محمدحسین مجتهدی
محمدحسین مجتهدی، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی.
تولد و خاندان
محمدحسین مجتهدی معروف به مجتهدی بهبهانی در ۱۲۹۶ش در بهبهان به‌دنیا آمد.[۱] پدرش شیخ عبدالهادی مجتهدی (از شاگردان ملامحمدکاظم خراسانی و سیدمحمدکاظم یزدی) و جدش شیخ محمدحسین بهبهانی (از شاگردان سیدمحمدحسن شیرازی)، از روحانیان برجسته بهبهان بودند که سال‌ها به‌عنوان مرجع مردم، به اقامه نماز و ارشاد مردم آن سامان می‌پرداختند.[۲]
تحصیل و تبلیغ
محمدحسین مجتهدی خواندن و نوشتن را در خانه و پیش پدرش آغاز کرد و سپس در مکتب‌خانه‌های زادگاهش به فراگیری دروس متداول مکتب‌خانه‌ای پرداخت. به سبب همین تحصیلات بود که دوران دبستان را در اندک زمانی طی کرد. او از سال ۱۳۱۲ به فراگیری دروس حوزوی در حوزه علمیه بهبهان پرداخت و دو سال بعد راهی قم شد و در حوزه علمیه آنجا در درس برخی از استادان آن حوزه شرکت کرد. این دوره دو سال طول کشید و مجتهدی بهبهانی در سال ۱۳۱۶ به بهبهان بازگشت و به تبلیغ دین در زادگاهش پرداخت.
او در سال ۱۳۲۳ بار دیگر برای تکمیل تحصیلات حوزوی به قم بازگشت و در آنجا دروس سطح را تکمیل کرد. سپس در درس‌های سیدحسین طباطبایی بروجردی، سیدمحمد حجت کوه‌کمری[۳] و امام‌خمینی حضور یافت.[۴]درباره سال‌های دقیق حضور او در درس‌های خارج فقه یا اصول یا هر دو درس امام‌خمینی گزارش دقیقی در دست نیست. مؤلف گنجینه دانشمندان از حضور بیست‌سالۀ او در مدرسه شاهزاده ابراهیم بهبهان خبر می‌دهد.[۵] و با استناد به سال انتشار آن کتاب (۱۳۵۲) می‌توان گفت که وی در سال ۱۳۳۲ به بهبهان بازگشته بود، بنابراین می‌توان گفت از اواخر دهه ۱۳۲۰ تا سال ۱۳۳۲ در درس یا درس‌های امام‌خمینی در مسجد محمدیه قم شرکت می‌کرده است. وی پس از بازگشت به بهبهان به تدریس در مدرسه شاهزاده ابراهیم بهبهان پرداخت و پس از درگذشت پدرش (در سال ۱۳۴۱)، اداره مدرسه فوق را برعهده گرفت و در همانجا نیز تدریس می‌کرد. هم‌زمان به اقامه نماز جماعت در مسجد خاضعی نیز اشتغال داشت.
