سازمان تبلیغات اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

«تبلیغ» از ماده «بلغ» به معنای رساندن و رسانندگی است <ref>معلوف، المنجد فی اللغه، ۴۸.</ref>. تبلیغ در [[فرهنگ دینی]] برابر با دعوت به سوی [[دین]] و ارزش‌هاست <ref>حوزه، مجله، عنصر تبلیغ در پیکره دین، ۷۱.</ref>. از نگاه [[امام‌خمینی]] تبلیغ به مفهوم رساندن معارف و شرایع دین <ref>امام‌خمینی، بدائع‌ الدرر، ۱۰۵؛ امام‌خمینی، ولایت فقیه، ۲۷.</ref>، شناساندن و تشویق به نیکی و ترسیم بدی‌ و نشان‌دادن راه گریز از آن <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۳۳۹.</ref> است. امام‌خمینی به سبب هجوم تبلیغات سوء دشمنان ضد [[اسلام]] و مسلمین و [[جمهوری اسلامی ایران]] برای تبلیغ اولویت خاصی قائل بود و از برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری‌های گوناگون در این راه حمایت می‌کرد <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۱/۳۸۵ ـ ۳۸۶ و ۱۶/۲۵۳.</ref>. ایشان با اشاره به جایگاه و اهمیت تبلیغات همواره خواهان گسترش تبلیغات داخلی و خارجی به زبان‌های گوناگون دنیا بود <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۶/۲۲۸ و ۱۷/۲۴۳.</ref> {{ببینید|تبلیغات}}.

پس از آن امامی کاشانی طی نامه‌ای با شرح موضوع و ضرورت تشکیل چنین نهادی، از امام‌خمینی درخواست رهنمود کرد. ایشان در پاسخ، اعتماد و تأیید خود را از برنامه و افراد یادشده اعلام کرد و خواستار تلاش اعضای شورا در این راه شد <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۱۱۰.</ref>. ایشان یادآوری کرد تبلیغات اسلامی را در همه ابعاد آن بهتر و بیشتر گسترش دهند و در این کار از افراد ارزشمند و مورد اعتماد استفاده کنند <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۱۱۰.</ref>. این شورا برای گسترش و انسجام [[تبلیغات]]، سازمان تبلیغات اسلامی را در [[تیر]] ۱۳۶۰ تأسیس کرد <ref>قاسم‌پور، سازمان تبلیغات اسلامی، ۱۲۶؛ رزمگیر، نهادها و ارگان‌هایی که به حکم امام‌خمینی تاسیس شده‌اند، ۳۶۱.</ref>.

اعضای شورای عالی تبلیغات اسلامی، سازمان تبلیغات اسلامی و برخی دیگر از نهادهای تبلیغی در ۲۶ [[اردیبهشت]] ۱۳۶۱ به دیدار امام‌خمینی رفتند. ایشان با اشاره به اهمیت تبلیغات دینی و سیاسی، مظلومیت [[جمهوری اسلامی ایران]] را در جهان یادآور شد و پاسخ به تهاجم تبلیغی دشمنان اسلام، به‌ویژه درباره رویدادهای [[دفاع مقدس]] را لازم شمرد و از دولت و [[وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی]] خواست تبلیغات خارج از کشور را تقویت کنند و از همه علما و وعاظ و طلاب درخواست کرد با توجه به شأن تبلیغی اصلی خود، با نظم و برنامه به این وظیفه سرعت دهند <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۶/۲۵۰ ـ ۲۵۴.</ref>. در دوم شهریور ۱۳۶۲ نیز اعضای شورای عالی تبلیغات در دیدار با امام‌خمینی از عملکرد خود گزارش دادند. ایشان در این دیدار توجه آنان را به چند موضوع مهم، ازجمله تناسب شیوه تبلیغات با نیازها و مقتضیات [[حوزه علمیه]]، دقت در انتشار کتاب، ضرورت نقد و بررسی کتاب و مطالعه آن پیش از انتشار، دقت در اعزام مبلّغ، ضرورت یادگیری زبان برای تبلیغ در خارج از کشور، صدور پیام انقلاب با تبلیغ درست، ضرورت پاسخگویی به شبهه‌های [[کمونیست|کمونیست‌ها]]، ضرورت شرح آیین‌های اجتماعی و حکومتی اسلام، اهمیت توجه به معنویات و کاستن از تشریفات و حساسیت [[قم]] و کتاب‌های صادرشده از [[حوزه قم]] را یادآور شد <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۸/۷۲ ـ ۷۳.</ref>.

