محمد ایمانی: تفاوت میان نسخه‌ها

محمد ایمانی در سال ۱۳۱۰ش در لاهیجان به دنیا آمد. پدرش میرزا اسماعیل معلم قرآن بود و جدش از معاریف لاهیجان به شمار می‌رفت.<ref>«فرزانگان: آیت‌الله...»، ص۶.</ref> او تحصیلات ابتدایی را در زادگاهش به پایان رساند. هم‌زمان قرآن را نزد پدرش آموخت و پای سخنرانی‌ها و درس‌های او با مفاهیم دینی و مسائل شرعی آشنا شد. آنگاه در سال ۱۳۲۲ش، به حوزه علمیه جنب مسجد جامع لاهیجان رفت و به تحصیل در آن حوزه که زیر نظر شیخ محمد مهدوی لاهیجی اداره می‌شد پرداخت. در همان‌جا و به مدت یک سال و نیم، بخشی از مقدمات را به احتمال زیاد نزد مهدوی لاهیجی آموخت و در ۱۳۲۳ش به قم رفت. ادامه دروس حوزوی را در [[حوزه علمیه قم]] نزد علیرضا ممجّد لنگرودی پی گرفت و سپس در درس شرح لمعه [[محمد صدوقی|شیخ محمد صدوقی یزدی]] و [[اسدالله اصفهانی|شیخ اسدالله اصفهانی]] حاضر شد. رسایل و کفایه را نزد میرزا محمد مجاهدی تبریزی و [[سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی]] آموخت و در درس مکاسب از شاگردان [[محمدتقی بهجت]] بود. در همان زمان به پیشنهاد [[سیدصدرالدین صدر|آیت‌الله سیدصدرالدین صدر]]، کتاب فصول را بدون استاد، با [[محمدعلی امینیان]] به‌صورت مباحثه خواند. علاوه بر آن، بخش‌هایی از شرح لمعه ازجمله طهارت تا آخر حدود، دیات، اقرار، [[قصاص]]، احیا الموات و... را بدون استاد با او مباحثه کرد. گذشته از کتاب‌های فوق، اسفار اربعه را هم بدون اینکه نزد استادی به فراگیری آن بپردازد، با محمدعلی امینیان به شکل مباحثه‌ای خواند.<ref>ادهم‌نژاد، ص۱۳-۱۸.</ref>

محمد ایمانی سپس در آزمونی که توسط [[سیدحسین بروجردی|آیت‌الله سیدحسین طباطبایی بروجردی]] برای ارزیابی سطح طلاب حوزه علمیه قم برگزار شده بود شرکت و نمره بالایی را کسب کرد.<ref>ادهم‌نژاد، ص۳۲.</ref> پایان دوره سطح او مصادف با آغاز درس خارج طهارت آیت‌الله سیدحسین طباطبایی بروجردی بود و او به مدت ده سال در آن درس شرکت کرد. همچنین از همان زمان در درس خارج اصول امام‌خمینی که در [[مسجد سلماسی]] و سپس در [[مسجد اعظم قم]] برگزار می‌شد حضور یافت و ده سال هم از آن درس بهره‌مند شد<ref>ادهم‌نژاد، ص۱۸.</ref> و تا [[تبعید امام‌خمینی]] به خارج از کشور در درس خارج اصول ایشان حضور می‌یافت.<ref>رخ‌نگار در صفای...، ص۴۴.</ref> در ۱۱ اردیبهشت ۱۳۴۲ از امام‌خمینی اجازه تصدی در [[امور حسبیه و شرعیه]] دریافت کرد.<ref>صحیفه امام، ج۱، ص۱۹۵.</ref> او یکی از افراد مورد اعتماد امام‌خمینی بود و به گفته عبدالله خائفی، وقتی امام‌خمینی پیش از شروع نهضت اسلامی درصدد برنامه‌ریزی برای تربیت علمی برخی از طلاب دارای استعداد اجتهاد از مناطق مختلف برآمد، محمد ایمانی را هم به همین منظور برگزید.<ref>«نگاهی به علما و...»، ص۱۵.</ref>

