سیدمحمدعلی مرتضوی لنگرودی، از شاگردان درس خارج فقه امام‌خمینی.

سیدمحمدعلی مرتضوی لنگرودی
سیدمحمدعلی مرتضوی لنگرودی.jpg
اطلاعات فردی
تاریخ تولد۱۳۱۴ش
زادگاهقم
تاریخ وفات۷ مهر ۱۳۷۴
محل دفنقبرستان شیخان قم
شهر وفاتقم
خویشاوندان
سرشناس
سیدمحمدحسین، سیدمحمدحسن، سیدمحمدمهدی (برادران)
اطلاعات علمی
استادانسیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی، میرزا محمد مجاهدی تبریزی، سیدحسین بروجردی، سیدمحمدرضا گلپایگانی، میرزا هاشم آملی، مرتضی حائری یزدی، امام‌خمینی، سیدکاظم شریعتمداری، سیدمحمد محقق داماد و سیداحمد زنجانی، سیدمحمدحسین طباطبایی، سیدابوالقاسم خویی و سیدمحسن حکیم و...
محل تحصیلقم، تهران و نجف
تألیفاتمکاسب شیخ انصاری، کشکول (مجموعه‌ای از روایات)، ترجمه الطرائف ابن طاووس، تکه‌های تاریخی و...
فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی
اجتماعیتدریس اخلاق و قرآن در مسجد عشقعلی و همکاری در اداره مدرسه علمیه مرتضویه قم

تولد

او در سال ۱۳۱۴ش[۱] در خانواده‌ای روحانی در قم دیده به جهان گشود. پدرش سیدمرتضی حسینی لنگرودی از مراجع تقلید وقت و از مدرسان حوزه‌های علمیه تهران و قم بود.

تحصیل

سیدمحمدعلی در حالی که سیزده‌ماهه بود، همراه خانواده‌اش به عراق رفت و دوران کودکی را در نجف اشرف گذراند و خواندن و نوشتن و قرائت قرآن را نزد پدرش آموخت. در سال ۱۳۲۱ش همراه خانواده به کشور بازگشت و در تهران مقیم شد و بخشی از مقدمات را در مدارس دینی تهران چون مدرسه ابوالفتح خان، مروی و برهان و نزد شیخ علی‌اکبر برهان، شیخ موسی زنجانی و شیخ حسین کنی خواند. دروس سطح را هم پیش پدرش و نیز سیداحمد شهرستانی فراگرفت و در سال ۱۳۳۲ش همراه خانواده راهی قم شد.[۲]

مرتضوی در حوزه علمیه قم کفایه‌الاصول را نزد سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی و میرزا محمد مجاهدی تبریزی خواند و سپس به تحصیل دروس خارج فقه و اصول پرداخت و مدت شش سال در درس خارج فقه و اصول پدرش شرکت کرد. هم‌زمان به مدت سه سال در درس خارج فقه سیدحسین طباطبایی بروجردی حضور داشت.[۳] او پس از رحلت آیت‌الله بروجردی، منحصراً در درس خارج فقه و اصول پدرش شرکت کرد و با درگذشت ایشان (تیر ۱۳۴۲)، در درس خارج فقه سیدمحمدرضا گلپایگانی و درس خارج فقه و اصول میرزا هاشم آملی شرکت کرد و مدت ۱۲ سال از محضر آن دو بهره‌مند شد.

مرتضوی در زندگینامه خودنوشت، از حضور غیرمستمر در درس خارج فقه و اصول شیخ مرتضی حائری یزدی، امام‌خمینی، سیدکاظم شریعتمداری، سیدمحمد محقق داماد و سیداحمد شبیری زنجانی سخن گفته است،[۴] بنابراین می‌توان گفت که در فروردین ۱۳۴۳ (پس از آزادی و بازگشت امام‌خمینی به قم) تا تبعید ایشان به خارج از کشور (آبان همان سال)، در درس خارج فقه یا اصول یا هر دو درس ایشان و احتمالاً درس مسائل مستحدثه ایشان شرکت می‌کرده و حضور او در درس امام‌خمینی کوتاه بوده است. او دروس فلسفه و تفسیر قرآن را هم نزد علامه سیدمحمدحسین طباطبایی فراگرفت. مدتی هم به نجف اشرف رفت و در درس خارج فقه و اصول سیدابوالقاسم خویی و سیدمحسن طباطبایی حکیم حاضر شد. حضور او در نجف اشرف هم‌زمان با تدریس درس خارج فقه امام‌خمینی بود و در آن درس هم حضور یافت،[۵] ولی درباره سال و مدت حضور او در آن درس نیز گزارشی در دست نیست.