سازمان تبلیغات اسلامی در سال‌های آغازین زیر نظر شورایی متشکل از [[غلامحسین حقانی]]، [[عباس شیرازی]]، احمد جنتی، [[محمدرضا مهدوی کنی]] و محمد امامی کاشانی اداره می‌شد. اداره شورایی آن سبب بروز برخی نابسامانی‌ها در آن سازمان شد <ref>قاسم‌پور، سازمان تبلیغات اسلامی، ۱۲۷.</ref>. مهدوی کنی، در ۳۰ [[بهمن]] ۱۳۶۷ درباره مسائل و مشکلات سازمان ازجمله پیشنهادهایی درباره سرپرستی سازمان و کمک به رفع نیازهای مالی آن نامه‌ای به امام‌خمینی نوشت. ایشان در پاسخ یادآور شد در صورت موافقت دیگر اعضای شورا، انتصاب [[احمد جنتی]] از سوی ایشان به عنوان مسئول سازمان تبلیغات اسلامی مانعی ندارد <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۲۷۰.</ref> و پس از این در ۱۴ [[فروردین]] ۱۳۶۸، وی را به ریاست سازمان نصب کرد <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۳۳۹.</ref>. امام‌خمینی در این حکم ضمن شمارش خدمات و توانایی‌های جنتی، ابراز امیدواری کرد ضمن تلاش پیگیر، از نیروهای مؤمن به اسلام و انقلاب بهره گیرد و در حد توان نقاط کور و مجهول را بر مردم [[ایران]] و [[جهان اسلام]] روشن سازد <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۳۳۹.</ref> {{ببینید|جنتی، احمد}}.

امام‌خمینی در پیام‌ها و دیدار با مبلّغان، معرفی و دفاع از [[اسلام ناب محمدی]] و [[مکتب اهل بیت(ع)]] و ارزش‌های دینی را از اهداف و وظایف نهادهای تبلیغی کشور شمرده است <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۶/۲۵۰ ـ ۲۵۴؛ ۱۸/۷۲ ـ ۷۳ و ۲۱/۳۳۹.</ref>. ایشان در جمع [[شورای عالی تبلیغات]]، مقابله با تبلیغات دشمنان علیه ایران و [[دفاع مقدس]] و نیز دفاع از [[جمهوری اسلامی ایران]] و گسترش تبلیغات در خارج از کشور را از وظایف دست‌اندرکاران [[تبلیغات]] دانست <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۵۴ ـ ۵۷ و ۱۶/۲۵۳ ـ ۲۵۴.</ref>. ایشان در حکم نصب مسئول سازمان تبلیغات اسلامی، تبیین چارچوب اسلام ناب محمدی، ترسیم کینه مقدس علیه [[سرمایه‌داری غرب]] و کمونیسم متجاوز شرق و نشان‌دادن راه مبارزه با [[ریا]] و حیله و خدعه را به مردم و جوانان کشور از اهداف و وظایف آن نهاد شمرد <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۳۳۹.</ref>. همچنین تبلیغ جدیت نظام در اهداف خود و برخورد قاطع با حریم‌شکنان و دفاع از ارزش‌ها به عنوان اصلی خدشه‌ناپذیر را از کارگزاران و [[مردم]] خواستار شد <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۳۳۹.</ref>.