محمد ایمانی علاوه بر آن در درس خارج اصول [[سیدمحمد محقق داماد|آیت‌الله سیدمحمد محقق داماد]] شرکت کرد.<ref>رخ‌نگار در صفای...، ص۴۳-۴۴.</ref> وی و پس از آن در درس‌های خارج فقه و اصول آیات [[سیدمرتضی مرتضوی لنگرود]]، سیدمحمد محقق داماد، [[میرزا هاشم آملی]]، [[مرتضی حائری یزدی|شیخ مرتضی حائری یزدی]] و شیخ محمدتقی بهجت شرکت کرد.<ref>ادهم‌نژاد، ص۱۹.</ref> او که اسفار را با امینیان مباحثه کرده بود، در درس فلسفه و تفسیر قرآن علامه سیدمحمدحسین طباطبایی شرکت کرد و به‌ویژه از درس اسفار ایشان بهره‌مند شد.<ref>رخ‌نگار در صفای...، ص۵۰.</ref> او علاوه بر حضور در درس‌های عمومی [[علامه طباطبایی]]، در درس‌های خصوصی ایشان که هر پنج‌شنبه و جمعه در خانه‌های اعضای آن جلسه تشکیل می‌شد، شرکت می‌کرد.<ref>ادهم‌نژاد، ص۳۱.</ref>

محمد ایمانی مبارزات سیاسی خود را علیه رژیم پهلوی با آغاز نهضت اسلامی امام‌خمینی آغاز کرد. پس از آزادی امام‌خمینی از حبس و حصر و بازگشت به قم، با ارسال تلگرافی به علمای مبارز رشت، ضمن اطلاع‌رسانی دراین‌باره، از اقدام روحانیان مبارز آن شهر در حمایت از امام‌خمینی تقدیر کرد.<ref>انقلاب اسلامی به...، استان...، ج۱، ص۵۲.</ref> پس از تبعید امام‌خمینی به عراق، همراه با طلاب لاهیجانی و لنگرودی حوزه علمیه قم با ارسال نامه‌ای به امام‌خمینی، ورود ایشان را به [[عتبات عالیات]] تبریک گفت و بازگشت ایشان را به کشور مسئلت کرد.<ref>روحانی، ج۲، ص۱۳۱.</ref> سپس همراه با جمعی از علما و فضلای حوزه علمیه قم، با ارسال نامه‌ای به امام‌خمینی، خرسندی خود را از انتقال ایشان به نجف اشرف ابراز کردند. آنان در آن نامه ادامه تبعید «آن مرجع عالی‌قدر که به خاطر دفاع از قرآن و حقوق ملت اسلام و حمایت از استقلال و تمامیت ارضی کشور اسلامی ایران» بود را «موجب تأثر و تنفر عموم ملت ایران» دانستند و اعلام کردند «ملت شریف مسلمان ایران و حوزه علمیه قم که از منویات مقدس آن قائد عظیم‌الشأن پیروی می‌کنند و برای تأمین و اجرای آن از هیچ‌گونه فداکاری دریغ ندارند، انتظار دارند که به‌زودی موانع برطرف شود تا با مراجعت حضرت‌عالی به حوزه علمیه قم و با تدبیرات خردمندانه و رهبری‌های ارزنده آن زعیم عالی‌قدر، مصالح عالیه اسلام و ایران و حقوق ازدست‌رفته ملت تأمین گردد».<ref>اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۷۸-۱۷۳؛ دوانی، ج۵، ص۱۵۸-۱۵۹؛ امام‌خمینی در آیینه اسناد...، ج۳، ص۲۸۱-۲۸۵؛ خسروشاهی، ص۹۴-۱۰۰؛ سیر مبارزات امام در آیینه... ج۵، ص۳۷۲-۳۶۹.</ref> او در سال‌های حضور در قم، به امر تبلیغ هم اهتمام داشت و سال‌ها در روستای کنف گوراب (از توابع لاهیجان) به منبر می‌رفت و به ارشاد مردم می‌پرداخت. همچنین در مسجد آقا سیدمحمد یمنی لاهیجان نیز سخنرانی می‌کرد.<ref>ادهم‌نژاد، ص۳۶.</ref>

