یحیی فلسفی
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | یحیی فلسفی دارابی |
| تاریخ تولد | ۱۳۱۸ش |
| زادگاه | داراب |
| تاریخ وفات | ۱۶ فروردین ۱۳۹۱ |
| محل دفن | شیراز، مدرسه علمیه حضرت مهدی(عج) |
| شهر وفات | مشهد |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | امام‌خمینی، سیداسدالله مدنی، محمدعلى سرابى، سیدابوالقاسم كوكبى تبریزی، سیدابوالقاسم خویی و سیدمحمد روحانی |
| محل تحصیل | داراب، شیراز و نجف |
| تألیفات | دائرةالمعارف القرآنیه، الامام الحسین و الحركه الفكریه، مستند الرسول الاعظم صلى اللَّه علیه و آله، القرآن مع علی، داستان‌های شگفت‌انگیزی از بهشت و جهنم، پیامبران الهی از دیدگاه قرآن و امام علی، معاد یا زنده شدن مردگان از دیدگاه قرآن و امام علی، زندگی پیامبر اسلام در مکه مکرمه از دیدگاه قرآن و امام علی و.. |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | مباره با رژیم پهلوی، حمایت از نهضت امام‌خمینی و تأسیس اتحادیه روحانیون شیراز |
| اجتماعی | تأسیس مدرسه علمیه سلومیه در بغداد، تدریس و تربیت طلاب |
یحیی فلسفی، از شاگردان درس خارج فقه امام‌خمینی.
زادگاه و تحصیل
او در سال ۱۳۱۸ش در شهرستان داراب به دنیا آمد. پس از طی دوران ابتدایی، وارد حوزه علمیه داراب شد و مقدمات را در آن حوزه علمیه فراگرفت.[۱] آنگاه به شیراز رفت و در مدرسه خان آن شهر به تحصیل پرداخت.[۲] پس از مدتی به عراق رفت و در حوزه علمیه کربلا دروس سطح را نزد شیخ جعفر رشتى و حاج شیخ یوسف بیارجمندى (شاهرودى) فراگرفت. پس از پنج سال راهی نجف اشرف شد و در حوزه علمیه آن شهر دروس سطح را نزد سیداسداللَّه مدنى، شیخ محمدعلى سرابى و سیدابوالقاسم كوكبى تبریزی تکمیل کرد. آنگاه به تحصیل دروس خارج فقه و اصول پرداخت و از محضر درس آیات سیدابوالقاسم موسوی خویی و سیدمحمد روحانی بهره‌برد.[۳] او در کنار تحصیل، به فعالیت‌های علمی ـ فرهنگی پرداخت و در فروردین ۱۳۴۳ همراه با جمعی از روحانیان ایرانی حوزه علمیه نجف اشرف نشریه پرتوهایی از اسلام را منتشر كرد و ۱۲ شماره از آن را انتشار داد.[۴] یحیی فلسفی با ورود امام‌خمینی به نجف اشرف و تشکیل درس خارج فقه ایشان در مسجد شیخ انصاری، در درس ایشان حضور یافت. وی در سال ۱۳۴۵ش به‌منظور تبلیغ و آموزش احکام دین، از سوی آیت‌الله سیدمحسن طباطبایی حکیم به بغداد اعزام شد.[۵] بنابراین می‌توان گفت که مدت یک سال در درس خارج فقه امام‌خمینی حضور می‌یافته است.
فعالیت سیاسی و اجتماعی
یحیی فلسفی پس از استقرار در بغداد، به اقامه نماز جماعت و تدریس دروس حوزوی در آن شهر پرداخت و سپس مدرسه علمیه سلومیه را در آن شهر تأسیس کرد و به تربیت طلاب علوم حوزوی و اعزام آنان به نجف اشرف پرداخت.
وی در سال ۱۳۵۰ش و در جریان اخراج ایرانیان از عراق، از آن کشور اخراج شد و در شیراز اقامت گزید و مورد استقبال مردم و علمای شهر شیراز به‌ویژه آیت‌الله بهاءالدین محلاتی قرار گرفت. آیت‌الله محلاتی محل نماز جماعت خود را به او واگذار کرد.[۶] وی از رمضان/آبان ۱۳۵۰ش به سخنرانی در مسجد مولا در شیراز پرداخت[۷] و در سال‌های ۱۳۵۰-۱۳۵۷ش همراه با روحانیان مبارز شیراز به مبارزه با حکومت پهلوی پرداخت. ازجمله در سال ۱۳۵۰ش و در پی سخت‌گیری حکومت پهلوی علیه واعظ شهیر محمدتقی فلسفی، همراه با روحانیان شیراز در نامه‌ای به آن خطیب، تأثر شدید خود را از اقدام حکومت پهلوی علیه او ابراز کردند.[۸] در سال ۱۳۵۱ش در جلسات روحانیان شیراز حضور می‌یافت و به انتقاد از وضعیت شهر شیراز می‌پرداخت.[۹] ساواک در گزارشی از فعالیت‌های روحانیان شیراز، از وی با عنوان یکی از متعصبان مذهبی آن شهر نام برد.[۱۰]
بر اساس گزارش ساواک، وی در تیر ۱۳۵۷ همراه با جمعی از روحانیان شیراز چون سیدعبدالحسین دستغیب، شیخ بهاءالدین محلاتی و... درصدد تشکیل «اتحادیه روحانیون شیراز» برآمد که وی همراه با یکی دیگر از روحانیان، کار دعوت از روحانیان برای این منظور را بر عهده داشت.[۱۱] وی در ۱۳۵۷ و در آستانه برگزاری جشن هنر شیراز، همراه با روحانیان مبارز شیراز در نامه‌ای به جمشید آموزگار، نخست‌وزیر وقت، با عنوان «تذکر علمای فارس به دولت»، با اشاره به جشن مزبور و اجرای برنامه‌های مخالف موازین شرعی، خواستار تعطیلی آن شد.[۱۲]
او در مرداد آن سال نیز همراه با روحانیت مبارز شیراز با صدور اعلامیه‌ای در قالب جامعه روحانیت شیراز، ادامه تبعید آیات عبدالرحیم ربانی، سیدمحمدرضا اصفهانی جهرمی، سیدعلی‌محمد و سیدعلی‌اصغر دستغیب و سایر زندانیان را محکوم کردند و خواستار آزادی آنان از تبعید و زندان شدند.[۱۳] در ۲۰ مرداد ۱۳۵۷ و پس از سرکوبی تظاهرات مردم شیراز در ۵ رمضان/ ۱۹ مرداد ۱۳۵۷ در مسجد جامع نو آن شهر نیز همراه با روحانیان مبارز شیراز با صدور اعلامیه‌ای، آن واقعه را به مراجع تقلید و خانواده‌های داغدار تسلیت گفتند و روز هفتم رمضان/ ۲۱ مرداد را در اعتراض به آن اقدام، عزای ملی و تعطیل اعلام کردند.[۱۴] سپس همراه با روحانیان مبارز شیراز، با صدور اعلامیه‌ای با عنوان «استیضاح رژیم غیرقانونی ایران»، ضمن افشاگری درباره حمله مأموران رژیم پهلوی به مردم در ۵ رمضان/ ۱۹ مرداد در مسجد نو شیراز، مراتب نفرت خود را از آن اقدام اعلام کردند.[۱۵]
یحیی فلسفی پس از پیروزی انقلاب اسلامی به تدریس در حوزه‌های علمیه شیراز ادامه داد.[۱۶]
تألیفات
تألیفات فلسفی عبارت است از: ۱- دائرهالمعارف القرآنیه در پنجاه جلد (این کتاب در جریان اخراج اجباری از بغداد، در آن شهر ماند و وی موفق به نشر آن نشد). ۲- قصه موجود (داستان وجود و فلسفه که آن را به سبک رمان نوشت و در «سلسله منابع الثقافه الاسلام» در بغداد منتشر کرد). ۳- جزوههایی در فلسفه نماز (چاپ بغداد). ۴- فلسفه روزه. ۵- الامام الحسین و الحركه الفكریه (چاپ بغداد). ۶- مستند الرسول الاعظم صلى اللَّه علیه و آله، بالغ بر سی جلد. ۷- القرآن مع علی. ۸- داستان‌های شگفت‌انگیزی از بهشت و جهنم. ۹- پیامبران الهی از دیدگاه قرآن و امام علی. ۱۰- معاد یا زنده شدن مردگان از دیدگاه قرآن و امام علی. ۱۱- زندگی پیامبر اسلام در مکه مکرمه از دیدگاه قرآن و امام علی.[۱۷]
درگذشت
فلسفی در ۱۶ فروردین ۱۳۹۱ در مشهد درگذشت و پیکرش پس از انتقال به شیراز، در مدرسه علمیه حضرت مهدی(عج) آن شهر به خاک سپرده شد.[۱۸]
پانویس
- ↑ شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۹، ص۲۶۸.
- ↑ «درگذشت آیت‌الله...»، ص۲.
- ↑ شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۹، ص۲۶۸-۲۶۹.
- ↑ شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۹، ص۲۶۹.
- ↑ «درگذشت آیت‌الله...»، ص۲.
- ↑ شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۹، ص۲۶۹.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۴۴، ج۲، ص۱۱۵.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۴۴، ج۲، ص۱۳۲؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۲۲۶.
- ↑ یاران امام به...، ج۲، ص۱۶۴-۱۶۵.
- ↑ یاران امام به...، ج۲، ص۳۷۷.
- ↑ سیر مبارزات یاران امام‌خمینی در آینه اسناد، ج۹، ص۳۰۴-۳۰۵.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۱۰، ص۵۵۵-۵۵۶؛ کتاب ۴۴، ج۲، ص۳۸۰.
- ↑ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۳۱۸.
- ↑ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۳۵۸؛ دوانی، نهضت روحانیون ایران، ج۷، ص۲۰۷-۲۰۸.
- ↑ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۳۵۹.
- ↑ شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۹، ص۲۷۱.
- ↑ شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۹، ص۲۷۰.
- ↑ «درگذشت آیت‌الله...»، ص۲.
منابع
- اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- «درگذشت آیت‌الله فلسفی دارابی» (۱۳۹۱)، هفته‌نامه افق حوزه، سال دهم، شماره ۳۳۶، ۳۰ فروردین.
- دوانی، علی (۱۳۷۷)، نهضت روحانیون ایران، ج۷، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- شریف‌رازی، محمد (۱۳۷۰)، گنجینه دانشمندان، تهران، مؤلف.
- سیر مبارزات یاران امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۳)، ج ۲، تدوین: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی.
- یاران امام به روایت اسناد ساواک؛ کتاب ۱۰: نفس مطمئنه شهید آیت‌الله سیدعبدالحسین دستغیب (۱۳۷۸)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
- یاران امام به روایت اسناد ساواک؛ کتاب ۴۴: آیت‌الله حاج شیخ بهاءالدین محلاتی (۱۳۹۰)، ج ۲، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.