اساسنامه سازمان تبلیغات اسلامی نیز با توجه به سخنان و [[رهنمود‌های امام‌خمینی]]، احیا و اشاعه اسلام، دفاع از اسلام و نظام جمهوری اسلامی ایران و گسترش کمّی و کیفی تبلیغات دینی مردمی را جزء اهداف خود قرار داده <ref>کائنات، روزنامه، نقش سازمان تبلغات اسلامی در فرایند جهانی شدن فرهنگ‌ها، ۱/۴/۸۸.</ref> و وظایف سازمان را نیز در سه حوزه مدیریت، تحقیق و تبلیغ تدوین کرده است؛ ازجمله: ۱. برنامه‌ریزی، هدایت و هماهنگی تبلیغات دینی، نظارت بر تشکل‌های اسلامی، هماهنگی و فعال‌ترکردن افراد تأثیرگزار روحانی و دانشگاهی و هنرمند در جهت خدمت به [[فرهنگ اسلامی]] و همکاری با نهادها و ادارات دولتی در جهت گسترش فرهنگ دینی و انقلابی در ادارات دولتی؛ ۲. مطالعات راهبردی و بررسی کاربردی در زمینه‌های فرهنگ قشرهای مختلف جامعه، نظارت بر چاپ و نشر [[قرآن کریم]] و فعالیت‌های قرآنی و احیا و اشاعه [[معارف اسلامی]] و [[فرهنگ تشیع]] با تکیه بر [[وحدت مذاهب اسلامی]]؛ ۳. هدایت افکار عمومی، شناسایی و معرفی آثار فرهنگی برتر، تربیت و اعزام مبلّغ به‌ویژه برای مناطق محروم، تأسیس مرکز اطلاع‌رسانی، ترویج فرهنگ و [[زبان فارسی]]، برگزاری کنفرانس‌ها و جشنواره‌ها در جهت گسترش معارف اسلامی و فراهم‌کردن زمینه ارتباط با شبکه‌های تبلیغی مردمی، مبارزه با [[تهاجم فرهنگی]] دشمن، استفاده از شیوه‌های تبلیغ جدید و اصلاح و احیای روش‌های تبلیغ سنتی و انتشار کتاب و نشریه‌های مورد نیاز و حمایت از نویسندگان متعهد <ref>میرزایی‌مقدم، گزارش عملکرد معاونت آموزشی و پژوهشی سازمان تبلیغات اسلامی، ۱۰ ـ ۱۱؛ سازمان تبلیغات، مروری بر پانزده سال حضور سازمان تبلیغات اسلامی، ۱۰ ـ ۱۴.</ref>.

سازمان تبلیغات اسلامی در سال‌های آغازین تأسیس، با کمک‌های مردمی و کمک‌های [[مراجع تقلید]] و [[ائمه جمعه]] و استانداران اداره می‌شد <ref>سازمان تبلیغات، مروری بر پانزده سال حضور سازمان تبلیغات اسلامی، ۲۴ ـ ۲۵.</ref> و امام‌خمینی اجازه داده بود از اموال مصادره‌ای نیز به‌ اندازه ضرورت برای تبلیغ دینی استفاده شود <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۹/۲۵۹.</ref>. ایشان در ۳۰ بهمن ۱۳۶۷ به مهدوی کنی که در نامه خود به مشکلات مالی سازمان نیز اشاره و درخواست کمک کرده بود، اجازه داد از [[سهم امام]] در امور تبلیغی هزینه کند و دیگران نیز به مقدار اجازه، از آن برای تبلیغات اسلامی از طریق مهدوی کنی بهره گیرند و خبر داد که به [[سیدمهدی امام‌جمارانی]]، رئیس وقت [[اوقاف]]، سفارش خواهد کرد به سازمان کمک کند <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۲۷۰.</ref>. جنتی در ۲۳/۱/۱۳۶۸ ضمن تشکر از امام‌خمینی به سبب رفع مشکلات اداری، از ایشان خواست نیازهای اقتصادی سازمان از راه [[وجوهات شرعی]]، اوقاف عمومی و خاص و نیز اموال مصادره‌شده تأمین شود <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۳۸۲.</ref>. امام‌خمینی در ۱۷/۲/۱۳۶۸ به وی اجازه داد وجوهی را که به ایشان داده می‌شود، در این راه هزینه کند و به دیگر کسانی که از ایشان اجازه دارند نیز اجازه داد به ‌اندازه اختیارات خود از سهم امام از طریق وی به تبلیغات اسلامی کمک کنند. همچنین خاطرنشان ساخت که [[مهدی کروبی]] و [[حسن صانعی]] به سازمان کمک خواهند کرد <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۳۸۲.</ref>. این سازمان پس از [[رحلت امام‌خمینی]] در سال ۱۳۷۱ با مصوبه [[مجلس شورای اسلامی|مجلس]] زیر پوشش اعتبارات دولتی قرار گرفت و برای آن بودجه معیّن شد <ref>سازمان تبلیغات، مروری بر پانزده سال حضور سازمان تبلیغات اسلامی، ۲۵.</ref>.

