۴/۱۳۵۹ پیشنهاد کرد عنوان [[مجلس شورای ملی]] به مجلس شورای اسلامی تغییر یابد <ref>مشروح مذاکرات مجلس شورای اسلامی، دوره اول و سوم، ۸۰؛ صالح، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم از آغاز تا اکنون، ۲/۷۱۲.</ref> که مورد موافقت نمایندگان قرار گرفت و در ۳۱/۴/۱۳۵۹ تصویب شد<ref>مشروح مذاکرات مجلس شورای اسلامی، دوره اول و سوم، ۲۲۷؛ اداره کل، مجموعه قوانین، اولین دوره مجلس شورای اسلامی (۷ خرداد ۱۳۵۹ تا ۶ خرداد ۱۳۶۳ش)، ص۱.</ref> و سپس در [[بازنگری در قانون اساسی]] در سال ۱۳۶۸ به آن تصریح شد.<ref>مقاله شورای بازنگری قانون اساسی.</ref> | پس از [[پیروزی انقلاب اسلامی]] در دوران [[امام‌خمینی]] سه دوره [[انتخابات]] مجلس شورای اسلامی برگزار شد.<ref>خوش‌زاد، مجلس شورای اسلامی، ۴۵؛ آقایی جیرهنده و بسطامی، مجلس شورای اسلامی، دوره دوم، ۴۱ ـ ۴۳؛ جهان‌محمدی، مجلس شورای اسلامی دوره سوم، ۱۵.</ref> نخستین انتخابات مجلس در ۲۴ اسفند ۱۳۵۸ برگزار گردید و در ۷ خرداد ۱۳۵۹ که برابر ۱۳رجب سالروز ولادت [[امیرالمؤمنین علی(ع)]] بود، نخستین دوره مجلس در محل سابق [[مجلس سنا]] با پیام امام‌خمینی،<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۲/۳۶۱.</ref> افتتاح شد.<ref>جمهوری اسلامی، ۸/۳/۱۳۵۹، ۱ و ۳؛ حبیب‌نژاد، حقوق و وظایف نمایندگی مجلس، ۳۵.</ref> محل آن تا سال ۱۳۸۰ همین مکان بود و سپس به ساختمان تازه تأسیس برای آن جنب محل مجلس شورای ملی در میدان بهارستان انتقال یافت <ref>اداره تبلیغات و انتشارات، کارنامه مجلس شورای اسلامی دوره هفتم سال اول، ۲۳۳ ـ ۲۳۴ و ضمیمه، ۲۶.</ref> در برابر «عدل مظفر» که به عنوان ماده تاریخ افتتاح مجلس شورای ملی بر سر در آن نقش بست<ref>پرتوی، چکیده‌های تاریخ، ۲/۷۸۵.</ref> سه کلمه «مظهر عدل علی» ماده تاریخ مجلس شورای اسلامی ۱۳۵۹ شد و در جلسه ۲۱ دوره اول، تصویب شد بر سر در ورودی مجلس نصب گردد<ref>روابط عمومی مجلس، آشنایی با مجلس شورای اسلامی به ضمیمه کارنامه سال اول مجلس، ۵۴.</ref> در آغاز برابر تعبیر قانون اساسی به آن مجلس شورای ملی گفته می‌شد اما امام‌خمینی در ۷ شهریور ۱۳۵۸ ابراز امیدواری کرد که مجلس، مجلسی «اسلامی» و مانع برنامه‌های غیر اسلامی و خلاف شرع باشد.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۹/۳۵۸.</ref> [[محمدصادق خلخالی]] نماینده مجلس در هشتمین جلسه تشکیل مجلس در ۳/۴/۱۳۵۹ پیشنهاد کرد عنوان [[مجلس شورای ملی]] به مجلس شورای اسلامی تغییر یابد <ref>مشروح مذاکرات مجلس شورای اسلامی، دوره اول و سوم، ۸۰؛ صالح، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم از آغاز تا اکنون، ۲/۷۱۲.</ref> که مورد موافقت نمایندگان قرار گرفت و در ۳۱/۴/۱۳۵۹ تصویب شد<ref>مشروح مذاکرات مجلس شورای اسلامی، دوره اول و سوم، ۲۲۷؛ اداره کل، مجموعه قوانین، اولین دوره مجلس شورای اسلامی (۷ خرداد ۱۳۵۹ تا ۶ خرداد ۱۳۶۳ش)، ص۱.</ref> و سپس در [[بازنگری در قانون اساسی]] در سال ۱۳۶۸ به آن تصریح شد.<ref>مقاله شورای بازنگری قانون اساسی.</ref> | ||