فعالیت سیاسی
مجتهدی بهبهانی که در ۱۳۴۰ اجازه‌ای در امور شرعی از امام‌خمینی دریافت کرد بود.[۶] با آغاز نهضت اسلامی به رهبری امام‌خمینی، وارد جریان مبارزه با حکومت پهلوی شد و یکی از روحانیان مبارز بهبهان بود. از جمله در ۶/۹/۱۳۴۱ تلگرافی را به امام‌خمینی، سیدمحمدرضا گلپایگانی و سیدکاظم شریعتمداری ارسال کردند و پشتیبانی خود را از تلاش‌های آنان علیه آن تصویب‌نامه اعلام کردند.[۷] در آبان ۱۳۴۳ هم پس از آنکه امام‌خمینی به خارج از کشور تبعید شد، همراه با جمعی از روحانیان بهبهان نامه‌ای را به امام‌خمینی ارسال کردند و تأسف و تأثر خود را از تبعید ایشان ابراز نمودند و خواستار بازگرداندن ایشان به کشور شدند.[۸]
مجتهدی در سال‌های ۱۳۵۶ـ۱۳۵۷ یکی از روحانیان مبارز بهبهان بود و مسجد خاضعی، از کانون‌های اصلی مبارزات مردم آن شهر محسوب می‌شد.[۹] و در انتقال دیدگاه‌های امام‌خمینی به بهبهان نقش مؤثری داشت.[۱۰] در اردیبهشت ۱۳۵۷ وقتی مأموران حکومت پهلوی به بیوت مراجع تقلید در قم حمله کردند، همراه با جمع کثیری از روحانیان مبارز استان خوزستان در نامه‌ای به مراجع تقلید قم، آن حمله را محکوم کردند.[۱۱] به سبب این فعالیت‌ها، ساواک در گزارشی از او به‌عنوان یکی از روحانیان افراطی بهبهان نام برد. همچنین منزل او محل اجتماع مردم و نقطه آغاز بعضی از راهپیمایی‌های اعتراضی مردم بهبهان بود[۱۲] و از جمله، تظاهرات مردم بهبهان در ۲۳ مرداد ۱۳۵۷ از منزل او آغاز شد و به همین علت ساواک او را محرک مردم تشخیص داد و احضار کرد. وی در ساواک اعلام کرد که روز ۲۴ مرداد با پوشیدن کفن، دست به تظاهرات خیابانی خواهد زد. این موضع‌گیری‌ها باعث شد تا دستگیر و زندانی شود.[۱۳] و وی را به تهران انتقال دادند. او مدت سه ماه در زندان اوین تهران زندانی شد.[۱۴]
فعالیت‌ها پس از پیروزی انقلاب اسلامی
مجتهدی پس از پیروزی انقلاب اسلامی امامت جمعه بهبهان را برعهده گرفت و با آغاز جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، در جبهه‌های جنگ حضور می‌یافت. او در نخستین دوره انتخابات مجلس خبرگان رهبری هم با رأی مردم استان خوزستان به نمایندگی در آن مجلس برگزیده شد. وی پس از بیست سال امامت جمعه بهبهان، در سال ۱۳۸۰ به سبب کهولت سن از آن سمت کناره گرفت و در ۵ بهمن ۱۳۹۱ از دنیا رفت.[۱۵]
پانویس
- ↑ کاظمینی، دانشنامه ائمه جمعه سراسر کشور، ج۳، ص۱۱۹۴.
- ↑ شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۳، ص۲۴۸ـ۲۴۷.
- ↑ شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۳، ص۲۴۸.
- ↑ کاظمینی، دانشنامه ائمه جمعه سراسر کشور، ج۳، ص۱۱۹۴؛ انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، کتاب ۹، ص۴۸.
- ↑ شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۳، ص۳۴۸.
- ↑ امام‌خمینی، صحیفه امام، ج۱، ص۷۰.
- ↑ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۵۶.
- ↑ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۱۷.
- ↑ کاظمینی، دانشنامه ائمه جمعه سراسر کشور، ج۳، ص۱۱۹۴.
- ↑ انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، کتاب ۹، ص۴۸.
- ↑ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۲۹۴ـ۲۹۵.
- ↑ سیر مبارزات یاران امام در آینه اسناد ساواک، ج ۱۰، ص۱۰۸.
- ↑ انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، کتاب ۹، ص۴۹ـ۴۸.
- ↑ کاظمینی، دانشنامه ائمه جمعه سراسر کشور، ج۳، ص۱۱۹۴.
- ↑ کاظمینی، دانشنامه ائمه جمعه سراسر کشور، ج۳، ص۱۱۹۴ـ۱۱۹۵.
منابع
- اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۱)، ج۹، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
- سیر مبارزات یاران امام در آینه اسناد ساواک (۱۳۹۳)، ج۱۰، تهران، مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی.
- صحیفه امام (۱۳۷۸)، ج۱، تهران، مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی.
- کاظمینی، میرزا محمد (۱۳۹۶)، دانشنامه ائمه جمعه سراسر کشور، به اهتمام سیدمحمدکاظم مدرسی و میرزامحمدکاظمینی، قم، صحیفه خرد.