فعالیت اجتماعی

سیدمحمدعلی مرتضوی که از سیداحمد شهرستانی، سیداحمد شبیری زنجانی، میرزا هاشم آملی اجازاتی در امور شرعیه دریافت کرده بود.[۶] سال‌ها به تدریس دروسی چون مکاسب، رسایل و کفایه‌الاصول در حوزه علمیه قم اشتغال داشت.[۷] همچنین در مسجد عشقعلی از مساجد قدیمی شهر قم، نماز جماعت اقامه می‌کرد و مدت سی سال امام جماعت آن مسجد بود. او در آن مسجد جلسات تدریس اخلاق و قرآن نیز تشکیل می‌داد.[۸] سپس با تأسیس مدرسه علمیه مرتضویه در قم، همراه با برادرانش، به تدریس در آن مدرسه نیز می‌پرداخت و اداره آنجا را بر عهده داشت.[۹]

تألیفات

تألیفات مرتضوی عبارت است از:

۱- رساله‌ای در عدالت. ۲- تاریخ را بررسی کنیم (مناظره بدون تعصب در امامت). ۳- شرح فارسی بر تجرید الاعتقاد علامه حلی. ۴- تقریرات درس خارج فقه (خمس و طهارت و مختصری از بحث قضا) آیت‌الله بروجردی. ۵- تقریرات اصول و فقه برخی دیگر از استادان. ۵- شرح بر مکاسب شیخ انصاری. ۶- کشکول (مجموعه‌ای از روایات). ۷- ترجمه الطرائف ابن طاووس. ۸- تکه‌های تاریخی.

علاوه بر آن اشعاری هم از او بر جای مانده است.[۱۰]

درگذشت

مرتضوی در ۷ مهر ۱۳۷۴ در قم از دنیا رفت و پیکرش در قبرستان شیخان قم به خاک سپرده شد.[۱۱]

پانویس

  1. جواهرکلام، تربت پاکان قم، ج۳، ص۱۷۷۳.
  2. ادهم‌نژاد، «سیدمحمدعلی مرتضوی لنگرودی دانشور شکیبا»، ص۱۸۱-۱۸۷.
  3. شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۹، ص۳۲۵؛ ادهم‌نژاد، «سیدمحمدعلی مرتضوی لنگرودی دانشور شکیبا»، ص۱۹۰.
  4. جواهرکلام، تربت پاکان قم، ج۳، ص۱۷۷۴.
  5. ادهم‌نژاد، «سیدمحمدعلی مرتضوی لنگرودی دانشور شکیبا»، ص۱۹۰.
  6. ادهم‌نژاد، «سیدمحمدعلی مرتضوی لنگرودی دانشور شکیبا»، ص۲۰۱-۲۰۲.
  7. ادهم‌نژاد، «سیدمحمدعلی مرتضوی لنگرودی دانشور شکیبا»، ص۱۹۱.
  8. ادهم‌نژاد، «سیدمحمدعلی مرتضوی لنگرودی دانشور شکیبا»، ص۲۰۵.
  9. ادهم‌نژاد، «سیدمحمدعلی مرتضوی لنگرودی دانشور شکیبا»، ص۲۰۵.
  10. جواهرکلام، تربت پاکان قم، ج۳، ص۱۷۷۵؛ ادهم‌نژاد، «سیدمحمدعلی مرتضوی لنگرودی دانشور شکیبا»، ص۲۰۶-۲۰۷.
  11. ادهم‌نژاد، «سیدمحمدعلی مرتضوی لنگرودی دانشور شکیبا»، ص۲۰۷-۲۰۸؛ جواهرکلام، تربت پاکان قم، ج۳، ص۱۷۷۵؛ احمدیان، شیخان قم، ص۲۹۱ .

منابع

  • احمدیان، مینا (۱۳۸۳)، شیخان قم، زندگینامه بزرگان مدفون در شیخان کبیر (گلزار شیخان)، قم، دلیل ما.
  • ادهم‌نژاد، محمدتقی (۱۳۸۶)، «سیدمحمدعلی مرتضوی لنگرودی دانشور شکیبا»، ستارگان حرم، ج۲۰، قم، آستانه مقدسه قم: انتشارات زائر.
  • جواهرکلام، عبدالحسین (۱۳۸۲)، تربت پاکان قم، ج۳، قم، انصاریان.
  • شریف‌رازی، محمد (۱۳۵۲)، گنجینه دانشمندان، ج۳، تهران، اسلامیه
  • شریف‌رازی، محمد (۱۳۷۰)، گنجینه دانشمندان، ج۹، تهران، مؤلف.