انتخابات دومین دوره مجلس در ۲۶/۱/۱۳۶۳ و دوره سوم در ۲۶/۱/۱۳۶۷ انجام گرفت<ref>حبیب‌نژاد، حقوق و وظایف نمایندگی مجلس، ۳۵.</ref> و هر دو در زمان مقرر با پیام امام‌خمینی افتتاح شد.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۸/۴۵۹؛ ۲۱/۵۰.</ref> حضور مردم در انتخابات در هر سه دوره مجلس گسترده بود و مردم از پیام امام‌خمینی در خصوص شرکت همه اقشار به‌ویژه روحانیان در انتخابات مجلس استقبال کردند<ref>خوش‌زاد، مجلس شورای اسلامی، ۶۱ ـ ۶۴.</ref> و پیشگامی روحانیان در انقلاب و جایگاه آنان در میان مردم موجب شد جمع قابل توجهی از آنان به مجلس راه یابند؛<ref>فوزی، تحولات سیاسی اجتماعی بعد از انقلاب اسلامی در ایران، ۲/۱۱۲ ـ ۱۱۶.</ref> چنان‌که از نمایندگان دوره اول، دوم و سوم مجلس به‌ترتیب ۱۱۰ تن، <ref>خوش‌زاد، مجلس شورای اسلامی، ۱۷۷ ـ ۲۴۶.</ref> ۱۴۹ تن <ref>آقایی جیرهنده و بسطامی، مجلس شورای اسلامی، ۱۴۲ ـ ۲۳۲.</ref> و ۱۱۷ تن <ref>جهان‌محمدی، مجلس شورای اسلامی دوره سوم، ۳۵۷.</ref> تحصیلات حوزوی داشتند. در هر سه دوره چهار زن نیز به مجلس راه یافتند.<ref>جهان‌محمدی، مجلس شورای اسلامی دوره سوم، ۳۲۰ ـ ۳۵۵؛ خوش‌زاد، مجلس شورای اسلامی، ۱۷۶ ـ ۲۴۶؛ آقایی جیرهنده و بسطامی، مجلس شورای اسلامی، ۱۴۳ ـ ۲۳۲.</ref> | انتخابات دومین دوره مجلس در ۲۶/۱/۱۳۶۳ و دوره سوم در ۲۶/۱/۱۳۶۷ انجام گرفت<ref>حبیب‌نژاد، حقوق و وظایف نمایندگی مجلس، ۳۵.</ref> و هر دو در زمان مقرر با پیام امام‌خمینی افتتاح شد.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۸/۴۵۹؛ ۲۱/۵۰.</ref> حضور مردم در انتخابات در هر سه دوره مجلس گسترده بود و مردم از پیام امام‌خمینی در خصوص شرکت همه اقشار به‌ویژه روحانیان در انتخابات مجلس استقبال کردند<ref>خوش‌زاد، مجلس شورای اسلامی، ۶۱ ـ ۶۴.</ref> و پیشگامی روحانیان در انقلاب و جایگاه آنان در میان مردم موجب شد جمع قابل توجهی از آنان به مجلس راه یابند؛<ref>فوزی، تحولات سیاسی اجتماعی بعد از انقلاب اسلامی در ایران، ۲/۱۱۲ ـ ۱۱۶.</ref> چنان‌که از نمایندگان دوره اول، دوم و سوم مجلس به‌ترتیب ۱۱۰ تن، <ref>خوش‌زاد، مجلس شورای اسلامی، ۱۷۷ ـ ۲۴۶.</ref> ۱۴۹ تن <ref>آقایی جیرهنده و بسطامی، مجلس شورای اسلامی، ۱۴۲ ـ ۲۳۲.</ref> و ۱۱۷ تن <ref>جهان‌محمدی، مجلس شورای اسلامی دوره سوم، ۳۵۷.</ref> تحصیلات حوزوی داشتند. در هر سه دوره چهار زن نیز به مجلس راه یافتند.<ref>جهان‌محمدی، مجلس شورای اسلامی دوره سوم، ۳۲۰ ـ ۳۵۵؛ خوش‌زاد، مجلس شورای اسلامی، ۱۷۶ ـ ۲۴۶؛ آقایی جیرهنده و بسطامی، مجلس شورای اسلامی، ۱۴۳ ـ ۲۳۲.</ref> | ||
==جایگاه مجلس شورای اسلامی== | ==جایگاه مجلس شورای اسلامی== | ||
