رساله نجاة العباد
 | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| عنوان | رساله نجاة العباد |
| نویسنده | امام‌خمینی |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | ۱جلد |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی |
| محل نشر | تهران |
| تاریخ نشر | ۱۳۷۹ش |
رساله نجاة العباد، نخستین رساله عملیه امام‌خمینی، حاوی احکام عمومی مکلفان؛ فارسی.
نگارش رساله عملیه‌نویسی به صورت مستقل، از گذشته وجود داشته و مراجع تقلید در ادوار بعدی آن را پی گرفته‌اند.[۱] امام‌خمینی نیز پس از رحلت سیدحسین بروجردی با پذیرش انتشار نخستین رساله عملیه خویش با عنوان «نجاة العباد»، از این سنت پیروی کرده است.[۲] البته ایشان حاضر به اعلان مرجعیت خود و انتشار رساله نبود و محمدمهدی ربانی املشی به همراه صد نفر از شاگردان امام‌خمینی نزد ایشان رفته و ابراز داشتند که مقلد ایشان بوده و درخواست رساله عملیه کردند و در نهایت برای ایشان وظیفه شرعیه درست کردند که اجازه چاپ رساله بدهد. این عده گروهی را تشکیل دادند و حواشی ایشان بر کتاب عروة الوثقی و وسیلة النجاة را گردآوری کردند؛ بخشی از این رساله نیز به وسیله ربانی املشی تنظیم شد و در نهایت رساله‌ای با عنوان نجاة العباد تدوین شد.[۳] این کتاب با هزینه شاگردان امام‌خمینی[۴] و با اشراف عبدالعظیم محصل نیشابوری در دو جلد منتشر شد.[۵]
- (ببینید: مرجعیت امام‌خمینی)
رساله نجاة العباد، ترجمه مسائلی از کتاب وسیلة النجاة، نوشته سیدابوالحسن اصفهانی (۱۲۴۶ ـ ۱۳۲۴) و برخی مسائل العروة الوثقی، تألیف سیدمحمدکاظم یزدی طباطبایی، با لحاظ فتاوای امام‌خمینی است که یا در تعلیقه‌های ایشان بر آن دو کتاب آمده یا به صورت حضوری بیان شده است.[۶] جلد نخست کتاب با عنوان «احکام» و جلد دوم عمدتاً با عنوان «کتاب» باببندی شده است. عناوین نجاة العباد با اندک تفاوت، همان عنوان‌های وسیلة النجاة و شامل این مباحث است: تقلید، طهارت، نماز، روزه و اعتکاف، زکات، خمس، حج، معاملات حرام، خرید و فروش، شُفعه، صلح، اجاره، جُعاله، عاریه، ودیعه، مضاربه، شرکت، مزارعه، مساقات، دین و قرض، رهن، حجر، ضمان، حواله و کفالت، وکالت، هبه، وقف و صدقه، وصیت، نذر و قسم، کفارات، کشتار و شکار، اطعمه و اشربه، غصب، احیای موات، لقطه، نکاح، طلاق، خلع و مبارات.
کاستی‌ها و تکرار برخی مباحث، مطابق‌نبودن بعضی از مسائل موجود با فتاوای بعدی امام‌خمینی،[۷] نارسایی عبارت‌ها[۸] و عرضه رساله توضیح المسائل به عنوان جانشین کاملتر،[۹] باعث شده است نجاة العباد تنها همان یک بار منتشر شود. با این حال، خلاصهای از آن، همراه با اصلاحات با نام «زبدة الأحکام»، چندین مرتبه چاپ و منتشر شده است.
- (ببینید: زبدة الاحکام(۱))
رساله نجاة العباد در سال ۱۳۴۰ در قم با همت چاپخانه دارالعلم منتشر شد. مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی نیز آن را در سال ۱۳۷۹ به مناسبت صدمین سال تولد امام‌خمینی و به دلیل فایده علمی،[۱۰] با تحقیق و ویرایش جدید، در یک جلد در قطع وزیری و ۴۰۹ صفحه منتشر ساخته است. این کتاب در سال ۱۳۹۲ش/ ۱۳۴۳ق در «موسوعة الامام‌الخمینی» در جلد ۲۸ به چاپ رسیده است.
پانویس
- ↑ جناتی، ادوار فقه، ۲۵۷.
- ↑ خلخالی، خاطرات آیت‌الله خلخالی، ۵۰ و ۵۸.
- ↑ ربانی املشی، آشنایی با زندگانی شخصیت‌های اسلامی معاصر، ۳۰؛ متین، مجله، ۲۹۷.
- ↑ جناتی، کیهان اندیشه، ۳۴.
- ↑ توسلی، گفتگو.
- ↑ مؤسسه تنظیم، مقدمه کتاب رساله نجاة العباد، ۵؛ خلخالی، خاطرات آیت‌الله خلخالی، ۵۸؛ متین، مجله، ۲۹۷.
- ↑ امام‌خمینی، رساله نجاة العباد، ۱۲.
- ↑ امام‌خمینی، رساله نجاة العباد، ۸۳
- ↑ مؤسسه تنظیم، مقدمه کتاب رساله نجاة العباد، ۵؛ متین، مجله، ۲۹۷.
- ↑ مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، مقدمه کتاب رساله نجاة العباد، ۵؛ متین، مجله، ۲۹۷.
منابع
- امام‌خمینی، سیدروح‌الله، رساله نجاة العباد، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ دوم، ۱۳۸۵ش.
- توسلی، محمدرضا، گفت‌وگوی حضوری با نویسنده.
- جناتی، محمدابراهیم، ادوار فقه و کیفیت بیان آن، تهران، کیهان، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.
- جناتی، محمدابراهیم، فقه اجتهادی و اصلاح حوزه ها از دیدگاه امام، مجله کیهان اندیشه، شماره ۲۹ ، ۱۳۶۹ش.
- خلخالی، صادق، خاطرات آیت‌الله خلخالی، تهران، سایه، چاپ اول، ۱۳۷۹ش.
- ربانی املشی، محمدمهدی، آشنایی با زندگانی شخصیت‌های اسلامی معاصر، آیت‌الله ربانی املشی، ماهنامه پیام انقلاب، شماره ۸۷، ۱۳۶۱ش.
- مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، مقدمه کتاب رساله نجاة العباد، تالیف امام‌خمینی، تهران، مؤسسه تنظیم ...، چاپ دوم، ۱۳۸۵ش.
- متین، مجله، آشنایی با دفتر مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی در قم، شماره ۲، ۱۳۷۸ش.
حسین ساعی‌فر