سازمان تبلیغات اسلامی در دوره [[جنگ تحمیلی عراق علیه ایران]] و دفاع مقدس نیز نقش مؤثری داشت. ایجاد فضای معنوی در جبهه‌ها و بالابردن فرهنگ [[ایثار]] و [[شهادت]]، اعزام مبلّغان دینی به جبهه‌های جنگ، چاپ و انتشار کتاب‌های [[دعا]] و کتاب و جزوه‌های پیام‌های جبهه برای [[رزمندگان]] و ایجاد فروشگاه‌های تبلیغی جنگ از کارکردهای سازمان بوده است <ref>سازمان تبلیغات، مروری بر پانزده سال حضور سازمان تبلیغات اسلامی، ۴۶ ـ ۴۷.</ref>. نمایندگی‌های سازمان در دوره دفاع مقدس در شهرهای [[خرمشهر]]، [[آبادان]]، [[ایلام]]، [[دزفول]]، [[اسلام‌آباد]]، [[مریوان]]، [[بانه]] و [[سردشت]] فعالیت‌های ویژه‌ای داشته‌اند و به ارائه برنامه‌های منظم تبلیغی به رزمندگان اسلام مشغول بوده‌اند <ref>سازمان تبلیغات، مروری بر پانزده سال حضور سازمان تبلیغات اسلامی، ۴۸.</ref>. مسئولان دفاتر سازمان، افزون بر سازماندهی روحانیان و هنرمندان اعزامی به جبهه‌های جنگ و پشتیبانی از آنان، خود نیز در زمان‌های لازم در کنار رزمندگان حضور یافته‌اند <ref>سازمان تبلیغات، مروری بر پانزده سال حضور سازمان تبلیغات اسلامی، ۴۸.</ref>. سازمان در [[تیر]] ۱۳۶۳ با طرح تبلیغی در مناطق کردنشین مرتبط با [[جبهه]] و جنگ، فعالیت‌های فرهنگی قابل توجهی داشته است. در این زمینه سازمان منطقه دو قم شکل گرفت و در سه استان باختری کشور ([[کرمانشاه]]، [[کردستان]] و [[آذربایجان غربی]]) فعال شد <ref>سازمان تبلیغات، مروری بر پانزده سال حضور سازمان تبلیغات اسلامی، ۱۹ و ۴۹.</ref>. این واحد خدمات فرهنگی از قبیل [[اعزام مبلغ|اعزام مبلّغ]] به مناطق و مراکز گوناگون، برپایی نمایشگاه، برپایی اردو‌های سراسری و منطقه‌ای، کلاس‌های آموزشی و اهدای کتاب به کتابخانه‌ها داشته است <ref>سازمان تبلیغات، مروری بر پانزده سال حضور سازمان تبلیغات اسلامی، ۴۹ ـ ۵۱.</ref>.