مجلس شورای اسلامی در ساختار جمهوری اسلامی ایران جایگاه مهم و اختیارات زیادی دارد و علاوه بر اعمال [[قوه مقننه]] که تنها از طریق آن صورت می‌گیرد، سرنوشت بخشی از [[قوه مجریه]] نیز از طریق آن رقم می‌خورد<ref>ادامه مقاله.</ref> قانون‌گذار واقعی چنان‌که امام‌خمینی نیز تأکید کرده است، خداست و دستورهای [[پیامبر اسلام(ص)]] نیز در حکم [[قانون الهی]] است و همه مردم باید از آن پیروی کنند<ref>امام خمینی، ولایت فقیه، ۴۵.</ref> و مجلس شورا قانون‌های کشور را بر اساس [[آیین اسلام]] تنظیم می‌کند.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۶/۴۸۸، ۵۰۹.</ref> از سوی دیگر، امام‌خمینی، مجلس را در رأس امور، [[خانه ملت]]<ref>امام خمینی، صحیفه، ۵/۵۰۲ و ۱۸/۴۲۰.</ref> کانون هدایت،<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۲/۳۴۷.</ref> در رأس تمام نهادهای نظام اسلامی و دارای ویژگی‌‌های خود<ref>امام خمینی، صحیفه، همان، ۱۸/۴۲۰.</ref> و جایگاه تربیت و اخلاق جامعه<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۲/۳۴۵.</ref> شمرده است که ناپاکان و قدرتمندان و خان‌ها و وابستگان به شرق و غرب نباید به آن راه پیدا کنند.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۸/۴۲۰.</ref> ایشان بر این باور بود که در پرتو مجلس ملی و اسلامی مطبوعات، [[رادیو]] و [[تلویزیون]] و اداره‌ها اصلاح <ref>امام خمینی، صحیفه، ۹/۵۴.</ref> و خرابی‌های مادی و معنوی دوره [[طاغوت]] جبران خواهد شد.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۲/۱۳۷.</ref> | مجلس شورای اسلامی در ساختار جمهوری اسلامی ایران جایگاه مهم و اختیارات زیادی دارد و علاوه بر اعمال [[قوه مقننه]] که تنها از طریق آن صورت می‌گیرد، سرنوشت بخشی از [[قوه مجریه]] نیز از طریق آن رقم می‌خورد<ref>ادامه مقاله.</ref> قانون‌گذار واقعی چنان‌که امام‌خمینی نیز تأکید کرده است، خداست و دستورهای [[پیامبر اسلام(ص)]] نیز در حکم [[قانون الهی]] است و همه مردم باید از آن پیروی کنند<ref>امام خمینی، ولایت فقیه، ۴۵.</ref> و مجلس شورا قانون‌های کشور را بر اساس [[آیین اسلام]] تنظیم می‌کند.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۶/۴۸۸، ۵۰۹.</ref> از سوی دیگر، امام‌خمینی، مجلس را در رأس امور، [[خانه ملت]]<ref>امام خمینی، صحیفه، ۵/۵۰۲ و ۱۸/۴۲۰.</ref> کانون هدایت،<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۲/۳۴۷.</ref> در رأس تمام نهادهای نظام اسلامی و دارای ویژگی‌‌های خود<ref>امام خمینی، صحیفه، همان، ۱۸/۴۲۰.</ref> و جایگاه تربیت و اخلاق جامعه<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۲/۳۴۵.</ref> شمرده است که ناپاکان و قدرتمندان و خان‌ها و وابستگان به شرق و غرب نباید به آن راه پیدا کنند.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۸/۴۲۰.</ref> ایشان بر این باور بود که در پرتو مجلس ملی و اسلامی مطبوعات، [[رادیو]] و [[تلویزیون]] و اداره‌ها اصلاح <ref>امام خمینی، صحیفه، ۹/۵۴.</ref> و خرابی‌های مادی و معنوی دوره [[طاغوت]] جبران خواهد شد.<ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۲/۱۳۷.</ref> | ||