وی پس از [[انقلاب اسلامی ایران|پیروزی انقلاب اسلامی]] با حکم امام‌خمینی به سمت قاضی شرع در بابل و گرگان منصوب شد. به همین منظور راهی آن سامان شد و در استقرار آرامش در آنجا نقش داشت. به‌ویژه در دستگیری و محاکمه مقامات حکومت پهلوی در بابل نقش مهمی داشت و در مقابله با گروه‌های مخالف نظام اسلامی در آن شهر نیز نقش مهمی ایفا کرد. سپس از طرف [[سیدمحمد بهشتی|سیدمحمد حسینی بهشتی]] رئیس دیوان عالی کشور به سمت قاضی شرع استان خراسان منصوب گردید و مدت یک سال به خدمت در آن استان پرداخت. ازجمله اقدامات او در آن استان، مقابله با قاچاقچیان بود. آنگاه به ریاست دادگاه‌های استان تهران منصوب شد و مدتی هم ریاست دادگاه ویژه مسکن را بر عهده گرفت و به وضعیت و مشکلات مسکن به‌ویژه خانه‌های برجای مانده از وابستگان حکومت پهلوی و مشکلات حقوقی ـ بانکی آنان رسیدگی کرد. مدتی مسئولیت دادگاه ویژه کار را بر عهده داشت و در حل‌وفصل مسائل و مشکلات میان کارگران و کارفرمایان کوشد. سپس به شورای عالی قضایی رفت و در آن شورا به برخی از پرونده‌های قضایی ارجاعی از مناطق مختلف کشور رسیدگی می‌کرد و همراه با دیگر اعضای آن شورا، احکام لازم را صادر می‌نمود. همچنین در انتصاب قضات برای برخی از شهرها نقش داشت. سپس به دیوان عالی کشور رفت و ریاست شعبه چهارم آن دیوان را بر عهده گرفت. هم‌زمان نماینده ولی‌فقیه در دانشگاه تربیت‌معلم تهران بود و به تدریس در آن دانشگاه می‌پرداخت.<ref>ادهم‌نژاد، ص۲۰-۳۷؛ «فرزانگان: آیت‌الله...»، ص۶.</ref> از آثار علمی او می‌توان به لوث و قسامه، تقریر بخشی از دروس امام‌خمینی، [[سیدحسین بروجردی|آیت‌الله بروجردی]]، آیت‌الله محقق داماد و محمدتقی بهجت اشاره کرد.<ref>«فرزانگان: آیت‌الله...»، ص۶.</ref>  

محمد ایمانی در آبان ۱۳۷۸ در قم از دنیا رفت و پیکرش پس از تشییع از مسجد امام حسن عسکری(ع) تا [[حرم حضرت معصومه(س)]] و پس از اقامه نماز توسط محمدتقی بهجت در گلزار شهدای قم به خاک سپرده شد.<ref>انصاری، ص۳۱۷؛ ادهم‌نژاد، ص۴۰.</ref>

* ادهم‌نژاد لنگرودی، محمدتقی (۱۳۸۵)، «محمد ایمانی لاهیجانی آیت عدالت»، ستارگان حرم، ج ۱۹، قم، زائر

* اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج ۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی

* انصاری، ناصرالدین (۱۴۰۰)، «درگذشتگان: ایمانی لاهیجی»، دو ماهنامه آینه پژوهش، سال سی و دوم، شماره ۱۹۲، بهمن و اسفند؛ سیر مبارزات امام‌خمینی در اسناد شهربانی (۱۳۸۳)، ج۳، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی

* خسروشاهی، سیدهادی (۱۳۹۰)، اسناد نهضت اسلامی، ج۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی

* دوانی، علی (۱۳۷۷)، نهضت روحانیون ایران، ج ۵، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی

* رخ‌نگار در صفای آستانه: خاطرات آیت‌الله محمدعلی امینیان (۱۳۹۵)، تدوین: محمدهادی فلاح، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی و مؤسسه چاپ و نشر عروج

* روحانی، سیدحمید (۱۳۶۴)، نهضت امام‌خمینی در ایران، ج ۲، تهران، واحد فرهنگی بنیاد شهید با همکاری سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی